1. 7.0 Analisis Ketaksaan / Ambiguiti
Ketaksaan boleh diertikan sebagai kesamaran makna dalam sesuatu ayat atau perkataan.
Menurut Abdullah Hassan ( 2007 ), menyatakan bahawa kadang-kadang kita menemui ayat
yang lebih daripada satu makna. Ayat yang taksa ini memerlukan lebih masa untuk difahami
oleh masyarakat atau penutur. Menurut Abdullah Yusof , Alias Mohd Yatim dan Mohd Ra’in
Shaari ( 2009 ) , ketaksaan boleh dibahagikan kepada empat jenis iaitu kekaburan makna,
ketidakpastian makna, kurang ketentuan dalam makna item dan pertentangan pada penentuan
makna item. Melalui pembacaan, saya dapat menjelaskan ketaksaan ialah perkataan atau ayat
yang mengandungi lebih daripada satu makna. Perkataan yang mengalami ketaksaan akan
menyebabkan seluruh ayat mengalami ketaksaan juga. Kamus Dewan Bahasa mendefinisikan
'Ketaksaan' bermaksud kekaburan-makna dalam ayat dapat diatasi jika tanda baca digunakan
dengan betul.
Ketaksaan yang mungkin berkaitan dengan maksud yang berganda atau mendua
makna berpunca pada sebutan ketatabahasaan yang lebih besar, iaitu frasa, klausa atau
kalimat, dan terjadi akibat pentafsiran struktur ketatabahasaan yang berbeza akan dianalisis
pada ayat dibawah.
“Kereta di tempat letak kereta itu terlupa saya kunci”.
Ketaksaan yang wujud pada ayat tersebut amat jelas dan mempunyai lebih daripada
satu maksud jika disebut. Antara punca kesamaran dalam ayat tersebut adalah kerana
kurangnya maklumat kontekstual. Ketaksaan ayat tersebut terjadi apabila kurang maklumat
kontekstual kerana tidak diketahui konteks penggunaannya. Ini kerana terdapat kemungkinan-
kemungkinan yang terdapat pada maksud ayat tersebut sama ada mahu menyatakan si pelaku
iaitu “saya” telah terlupa membawa kunci keretanya atau terlupa untuk mengunci keretanya
ataupun seseorang yang berada di depan pintu rumah tetapi tidak dapat masuk ke dalam
rumahnya yang terkunci kerana kunci rumah tertinggal di dalam kereta yang terletak di tempat
letak kereta. Wittgenstein (1953) menyatakan bahawa makna kata tidak dapat diketahui kecuali
dilihat dalam penggunaannya atau dalam konteks penggunaannya. Jelas sekali beliau
menyatakan konteks membawa maksud untuk pemahaman sesuatu ujaran.
Ayat tersebut juga menimbulkan lewah dalam makna apabila frasa/ perkataan kereta
disebut dua kali dalam ayat yang sama sekaligus menimbulkan kekeliruan kepada pembaca
walaupun membawa makna yang berbeza iaitu kereta bermaksud kenderaan, manakala tempat

2. letak kereta bermaksud kawasan khas meletakkan kereta. Ketaksaan tersebut boleh diperbaiki
dengan mengubah frasa “tempat letak kereta” kepada “parkir” yang juga mendukung maksud
yang sama. Secara tidak langsung memberi pemahaman yang jelas dan lebih gramatis.
Ketaksaan yang berlaku pada perkataan akan menyebabkan seluruh ayat mengalami
ketaksaan. Ketaksaan ayat tersebut tidak menyampaikan maksud yang lengkap kepada
pendengar ataupun pembaca. Nahu yang tidak tepat menjadikan ayat tersebut lebih keliru. Ayat
tersebut boleh dimaksudkan seperti berikut:
Ayat asal:
“Kereta di tempat letak kereta itu terlupa saya kunci”.
Andaian maksud:
i. Terlupa untuk mengunci kereta.Kereta berada di tempat letak kereta.
ii. Terlupa membawa kunci kereta. Kereta berada di tempat letak kereta.
