Perbadanan NGO SEAMEO SEN

1. 1
1.0 PENDAHULUAN
Kanak-kanak berkeperluan khas (exceptional children) terdiri daripada kanak- kanak
yang mengalami kesukaran belajar. Kanak-kanak pintar cerdas (gifted) yang
mempunyai kebolehan yang jauh lebih tinggi daripada norma juga diklasifikasikan
sebagai kanak-kanak berkeperluan khas. Kedua-dua kumpulan pelajar ini memerlukan
pengubahsuaian kepada kurikulum dan kaedah mengajar supaya mereka dapat
merealisasikan potensi mereka (Heward,2003) Pelbagai istilah lain telah digunakan
untuk ‘kanak-kanak berkeperluan khas’ini seperti kanak-kanak istimewa, kanak-
kanak luar biasa, kanak-kanak kurang upaya, kanak-kanak cacat, kanak-kanak
abnormal, kanak-kanak bermasalah dan kanak- kanak terbantut pertumbuhan dan
perkembangan.
Definisi Pendidikan Khas pula ialah satu bidang yang berkaitan dengan
kaedah, teknik dan penyelidikan yang tersendiri. Kesemua ini menumpukan ke arah
pengurusan dan pembelajaran yang baik bagi menilai dan mematuhi kehendak –
kehendak khas. Dari segi praktiknya pendidikan khas merupakan pendidikan
individual dengan kaedah – kaedah pengurusan yang bersistematik dari segi susunan
fizikal, alatan – alatan khas dan kaedah pengajaran khas. Kesemua intervensi –
intervensi yang dibuat ini semata – mata untuk menolong kanak – kanak khas untuk
mencapai kepuasan diri dari segi akademik dan vokasional untuk membolehkan
mereka berdikari.
Objektif Pendidikan Khas di Malaysia ialah untuk memberi kesinambungan
program yang bermutu bagi memenuhi keperluan dan kebolehan khusus kepada
kanak-kanak berkeperluan khas dalam persekitaran biasa. Selain itu, usaha-usaha
berkaitan dengan rancangan khas serta tanggungjawab untuk meningkatkan aspek
perkembangan kanak-kanak dan semua usaha berkaitan dengan keperluan kanak-
kanak khas dan tanggungjawab adalah berlandaskan kepada matlamat dan objektif
pendidikan biasa yang telah ditentukan oleh Kementerian Pelajaran dan sistem
persekolahan. Selain itu, hal ini juga bermatlamatkan untuk menyeimbangkan
peluang-peluang pendidikan antara murid-murid khas dengan murid-murid normal
dalam pelbagai aspek seperti pembangunan fizikal, pembelian peralatan khas,
perkhidmatan khidmat sokongan kakitangan bukan guru , peluang-peluang kenaikan
seperti pangkat, juru teknik audiologi pendidikan (educational speech therapist),

2. 2
orientasi dan mobility pendidikan (Orientation and Mobility Instructor), dan psikologi
pendidikan (educational psychologist), dan sebagainya merupakan Objektif
Pendidikan Khas..
Dalam konteks Malaysia, kanak-kanak berkeperluan khas memberi definisi
yang menekankan kepada kebolehan, kefungsian, kemahiran, perkembangan,
penguasaan, dan pencapaian kanak-kanak tersebut dalam kemahiran-kemahiran
pengembangan (developmental skills). Pendekatan baru menolak pendekatan tradisi
yang menekankan kecacatan dan ketidakbolehan (medical deficit model). Penguasaan
dan pencapaian dalam kemahiran-kemahiran tersebut berdasarkan kepada peringkat-
peringkat kebolehan seseorang murid dengan keperluan-keperluan khas adalah seperti
kebolehan kognitif, perkembangan tingkah laku sosial, penguasaan bahasa dan lisan,
penguasaan membaca, kemahiran matematik, kemahiran pertumbuhan asas manusia,
kemahiran berdikari, kemahiran keusahawanan, kebolehan penglihatan dan kebolehan
pendengaran
2.0 LATAR BELAKANG PERTUBUHAN SEAMEO
Pertubuhan Menteri-menteri Pendidikan Asia Tenggara iaitu dalam bahasa
inggerisnya ialah The Southeast Asian Ministers of Education Organization
(SEAMEO) adalah sebuah organisasi antara kerajaan serantau yang ditubuhkan pada
tahun 1965. Ia ditubuhkan bagi kalangan kerajaan negara-negara Asia Tenggara
untuk menggalakkan kerjasama serantau dalam pendidikan, sains dan budaya di
rantau ini.
Dengan adanya sebuah organisasi, ia terus memupuk kapasiti manusia dan
diterokai potensi sepenuhnya rakyat yang SEAMEO mengekalkan kerja dan aspirasi
untuk pembangunan dengan orang di rantau ini untuk membuat kehidupan yang lebih
baik dalam kualiti dan ekuiti dalam pendidikan, pendidikan kesihatan pencegahan,
budaya dan tradisi , teknologi maklumat dan komunikasi, bahasa, pembasmian
kemiskinan dan pertanian dan sumber asli.
Majlis badan tertinggi membuat dasar pertubuhan SEAMEO yang terdiri
daripada sebelas menteri pendidikan Asia Tenggara. Pusat SEAMEO yang utama
terletak di Bangkok, Thailand. Negara-negara yang menyertai SEAMEO ialah
Malaysia, Thailand, Indonesia, Kemboja, Republik Sosialis Vietnam, Lao PDR,

