Bu materyal, ÇOMÜ Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O. Konaklama İşletmeciliği Bölümü'ne verdiğim Yatırım Proje Değerleme Dersi notlarıdır ve indirilememektedir. Anlayışınız için teşekkür ederim.
1. Yatırım-Proje Değerleme
Ekrem Tufan
etufan@yahoo.com
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Y.O.
2013
1
2. Sınıfı nasıl geçeriz?
• Kopya çekerek
• Torpil yaparak
• Dersleri asarak
• Derste cep telefonuyla oynayarak
• Camdan dışarıyı izleyerek
• Kitabı ezberleyerek
• Hebelek gübelek diyerek
BAHANE DEĞİL, İŞ ÜRETELİM!
8. Kaliteli bir ders için neler yapmalıyız?
1. Dersin hocası dahil, herkes cep
telefonunu kapatmalı (sessize
almamalı!)
2. Kendi aramızda geyik muhabbeti
yapmamalı!
3. Anlamadığımızda hemen sormalı!
4. Derse asla geç kalmamalı! (Hoca
dahil!)
5. Uyumamalı, uyutmamalı! Veeeeee!
10. En iyi nasıl öğrenebiliriz?
%100
Tekrarlayarak
Hatırlama
öğrenme
Yeteneği
Yaparak öğrenme
Duyma ve görme
Görme
%0 Duyma
Pasif Pasiften aktife geçiş Aktif
10
11. Bu ders bana ne kazandıracak?
1. Bir yatırımın, işletmenin yatırım kararı
almasından başlayarak, nasıl
yapıldığını öğrenmek
2. Yatırım seçenekleri arasından en
uygununu seçmede yararlanılan
yöntemleri uygulayarak, öğrenmek
3. Yatırımlar için fon alınabilecek başlıca
kurumları tanımak
12. 16 Haftada neler öğreneceğiz?
1. Hafta: Tanışma ve dersin işlenme yöntemi
hakkında bilgilenme, görüş alışverişi.
Yatırım ve proje ile ilgili temel kavramlar
Konuk: Mimar Akın Baran. Endüstriyel
mimarlık üzerine deneyim paylaşımı
2. Hafta: Vizyon-misyon-stratejik planlama
nasıl yapılır konusunu anımsama
3. Hafta: Talep tahmini
4. Hafta: Pazar payı tahmini ve kapasitenin
belirlenmesi
13. 16 Haftada neler öğreneceğiz?
5. Hafta: Yatırım harcamaları: Çalışma sermayesi ve
sabit sermaye gereksinimleri
6. Hafta: Çalışma sermayesi gereksinimlerini
belirleyen yöntemler (Faaliyet Devri Katsayısı,
Günlük Masraf Tutarı ve Schmallenbach Formülü),
örnekler…
7. Hafta: Çalışma sermayesi gereksinimlerini
belirleyen yöntemlere devam…Uygulama
8. Hafta: Yatırım projelerini değerleme
yöntemleri
Statik yöntemler: Ortalama Yıllık Gelirin Yatırım
Tutarına Oranı Yöntemi ve Geri Ödeme Süresi
Yöntemi, örnek ve uygulama
14. 16 Haftada neler öğreneceğiz?
9. Hafta: Yatırım projelerini değerleme
yöntemleri
Dinamik Yöntemler: Net Bugünkü Değer
Yöntemi, İç Karlılık Oranı Yöntemi, örnek ve
uygulama
10. Hafta: Yatırım projelerini değerleme
yöntemlerine devam…
Dinamik Yöntemler: Yıllık Eşdeğer Gider Yöntemi
ve Duyarlılık Analizi, örnek ve uygulama (Ödev: Bu
hafta, benden alacağınız örnek soruyu tüm statik ve dinamik
yöntemlere göre çözüp, kapak sayfasıyla birlikte teslim ediniz!)
15. 16 Haftada neler öğreneceğiz?
11. Hafta: Grup sunumu: Kalkınma Ajansları ve
turizm yatırımlarına yönelik AB hibeleri
12. Hafta: Grup sunumu: Kruvaziyer turizminin
gerektirdiği yatırımlar nelerdir? Dünya ve
Türkiye’de kruvaziyer turizminin durumu.
Çanakkale’de bu yatırım yapılmalı mı? Karlı
mıdır?
13. Hafta: Grup sunumu: Bir turizm şirketi,
Çanakkale-Kestanbol Kaplıcaları’nda spa
turizmi yatırımı yapmak istiyor. Gerekli tüm
prosedürlerin ve olası hibe kaynaklarının
araştırılması
16. 16 Haftada neler öğreneceğiz?
14. Hafta: Grup sunumu: Çanakkale’de
2015 yılı ANZAC törenleri için yapılması
gereken olası yatırımların kamu ve özel
sektör açısından belirlenerek, detaylı
irdelenmesi.
15. Hafta: Grup sunumlarına devam…
16. Hafta: Grup sunumlarına devam…
17. Başarmak için…
Ara sınav : %40
Final : Sınav %50 + Sunum %40 + Ödev
%10)
Sınav kağıtlarınız hakkında görüşmem. Bahane üreteni
dinlemem…
• Gruplar 5 kişiyi kesinlikle geçemez. Grup, sunumunu 40
dakikada yapacaktır. Her üye, 8 dakika sunum
yapacaktır.
• Grup arkadaşlarınızı en geç 3. hafta
etufan@yahoo.com adresine bildirmeniz gerekmektedir.
Size, email’inizin alındığına dair bir teyid (confirmation)
email’i gelecektir. Gelmezse, bana başvurun lütfen.
18. Başarmak için…
• Sunumu grupta yer alan tüm arkadaşlar eşit şekilde
(8’er dakika) Power Point olarak yapacaklardır.
• Sunum yapmayan grup üyesi puan alamayacaktır.
• Dersi katılma zorunluluğu olmayan öğrencilerimiz, bu
dört konudan birisini seçerek bireysel hazırlayacaklardır.
• Her bir grup, araştırmasını Google dokümanlar
bölümünden yararlanarak hazırlayacaktır. Bu
konuda, isteyenlere yardımcı olabilirim.
Unutmayın ki, bana email yoluyla ulaşmanız
her zaman mümkündür!
19. Başarmak için…
• Tarihler kesindir, değişmez. Sonradan
yapacağınız başvurular yanıtsız
bırakılacaktır.
• Sunumlar grup olarak, ödevler bireysel olarak
yapılacaktır! Sunum günü derse gelmeyenler
(yasal mazereti olanlar hariç) ve ödevini
zamanında teslim edemeyenler puan
alamazlar.
• Sadece, 82.ci slayttaki ödevi doğru bir
şekilde yapıp, kapak sayfasıyla birlikte teslim
edenlere, finalde kanaat notu
kullanılacaktır. Ödev olarak puan değeri
yoktur.
20. Üye olalım yararlanalım…
Bu siteye üye olarak; Türkçe ve İngilizce yayınlanan
ekonomi, işletme, iktisat, turizm, uluslararası ilişkiler
ve siyaset bilimi ile ilgili makaleler, yazılar, burs, kurs,
sınav ve iş duyuruları alacaksınız.
comuturizm-subscribe@yahoogroups.com
Adım 1: Bu adrese adımızı soyadımızı ve bölümümüzü belirten
bir email gönderelim
Adım 2: Yahoo size İngilizce bir email gönderecektir. Gelen
email’i yanıtla (reply) tuşuna basarak herhangi bir şey
yazmadan geri gönderelim.
Adım 3: Üyelik tamamdır…
21. Kaynaklar
1. Aşıkoğlu Rıza, Sezgin Demir, Yusuf Kaderli,
Hakan Çelikkol, Yatırım Projelerinin
Hazırlanması, Değerlendirilmesi ve Realize
Edilmesi, ISBN: 978-605-87505, Eylül 2011
2. Akgüç Öztin, Finansal Yönetim, Muhasebe
Enstitüsü, Yayın no: 56, İstanbul: 1989
3. Türko R. Metin, Finansal Yönetim, Alfa Basım
Yayım Dağıtım, Yayın no: 536, İstanbul: 1999.
4. Altan Mikail, Fehmi Karasioğlu, Muhammet
Bezirci, Rabia Özpeynirci, Haluk Duman ve
Namık Kemal Erdemir, Uygulamalı Finans,
Atlas Kitapevi, Konya: 2004
22. Kaynaklar
5. Kolb Robert W. ve Richardo J. Rodriguez,
Çev: Ali İhsan Karacan, Finansal
Yönetim, Sermaye Piyasası Kurulu,
Yayın no: 35, Ankara: 1996.
6. Brealey Richard A. ve Stewart C. Myers,
Alan J. Marcus, Çev: Ünal Bozkurt,
Türkan Arıkan ve Hatice Doğukanlı,
İşletme Finansının Temelleri, McGraw
Hill-Literatür Ortak yayını, İstanbul:2001.
23. Kaynaklar
7. Büker Semih, Rıza Aşıkoğlu ve Güven Sevil,
Finansal Yönetim, Anadolu Üni. Kütüphane ve
Dökümantasyon Merkezi, Eskişehir: 1997.
