Νέα Παιδαγωγική, Ν.Καζαντζάκης, Α΄ Γυμνασίου

1. Ελένη Βακανά
Α. ΣΧΟΛΕΙΟ – ΣΧΟΛΙΚΗ ΖΩΗ
Η Νέα Παιδαγωγική (απ.)
Ν. Καζαντζάκης, σ. 92
Είδος κειμένου απόσπασμα πεζογραφήματος
Τόπος Κρήτη (δημοτικό σχολείο)
Χρόνος παιδική ηλικία συγγραφέα (τέλη 19ου αι.)
Αφήγηση α΄ πρόσωπο: βιωματική εμπειρική αφήγηση σε α΄ πρόσωπο
που αφηγείται μια προσωπική του εμπειρία
Θέμα 1. Παιδαγωγικές μέθοδοι
2. Η εμπειρία της πρώτης μέρας στο σχολείο
Πρόσωπα ________________
________________
________________
________________
Πώς παρουσιάζονται – εξωτερικά, συμπεριφορά – των δασκάλων και ποια φαίνεται να
είναι η σχέση τους με τα παιδιά;
Εξωτερική Περιγραφή
Ο δάσκαλος μοιάζει με τέρας:
 θυμωμένα μάτια
 μεγάλα δόντια
 άγριος
 απρόσιτος
 στραβοπόδης
 κρατάει βίτσα
Περιγραφή της συμπεριφοράς
Επιβάλλεται με την βία
Καταφεύγει στον ξυλοδαρμό
Σχέση με τα παιδιά: σχέση φόβου
Ποια παιδαγωγική μέθοδο χρησιμοποιούν οι δάσκαλοι στο απόσπασμα και σε ποια
συμπεράσματα μας οδηγούν;
Παιδαγωγική Μέθοδος
Τα παιδαγωγικά μέσα που χρησιμοποιούν
οι δάσκαλοι στο απόσπασμα είναι:
 Ξυλοδαρμό με βίτσα
 Απειλές
 Ψυχολογική βία
«εδώ είναι το εργαλείο που κάνεις του
ανθρώπους είπε ο δάσκαλος και έδειξε τη
βίτσα»,
«όταν κάναμε καμιά αταξία ή όταν δεν
ήταν στα κέφια του, μας ξεκούμπωνε, μας
κατέβαζε τα παντελονάκια μας και μας
έδερνε κατάσαρκα με το βούρδουλα»
«μας έδινε βουρδουλιές στα αυτιά,
ωσότου έβγαινε αίμα»
«Τα μάτια σας τέσσερα κακομοίρηδες,
γιατί αλλιώς, κοιτάχτε εδώ! είπε και μας
έδειξε τον βούρδουλα. Δεν λέω λόγια θα
δείτε έργα.»

2. Ελένη Βακανά
Συμπέρασμα: οι δάσκαλοι του αποσπάσματος χρησιμοποιούν την παλιά παιδαγωγική μέθοδο
η οποία είναι δασκαλοκεντρική και έχει ως στόχο τον σωφρονισμό των μαθητών με νουθεσίες,
απειλές και ξυλοδαρμούς.
Ποια είναι η Νέα Παιδαγωγική μέθοδος;
Σύμφωνα με την σύγχρονη παιδαγωγική μέθοδο
το μάθημα πρέπει να είναι παιδοκεντρικό,
δηλαδή οι μαθητές να μαθαίνουν μέσα από τις
εμπειρίες και τις αισθήσεις τους (βλέπουν
καινούρια πράγματα, τα αγγίζουν, τα
ζωγραφίζουν).
Επίσης η νέα παιδαγωγική προωθεί τον διάλογο
και την επικοινωνία μεταξύ μαθητή – δασκάλου.
Επίσης μεταξύ τους πρέπει να υπάρχει αγάπη και
κατανόηση
Πώς αντιλαμβάνονται την Νέα Παιδαγωγική
τα παιδιά και πώς ο δάσκαλος;
Ο δάσκαλος της Δ΄ τάξης αναγγέλλει στα παιδιά
ότι θα εφαρμόσει τις νέες παιδαγωγικές μεθόδους
που είχε σπουδάσει στην Αθήνα. Όμως ενώ
παρακινεί τα παιδιά να χρησιμοποιούν τις
αισθήσεις τους και να μαθαίνουν μέσα από την
εμπειρία τους, από την άλλη τους φέρεται με
μεγάλη σκληρότητα και αυστηρότητα, δέρνοντάς
τους αλύπητα.
Αποτέλεσμα: τα παιδιά δεν αντιλαμβάνονται τη
διαφορά της νέας μεθόδου σε σχέση με τις
παλαιότερες διότι ουσιαστικά δεν βιώνουν καμιά
καινούρια παιδαγωγική μέθοδο. Ενώ ο δάσκαλος
έλεγε ότι πρέπει να μάθουν μέσω της εμπειρίας
βιωματικά, ότι μαθαίνουν να το βλέπουν, να το
αγγίζουν και να το ζωγραφίζουν αγνοούσε τα
συναισθήματα και το ψυχικό κόσμο των
παιδιών και τα χτυπούσε με τη βίτσα. Έτσι τα
παιδιά θεωρούν ότι η Νέα Παιδαγωγική είναι η
γυναίκα του δασκάλου τους (προσωποποίηση).
Ποια συναισθήματα διακατέχουν τον συγγραφέα την πρώτη ημέρα στο σχολείο;
Συμπέρασμα:
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

