НББ-ийн оюутанд зориулав.

1. Зардал –Үйлдвэрлэл-Ашгийн хамаарлын
шинжилгээ
Cost-Volume-Profit Analysis
•Ерөнхий ойлголт, Ахиуц ашгийг
тодорхойлох
•Хугарлын цэгийг тооцох арга
•Хамгаалалтын хязгаар

2. Зардал - Үйлдвэрлэлийн хэмжээ - Ашгийн
хамаарлын шинжилгээ
Зардал - үйлдвэрлэлийн хэмжээ - ашгийн
хамаарлын шинжилгээний зорилго нь ашгийг
төлөвлөсөн түвшинд хүргэх бүтээгдэхүүн
үйлдвэрлэлийн бүтэц, борлуулалтын түвшинд
тодорхойлоход орших бөгөөд хугарлын цэгийн
шинжилгээгээр тодорхойлно.
Зардал - үйлдвэрлэлийн хэмжээ - ашгийн хамаарлын
шинжилгээ нь
•Бүтээгдэхүүний үнэ,
•Үйл ажиллагааны тоо хэмжээ /түвшин/,
•Нэгж бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийнхувьсах зардал,
•Нийт тогтмол зардал,
•Борлуулсан бүтээгдэхүүний хольц буюу бүтэц зэргийн
харилцах хамаарлын шинжилгээ юм.
Зардал - үйлдвэрлэлийн хэмжээ - ашгийн хамаарлын
шинжилгээ нь
•Бүтээгдэхүүний үнэ,
•Үйл ажиллагааны тоо хэмжээ /түвшин/,
•Нэгж бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэлийнхувьсах зардал,
•Нийт тогтмол зардал,
•Борлуулсан бүтээгдэхүүний хольц буюу бүтэц зэргийн
харилцах хамаарлын шинжилгээ юм.

3. Зардал - Үйлдвэрлэлийн хэмжээ - Ашгийн
хамаарлын шинжилгээ
Дараах харилцан хамаарлын тэгшитгэл дээр үндэслэнэ.
SR-VC-FC = π
Борлуулалтын орлого-Хувьсах зардал-Тогтмол зардал=Ашиг
Жишээ: Борлуулалтын орлого 444 сая, хувьсах зардал
266.4 сая, тогтмол зардал 106.560
π= 444000.0 –266400.0-106560.0=71040.0
SR= 266400.0+106560.0+71040.0=444000.0

4. Ахиуц ашгийг тодорхойлох
Ахиуц ашиг
Ахиуц ашиг нь бүтээгдэхүүн
үйлчилгээг борлуулсанаас олох
орлогоос түүнийг үйлдвэрлэн
борлуулахтай холбогдох гарсан
хувьсах зардлыг хасаад үлдэх
орлого юм.
Борлуулалтын орлого 444000.0
Хувсах зардал (266400.0)
Ахиуц ашиг 177600.0
Ахиуц ашгийн харьцаа
• Цэвэр борлуулалтын дүнд
ногдох ахиуц ашгийн хэмжээг
ахиуц ашгийн харьцаа гэнэ.
Ахиуц ашгийн харьцаа ихтэй
бүтээгдэхүүн тогтмол зардлаа
түргэн нөхөх ба ашиг ихтэй
бүтээгдэхүүн байдаг.
ААх= АА = 177600.0 =0.4 буюу40%
БО 444000.0
Зардлын бүтэц: Зардлын бүтцэд хувьсах зардлын хэмжээ нь
тогтмол зардлын эзлэх хувь хэмжээнээс их байвал зардлын
бүтэц зохистой байна гэжүздэг.
Зардлын бүтэц: Зардлын бүтцэд хувьсах зардлын хэмжээ нь
тогтмол зардлын эзлэх хувь хэмжээнээс их байвал зардлын
бүтэц зохистой байна гэжүздэг.

5. Хугарлын цэгийн шинжилгээ
Хугарлын цэг
Зардал нь орлоготойгоо
тэнцүү буюу ашиг,
алдагдалгүй байх
бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл
ба борлуулалтын түвшинг
хугарлын цэг гэнэ.
Хугарлын цэгийн тооцох арга
1.Тэнцвэрийн арга
• Борлуулалтын орлогоор
• Борлуулах бүтбээгдэхүүний тоо
хэмжээгээр
2.Графикын арга
Борлуулалтын орлого хугарлын цэгээс дээш гарвал
компани ашигтай ажиллаж эхэлнэ. Харин доош орвол
компани алдагдалд орно. Иймд алдагдалд орж
эхлэхээс өмнө борлуулалтыг ямар хэмжээгээр
нэмэгдүүлэх шаардлагатай вэ гэдгийг тооцох хэрэгтэй
болно.
Борлуулалтын орлого хугарлын цэгээс дээш гарвал
компани ашигтай ажиллаж эхэлнэ. Харин доош орвол
компани алдагдалд орно. Иймд алдагдалд орж
эхлэхээс өмнө борлуулалтыг ямар хэмжээгээр
нэмэгдүүлэх шаардлагатай вэ гэдгийг тооцох хэрэгтэй
болно.