8. Weston J. Fred ve Eugene F. Brigham,
Essentials of Managerial Finance, Harcourt
Brace&Company International Edition, 1992.
9. Güvemli Oktay, Yatırım Projelerinin
Düzenlenmesi, Değerlendirilmesi ve
İzlenmesi, Atlas Kitabevi Yayınları, İstanbul:2008,
ISBN 9789756574065.
24. Kaynaklar
10. www.ssrn.com
11. www.ceterisparibus.net
12. www.makalem.com
13. http://etufan.wordpress.com
14. British Council, Türkiye’de STK’Lar ve Kamu
Sektörü Arasındaki İşbirliğinin Geliştirilmesi ve
STK’ların Demokratik Katılım Düzeyinin
Güçlendirilmesi Projesi (SKİP) Eğitmenler için
kaynak Kitap, Mayıs 2006)
15. Korkut Levent, Stratejik Planlama,
www.stgm.org.tr
26. Kaynaklar
21. http://www.angelfire.com/mn3/apse/entl
es3.htm
Lütfen, ulaşamadığınız kaynaklar için bana
başvurun! Kütüphanenizden, online
yayınlara ulaşabileceğiniz sistem
hakkında bilgi ve eğitim talep ediniz.
Görevliler mutlaka yardımcı
olacaklardır.
27. Yatırım yapacağımız dünyada ekonomik durum
Kaynak: www.economywatch.com/world_economy (2011 yılı tahmini)
World GDP (PPP): $78.092 trillion
GDP Growth Rate: 3.3%
GDP Per Capita (PPP): $11,100
GDP By Sector: Services 63.4%, Industry 30.8%, Agriculture 5.8%
Growth In Trade Volume: 6.953%
Industrial Production Growth Rate: 4.6%
Population: 6.768 billion
Population Growth Rate: 1.133%
Urban Population: 50.5%
Urbanization Rate: 1.85% (125 million people move to cities every year)
The Poor (Income below $2 per day): Approx 3.25 billion (~ 50%)
Millionaires: Approx 10 million (~ 0.15%)
Labor Force: 3.232 billion
Inflation Rate - Developed Countries: 2.5%
Inflation Rate - Developing Countries: 5.6%
Unemployment Rate: 8.8%
Investment: 23.4% of GDP
Public Debt: 58.3% of GDP
29. Yatırım ve proje ile ilgili temel kavramlar
• Finansal yatırımlar-Sermaye bütçelemesi (duran
varlık yatırımları) ayrımı
• Sermaye bütçelemesinin önemi, vizyon-misyon,
ilke ve değerler ve stratejik planlama
• Yatırım projelerinin düzenlenmesinde iktisadi
yönden yapılacak çalışma ve değerlendirmeler:
Talep tahmin yöntemleri, pazar payı tahmini,
kapasitenin belirlenmesi
• Yatırım kararlarının alınması için gerekli veriler:
Yatırım harcamalarının tutarı, Yatırımın işletmeye
sağlayacağı yararlar ve bu yararların zaman
içindeki dağılımı, yatırımın ekonomik ömrü, hurda
değeri 29
30. Yatırım ve proje ile ilgili temel kavramlar
Proje nedir?
Başlama ve bitişi açıkça tanımlanmış aktivitelerle
bütçe ve zaman kısıtı altında iyi tanımlanmış
hedef ve amaçlara ulaşma eylemidir.
Yatırım (sermaye) bütçelemesi nedir?
Yeni, karlı, verimli yatırım projelerinin
araştırılmasını; teknik ve pazarlamaya hatta
yönetime ilişkin tüm etmenlerin incelenmesini
ve ekonomik analiz yapılmasını içeren çok
yönlü bir faaliyettir.
31. Yatırım ve proje ile ilgili temel kavramlar
Proje,
• Projenin belirli bir amacı vardır
• Proje, tanımlanmış ve yazılı hale getirilmiş bir
süreçtir
• Proje geçicidir, belirli bir süre içinde tamamlanır
ya da bırakılır
• Projelerin çeşitli kaynaklara gereksinimi vardır
(insan, para, yazılım vb.)
• Projenin finansör ya da müşterisi vardır
• Proje belirsizlik ve risk içerir
32. Yatırım ve proje ile ilgili temel kavramlar
YATIRIM
İşletme sermayesi Duran varlık
34. Vizyon örneği: Çanakkale Kent
Müzesi
• Geleneğinde toplumsal çoğulculuk ve
barış anlayışı olan, coğrafi ve tarihi özel
bir öneme sahip kentin değerlerini;
toplamak, korumak, paylaşmak, kentliyi
kentle tanıştırmak ve ortak kültürel
yaşam kalitesini yükseltmek için katılımcı
bir yönetim anlayışını benimseyen,
kentteki hızlı değişimlerin kavranmasını
ve kentlilik bilincinin gelişmesini sağlayan
ve yeni müzecilik anlayışını kendine ilke
edinen bir kent müzesi.
35. Vizyon örneği: Çanakkale Kent
Müzesi
Neden ve ne yapmak için varız? Geleneğinde
toplumsal çoğulculuk ve barış anlayışı olan,
coğrafi ve tarihi özel bir öneme sahip kentin
değerlerini; toplamak, korumak, paylaşmak,
kentliyi kentle tanıştırmak ve ortak kültürel
yaşam kalitesini yükseltmek için
Nasıl ulaşacağız? katılımcı bir yönetim anlayışını
benimseyen,
Neye ulaşacağız? kentteki hızlı değişimlerin
kavranmasını ve kentlilik bilincinin gelişmesini
sağlayan ve yeni müzecilik anlayışını kendine
ilke edinen bir kent müzesi.
36. Kötü bir vizyon örneği: EsenSu Özayran
EsenSu Özayran Ankara distribütörlüğü
olarak abonelerimize kaliteli, içimi güzel
suyu en kısa sürede ulaştırmak
istiyoruz.
37. Vizyon örneği: Efes Pilsen
Türkiye bira pazarını büyüterek, tüm
paydaşlarına sürdürebilir en yüksek
değeri yaratan içecek sistemi olmak .
38. İlke ve değerler
DEĞERLER
• Temel inançlarımız nelerdir?
• Ahlaki kurallarımız nelerdir?
• Davranış kurallarımız nelerdir?
• Özen gösterdiğimiz amaçlar nelerdir?
• İdeallerimiz nelerdir?
• Aldığımız kararların doğru veya yanlış
olduklarına nasıl karar veririz?
• Hangi ölçüleri temel alırız?
39. İlke ve değerlere Örnek
Bilimsellik: Çanakkale Kent Müzesi ve Arşivi, tüm çalışmalarında
bilimselliği temel ilke edinir ve çoğulculuk yerine katılımcı
demokrasi sürecini, bireysellik yerine toplumsallığı öne çıkaran,
yerelden ulusala, ulusaldan evrensel barışa bakan, kent ile
karşılıklı anlayış ve uyum içinde ortak yaşama sahip çıkan
kentli kimliğini güçlü kılmak.
İlgi alanı: Çanakkale merkez belediye sınırları içinde kalan fiziki
alan sınırlandırması içinde, bölge ve komşu yerleşkelerin
etkisini yadsımadan; tarihi, coğrafi, sosyal ve kültürel gelişim
sürecine ait her türlü taşınabilir kültür varlıklarını ve somut
olmayan kültür değerlerini toplamak, bilimsel yöntemler ile
tasnif ve tanzim ederek kent belleğinin oluşturmak.
Paylaşım: Oluşturulan kent belleğini evrensel normlar ile
değerlendirerek sonuç ürünlerini yalnızca müze mekânı ile
sınırlı sunum anlayışı dışında farklı etkinlikler ile öncelikle
kentliler olmak üzere tüm insanlıkla paylaşmak. Kent üzerine
çalışan farklı disiplinlerden akademisyenlerin sonuç ürünlerini
arşiv ile paylaşmalarını sağlamak ve farklı organizasyonlar ile
doğrudan kentli ile buluşturacak etkinlikler düzenlemek.
40. İlke ve değerlere Örnek (Devam)
İşbirliği: Müze, arşiv ve kütüphanelerin ihtisas alanına giren konularda,
Kent Müzesi ve Arşivi içinde bölüm oluşturmadan, anılan kurumların
ihtisas alanlarında ihtiyaçlar doğrultusunda ortak projeler üretilmesine
çaba göstermek. Mevcut binamız içinde başlattığı çalışmaları ulusal
ve uluslar arası ilişkiler ile geliştirerek elde ettiği kazanımlara uygun
gerçekçi bir ihtiyaç programı hazırlayarak bu programın
uygulanabileceği mimari programı oluşturmak, projelendirme ve
uygulanması için çaba harcamak. Kentte yer alan her kademede
eğitim kurumu ile ortak projeler oluşturarak öncelikle çocuklar ve
gençler olmak üzere her yaş grubundan kişilerin katılacağı kent turları
düzenlenmek. Bu turlarla, yalnızca tarihi yapıların ziyaret edilmesini
değil, mekân-zaman ilişkisini de ortaya koyarak, koruma ve geleceğe
taşıma bilgisini kent refleksi olarak yerleştirmeye çalışmaya özen
göstermek.