3. Ελένη Βακανά
Ποια η στάση των γονιών του και σε ποια συμπεράσματα μας οδηγούν για τις
οικογενειακές σχέσεις της εποχής εκείνης;
Σχέσεις Γονιών – Παιδιών
Στάση της μάνας
Τρυφερή, ευαίσθητη, στοργική στάση
Προσπαθεί να εμψυχώσει και να τον στηρίξει
στην καινούρια εμπειρία της ζωής του:
 Του κρεμάει στο λαιμό του το χρυσό
σταυρουδάκι της βάφτισης
 Του δίνει να μυρίσει ένα κλωνί βασιλικό
Στάση του πατέρα
Αυστηρή και ψυχρή στάση
Ο πατέρας παρουσιάζεται αυταρχικός και
σοβαρός
Ποτέ δεν έχει δείξει στο παρελθόν την
παραμικρή τρυφερότητα στο γιο του:
 Όταν τον χαϊδεύει για πρώτη φορά ο
μικρός μένει έκπληκτος και απορεί.
 Η ξαφνική και απρόσμενη κίνηση
τρυφερότητας του πατέρα αντί να τον να
τον χαλαρώσει τον τρομάζει και τον
κάνει να αισθανθεί σύγχυση, διότι κάτι
τέτοιο δεν έχει ξανασυμβεί.
 Δίνει στον δάσκαλο το ελεύθερο να δίνει στο
παιδάκι ξύλο.
Συμπέρασμα: Πρόκειται για μία παλαιότερη αντίληψη αγωγής σύμφωνα με την οποία οι γονείς (και
ιδιαίτερα ο πατέρας) αποφεύγουν τις εκδηλώσεις αγάπης και τρυφερότητας απέναντι στα παιδιά
τους, τα κρατούν σε απόσταση και τους επιβάλλουν πειθαρχία. Έχουμε ένα μοντέλο πατριαρχικής
οικογένειας, όπου ο πατέρας είναι ο απόλυτος κυρίαρχος και εξουσιαστής όλων.
 Ο πατέρας εξουσιάζει και αποφασίζει
Η μητέρα αναλαμβάνει το μεγάλωμα των παιδιών
Μητέρα και παιδιά οφείλουν πειθαρχία, σεβασμό και υπακοή στον πατέρα.
Ο πατέρας δεν εκφράζει τα συναισθήματα του γιατί είναι ένδειξη αδυναμίας
Ειρωνεία και σαρκασμός
Σε αρκετά σημεία του κειμένου υπάρχει ειρωνεία και σαρκασμός απέναντι στη στάση του
δασκάλου, που υποτίθεται ότι φέρνει τη Νέα Παιδαγωγική και οι μαθητές δεν την αντιλαμβάνονται
και νομίζουν ότι είναι η γυναίκα του. Το κείμενο επίσης περιέχει χιουμοριστικές σκηνές ή φράσεις.