1. лтгэгч: . нб яр /” рс констр кшн”
. эрэнд в / “ рн л проект”
вл х: . нзориг/
-н б гш
инженер
инженер

2. ◦
ш н рг нь хялб р ул мжл лт рг юм. нэ рг нь суурь нь
буурь х рсн с олон д хин х ш н буюу суури с ирэх лив
йлчлэл нь буурь х рс нд жигд шуг м н т рх н . эдийгээр энэ
рг нь х ш н суурьт т рд г боловч суурийн рг н зуз ны
х рьц их биш ед суурийн х ш н нь буури с олон д хин х ш н
биш болдог тул суурийг х ш н гэж тооцох нь лд г рд г. г н
болон х ш н х н н доорх суурийн хэсэгт их суулт
ссэнээс
х чдэлийн жигд т рх лт лд гдд ж ч л л ихтэй хэсэгт их д р лт
сдэг. уурийн д р лтын д хин хуви рл лт нь суурь болон
буурийн х ш ний х рьц н с х м рн .

3. }
ян суурийн рг .
◦ нэ рг нь суурийн суултын
н л н с х чдэлийн
т рх лтын н л г тусг н
н рийвчл н бодно. ян
суурийг олон рг р
боддогийн нэг нь “ л х рсний
эсэрг цлийн итгэлцл р”
/Coefficient of subgrade
reaction/ шигл х рг юм.

4. }
ян суурийн тооцоонд суурийн хэв г жилтын н л н с
суурийн улны д р лтын бодоход хэрэглэгддэг ул х рсний
эсэрг цлийн илтгэлцл р /Coefficient of subgrade
reaction/-г д р х томъёогоор
◦ Ks=q/s
– нд: q нь д р лт
– S нь суулт болно
s нь (тн/м2 )/м=тн/м3 буюу нэгж шилжилтээс сгэх
х ш ний хэмжээ болно. уурийн ул нд их суулт сэх
хэсэгт их суурийн улны ре кц, б г суулт сэх хэсэгт
б г ре кц снэ. дгээр х чний нийлбэр нь дээрээс
ирэх ч л лт й тэнцвэрийн т л вт орших тул

5. }
}
}
}
}
}
}
нд:
∑P= сууринд йлчилж б йг
ч ны нийлбэр.
Wf= уурийн жингээс сэх д р лт.
Ud= уурийн хэв г жилт с сэх жил.
= уурийн х рстэй х рьц х т лб й.
d =суурийн тух йн цэг дэхь суулт.
нэ рг нь суурийн ре кц суурийн хэв г жилт с
х м рд г учр с буурь болон суурийн х рилц н
х м рлыг тусг ж ч дд г

6. ян суурийн тооцоог инклерийн рг дээр ндэслэсэн б йд г. нэ рг нь
ул х рсний эсэрг цлийн илтгэлцл рийг хэрэглэдэг. s илтгэлцл р нь
доорх хэмжигдэх н дээс х м рд г тул шууд тодорхойлоход
х ндрэлтэй.
ч л гд ж буй т лб йн рг н:
}
рг н суурийн суулт нь н рийн суури с ижил д р лтын йлчлэлд их суулт
сгэдэг учир с ш х гд х еийн зуз н нэмэгдсэнээс суурийн Ks
итгэлцл р рчл гдд г.
ч л гд ж буй суурийн хэлбэр:
}
рт н рийх н ч л гдс н т лб йн х чдэл нь кв др т т лб йг р ч л гдс н
т лб йг с ялг т й тул Ks итэлцл р р болно.
уурь суух т вшин:
}
л г нд х рсний д р лт нд ноогдох суурийн нхны д р лт ил б г
тиймээс суурийн суулт ил б г б йх б s итгэлцл р ил б г б йн .
}
уурийн б йршил
s итгэлцл р нь суурийн ирмэгээр ил их суурийн т вд ил ойр б г
б йн .
хэнх суурийн доорх х рсний ш х гд л нь хэдэн жилийн турш
}
ргэлжилдэг. иймээс богино хугц ны болон урт хугц ны ль ль
н хц лд тодорхойлох ш рдл гт й.
}
ург с звэл q-d х рьц нь шуг м н бус тул s-н утг нь тогтмол биш
б йд г. нженерийн тооцоонд олон т рлийн рг р Ks-илтгэлцл рийг
тодорхойлдог б м н т нчлэн тух йн тохиолдолд туршд г. эдий тийм
боловч туршилтын утг нь суурийн х вт нгын рг н, зуз н, г нг
ялг т й з гв рчилс н с болж шууд тодорхойлж ч дд гг й.