Bilimsel araştırmalara destek: Kent değerleri üzerine çalışmak
isteyen araştırmacılara kolayca ulaşacakları bir kent belleği
yaratmanın dışında kent üzerine akademik çalışma yapan/yapmak
isteyen bilim insanlarına maddi olanak yaratmaya çaba göstermek.
41. İlke ve değerlere Örnek (Devam)
• Yeni müzecilik anlayışı: Müze mekânı içinde,
klasik obje sergileme anlayışından farklı olarak yeni
müzecilik anlayışına uygun ve objeyi insan temelli bir
dil ile sergileyen yöntem ve uygulamaları yeni
teknolojiyle kullanmak. Kent ve kentliyi anlatan sabit
ve dönemsel sergiler yapılmasına çaba göstermek.
Çanakkale Kent müzesi, çalışmalarını yalnızca kapalı
bir alan ile sınırlı tutmayarak tüm kenti yaşayan müze
alanı olarak kullanabilecek programlar geliştirmeye
çalışarak, kent–mekân, mekân-insan ilişkisinin günlük
yaşamın içinde yaşanmasına özen göstermek.
• Gönüllülük: Müze etkinliklerini profesyonel
kadroların kolaylaştırıcılığında, oluşturulacak müze
gönüllüleri ile gerçekleştirilmesine özen göstermek.
42. İlke ve değerlere Örnek (2)
Koç Topluluğu’nun Değerleri
• Müşterilerimiz Velinimetimizdir
Müşterilerimiz için değer yaratmak, beklentilerine kalite ve
istikrarla karşılık vermek ilk önceliğimizdir. Ürünlerimize
sahip çıkmak ve satış sonrasında da müşterilerimizin
yanında olmak görevimizdir.
• Daima "en iyi" olmak, vazgeçilmez hedefimizdir
Kalitede, hizmette, ikmal kaynaklarımız ve bayi ilişkilerimizde,
hissedarlara sunulan yatırım seçeneklerinde en iyi olmak ve
kamuoyunda sahip olduğumuz bu imajı korumak ana
hedefimizdir. Bu hedefe ulaşmak üzere faaliyet gösterilen
alanlarda yönetimi üstlenmek ve piyasada lider olmak temel
ilkemizdir.
43. İlke ve değerlere Örnek (2)
• En önemli sermayemiz, insan kaynağımızdır
Ürün ve hizmetlerimizin kalitesi çalışanlarımızın kalitesiyle başlar. En
iyi personeli ve yetişkin insan gücünü Topluluğumuz'a çekmek ve
istihdam etmek, insanımızın yeteneklerinden, gücünden ve
yaratıcılığından azami fayda sağlamak; verimliliklerini artırmak,
gelişmelerine imkan tanımak ve işbirliği ve dayanışmanın
yeşerdiği bir çalışma ortamı yaratmak, Koç Topluluğu'nun
kuşaklar boyu devamlılığını sağlamak için seçtiğimiz yoldur.
• Amacımız, sürekli gelişmek için kaynak
yaratmaktır
Hizmetin sürekliliğini sağlamak üzere, gerekli yatırımları
gerçekleştirebilmek; küçük ve büyük tasarrufların birleşmesini
teşvik etmek üzere sermayenin hakkı olan karı, hissedarlara
sağlamak; çalışanlarımızın ve toplumun ekonomik ve sosyal
gelişmesine yardımcı olmak üzere, faaliyetlerden kaynak
yaratmak ve tüm kaynakların akılcı kullanımını sağlayarak
savurganlığa ödün vermemek, ana ilkelerimizdendir.
44. İlke ve değerlere Örnek (2)
• Üstün iş ahlakı ve dürüst çalışma ilkelerine
uymak düsturumuzdur.
Tüm ilişkilerimizde adilane, karşılıklı yarar sağlamak
amacıyla, iyi niyet ve anlayışla davranmak, yasalara
ve ahlak kurallarına daima uymak ilkemizdir. Bugünün
insanına ve gelecek kuşaklara karşı
sorumluluklarımızı yerine getirmek, öncüsü
olduğumuz ve vazgeçemeyeceğimiz bir başka temel
ilkemizdir. Türkiye ve dünya için, çevre koruma
bilinciyle davranmak ve bu bilinci yaymak
görevimizdir.
• Gücümüzü aldığımız Türk Ekonomisine güç
katmayı hedef alırız.
47. Misyon
• Bugün ne durumdayız?
• Ne yapmaktayız?
• Kim için yapmaktayız?
• Nasıl ve neden yapmaktayız?
• Neden varız?
• Birincil yeterlilik alanımız nedir?
• Bizi başka kurumlardan ayıran özellikler
nelerdir?
• Kurumun karakterini ne belirlemektedir?
• Gelecek için isteklerimiz nelerdir?
• Kurumun amacına ulaşması nasıl
sağlanacaktır?
48. Misyona Örnek: Çanakkale Kent Müzesi
Çanakkale Kent Müzesi olarak, kentin
değerlerini; toplamayı, korumayı ve
paylaşmayı amaçlıyoruz. Bu amacı
gerçekleştirmek için yerel, ulusal ve
uluslararası tüm kişi, kurum ve kuruluşlarla
işbirliği yaparak projeler üretilmesini sağlıyor,
böylece barışı temel alan kültürel ortak üretim
merkezi haline gelmeyi, bunu tüm kente
yaymayı ve kentin kültürel yaşam kalitesini
sürekli geliştirmeyi hedefliyor ve bunu katılımcı
bir yönetim anlayışıyla yapmaya çalışıyoruz.
49. Misyona Örnek: Çanakkale Kent Müzesi
• Ne yapmaktayız? Çanakkale Kent Müzesi
olarak, kentin değerlerini; toplamayı, korumayı
ve paylaşmayı amaçlıyoruz. Nasıl? Bu amacı
gerçekleştirmek için yerel, ulusal ve
uluslararası tüm kişi, kurum ve kuruluşlarla
işbirliği yaparak projeler üretilmesini sağlıyor,
Niçin? Böylece bizi farklı kılan? barışı temel
alan kültürel ortak üretim merkezi haline
gelmeyi, bunu tüm kente yaymayı ve gelecek
için isteğimiz? kentin kültürel yaşam kalitesini
sürekli geliştirmeyi hedefliyor ve bu amaca
nasıl ulaşılacak? katılımcı bir yönetim
anlayışıyla yapmaya çalışıyoruz.
50. Misyon örneği: Efes Pilsen
• Toplumun yaşam seviyesinin
yükseltilmesine katkıda bulunmak.
• İçecek sektöründeki gücümüzü ve
etkinliğimizi arttırmak.
51. VİZYON-MİSYON BELİRLEME YÖNTEMİ
OLARAK KEFE (SWOT) ANALİZİ
Kefe analizi nedir?
• KEFE analizi, kuruluşu ve kuruluşun projelerini
gerçekleştirmesini etkileyen dört önemli faktörü
belirler.
• KEFE’nin açılımı Kuvvetli Yanlar, Eksiklikler,
Fırsatlar ve Engeller şeklindedir ve her biri
aşağıdaki gibi tanımlanabilir.
SWOT Analizi İngilizce bir terim olup, Strengths
(Güçlü Yanlar), Weaknesses (Zayıf Yanlar),
Opportunities (Fırsatlar) ve Threats (Tehditler)
sözcüklerinin baş harflerinden oluşmaktadır.
52. KEFE (SWOT) ANALİZİ
Kuvvetli Yanlar
• Kuruluşun yaralanabileceği ve çıkarları için kullanabileceği iç
faktörlerdir. Örneğin, çalışanların becerileri, yerel ilişkiler,
kuruluşun imkanları, vb...
Eksiklikler
• Kuruluşun, tepki verme yetisini zayıflatan, ilerlemesini, çalışanların
becerilerini engelleyen, yönetimden tepki almasına sebep olan iç
faktörledir.
Fırsatlar
• Kuruluşun gelişimi için kullandığı dış faktörlerdir. Kuruluşun
yapısına göre yelpaze geniş ya da dar olabilir. Örneğin, Fon
kaynakları ya da başka kuruluşlarda bulunmayan
beceriler/kaynaklar...
Engeller
• Kuruluşun “başarısını” veya proje yapma yeteneğini tehlike altına
sokan dış faktörledir. Örneğin kuruluşun parasal kaynakları
kuruyabilir, kuruluş kilit kişileri kendi içerisinde tutabilmek için
ihtiyacı olan kaynakları kaybedebilir...
53. SWOT (KEFE) ŞEMASI
POZİTİF NEGATİF
GÜÇLÜ ZAYIF
İÇSEL
YÖNLER YÖNLER
FIRSATLA TEHDİTLE
DIŞSAL
R R
54. STRATEJİ NEDİR?
Günümüzle gelecek arasında köprü
Şimdiki Ulaşılacak
Strateji
durum hedef
Bulunduğunuz Gelmek
konum istediğiniz
Strateji hedefe konum
ulaştırır
55. Stratejik Plan
• Strateji, kapsamlı bir yaklaşımla oluşturulmuş
plandır. Bu plan sürecin iyi yönetilmesini
hedefler. Stratejik plan sizi, kuruluşunuzun
gündelik işlerinin ve projelerinin dışına
taşıyarak geniş bir bakış açısıyla uzun süreçte
ne yapılacağına karar vermenizi sağlar.