Jika maksud ayat tersebut adalah seperti maksud yang pertama. Maka, struktur ayat boleh
dibetulkan seperti:
“Saya terlupa mengunci kereta di tempat letak kereta”
Jelas sekali maksud yang hendak disampaikan dengan mengubah struktur dan menambah
imbuhan meN+ pada frasa kunci untuk mewujudkan kata kerja iaitu perbuatan mengunci kereta.
Seperti yang telah dimaklumkan bahawa ayat yang diberi mempunyai ketaksaan dan
mempunyai banyak maksud. Ketaksaan ayat tersebut akan lebih ketara jika diucapkan atau
dilafazkan dengan intonasi dan jeda yang berbeza mengikut maksud yang hendak
disampaikan.
Ayat 1 : Kereta di tempat letak kereta itu; saya terlupa kunci.
Ayat 2 : Kereta; ditempat letak kereta itu terlupa; saya kunci.
Andaian ayat 1 membawa maksud terlupa untuk mengunci kereta yang berada di tempat letak
kereta. Maksud ayat tersebut dapat ditentukan dengan membubuh tanda koma bertitik (;)
selepas perkataan “itu” , menghasilkan maksud yang jelas lebih-lebih lagi jika diikuti dengan
konteks. Ini kerana tanda koma bertitik (;) selepas frasa “itu”, menjadikan jeda dan intonasi

3. pada gaya bacaan ayat tersebut. Secara jelas ayat tersebut menyatakan terlupa untuk
mengunci keretanya. Tetapi jika melalui pembacaan masih lagi menimbulkan ketaksaan antara
terlupa untuk mengunci kereta atau terlupa kunci kereta atau terlupa kunci rumah ataupun
terlupa kunci almari. Dalam hal ini saya berpegang pada maksud yang telah dijelaskan pada
ayat 1. Manakala ayat 2 pula membawa maksud yang jelas berbeza daripada ayat ayat 1
secara keseluruhannya jika dilafaz dengan intonasi yang betul. Setelah dibubuh tanda koma
bertitik (;) selepas frasa “kereta” dan “terlupa”, ayat tersebut membawa maksud bahawa terlupa
dimana kereta telah diletak tetapi kereta tersebut sudah dikunci. Pembawakan ujaran lebih
bersifat seperti terkejut kerana terlupa sesuatu. Perhatikan betapa luas jurang perbezaan
makna oleh ketaksaan pada ayat tersebut jika diujar berlainan jeda ,intonasi dan tekanan dalam
bacaan.
Terdapat banyak lagi faktor yang boleh dikaitkan dalam ketaksaan makna seperti
homonim, sinonim, polisem dan pelbagai lagi. Tetapi apa yang dapat saya kaitkan lagi adalah
faktor sosiologis.Faktor sosiologis itu merujuk kepada masyarakat. Masyarakat dikatakan
menjadi peneraju utama dalam mentafsir sendiri makna. Dalam erti kata lain, bukan sahaja
bahasa yang diakibatkan oleh faktor sosiologis (Yayat Sudaryat, 2004) tetapi ambiguiti dalam
gambar atau imej juga diakibatkan oleh faktor sosiologis. Ini bermakna, makna dalam bahasa
bukan sahaja bergantung kepada masyarakat (Semantik leksikal, 2008) tetapi makna juga
bergantung kepada masyarakat. Contohnya masyarakat berbangsa Cina dan India di Malaysia
kurang fasih berbahasa Melayu. Dalam erti kata lain penggunaan bahasa melayu mereka ketika
bertutur dengan penutur jati berbangsa melayu pastinya berlainan seperti “ Itu orang baik
punya orang”. Maksud yang hendak disampaikan adalah hendak mengatakan “Orang itu sangat
baik”. Apa yang dapat dikaitkan disini, penggunaan struktur ayat mereka selalunya akan terbalik
daripada penutur jati kerana mereka menterjemah bahasa melayu mengikut struktur bahasa jati
mereka. Dalam erti kata lain, masyarakat bukan sahaja sewenang-wenangnya dalam
memberikan kata/leksem pada sesuatu rujukan sehingga menjadikannya semakin
kompleks (Palmer, F.R., 1981/6) tetapi masyarakat/pengguna juga mempunyai kelebihan dalam
mentafsir dan menilai sesuatu itu.