3. 3
Brunei Darussalam , Singapura, Filipina , Republik Kesatuan Myanmar dan Timor
Leste.
Pertubuhan ini membina organisasi yang memupuk kapasiti manusia dan
menerokai potensi sepenuhnya pada masyarakat. SEAMEO mengekalkan kerja dan
aspirasi untuk pembangunan dengan orang di rantau ini untuk membuat kehidupan
yang lebih baik dalam kualiti dan ekuiti dalam pendidikan, pendidikan kesihatan
pencegahan, budaya dan tradisi, teknologi maklumat dan komunikasi, bahasa ,
pembasmian kemiskinan dan pertanian dan sumber asli.
2.1 Latar Belakang Pertubuhan SEAMEO SEN Di Malaysia
 Mac 2008 - Kuala Lumpur , Malaysia.
Kementerian Pendidikan (MOE ) Malaysia menyatakan kesediaan untuk
menjadi tuan rumah Pusat Serantau Pendidikan Khas di Persidangan Menteri-
ke-43 itu.
 Januari 2009 - Bangkok , Thailand.
Cadangan Malaysia untuk menubuhkan SEAMEO SEN telah diluluskan yang
akan dibentangkan pada persidangan Menteri ke-44 .
 April 2009 - Phuket , Thailand.
Penubuhan SEAMEO SEN di Malaysia telah diluluskan pada Persidangan
Menteri- ke-44 .
 Jun 2009 - Kuala Lumpur , Malaysia.
Menteri-menteri Kabinet Malaysia telah meluluskan cadangan untuk
menubuhkan pusat serantau bagi Pendidikan Keperluan Khas di Malaysia.
 Januari 2010 - Bandar Raya Cebu, Filipina.
Memorandum Perjanjian , Staf Peraturan dan Instrumen yang Menyokong
yang akan membolehkan Malaysia untuk menubuhkan SEAMEO SEN telah
diluluskan pada tahun ke-45 Persidangan Majlis SEAMEO.

4. 4
 Oktober 2010 - Melaka , Malaysia
Timbalan Perdana Menteri Malaysia serentak oleh Menteri Pelajaran Malaysia
dirasmikan bangunan sementara untuk SEAMEO SEN di Institut Latihan
Guru Wanita Melaka Melayu.
 Jun 2012 - Kuala Lumpur , Malaysia
MOA antara Sekretariat SEAMEO dan Kementerian Pelajaran Malaysia telah
ditandatangani.
 Mei 2013 - Melaka , Malaysia
Dr Yasmin Hussain juga telah dilantik sebagai Pengarah Pusat Pertama
SEAMEO SEN Malaysia.
 16 Jun - Melaka , Malaysia
Pejabat sementara secara rasmi beroperasi dan SEAMEO SEN bermula
operasinya dibantu oleh ahli-ahli Pasukan Teras dari IPGK Perempuan
Melayu Melaka.