Dolayısıyla büyük resim içinde ne yaptığınızı
ve gelecekte ne yapacağınızı görmenizi sağlar.
• Stratejik planlama günlük faaliyetlerin
planlanması değildir, neyi başarmak istediğinizi
ve ona nasıl ulaşacağınızı gösterir.
56. Stratejik Plan
• Biz kimiz?
• Kapasitemiz ne? Ne yapabiliriz?
• Hangi sorunlara yöneleceğiz?
• Ne tür bir farklılık yaratacağız?
• Hangi kritik alanlara
• Kaynaklarımızı nereye tahsis etmeliyiz?
Önceliklerimiz ne olmalı?
• Yakın hedeflerimiz ne olmalıdır?
• Bu hedeflere ulaşmak için nasıl bir örgütlenme
gerçekleştirmeliyiz?
• Kim, ne zaman, neyi yapacak?
57. Stratejik Plan
• Stratejik plan, dış dünyayı iyi anlayarak oluşturulmalı ve
SWOT ve PEST analizlerine dayandırılmalı
• Stratejik plan, asgari iki yılda bir, genellikle 3 yıllık, bazı
örgütlerde 5 ya da 6 yıllık
• Stratejik plan her yıl gözden geçirilebilir
• Organizasyonun yönetişim ve yönetim birimleri stratejik
plan yapmadan önce aşağıdaki anketi yanıtlamalıdır.
Bu anketten 20 ya da üzeri not almışsanız
organizasyonunuz stratejik plan yapmaya hazır
demektir. 15-20 arasında kalıyor ise örgütünüzün
stratejik plan sürecinden yararlanması mümkündür.
15’in altında kalıyorsa bu henüz plan yapmaya gerek
olmadığı anlamına gelir. Ancak genellikle tavsiye edilen
en geç 3 yılda planın değiştirilmesidir.
58. Kesinlikle Belki, Kesinlike NOT
Emin Değilim Hayır
Organizasyon neye ulaşmak istediği
konusunda net bir vizyona sahip ve bu vizyon
konusunda bir uzlaşıya erişilmiş duırumda.
Organizasyonun değerleri sık sık tartışılır,
değerlerin neler olduğu konusunda bir
uzlaşıya ulaşılmış durumda.
Organizasyonun hali hazırdaki misyonu
organizasyonun ne yaptığını, kimin için
yaptığını ve yaptığının niçin önemli olduğunu
net olarak yansıtmaktadır.
Organizasyon düzenli olarak kendi zayıf ve
güçlü yönlerini ve çevreden kaynaklanan
tehditler ile fırsatları gözden geçirmektedir.
Organizasyon başarmak istediği konularda
net hedefler ve alt hedefler belirlemiştir. Bu
hedefler SMART’tır.
Organizasyon neye öncelik vereceğini
kolaylıkla tespit edebilmekte, yapmak
zorunda olduklarını yapmak istediklerinden
ayırabilmektedir.
Organizasyon kendi çalışmalarının etkilerini
ölçebilecek net göstergelere sahiptir.
Organizasyon yapısı etkililik ve verimlilik
bakımından yeterlidir.
Organizasyonun farklı çalışma alanları
birbiriyle uyum içindedir.
Organizasyonun iç yapısı ve içinde bulunduğu
çevre görece istikrarlıdır ve geçen yılda
önemli değişimler olmamıştır.
59. Stratejik plan nasıl?
Stratejik planı kim yapmalı?
Tüm organizasyonun, en azından bir
bölümünde planlama sürecinde yer
alması gerekir. Deneyimli çalışanlar bu
süreçte baştan sona bulunmalıdır.
Tam kapsamlı stratejik plan yapılırken
dışarıdan bir kolaylaştırıcının görev
yapması
61. TEMEL
YÖNLENDİRİCİ STRATEJİK SONUÇ
BİZ KİMİZ? İLKELER, HEDEFLER
DEĞERLER
GÖSTERGELE
Rİ
VİZYON
(kendimizi TEMEL GENEL UZUN
gelecekte DEĞERLER HEDEF VADEDE
gördüğümüz ORTAYA
yer) ÇIKACAK
ETKİ
MİSYON YAKIN ORTA
(amacımız- KAVRAMLAR
HEDEFLER VADEDE
varoluş ORTAYA
nedenimiz)
ÇIKACAK
ETKİ
YETKİ ALANI POLİTİKALAR
62. Strateji belgesi
Hedefler Çıktılar Faaliyetler Göstergeler Zamanlama
ve
Sorumluluklar
Hedef I
Hedef II
Hedef III
63. Eylem Planı
Yapılacak işler Sorumlu Zaman
1 Projenin hukuksal boyutu Av. 2 ay
Ayşe
2 Altyapı araştırması Okan 3 hafta
3 Vs vs vs vs vs vs Vs vs vs Vs vs
vs
4
5
6
7
64. Neler öğreneceğiz?
• Yatırım ve proje ile ilgili temel kavramlar
• Finansal yatırımlar-Sermaye bütçelemesi (duran varlık
yatırımları) ayrımı
• Sermaye bütçelemesinin önemi, vizyon-misyon, ilke ve
değerler ve stratejik planlama
• Yatırım projelerinin düzenlenmesinde iktisadi
yönden yapılacak çalışma ve değerlendirmeler:
Talep tahmin yöntemleri, pazar payı tahmini,
kapasitenin belirlenmesi
• Yatırım kararlarının alınması için gerekli veriler: Yatırım
harcamalarının tutarı, Yatırımın işletmeye sağlayacağı
yararlar ve bu yararların zaman içindeki dağılımı,
yatırımın ekonomik ömrü, hurda değeri
64
65. Yatırım projelerinin düzenlenmesinde iktisadi
yönden yapılacak çalışma ve değerlendirmeler
• İşkolundaki geçmiş olayların değerlendirilmesi
(Kolin Otel’in geçmiş müşteri verilerini değerlemesi örneği)
• İşkolundaki gelecekteki olayların değerlendirilmesi
* Ürünlerimizin kullanım alanları
* İlk madde ve malzemeleri tedarik durumu
* Ekonomik konjonktür
• Talep tahmini
* Anket yöntemi
*İktisadi, göstergelerle ilişki kurularak tahmin
*Uluslararası kıyaslama
*Talebin gelir esnekliğinin hesaplanması
*Grafik yöntemi
*En küçük kareler yöntemi
*Korelasyon ve regresyon yöntemi
66. Talep tahmin Yöntemleri
Talep tahmini, müşterilerin gelecekte ne
kadar mal ya da hizmet satın alacaklarını
tahmin etmeye yarar.
Talep tahmin yöntemleri, niteliksel
(qualitative) ve niceliksel (quantitative)
olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
Talep tahmin yöntemlerine; kapasite
arttırma kararı verirken veya yeni bir
pazara girerken ürün fiyatlama amacıyla
başvurulabilir.
67. Talep tahmin Yöntemleri
1. Anket Yöntemi
2. İktisadi Göstergelerle İlişki Kurarak
tahmin
3. Uluslararası Kıyaslama
4. Talebin Gelir Esnekliğinin Hesaplanması
5. Grafik Yöntemi
6. En Küçük Kareler Yöntemi
7. Korelasyon ve Regresyon Yöntemi
68. Anket Yöntemi
• Anket yöntemi, niceliksel pazarlama
araştırmaları ve sosyal bilimlerde
• Özellikle tüketicisi belirlenebilen, dar
alanlarda
• Telefonla, email aracılığıyla, web
üzerinden (online), adrese giderek ve
büyük alışveriş merkezlerinde
başvurulabilir.
69. Anket Yöntemi’nde dikkate alınması
gerekenler
• Araştırmanın amaçları ve örneklemin
büyüklüğü önceden belirlenmeli ve anketin
süresi, insan gücü, anket için izin ve gizlilik
durumları dikkate alınmalıdır.
• Doğal olarak beklenen yanıtlar belirlenmeli ve
yanıtların yorumlanması için elde tutulmalıdır.
Ayrıca bu yanıtlar; ürün ya da hizmet tercihleri,
olgular, inançlar, duygular, geçmiş
davranışların tanımlanması veya eylemin
standartları olmalıdır.
• Gereksiz sorular araştırmacıya bir yüktür ve
yanıtlayanlara bir zulüm gibidir. Tüm sorular,
araştırmanın amaçlarına hizmet etmelidir.
70. Anket Yöntemi’nde dikkate alınması
gerekenler
• Konular yanıt verenlerin yaşamdaki
referanslarına uygun olmalıdır. Geçmişlerinde
yaşadıkları, soruları algılamalarını etkileyebilir.
Ayrıca, anket konusu hakkında yeterince bilgi
sahibi ya da uzman olmaları, ankete doğru
yanıt vermelerini sağlayacaktır.
• Anketin derecelendirme (scala) endeksi ve tipi
önceden belirlenmelidir.
• Soru tipleri (kapalı uçlu, çoktan seçmeli, açık
uçlu) istatistiki analizlere uygun sonuçlar
verecek şekilde seçilmelidir.