7. }
}
}
}
}
}
}
ир ” тооцооны прогр мд буурийн н л г тооцох
ух йн суурь болгонд хэрэглэгч г рн с ул х рсний эсэрг цлийн илтгэлцл р
утгыг оноож г х, “ рс”-дэд прогр мд (soil model) бодуулж г х, х рс н
т гсг л г элементтэй х мт бодуул х боломжтой. ул х рсний эсэрг цлийн
илтгэлцл р тодорхойолох рг , томъёоллууд энэ прогр мын тусл мжын цэст
б йг тул нурших нь ил ц гэж злээ.
“ рс”-дэд прогр мд ул х рсний эсэрг цлийн илтгэлцл рийг шууд шуг м н
тодорхойлох боломжг й тул д р л н д х х рг р тодорхойлдог.
1.
ууринд ирж буй нийт ч ны нийлбэрийг тодорхойлж суурийн ул н д хь
дунд ж д р лтыг гн .
2.
гс н д р лт с сэх буурь х рсний 1, 2-г буюу тулгуурийн н хц лийг
тодорхойлно.
3.
тээцийн тооцоог хийж буурь х рсн с сууринд сэх эсрэг ре кцийг Rz-г
тодорхойлно.
4.
уурийн ул нд х д р лт, буурь х рсн с сэх эсрэг д р лт суурийн тух йн
цэг б рт ижил учр с буурь х рсний эсрэг ре кцийг суурийн д р лт р сольж
д хин 1, 2-г тодорхойлно.
5.
х лт хийсэн шинэ тулгуурын н хц л с б тээцийн тооцоог д хин
бодуул х з м р суурийн ул нд х д р лт, буурийн эсрэг ре кцийг тэнцвэржтэл
тооцоог д вт н хийнэ.

8. }
}
1-р рг
рсний уян х римх йн модуль болон пу ссоны итгэлцл
утг р тодорхойлох рг
E gr
C1 =
2
H c (1 - 2mgr )
2-р рг
P
q
q=
онгодог инклерийн рг : C1 =
h × b2
S
нд :
◦
◦
◦
◦
уурийн ул нд сэх дунд ж д р лт
уурийн урт т лыг рг н т лд х рьцуулс н х рьц
уурийн рг н
рсний суулт
L/b
рийн дунд ж

9. }
3-р рг : 1- рг т й ижил томёог шигл ж 1
итгэлц рийг тодорхойлдог. лг т й т л нь уян
х римх йн модулийн дунд ж утгыг
тодорхойлохдоо, тух йн х рсний еийн уян
х римх йн модулын н йдв ржилтын коэф u-г
оролцуулд г. нэ коэф-н утг нь суурь суух
т вшинд u1=1-с, ш х гд ж б йг х рсний зуз ны
т вшинд un=12 х ртэл утг т й б йд г. нэ коэф нь
п р бол хуулийн д гуу д р х томёогоор:
11z 2
u = 2 +1
Hc
}
нээс г дн , х рсний зуз ны д гуу жигд
т рхс н нэмэлт босоо х члэл сдэг.
H
E gr 3 = n c
hi
åu E
i =1 i i

10. }
}
}
}
3-р рг нь эхний 2 рг с дэвшилттэй рг . 1-р рг нь зуз ны
д гуу уян х римх йн модулийг ихэсгэх боломжг й б йд г. нэ нь
суултын хэт их утг гч ингэснээр хэт б г 1-ийн утг г рг д г.
2-р рг нь х н т вл рс н ч л л гч б йг г с х м р д р
б йдг с г дн , онолоос их ялг т й утг гд г.
х ргууд 2 утгыг д р х томёогоор тодорхойлно.
2
C1H c2 (1 - 2mgr )
C2 =
6(1 + mgr )
Hс-г
50-101-2004
◦ з лтын д гуу 0,2-0,5 б йн .
р

11. вт н суурьт й б рилгыг
х йрг болон ш в р х рс н
дээрх тооцооны р д н
х рьцуул я.
уурийн х вт н 70см
}
}
ийт тогтмол ч 15579.8тн
ийт уд н хугц ны ч
}
509.249тн
}
ийт богино хугц ны ч
1437.86тн
уурийн т лб й
681.12м2
унд ж д р лт
д н хугц ны 23,62тн/м2
огино хугц ны 25,73тн/м2
}

13. ооцоо -1
ооцоо-2
мгийн б г
600,42
343,87
мгийн их
1146,3
622,13

14. ооцоо -1
йрг н х рс нд
ооцоо-2
в р х рс нд
мгийн б г
10000
6359
мгийн их
27600
11516

15. ооцоо -1
йрг н х рс нд
ооцоо-2
в р х рс нд
мгийн б г
10000
6359
мгийн их
27600
11516

16. ооцоо -1
йрг н х рс нд
ооцоо-2
в р х рс нд
мгийн б г
-36
-44,8
мгийн их
71,3
85

18. }
}
}
нх р л т вьс нд б ярл л
рэлцэн ирсэн б ярл л
р чийн илтгэл т вих гэж б йг
х нд б ярл л

19. }
}
}
}
}
уурийн х вт нгийн зуз н нэмэгдэхэд сууринд
сэх момент я г д нэмэгддэг?
уурийг ям р ед уян суурь гэж зэх вэ?
рсний ш х гд л б йг лын д р лт б нэмэгдэл
д р лтын х рьц г хэд болоход зогсох вэ?
рсний сун лтын еийн эсэрг цлийг
тодорхойлох ям р онолын томъёо б йд г вэ?
рс н т гсг л г элементээр х мт тооцоо хийх ед
х рсний зуз ныг хэрхэн в х вэ?

20. р чын сэдэв, хэн бэлдэж ирэх
охион б йгуул лтын т л р с н л
}
}
◦
◦
эрхэн р д нтэй б йлг х т л р
улз лт болж б йг ц г хэр тохиромжтой б йн .