5. 5
2.2 Pengarah SEAMEO SEN
Nama sebenar beliau ialah Yasmin Binti Hussain. Beliau merupakan seorang
yang berpengalaman dalam bidang pendidikan khas. Beliau berkecimpung
dalam pendidikan khas selama 23 tahun. Beliau juga mempunyai PhD dalam
bidang pendidikan khas. Beliau juga telah menerbitkan beberapa buku
berkaitan pendidikan khas antaranya ialah terapi dalam pendidikan khas, gerak
kerja kreatif pendidikan awal kanak-kanak dan asas terapi muzik. Kini beliau
bertugas sebagai seorang pengarah di sebuah pertubuhan yang telah
ditubuhkan di Melaka iaitu SEAMEO SEN. Beliau telah membawa
pengalaman dan ilmu yang beliau perolehi ke dalam terapi dalam pendidikan
khas. Ini sedikit sebanyak beliau membantu kanak-kanak untuk mengatasi
masalah pembelajaran.

6. 6
3.0 FUNGSI SEAMEO SEN
Antara fungsi-fungsi yang terdapat dalam SEAMEO SEN antaranya ialah
meningkatkan keupayaan guru-guru, kakitangan pendidikan , pegawai pendidikan dan
pakar dalam Pendidikan Khas melalui kursus jangka pendek sementara mengiktiraf
kepelbagaian dalam budaya , keperluan dan jangkaan. Seterusnya memperkukuhkan
penyelidikan , latihan dan pengurusan aktiviti-aktiviti melalui pembangunan
kakitangan , perkongsian institusi, bantuan teknikal dan perundingan bersama.
Seterusnya menganjurkan seminar dan program , persidangan, bengkel dan
mesyuarat teknikal mengenai amalan terbaik dan topik semasa untuk pemahaman
yang lebih baik dalam pendidikan khas dan memudahkan dokumentasi. Selain itu,
penyebaran maklumat di kalangan institusi dan pengguna penyelidikan sokongan
pendidikan khas berkaitan dengan persekitaran global yang berubah-ubah dan
menggalakkan penggunaan hasil penyelidikan dalam penggubalan pengajaran yang
berkesan dan strategi pembelajaran dalam Pendidikan Khas.
Seterusnya menggalakkan rangkaian, perkongsian, kerjasama dan perkongsian
sumber di kalangan institusi pendidikan khas di negara-negara Ahli, Negara-negara
Bersekutu, negara-negara lain , agensi dan pertubuhan bukan kerajaan (NGO). SEN
merujuk kepada individu dan kanak-kanak yang mempunyai masalah pembelajaran
yang memerlukan keperluan pembelajaran khas dan mereka yang kurang upaya.
Mereka juga memerlukan persekitaran pembelajaran khusus berbanding dengan
kebanyakan anak-anak yang sama umur . Oleh itu, SEN boleh bermakna bahawa
kanak-kanak mempunyai sekurang-kurangnya salah satu daripada ciri-ciri:
1. Kurang upaya intelek
2. Masalah Komunikasi
3. Kesukaran emosi dan tingkah laku
4. Masalah pendengaran
5. Gangguan hiperaktif

7. 7
3.1 Kementerian bertanggungjawab bagi Pendidikan Keperluan Khas
Kanak-kanak di Malaysia.
Selaras dengan falsafah pendidikan negara , pengajaran dan pembelajaran
kanak-kanak SEN akan memberi tumpuan kepada pembangunan fizikal ,
emosi, rohani dan intelek. Program dijalankan berdasarkan dasar-dasar dan
tindakan yang dibuat oleh Kementerian Pelajaran Malaysia:
1. Akta Pendidikan 1996, Bab 8.
2. Akta Pendidikan ( Pindaan ) 2002.
3. Peraturan - Peraturan Pendidikan (Pendidikan Khas ) 1997.
4. Pemutusan hukum Jawatankuasa Dasar, Kementerian Pelajaran Malaysia [
Jawatankuasa Perancang Pendidikan ( JPP), Mesyuarat Kejururawatan
Pengurusan Kementerian Pelajaran Malaysia, Jawatankuasa Kurikulum
Pusat ( JKP ) dan Mesyuarat Kejururawatan Pengurusan Jabatan
Pendidikan Khas ].
Program Dunia Bangsa-Bangsa Bersatu
1. Tindakan Mengenai Orang Kurang Upaya ( 1983).
2. Deklarasi Dunia terhadap Pendidikan untuk Semua (1990).
3. Peraturan Biasa Bangsa-Bangsa Bersatu ke atas Penyamaan Peluang bagi
Orang Kurang Upaya (1993).
4. Rangka Kerja Tindakan ke atas Keperluan Khas Pendidikan (Penyata
Salamanca ) 1994.