71. Anket Yöntemi’nde dikkate alınması
gerekenler
• Sorular ve seçilmiş yanıtlar nötr olmalıdır.
Önyargılı bir soru veya anket, yanıtlayanı
yanlış tercih yapması yönünde yönlendirir.
• Soruların sırası veya gruplandırılması doğru
yapılmalıdır.
• Sözcükler basit olmalı ve teknik veya özel
sözcükler kullanılmamalıdır.
• Anlam açık ve net olmalıdır. Belirsiz
sözcükler, iki anlamlı cümle yapıları ve negatif
cümleler, yanlış anlamalara neden olabilir. İki
tane negatif cümle pozitife çevrilerek
düzeltilmelidir.
72. Anket Yöntemi’nde dikkate alınması
gerekenler
• Bir soru sadece bir konuyla ilgili olmalıdır.
• Yanıtlayan, olası yanıtlardan birisini seçebilmelidir.
Kendi durumunu kapsamaması anketin sonucunu
etkiler. Bunu önlemenin bir yolu da yanıtlar arasına
“diğer ________.” şıkkının konmasıdır.
• Kategoriler çakışmamalıdır. Yanıt verenler,
kendilerini birden fazla kategoriye ait
hissetmemelidir. Örneğin, “evli” ve “bekar”
kategorisinin dışında “ayrı yaşıyor” kategorisi de
konmalıdır.
73. Anket Yöntemi’nde dikkate alınması
gerekenler
• Yazım sitili, konuşma dilinde olmalıdır.
Ayrıca, öz, akıcı ve hedef kitleye uygun
olmalıdır.
• Pekçok kişi, kişisel ya da mahremiyet
sorularına yanıt vermez.
• Çift anlamlı sorular duygusal yanıtlara
neden olur ve sonuçları çarpıtabilir.
74. Anket Yöntemi’nde dikkate alınması
gerekenler
• Kağıtta veya bilgisayar ekranında
soruların sunum şekli ve beyaz boşluklar,
renkler, resimler, grafikler veya şekiller
yanıtlayıcının ilgisini çekebilir ve
sorulardan uzaklaştırabilir.
• Soruların numaralandırılması yararlı olur.
• Anketler; anketörler, gönüllüler veya
yanıtlayıcılar tarafından uygulanabilir.
Açık ve detaylı yönlendirmeler önemlidir.
75. Anketle piyasa inceleme yöntemi
Örnek (Güvemli, s.89-90): Çanakkale’de toz
deterjan talep tahmini yapılacaktır. Kenti
temsil niteliğine sahip Cevatpaşa
Mahallesi seçilerek, her biri ortalama 10
daireli 100 apartman saptanmıştır. Ev
hanımlarına anketle üç soru yöneltilmiştir.
Bunlar: Toz deterjan kullanıyor
musunuz?, Ailede kaç kişi yaşıyor ve bir
haftada kaç kutu toz deterjan
kullanıyorsunuz?
76. Anketle piyasa inceleme yöntemi
Örnek (Güvemli, s.89-90): 1.000 daireden derlenen anket
sonuçları şöyledir:
• Toz deterjan kullanan aile sayısı : 700
• Ailede ortalama kişi sayısı :4
• Haftalık tüketim : 2 kutu
Çanakkale’nin nüfusunun 2.000.000 olduğunu
varsayarsak, yıllık deterjan tüketim miktarı:
Aile sayısı (2.000.000 kişi/4 kişilik aile) =500.000
Toz deterjan kullanan aile (500.000x%70) =350.000
Aile başına yıllık tüketim (2 ad/hafx52 haf) =104
Yıllık tüketim miktarı (350.000 ailex104 ad)
=36.400.000
77. Anketle piyasa inceleme yöntemi
Örnek (Güvemli, s.89-90): Çanakkale’nin yıllık nüfus artış
hızı %4,5 ise gelecek üç yıllık deterjan tüketimi:
Yıl Aile Deterjan kul. Yıllık
Tüketim
sayısı Aile sayısı Tüketim Artışı
1 500.000 350.000 36.400.000 -
2 522.500 365.750 38.038.000 1.638.000
3 546.012 382.208 39.749.632 1.711.632
4 570.582 399.408 41.538.432 1.788.800
78. Anketle piyasa inceleme yöntemi
Sıra sizde:
Çanakkale’de, yoğun bir İngilizce kurs talebi
olduğunu düşünüyorsunuz. Bu nedenle, bir
dil kursu açmak niyetindesiniz. Konuyu
araştırmak için anketle piyasa inceleme
yöntemini uygulama kararı aldınız ve kenti
temsil niteliğine sahip Barbaros
Mahallesi’nde yer alan 3 özel öğrenci
yurdunda bir anket uyguladınız. Ulaştığınız
veriler şöyledir:
79. Anketle piyasa inceleme yöntemi
Sıra sizde: Martı Kız Öğrenci Yurdu’nda
100, Sezen Kız Öğrenci Yurdu’nda 80
ve Barbaros Erkek Öğrenci Yurdu’nda
ise 120 öğrenci kalmaktadır. Üç soru
yönelttiniz.
Bunlar; Bir İngilizce kursuna devam ediyor
ve memnun musunuz?, Laboratuarı olan
bir dil kursuna kayıt yaptırmayı düşünür
müsünüz? Haftada kaç saat kursa
katılabilirsiniz?
80. Anketle piyasa inceleme yöntemi
Sıra sizde :
Halen bir dil kursuna devam eden ve memnun : 22 kişi
Laboratuarı olan bir dil kursuna kayıt yaptırmak isteyen:
193 kişi
Haftada kaç saat kursa katılabilirsiniz: 4 saat
Çanakkale merkezde yaşayan üniversiteli sayısı 20.000
olduğuna göre, kaç saatlik bir dil kursu talebi vardır?
Rasgele seçilen öğrencilerden, çözümü sınıfta power
point sunumu olarak anlatması istenebilecektir.
Kapak sayfasıyla birlikte, çıktı olarak teslim ediniz.
Haftaya derse katılmayanlardan finalde 5’er puan
düşülecektir!
81. İktisadi göstergelerle ilişki kurularak tahmin
Örnek (Güvemli, s.90): Alçı pano üretmek
istiyoruz. Alçı pano, bir konutun iç duvar
yüzeylerine ince sıva, badana, yağlı boya
yerine kullanılan bir yapı malzemesidir. Konut
sayısı ve yüzölçümüne dayanılarak, talep
tahminini yapalım.
İç duvarların iki yüzü, 100 m2’lik konutta,
ortalama 250 m2, dış duvarların iç yüzü ise,
ortalama 130 m2’dir. Bu yüzeylerde yaklaşık
%20 oranında kapı ve pencere boşluğu vardır.
Bu verilere göre, 100 m2’lik bir konutun, alçı
pano ile kaplanacak yüzeyi şöyle olmaktadır:
82. İktisadi göstergelerle ilişki kurularak tahmin
Örnek (Güvemli, s.90):
• Bir konutta iç duvarların iki yüzü toplamı
(250 m2 x %80) = 200 m2
• Dış duvarların iç yüzeyleri (130 m2 x
%80) = 104 m2
• Bir konutta alçı panonun kullanılabileceği
alan (200 + 104 ) 304 m2.
Alçı pano yeni bir ürün olduğundan, inşaa
edilen konutların ilk yıl %5’inde, sonraki
yıllarda da sırası ile %7, %10, %12’sinde
kullanılabileceği tahmin edilmektedir.
83. İktisadi göstergelerle ilişki kurularak tahmin
Örnek (Güvemli, s.90): Satış alanı olarak
belirlenen bölgede gelecek yıllarda inşa
edilecek tahmini konut sayısı ve konut
yüzölçümünün aşağıdaki biçimde olması
tahmin edilmektedir:
Yıllar Konut sayısı Konut Yüzölçümü (m2)
1 160.000 16.000.000
2 175.000 17.500.000
3 190.000 19.000.000
4 210.000 21.000.000
84. İktisadi göstergelerle ilişki kurularak tahmin
Örnek (Güvemli, s.90): Alçı pano kullanabilecek
tahmini konut sayısı ve tahmini alçı pano talebi:
Yıl Konut Alçı pano talep Alçı pano
Sayısı edecek konut talebi
1 160.000 (%5) 8.000 *2.432.000
2 175.000 (%7) 12.250 3.724.000
3 190.000 (%10) 19.000 5.776.000
4 210.000 (%12) 25.200 7.660.800
*1 Yıl talep: 8.000 adet x 304 metrekare=2.432.000
85. İktisadi göstergelerle ilişki kurularak tahmin
Sıra sizde: Çanakkale’de bir güzellik merkezi
açmayı düşünen bir işkadını, sizden bu yatırım
için piyasa talebini ölçmenizi istemiştir.
Güzellik merkezinde başlıca faaliyet alanları
şunlardır: Epilasyon, cilt bakımı, ağda, kaş,
makyaj.