6. 1.Тэнцвэрийн арга:
Борлуулалтын орлогоор
Борлуулах бүтбээгдэхүүний тоо хэмжээгээр
Хугарлын цэг дээрх борлуулалтын орлогыг Тогтмол зардлын дүнг
ахиуц ашгийн харьцаанд хувааж тооцно.
Хугарлын цэг дээрх = Тогтмол зардал = Тогтмол зардал
борлуулалтын орлого 1- хувьсах зардал ахиуц ашгийн харьцаа
борлуулалтын орлого
Хугарлын цэг дээрх бүтээгдэхүүний тоо хэмжээг Тогтмол зардлын дүнг
нэгжийн ахиуц ашгийн дүнд хувааж тооцно.
Хугарлын цэг дээрх = Тогтмол зардал = Тогтмол зардал
тоо хэмжээ борлуулах үнэ- нэгжийн хувьсах зардал нэгжийн ахиуц ашиг

7. Хугарлын цэгийн шинжилгээЖишээ:
Хивсний үйлдвэрийн талаар өгөгдсөн дараах мэдээллийг ашиглан
үйлдвэр хэвийн хүчин чадлаар ажиллах үеийн бүтээгдэхүүний
хугарлын цэгийг тооц
 Борлуулалтын орлого 444 000 000₮
 Хувьах зардлын дүн 266 400 000₮
 Тогтмол зардлын дүн 106 560 000₮
 Нэгж бүтээгдэхүүний борлуулах үнэ 12 000₮
 Нэгж бүтээгдэхүүний хувьсах зардал 7 200₮
 Төлөвлөсөн ашиг нь орлогын 8% тай тэнцүү. Энэ нь 35 520 000₮

8. 1.Тэнцвэрийн арга: Борлуулалтын орлогоор
Борлуулах б тбээгдэх ний тоо хэмжээгээрү үү
Хугарлын цэг дээрх борлуулалтын орлогыг Тогтмол зардлын д нг ахиуцү
ашгийн харьцаанд хувааж тооцно.
TR (BEP)= FC = 106 560 000 = 106 560 000 = 266 400 000
1-V 1-266 400 000/ 444 000 000 0.4
TR (BEP)= FC + π = 106 560 000 +35 520 000 = 355 200 000
1-V 0.4
Хугарлын цэг дээрх б тээгдэх ний тоо хэмжээг Тогтмол зардлын д нг нэгжийнү үү ү
ахиуц ашгийн д нд хувааж тооцно.ү
Q (BEP)= FC = 106 560 000 = 22 200
P-v 12 000 – 7 200
Q (BEP)= FC + π = 106 560 000 +35 520 000 = 29 600
P-v 12 000 – 7 200

9.
Хугарлын цэгийг графикийн аргаар тодорхойлох нь
Хугарлын цэгийг графикийн аргаар тодорхойлохдоо борлуулалтын болон зардлын шулуунуудын огтлолцлоор
тодорхойлно. Энэ графикийг байгуулахад хэрэгцээтэй мэдээлэл нь борлуулалтын урьдчилж тооцсон
хэмжээ, тогтмол болон хувьсах зардлууд юм.

10. Хамгаалалтын хязгаар
Сонгосон борлуулалтын хэмжээг ашиглан олох ашгийн хэмжээг
урьдчилан тооцож болдог ба үүнийг хамгаалалтын хязгаар гэнэ
Хамгаалалтын хязгаар = Сонгосон борлуулалт – Хугарлын цэг дээрх борлуулалт
ХX = 355 200 000 – 266 400 000 = 88 800 000
Хамгаалалтын хязгаарын харьцаа = Хамгаалалтын хязгаар
Сонгосон борлуулалт
ХХх = 88 800 000 = 0.25 буюу 25 %
355 000 000
Борлуулалтанд хамгаалалтын хязгаарын эзлэх хувийн жинг
хамгаалалтын хязгаарын харьцаа гэнэ. Энэ үлүүлэлт нь борлуулалт
хэдээс илүү хувиар буурвал компани алдагдалтай ажиллахаар
байгааг харуулна.

11. ШУУД ЗАРДЛЫН (АХИУЦ АШГИЙН ) АРГААРБЭЛТГЭСЭН ОРЛОГЫН ТАЙЛАН
Үзүүлэлтүүд Бодит борлуулалт
Хугарлын цэг дээр
борлуулалт
Хамгаалалтын
хязгаар
Борлуулалт
/метрв.кв/
29,600.00 22,200.00 7,400.00
Борлуулалтын
орлого
444,000,000.00 266,400,000.00 88,800,000.00
Хувьсах зардал 266,400,000.00 159,840,000.00
Ахиуц ашиг 177,600,000.00 106,560,000.00
Тогтмол зардал 106,560,000.00 106,560,000.00
Цэвэр ашиг 71,040,000.00 -

12. Break even point (BEP) –Хугарлын цэг
Sales revenue –Борлуулалтын орлого
Contribuition margin ratio – Ахиуц ашгийн харьцаа
Profit- Ашиг
Price - нэҮ

13. Thank You
Kingsoft Office
published by www.Kingsoftstore.com @Kingsoft_Office
kingsoftstore