8. 8
Program pendidikan untuk kanak-kanak SEN adalah di bawah pentadbiran dan
pengawasan tiga kementerian :
Kementerian Pelajaran Malaysia (MOE)
Kementerian Pelajaran hendaklah mengadakan pendidikan untuk pelajar-
pelajar yang cacat penglihatan dan pendengaran serta gangguan pembelajaran
yang memerlukan keperluan pendidikan khas. Kanak-kanak yang mempunyai
masalah pembelajaran seperti berikut hendaklah di bawah tanggungjawab
Kementerian Pelajaran :
a) Sindrom Down.
b) Autisme ringan.
c) Hiperaktif
d) Sederhana terencat mental.
e) Disleksia.
f) Masalah pendengaran
Peranan dan tanggungjawab MOE didokumenkan dalam Akta Pendidikan 1996
, Keperluan Peraturan Pendidikan 1997 (Khas 1997 , seksyen II 3 (2). MOE
telah menyediakan Keperluan Khas Sekolah dan keperluan untuk pelajar
bermasalah penglihatan dan pendengaran. MOE juga telah menganjurkan
program-program pengintegrasian kanak-kanak dengan gangguan
pembelajaran bersama-sama dengan penglihatan dan pendengaran.
Ini perlu disediakan di pra-sekolah , sekolah rendah , sekolah rendah,
sekolah menengah dan vokasional menggunakan kaedah pengajaran
eksklusif dan separa tidak meyakinkan. Jangka masa tempoh sekolah rendah
belajar adalah enam tahun , sementara itu ia adalah lima tahun untuk
menengah dan boleh dilanjutkan kepada maksimum tambahan sebanyak dua
tahun bergantung kepada keperluan pelajar.

9. 9
Kementerian Pembangunan Wanita , Keluarga dan Masyarakat.
Kementerian Pembangunan Wanita, Keluarga dan Masyarakat menyediakan
perkhidmatan pendidikan untuk kanak-kanak dengan:
1. Kurang upaya fizikal teruk.
2. Gangguan mental.
3. Kurang upaya yang lain yang menghalang kanak-kanak untuk
mengambil bahagian di sekolah-sekolah yang disediakan oleh
Kementerian Pelajaran Malaysia.
Kementerian Kesihatan Malaysia.
Kementerian Kesihatan Malaysia hendaklah memberikan nasihat yang sedang,
pemeriksaan dan sokongan kesihatan yang berkaitan. Ia merangkumi seluruh
kategori kanak-kanak SEN.
4.0 SUMBANGAN PERTUBUHAN SEAMEO SEN TERHADAP KANAK-
KANAK
Antara sumbangan yang telah dilakukan oleh pertubuhan ini adalah dengan
menganjurkan seminar, persidangan, bengkel atau kelas dan mesyuarat teknikal
mengenai amalan terbaik dan topik semasa untuk pemahaman yang lebih baik dalam
pendidikan khas dan memudahkan dokumentasi. Selain itu, menyebarkan maklumat
di kalangan institusi dan pengguna penyelidikan sokongan pendidikan khas berkaitan
dengan persekitaran global yang berubah-ubah dan menggalakkan penggunaan hasil
penyelidikan dalam penggubalan pengajaran yang berkesan dan strategi pembelajaran
dalam Pendidikan Khas.selain itu pertubuhan ini juga membuat kerja amal iaitu
memberi terapi kepada kanak-kanak masalah pembelajaran iaitu dengan mengadakan
program bagi tempat yang mereka lawati terhadap kanak-kanak ini.
Seterusnya pertubuhan ini juga telah menubuhkan kelas iaitu dengan memberi
pembelajaran kepada kanak-kanak yang berkeperluan khas. Kelas ini diadakan
sebanyak Kelas yang dijalankan tiga hari seminggu kepada kanak-kanak masalah
pembelajaran. Kelas khas ini menjurus kepada masalah pembelajaran dan
berfokuskan kepada terapi . Antaranya ialah:

10. 10
1. Kurang upaya intelek
2. Masalah Komunikasi
3. Kesukaran emosi dan tingkah laku
4. Masalah pendengaran
5. Gangguan hiperaktif
Selain itu persatuan ini membantu kanak-kanak ini dengan menggunakan terapi
sebagai kaedah untuk membantu pelajar bergerak balas terhadap aktiviti atau
kemahiran yang dilakukan.
4.1 Keperluan terapi
Dalam konteks Pendidikan khas, terapi merupakan kaedah bagi membantu
individu yang mempunyai pelbagai keperluan khas yang melibatkan kognitif,
emosi, social dan psikomotor bagi mencapai perkembangan secara maksimum
dan digunakan dalam pengajaran dan pembelajaran. Kanak-kanak
berkeperluan khas adalah golongan yang mempunyai ketidakupayaan,
kecacatan, halangan atau rintangan untuk mencapai perkembangan dari segi
emosi, social atau pasikomotor, maka terapi amat diperlukan bagi membantu
perkembangan mereka.
Antara kepentingan terapi ialah meningkatkan daya pengamatan kanak-
kanak, merangsang mereka untuk bergerak balas secara positif terhadap
sesuatu kemahiran serta meningkatkan perkembangan mereka. Selain daripada
itu, melalui terapi juga guru-guru dapat melatih murid-murid menguasai
kemahiran tertentu yang bersesuaian dan berkaitan dengan kehidupan seharian
serta mewujudkan suasana pembelajaran yang kondusif lagi menyeronokkan (
G. Eliana, 2008, S. Pengilly, 2008; Z. Ibrahim, 2009).

11. 11
4.2 Jenis Terapi
Terapi fisio
Membantu kanak-kanak mengembangkan kemampuan motor kasar dan halus
badan serta membantu mereka kembali ke tahap fizikal yang mampu dicapai.
Kemampuan motor kasar meliputi otot-otot besar pada seluruh tubuh yang
melakukan pelbagai fungsi seperti berjalan, berlari, melompat, dan menendang
bola. Manakala, kemahiran motor halus pula termasuk menggunting,
mencabut, merenyuk, meramas dan memicit.
Antara kaedah yang boelh digunakan dalam terapi fisio adalah:
a) Mengurut
b) Manipulasi
c) Latihan teraputik
d) Rangsangan menggunakan cahaya
e) Terapi hidro
f) Penyejukan dan pemanasan
g) Rangsangan menggunakan elektrik
Terapi main
Bermain sangat penting dalam kehidupan kanak-kanak. Bermain secara amnya
boleh didefinisikan sebagai sebarang aktiviti yang memberi kegembiraan dan
kepuasan kepada kanak-kanak tanpa mengambil kira hasil aktiviti tersebut.
Melalui bermain, kanak-kanak dapat menyiasat sesuatu, mencipta, meruntuh
dan membina. Semasa bermain juga knak-kanak dapat memupuk
perkembangan social yang baik dan memperkembangankan kemhiran yang
sedia ada.
Terapi main member peluang kepada kanak-kanak untuk memantapkan
pergerakkan motor kasar dan mator halus serta mempertingkatkan konsep
kendiri. Bermain boleh dijalankan dengan alatan atau tanpa alatan sama ada
secara sendirian, berpasangan atau berkumpulan.
Kepentingan terapi main untuk kanak-kanak berkeperluan khas:

12. 12
1) Kanak-kanak dapat meluahkan perasaan
2) Meneroka identity dan potensi diri masing-masing
3) Perkembangan motor kasar dan halus
4) Keupayaan bahasa dan kamunikasi
5) Menunjukkan kreativiti
6) Meningkatkan keupayaan belajar
Terapi cara kerja
Latihan atau aktiviti yang bermakna untuk meningkatkan tahap kefungsian
seharian individu yang mempunyai masalah mental dan fizikal pada semua
peringkat umur. Ia merupakan satu jenis pemulihan untuk memperbaiki kualiti
hidup seseorang dan tertumpu kepada aktiviti hidup seharian, penjagaan diri dan
keupayaan berdikari di tempat kerja dan riadah.
Antara aktiviti terapi cara kerja yang boleh dilaksanakan oelh kanak-kanak
bermasalah pembelajaran adalah:
a) Latihan aktiviti berkaitan dengan kemahiran hidup
b) Latihan pravokasional
c) Latihan aktiviti membuka dan memasang
d) Latihan aktiviti berkaitan dengan kemahiran manipulatif.
Contoh- contoh latihan adalah seperti melukis, menulis, membutang baju,
mengikat tali kasut, melipat baju, menggunting dan menampal.
Terapi muzik dan nyayian
Terapi muzik dan nyayian adalah satu terapi yang ekspesif, terdiri daripada
proses interpersonal. Proses tersebut adalah pengamal terapi muzik
menggunakan peralatan muzik dan semua aspek fizikal, emosi,mental, sosial,
estetik dan rohani untuk menambah baik atau mengekalkan kesihatan mereka . Ia
pada dasarnya membantu murid meningkatkan tahap kesihatan mereka merentasi

13. 13
pelbagai domain (kognitif, kemahiran motor, pembangunan emosi dan efektif,
tingkah laku dan kemahiran sosial dan kualiti hidup) dengan menggunakan
pengalaman muzik (nyanyian, penulisan lagu, mendengar dan perbincangan
mengenai muzik) untuk mencapai matlamat dan objektif rawatan
Kepentingan terapi muzik kerana otak kanak-kanak cepat bertindak
terhadap muzik, badan manusia bergerak mengikut irama muzik, tindak balas
psikologi terhadap muzik setiap kali tarik nafas dan muzik juga meresap ke
emosi seperti situasi gembira dan sedih.
5.0 KESIMPULAN
Sudah sampai masanya seluruh masyrakat mengubah sikap dan membuat persediaan
supaya dapat menerima golongan khas sebagai rakan. Bagi melaksanakan perkara ini,
usaha dan tindakan yang teratur serta tersusun perlu dibuat bagi melayani kanak-
kanak yang masalah pembelajaran.
Kanak-kanak khas bermasalah pembelajaran yang mampu mengikut kurikulum
biasa juga diberi peluang belajar dalam kelas yang sama dengan rakan sebaya yang
normal lain mengikut kesesuaian pencapaian mereka. Mereka ini juga seperti kanak-
kanak biasa perlu kasih sayang dan dan ingin kehidupan seperti kanak-kanak yang
lain. Maka pihak-pihak tertentu seperti SEAMEO SEN inilah membantu mereka
supaya mereka tidak dipinggirkan begitu sahaja. Dengan wujudkan terapi kepada
kanak-kanak khas ini mereka lebih bersemangat serta mampu menjalani hidup
berdikari.
Kesimpulannya guru-guru dan ibu bapa serta masyarakat sekeliling perlu
didedahkan kepada aktiviti terapi bagi mementapkan penyampaian pengajaran dan
pembelajaran kanak-kanak berkeperluan khas. Aktiviti-aktiviti terapi boleh dijalankan
di dalam atau luar sekolah secara berkumpulan atau individu. Ini dapat meningkatkan
keupayaan kognitif, efektif, psikomotor dan sosial kanak-kanak bekeperluan khas.

14. 14
RUJUKAN
Buku
Malaysia, Kementerian Pendidikan (1998). Buku Panduan Pelaksanaan Program
Pendidikan Khas. Kuala Lumpur : Jabatan Pendidikan Khas
Yasmin Hussain (2013). Terapi Dalam Pendidikan Khas, Selangor ,Pekan Ilmu
Publications Sdn.Bhd.
Akhbar
Zulkiple Ibrahim (2009). Stimulasi bantu bayi Sindrom Down . Utasan Malaysia ,
26 Mac m.s.6.
Website
www. Scribd.com/doc/22279886/ Terapi-Air.dimuat turun pada 22/2/2014