(Bu ödevi doğru yapıp, teslim edenlere kanaat
notu kullanılacaktır)
Piyasa ile ilgili bazı veriler şöyledir:
Çanakkale’de yaşayan kadınlardan 20 ile 59
yaş arası hedef kitlemizdir. (Bu rakamı internet
yardımıyla bulunuz.) Yıllık toplam talep ne
kadardır?
87. Uluslararası kıyaslama yöntemi
Bu yöntemde, gelişmiş bir ülkede bir mala olan
talep belirlenir ve gelişmekte olan ülkede
kıyaslama ölçüsü, gelişmiş ülke seviyesine
ulaştığında, mala olan talebin de gelişmiş
ülke seviyesine ulaşacağı varsayılır.
Örnek (Güvemli, s.92): Gelişmiş A ülkesinde,
kişi başına ulusal gelir 4.000$, kişi başına
meyve suyu tüketimi 15 litre’dir. Gelişmekte
olan ülke B’de, kişi başına ulusal gelir
1.000$ ve meyve suyu tüketimi 3 litre’dir.
88. Uluslararası kıyaslama yöntemi
Yıllar B Ülkesi kişi başı gelir Kişi başına tüketim
1 1.200 3,6
2 1.500 4,5
3 2.000 7,5
4 2.500 9,3
5 3.000 11,2
6 3.500 13,1
7 4.000 15,0
89. Uluslararası kıyaslama yöntemi
Yıllar B ülkesi nüfusu Top. Meyve suyu tüketimi
0 50.000 x 3 litre =150.000 (Mevcut)
1 51.000 x 3,6 =183.600
2 52.000 x 4,5 =234.000
3 53.000 x 7,5 =397.500
4 54.400 x 9,3 =505.920
5 55.650 x 11,2 =623.280
6 56.750 x 13,1 =743.425
7 57.900 x 15,0 =868.500
90. İthalata dayalı tahmin yöntemi
Eğer, aynı malın ithali söz konusu ise;
• İthal edilen mal, yerli maldan pahalıya
mal olabilir,
• İthal edilen mal, yerli maldan ucuza
mal olabilir.
91. İhracata dayalı tahmin yöntemi
Üretimi yapılan ürün, ihraç edilen bir
ürün ise ihracatta ortaya çıkabilecek
aksamalar ve zorluklar dikkate
alınmalıdır.
Örneğin, piyasaya Çin ve Hint mallarının
girmesi ya da AB’nin koyduğu ihracat
kotaları gibi.
92. Talebin gelir esnekliğinin hesaplanması
yoluyla tahmin
Örnek (Güvemli s.95):
Kişi başına milli gelir artışı = %3,5
Ürünün gelir esnekliği katsayısı = 2
Ürünün yıllık kişi başına talep artışı= %7
(%3,5 x 2)
Not: Gelir esnekliği, talepteki oransal artışın,
gelirdeki oransal artışa bölünmesiyle bulunur.
93. Talebin gelir esnekliğinin hesaplanması
yoluyla tahmin
Örnek (Güvemli, s.96): Gelir esnekliği
Geçmiş dönemler X-3 X-2 X-1
A ürünü satışı (adet) 150.000 180.000 220.000
Yıllık artış oranı %20 %22
Ort. Artış oranı ((0,20+0,22)/2) = %21
Milli gelir artışı %3,5 %4 %3,6
Ort. Milli gelir artışı (0,035+0,04+0,036)/3 = %3,7
Gelir esnekliği katsayısı (%21/%3,7) = 5,6
94. Talebin gelir esnekliğinin hesaplanması
yoluyla tahmin
Örnek (Güvemli, s.96): Gelir esnekliği (devam)
A ürününe gelecekteki talep artışı?
Gelecek dönemler X X+1 X+2 Ort.
Tah. milli gelir artışı ((%4+ %4,2 + %4,4)/3)=%4,2
Gelir esnekliği katsayısı = 5,6
Yıllık talep artış oranı (%4,2 x 5,6) = %23,5
A ürünü tahmini talebi:
(X dönemi) = 220.000 x %123,5 = 271.700
(x+1 dönemi) = 271.700 x %123,5 = 335.550
(x+2 dönemi) = 335.550 x %123,5 = 414.404
95. Siz de çözebilirsiniz
Doğtaş A.Ş., 2005 yılında 80.000 adet,
2006 yılında 125.000 adet ve 2007
yılında da 100.000 adet çekyat
satmıştır. Aynı dönemde milli gelir artış
hızı ise sırasıyla, %7, %9 ve %5
olmuştur. 2008 yılında beklenen milli
gelir artışının ekonomik kriz nediyle -%2,
2009 yılında %3 ve 2010 yılında ise %5
olması beklenmektedir. Bu durumda
2008, 2009 ve 2010 yıllarında çekyata
olan talep, kaç adet olacaktır?
96. Çözüm
2005 2006 2007
Çekyat satışı 80.000 125.000 100.000
Yıllık artış oranı %56,2 -%20
Ortalama yıllık artış oranı (%56,2-%20)/2=%18,1
Milli gelir artışı %7 %9 %5
Ortalama mili gelir artışı (%7+%9+%5)/3=%7
Gelir esnekliği katsayısı (%18,1/%7)=2,5
97. Çözüm
2008 2009 2010 Ort.
Tahmini milli (-%2 + %3 + %5)/3 = %2
gelir artışı
Gelir esnekliği katsayısı (%18,1/%7)=2,5
Yıllık talep artış oranı (%2x2,5) =0,05
Bu durumda, yıllara göre çekyat talebi:
Çekyat talebi (100.000 x 1,05) = 105.000 (2008)
Çekyat talebi (105.000 x 1,05) = 110.250 (2009)
Çekyat talebi (110.250 x 1,05) = 115.762,5 (2010)
98. Grafik yöntemi
Bu yöntemde, grafiğin dikey eksenine
ürünün geçmiş dönem talep rakamları,
yatak eksenine ise geçmiş dönemler
(tarih) yerleştirilmelidir.
Bulunan dağılım grafiğindeki noktaların en
yoğun olduğu yerden geçen doğrunun
elle uzatılarak ürünün satış tahmini
yapılmalıdır.
99. En küçük kareler yöntemi
Örneğin Excell’de nasıl çözüleceğini
görmek için bir sonraki sayfaya
geçiniz.
100. Yıllar Talep
1 4,8 10 yıl= 82,9 • Adım 1: fx özelliği tıklanarak,
istatistik bölümünden
2 6,6 11 yıl= 92,9 "forecast" yani "Tahmin"
bölümü yıklanır. Gelen
3 11,2 12 yıl= 102,8 sayfaya, en üste tahmin
4 17,6 13 yıl= 112,8 edilecek yıl seçilir.
Örneğimizde "10" yani "A11"
5 24,1 14 yıl= 122,7 numaralı hücre seçilir.
6 32,1
7 49 • Adım2: İkinci kısma ise
8 66,6 "Talep" sütununda yer alan
rakamlar seçilir, yani B2:B10
9 86,5
10 • Adım3:Üçüncü kısma ise
11 "Yıllar" sütunununda yer alan
rakamlar seçilir, yani
12 A2:A10.
13
14 • Adım4: Enter tuşuna
basılarak sonuç bulunur.
101. Pazar payı tahmini ve kapasitenin
belirlenmesi
Pazar payı tahmininde şu sorulara yanıt aranması
gerekir:
1. Pazar büyüklüğü nedir?
►Pazarda ne çeşit ve kalitede ürünler satılmaktadır?
►Pazardaki toplam tüketim nedir?
►Toplam tüketim içinde ithalatın payı nedir?
►Hangi ülkelerden ithalat yapılmaktadır?
►Ürünleriniz için halihazırda pazar payı var mıdır?
►Pazardaki tüketimi belirleyen faktörler nelerdir?
►Pazar yeterince büyük ve gelişen bir pazar mıdır?
102. Pazar payı tahmini ve kapasitenin
belirlenmesi
2. Firmanızın ürünlerini kimler satın alabilir?
►Ürünün satılabileceği hedef tüketici kitlesinin özellikleri
nelerdir?
►Ürünün kullanım şekilleri nelerdir?
3. Hedef Pazardaki Ticari Düzenlemeler
nelerdir?
►Ürününüz ithalat kota kısıtlamasına tabi midir?
►Ürününüz için geçerli gümrük vergisi nedir?
►Döviz ile ilgili kısıtlamalar var mıdır?
►İthalat için gerekli kurallar ve prosedürler nelerdir?
►Sağlık ve güvenlikle ilgili düzenlemeler var mıdır?
►Pazara girişi etkileyen politik faktörler nelerdir?
103. Pazar payı tahmini ve kapasitenin
belirlenmesi
4. Pazardaki rekabet yapısı nasıldır?
►Yerel üretim yapısı nasıldır?
►Rakiplerinizin üstünlükleri nelerdir?
►Ticari marka ve patent uygulamaları var mıdır?
►Alternatif ürünler arasında rekabet var mıdır?
5.Pazarda fiyat yapısı nasıldır?
►Perakendeci aşamasına kadar fiyatların oluşumu
nasıldır?
►Nakliye masrafları nelerdir?
►Ürünün fabrika çıkış fiyatı ne olmalıdır?
►Firmanızın fiyatlandırma stratejisi ne olacaktır?
104. Pazar payı tahmini ve kapasitenin
belirlenmesi
6.Pazarda hangi dağıtım kanalları
kullanılmaktadır? Hangi dağıtım kanalı
ürününüz ve firmanız için uygun
görünmektedir?
7. Pazarda kullanılan yaygın tanıtım yöntemleri
nelerdir?
8. Firmanızın pazardan beklentileri nelerdir?
►Ürününüz pazara ne kadar uygundur?
►Pazara hangi satış stratejisi ile girmeniz uygun
olacaktır?
►Pazardan beklenen satış miktarı ve pazar payı nedir?
►Firmanızın pazarla ilgili olarak varmış olduğu düşünce
ve sonuçlar nelerdir?
105. Pazar payı nasıl hesaplanır?
Pazar payı iki yöntemle hesaplanır:
1. Satış adedinin %’si: Satış
adedi/Pazardaki toplam satış adedi
2. Gelirin %’si: Şirketin toplam
geliri/Endüstrinin toplam geliri
106. Pazar payı nasıl hesaplanır?
Adım I: Faaliyet gösterdiğiniz alan ile ilgili
hizmet ve ürünler hakkında maksimum bilgiyi
toplayın. Örneğin, Çanakkale İli’nde faaliyete
geçecek bir mandıra iseniz, toplam kaç
mandıra olduğunu ve kaç kg, süt, yoğurt,
peynir, çökelek vb. sattıklarını ve kaç TL
kazandıklarını aşağı yukarı bulmalısınız.
Ayrıca, ürünlerinizi hangi tüketici kitlesinin talep
ettiğini de araştırmalısınız.
Kaynak: Bunun için, Sanayi ve Ticaret Odası’na,
üniversitenin kütüphanesine (tezler için) ve
varsa diğer yayınlara (Çanakkale YG21’in
hazırladığı Çanakkale Mevcut Durum Raporu
gibi) başvurabilirsiniz.
107. Pazar payı nasıl hesaplanır?
Adım II: Pazar payınızı iki yöntemden birisiyle
hesaplayınız. Örneğin, Çanakkale İli’nde yıllık
70 Ton peynir üretilip, 700.000 TL’ye
satılmışsa ve sizin işletmeniz aynı dönemde 7
ton üretim yapıp, 120.000 TL satış yapmışsa;
Adet olarak pazar payınız :
(70 Ton / 7 Ton)x100= %7
Satış cinsinden pazar payınız:
(120.000TL/700.000TL)x100= %17,14
108. Pazar payı nasıl hesaplanır?
Adım III: Pazar payınızla ilgili bilgileri
sürekli izleyin. Eğer, düşme varsa
rakiplerinizden hangisi ya da
hangilerinin sizin Pazar payınızı
azalttığını araştırın.
Eğer isterseniz, II. Adımdaki hesaplama
için sektördeki en büyük firmanın
verilerini kullanabilirsiniz.
109. Örnek
Peynir helvası üreten bir işletmesiniz. Yeni yatırım
yaparak, işinizi büyütmeyi planlıyorsunuz.
Bunun için mevcut pazar payınız ve gelecekte
pazarın durumu hakkında araştırma yapmaya
karar verdiniz.
Adım I: Çanakkale merkezde kaç adet peynir
helvası üreten firma olduğunu öğrenmek.
Bunun için Çanakkale Sanayi ve Ticaret Odası ve
Esnaf Sanatkarlar Odası’na bir dilekçe ile
başvurarak (veya web üzerinden) bilgilenme
hakkınızı kullandınız. Ayrıca, belediyeden bu iş
için geçmişten günümüze kaç firmanın işyeri
açma ruhsatı aldığını aynı yöntemle öğrendiniz.
110. Örnek
Çanakkale merkezde; Sizin işletmeniz hariç
Sanayi Ticaret Odası’na kayıtlı 1, Esnaf
Sanatkarlar Odası’na kayıtlı 9 işletme
olduğunu öğrendiniz. Belediyeden gelen
bilgiye göre ise toplam 14 işletme izin
almıştır. Bu durumda, 4 işletmenin kapanmış
olması gerekir. Bunu araştırmak gerek.
10 işletmenin üretim rakamlarını bulmak resmi
olarak mümkün değildir. Bu nedenle, sektörde
yer alan bir işletme yöneticisi olarak,
tahminde bulundunuz ve aylık 1.585 tepsi
üretildiğini düşünüyorsunuz. Aylık sizin
üretiminiz ise 475 tepsidir.
111. Örnek
1.585 tepsi peynir helvasından elde edilen geliri
15.850 TL (1.585 tepsi*10TL/kg) olarak
hesapladınız. Siz, peynir helvasının kg’ını 12
TL’den satmaktasınız. Sizin geliriniz ise,
5.700 TL’dir.
Bu durumda pazar payınız adet olarak
%29,96 (yaklaşık %30) (475/1.585)*100),
Satış geliri anlamında %35,96 (yaklaşık
%36)’dır (5.700/15.850)*100).
112. Kapasitenin belirlenmesi
Bundan önceki bölümde, içinde
bulunduğumuz sektör için toplam talebi
ve bu talep içindeki pazar payımızı
hesapladığımıza göre, gelecek dönem
ne kadar satış yapacağımızı dolayısıyla
ne kadar üreteceğimizi de bilebiliriz.
Bu durumu şekil olarak şöyle ifade
edebiliriz:
113. Kapasitenin belirlenmesi
Pazar payı
Talep tahmini Satış Bütçesi
hesaplaması
Üretim Bütçesi
Genel İmalat
Hammadde
İşçilik Bütçesi Giderleri
Bütçesi
Bütçesi
Satılacak Pazarlama, satış, Proforma gelir
Nakit Bütçesi Ürünlerin üretim Dağıtım ve gen. Yön. tablosu
maliyeti bütçesi giderleri bütçesi ve Bilanço
115. İşletme sermayesi ve sermaye bütçelemesi
(duran varlıklara yapılan yatırımlar) arasındaki
farklar
Duran varlık yatırımlarında;
• Harcamalar önemlidir
• Uzun bir dönemi kapsar
• Satış tahminlerini gerektirir
• Yüksek veya düşük kapasiteye yol
açabilir
117. Sermaye Bütçelemesinin Kapsamı
• Yatırım harcaması için öneriler
• Her önerinin maliyeti ve karşılığında
sağlanacak yararlar
• Her önerinin riski
• Bu önerilerden seçilecek ya da
reddedilecek olanlar
• Uygulamadan gelen sonuçlara göre
prosedürün tekrar değerlendirilmesi
120. İşletme (Çalışma) Sermayesi Nedir?
Finansal açıdan çalışma sermayesi,
işletmelerin kısa süreli, normal olarak bir
hesap döneminde paraya çevrilebilir
ekonomik değerlere yaptığı yatırımı ifade
eder. Kısaca işletmenin dönen
varlıklarıdır.
Muhasebe açısından çalışma sermayesi
ise dönen varlıklardan kısa vadeli
yabancı kaynakların çıkarılmasıyla
bulunur.
121. Çalışma Sermayesi Gereksinimini Etkileyen
İşletmeyle İlgili Faktörler
1. İşletmenin Çalışma Konusu ve Büyüklüğü
2. Devir Hızları
3. Satın Alma ve Satış Koşulları
4. Stok Politikaları
5. Üretim Süresi
6. Üretim Miktarı ve Maliyeti
7. Satış Gelirlerinin Dalgalanma Derecesi
8. Satıcı Kredilerinden Yararlanma Derecesi
9. Diğer İşletme içi Faktörler
122. Çalışma Sermayesi Gereksinimini Etkileyen
İşletme Dışı Faktörler
1. Finans Kurumlarının Gelişmişlik Düzeyi
2. Teknolojik Gelişmeler
3. Vergi ve Sosyal Güvenlik Uygulamaları
4. Yatırım Teşvik Tedbirleri
123. Çalışma sermayesi gereksinimini
hesaplamada gerekli olan değişkenler
• Ortalama stok tutarı
• Yıllık satış tutarı
• Yıllık genel giderler tutarı
• Satış fiyatı üzerinden brüt kar
• Satıcıların tanıdığı kredi süresi
• Müşterilere tanınan kredi süresi
124. Çalışma Sermayesi Gereksiniminin
Hesaplanmasında Kullanılan Yöntemler
1. Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemi
2. Günlük Masraf Tutarı Yöntemi
3. Schmallenbach Formülü Yöntemi
125. 1) Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemi
Tahmini Yıllık Satış Giderleri
Çalışma Sermayesi Gereksinimi=
Faaliyet Devri Katsayısı
365
Faaliyet Devri Katsayısı=
Faaliyet Devri Katsayısı
126. Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemi
Örnek
Bir işletmenin bir yıllık satış tutarı 1 Milyar TL,
satılan malların maliyeti 800 Milyon TL olarak
tahmin edilmektedir. İşletmenin faaliyet devri ile
ilgili bilgiler şöyledir:
Hammadde ve malzemenin stokta bekleme süresi: 20
gün
İmalatta geçen süre: 35 gün
Mamullerin stokta kalma süresi: 30 gün
Satışta müşterilere tanınan vade: 60 gün
Kasa ve bankalardaki nakitlerin ortalama günlük
ödemeleri karşılayacağı gün sayısı: 5 gün
Faaliyet devri süresi: 150 gün
127. Örneğe devam…
365
Faaliyet devri katsayısı= =2.433
150
800.000.000
Çalışma sermayesi gereksinimi=
2.433
= 328.812.165 TL
128. Örneğe devam…
Toplam çalışma sermayesi gereksinimi, faaliyet devri
süresinin sonu itibariyle unsurlarına ayrılırsa;
Stoklar için geçen süre (20+35+30) = 85 gün
Kredi satış vadesi = 60 gün
Kasa ve bankalarda tutulacak nakit için geçen süre= 5 gün
Ortalama olarak bir gün için katlanılan giderler=
800.000
= 2.191.780 TL
365
129. Örneğe devam…
Bu durumda;
Stoklar için: 2.191.780 x 85 gün = 186.301.300 TL
Alacaklar için: 2.191.780 x 60 gün = 131.506.800 TL
Nakitler için: 2.191.780 x 5 gün = 10.958.900 TL
Toplam = 328.812.165 TL
130. Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemi’ne Eleştiriler
Faaliyet Devri Katsayısı Yöntemi’ne
Eleştiriler
• Satış ve alışların aylara düzenli olarak yayıldığı
varsayılmaktadır
• Kısa vadeli borçlar dikkate alınmamaktadır
• İşletmenin faaliyet devrine ilişkin süreler tam olarak
hesaplanamayabilir
• Zaman içinde giderlerin, mamule nasıl dönüştüğü
basit olarak ele alınmaktadır
• Amortismanlar, satılan malın maliyetine
yüklenmektedir
131. 2) Günlük Masraf Tutarı Yöntemi
Bir önceki yöntemden farkı;
Maliyet unsurlarının üretim sürecine
katılma aşamaları ile faaliyetlerden
sağlanan ve çalışma sermayesi
gereksinimi doğurmayan kar,
amortismanlar ve vadeli alışların
yaratacağı krediler dikkate
alınmaktadır.
132. Günlük Masraf Tutarı Yöntemi-Örnek
MALİYET UNSURLARI TUTAR (YTL) GÜNLÜK ORTALAMA
GİDER (TUTAR/365)
Hammadde ve malzeme gid. 100.000 273,97
İşçilik giderleri 200.000 547,95
Genel üretim giderleri 175.000 479,45
Amortisman giderleri 100.000 273,97
Finansman giderleri 50.000 136,99
Üretim Maliyeti 625.000 1712,33
Genel yönetim ve satış gid. 75.000 205,48
TOPLAM MALİYET 700.000 1917,81
Kar 100.000 273,97
Satış Tutarı 800.000 2191,78
133. Günlük Masraf Tutarı Yöntemi-Devam
MALİYETLER GÜNLÜK DEVİR ÇALIŞMA SERMAYESİ
HARCAMA SÜRESİ UNSURLARININ ORT. TUTARI
Hammade ve malzeme 273,973 20 5.479.460
Yarı mamuller (Hammade ve malzemeler ile
işçilik giderlerinin tümü, GİG,
amortisman ve finansman giderlerinin yarısıdır) 1.267.168 35 44.350.880
Mamüller (Yarı mamüllerin tamamı, GİG
Amortisman gid. ve finansman gider. yarısı 1.712.418 30 51.372.540
Alacaklar (günlük satış tutarı) 2.191.781 60 131.506.860
Kasa ve bankalar 2.191.781 5 10.958.905
Çalışma sermayesinin toplam tutarı 243.668.645
134. Günlük Masraf Tutarı Yöntemi-Devam
Günlük amortisman Günlük kar Toplam Faaliyet devri Düşülecek tutar
Yarı mamuller 136,987 - 136,987 35 4.794.545
Mamuller 273,973 - 273,97 30 8.219.190
Alacaklar 273,973 273,97 547,946 60 32.876.760
Kasa ve bankalar 273,973 273,97 547,946 5 2.739.730
Çalışma sermayesi toplamından
indirilecek Amortisman ve karlar 48.630.225
İşletmenin çalışma sermayesi gereksinimi = 243.668.645-48.630.225
= 195.038.420
günlük harcamalar satıcıların tanıdığı vade satıcı kredisi
satıcılar 60 gün vade tanıyorsa; 273.973 x 60 = 16.438.380
İşletmenin çalışma sermayesi gereksinimi = 195.038.420 - 16.438.380
= 178.600.040
136. Sermaye Bütçelemesi
Yatırım Tekliflerinin Önceliklerine Göre
Sıralaması
1. STATİK YÖNTEMLER
– Ortalama Yıllık Gelirin Yatırım Tutarına Oranı
Yöntemi
– Geri Ödeme Süresi Yöntemi
1. DİNAMİK YÖNTEMLER
– Net Şimdiki Değer Yöntemi
– İç Karlılık Oranı Yöntemi
– Duyarlılık Analizi
138. Ortalama Yıllık Gelirin Yatırım Tutarına Oranı
Yöntemi
Ortalama Brüt
Yıllık Gelir
Ortalama
gelir Oranı=
Yatırım Tutarı
139. Geri Ödeme Süresi Yöntemi
Geri ödeme süresi, yatırımın vergiden
sonra yıllık gelirleri ile amortismanlar
toplamının başlangıçtaki yatırım
miktarına eşit hale gelinceye kadar
geçmesi gereken süredir.
Yatırım Tutarı
Geri Ödeme Süresi=
Yıllık Ek Gelir
140. Geri Ödeme Dönemi Yöntemi’ne Örnek
S Projesi
Yıllar
Net Nakit
Akımı
Kümülatif
NNA
141. Geri Ödeme Dönemi Yöntemi’ne Örnek
S Projesi
Başlangıçtan bu yana
karşılanamamış maliyet
GÖ=Karşılamadan önceki yıl+
Yıllık nakit akımı
100
Geri ödeme (S)= 2 + = 2,333 Yıl
300
142. Geri Ödeme Dönemi Yöntemi’ne Örnek
• L Projesi
• Yıllar
• Net Nakit
Akımı
• Kümülatif
NNA
143. Geri Ödeme Dönemi Yöntemi’ne Örnek
L Projesi
200
Geri ödeme dönemi (L)= 3 + = 3,333 Yıl
600
144. DİNAMİK YÖNTEMLER
1. Net Şimdiki Değer Yöntemi
2. İç karlılık Oranı Yöntemi
3. Duyarlılık Analizi
145. Net Şimdiki Değer Yöntemi
Bu yöntemde, projenin nakit girişlerinin şimdiki
değeri ile nakit çıkışı arasındaki farkın
belirlenmesi ve farkın sıfırdan büyük olması
halinde projenin kabulü öngörülür.
CF1 CF2 CFn
NPV =CF0 + 1
+ 2
+..............+ n
(1+ k ) (1+ k ) (1+ k )
146. İç karlılık Oranı Yöntemi
İskonto Edilmiş Nakit Akımı Yöntemi
olarak da bilinir.
Yöntem, yatırımdan beklenen nakit
girişlerinin şimdiki değerini, yatırıma
harcanacak paraların şimdiki değerine
eşitleyen faiz oranını bulmaya çalışır.
147. İç karlılık Oranı Yöntemi
CF1 CF2 CFn
CF0 + 1
+ 2
+ ..............+ n
=0
(1+ IRR ) (1+ IRR ) (1+ IRR )
n
CFt
=∑+
t= (
0 1 IRR ) t
=0
148. Yıllar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Satışlar 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000
Toplam 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000
Sabit yatırımlar -11.000 -3.000
Çalışma sermayesi 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380
Toplam 16.380 16.380 16.380 16.380 19.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380
Nakit akımı -11.000 3.620 3.620 3.620 3.620 620 3.620 3.620 3.620 3.620 3.620
Net bugünkü değer 10% 9.381
İç karlılık Oranı 28%
Geri Ödeme Dönemi -11.000 -7.380 -3.760 -140 3.480
3,04 Yıl
3 yıl, 14 gün
149. Duyarlılık Analizi
Yöntem; projenin sabit giderleri, çalışma
sermayesi ve satış gelirlerinde
meydana gelebilecek olası değişimleri
göz önüne alarak, bunlara hangi
noktaya kadar katlanılabileceğini
gösterir.
Olası artış ve azalışlara göre yeni net
bugünkü değerler hesaplar.
150. Net Bugünkü Değer-İç Karlılık Oranı-Duyarlılık
Analizi Yöntemlerine Örnek
Örneğin ilk bölümü
Yıllar 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Satışlar 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000
Yatırım -11.000 -3.000
Çalışma Sermayesi 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380
Toplam 16.380 16.380 16.380 16.380 19.380 16.380 16.380 16.380 16.380 16.380
Nakit Akımı -11.000 3.620 3.620 3.620 3.620 620 3.620 3.620 3.620 3.620 3.620
Net Bugünkü Değer 10% 9.381
İç Karlılık Oranı 28%
Geri Ödeme Süresi -11.000 -7.380 -3.760 -140 3.480
3,04 Years
0,04*365=14 gün