5. ΠΡΟΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Γύρω στο 2600 π.Χ. εγκαταστάθηκαν στα παράλια της Κρήτης
σύμφωνα με τον άγγλο αρχαιολόγο Έβανς δύο φυλετικά στοιχεία.
Ένα πρωτολυβικό που προέρχονταν από την Αίγυπτο και ένα από
τη Μικρά Ασία. Αρχικά οι Κρήτες ακολουθούσαν τον παλιό τρόπο
ζωής τους, γρήγορα όμως αφομοιώθηκαν με τους νέους κατοίκους,
πράγμα που μαρτυρούν τα ευρήματα που βρέθηκαν. Με τη διάδοση
της χρήσης του χαλκού αυξάνεται ο πληθυσμός της Κρήτης και
αρχίζουν γύρω στο 2000 π.Χ. οι πρώτες εμπορικές επαφές με τις
γειτονικές περιοχές των Κυκλάδων, της Μικράς Ασίας και της
Αιγύπτου, οι οποίες ευνοήθηκαν από την καίρια γεωγραφική θέση
του νησιού και έθεσαν τις βάσεις για τη δημιουργία του μετέπειτα
Μινωικού πολιτισμού.
Τα πρώτα αστικά κέντρα του νησιού σχηματίσθηκαν γύρω στο
2000 π.Χ. γύρω από τα παλάτια των τοπικών αρχόντων, που
βρίσκονταν στο κέντρο των διάφορων αγροτικών κοινωνιών ενώ ο
πλούτος ορίζονταν από τα γεωργικά πλεονάσματα. Αυτού του είδους
η κοινωνική οργάνωση διήρκησε για περίπου 600-700 χρόνια και
ήκμασε στην διάρκεια του λεγόμενου Μινωικού πολιτισμού, στα μέσα
της δεύτερης χιλιετίας προ Χριστού.
7. Μινωικό ανάκτορο:
Έχει προσανατολισμό στον άξονα Βορρά – Νότου.
Έχει ορθογώνια κεντρική αυλή. Γύρω της
αναπτύσσονται οι πτέρυγες των δωματίων.
Ήταν πολυώροφο, είχε μεγάλες κλίμακες (σκάλες),
φωταγωγούς, σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης
και αρκετοί χώροι του έφεραν τοιχογραφίες. Από
αυτές αντλούμε πλήθος πληροφοριών για πολλές
από τις πτυχές της ζωής των Μινωιτών.
Δεν ήταν οχυρωμένο
8. Μινωικό ανάκτορο:
Ανάκτορα:
Κατοικία του άρχοντα της ευρύτερης
περιοχής.
Συγκεντρωνόταν η παραγωγή και τα
εμπορεύματα για να τα πουλήσουν στην
Κρήτη ή στο εξωτερικό.
Κέντρα κατασκευής πολύτιμων
αντικειμένων και καλλιτεχνημάτων
Θρησκευτικά κέντρα (μαζευόταν πλήθος
κόσμου με την ευκαιρία διαφόρων
τελετών).
Συμπέρασματα:
Στα ανάκτορα
κυκλοφορούσε και
εργαζόταν μεγάλος
αριθμός αξιωματούχων,
υπαλλήλων και
τεχνιτών.
Το πολιτικό, διοικητικό
και οικονομικό σύστημα
της μινωικής Κρήτης
ήταν συγκεντρωτικό, με
κέντρο τα ανάκτορα.
9. ΝΕΟΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Γύρω στο 1900 π.Χ. άρχισαν να
χτίζονται στην Κρήτη τα πρώτα
ανάκτορα, επακόλουθο της μεγάλης
οικονομικής ανάπτυξης που γνώριζε το
νησί. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές
ανασκαφές,
εκείνη
την
εποχή
χρονολογούνται
τα
ανάκτορα
της
Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων και
του Κάτω Ζάκρου. Σημαντικό εύρημα
της Παλαιοανακτορικής περιόδου είναι ο
δίσκος της Φαιστού (1700-1600 π.Χ.). Το
τέλος της Παλαιοανακτορικής περιόδου
θεωρείται πως αποτέλεσε ένας μεγάλος
σεισμός το 1700 π.Χ. που προκάλεσε
την καταστροφή των περισσότερων
ανακτόρων.
11. ΝΕΟΑΝΑΚΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Με την ανοικοδόμηση των ανακτόρων εγκαινιάζεται η Νεοανακτορική
εποχή που θεωρείται ως η περίοδος της ακμής του Μινωικού
πολιτισμού, κέντρο του οποίου ήταν χωρίς αμφιβολία η Κνωσσός. Η
Κνωσσός βασίλευσε στην Κρήτη τόσο απόλυτα που δεν διέτρεχε
κίνδυνο εισβολής, εσωτερικής ή εξωτερικής, όπως φαίνεται από την
παντελή έλλειψη οχυρωματικών έργων γύρω από το παλάτι. Τα
παλάτια Μάλια, την Φαιστό και αλλού ήταν τοπικά διοικητικά
κέντρα που χτίσθηκαν για να ελέγχουν το εμπόριο της Κνωσσού με
την Κύπρο, την ηπειρωτική Ελλάδα και τους υπόλοιπους
εμπορικούς εταίρους.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα της συγκεκριμένης εποχής μας
φανερώνουν πολλές πτυχές για τον τρόπο οργάνωσης της
οικονομίας και της καθημερινότητας της Κρήτης, που ήταν
διαφορετική από πόλη σε πόλη. Κύρια ενσχόληση των κατοίκων
ήταν πρωτίστως η ναυτιλία και το εμπόριο ενώ σε δεύτερη μοίρα
είχαν περάσει η γεωργία,η κτηνοτροφία η υφαντική και η κεραμική
τέχνη. Το μεγαλύτερο μέρος της εμπορικής κίνησης συγκεντρωνόταν
στα λιμάνια της Αγίας Τριάδας, των Μαλίων, της Φαιστού και της
Αμνισού και τα προϊόντα μεταφέρονταν στο εσωτερικό της Κρήτης
μέσω του πολύ καλά οργανωμένου οδικού δικτύου που υπήρχε.
15. ΓΡΑΦΗ
•Αρχικά η γραφή τους ήταν ένα είδος γραφής που
έμοιαζε με τα ιερογλυφικά (δίσκος Φαιστού). Δεν έχει
αποκρυπτογραφηθεί.
•Γραμμική Α΄: Συλλαβική γραφή. Κάθε σημείο
αντιστοιχούσε και σε μία συλλαβή. Δεν έχει
αποκρυπτογραφηθεί.
•Τέλος χρησιμοποιείται η «Γραμμική Β΄" που την
εισήγαγαν οι Αχαιοί μετά το 1450 π.Χ. Έχει
αποκρυπτογραφηθεί.
20. •Τα Μινωικά Ανάκτορα έχουν προσανατολισμό στον άξονα Βορρά-Νότου και δεν είναι
οχυρωμένα.
•Είναι συγκροτήματα κτιρίων, αποτελούνται δηλαδή από πολλές πτέρυγες με μικρά δωμάτια.
•Εκτός από την κεντρική αυλή υπήρχαν και άλλες αυλές, πλακόστρωτες, ευρύχωρες για τα
διάφορα δρώμενα
•Η δυτική πτέρυγα των ανακτόρων είχε κατά κανόνα ιερό χαρακτήρα και εκεί βρίσκουμε, όχι
τυχαία, τις αποθήκες, πράγμα που δηλώνει τη σημασία του εμπορίου για την μινωική οικονομία.
•Στην ανατολική πτέρυγα βρίσκουμε συνήθως τα διάφορα εργαστήρια.
•Είναι πολυώροφα, έχουν μεγάλες κλίμακες, φωταγωγούς, σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης
•Αρκετοί χώροι τους φέρουν τοιχογραφίες, απ' τις οποίες αντλούμε πληροφορίες για τη ζωή των
Μινωιτών.
•Οι είσοδοι των ανακτόρων ήταν ιδιαίτερα πολυτελείς.
•Σε ότι αφορά στην κατασκευή των ανακτόρων χρησιμοποιούνταν ευρέως η πέτρα. Οι
πετρόχτιστοι τοίχοι επενδύονταν με κονίαμα (σοβά) και στολίζονταν με νωπογραφίες
(τοιχογραφίες όπου η παράσταση ζωγραφίζονταν στον νωπό ακόμα σοβά, ώστε το χρώμα να
διεισδύσει σε αυτόν και να παραμείνει ανεξίτηλο).
•Τα δωμάτια των ανακτόρων θερμαίνονταν τις κρύες μέρες του χειμώνα καίγοντας ξύλα σε
ανοικτές εστίες στο δάπεδο. Τζάκι βρέθηκε μόνο στην αίθουσα του θρόνου στην Κνωσό.
•Τα παράθυρα στα ανάκτορα δεν είχαν τζάμια,
•Περίφημο είναι το αποχετευτικό σύστημα που κατασκευάστηκε πριν 4.000 χρόνια. Πρόκειται για
πέτρινες κατασκευές με τρεχούμενο νερό για την απομάκρυνση των αποβλήτων από τις
τουαλέτες στα διάφορα δωμάτια. Επίσης πέτρινοι αγωγοί οδηγούσαν τα όμβρια ύδατα από τις
αυλές έξω από το ανάκτορο έτσι ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος πλημμύρας. Τέλος υπήρχαν
πήλινοι αγωγοί οι οποίοι εφάρμοζαν μεταξύ τους και διοχέτευαν σε όλους τους χώρους του
ανακτόρου το καθαρό πόσιμο νερό, που έφερναν από πηγές συχνά από μακριά, μεγάλου μήκους
πέτρινες υδατογέφυρες.
28. Η σημαντικότερη γιορτή ήταν οι
Ταυρομαχίες ή ταυροπαιδείες.
Ήταν παιχνίδια και αγώνες με
ταύρους που γινόταν την άνοιξη.
Το αγώνισμα βασίζεται στην
ιερότητα του ταύρου και στις
λατρείες της γονιμότητας. Άνδρες
και γυναίκες πιάνονται απο τα
κέρατα του ζώου και πηδούν πάνω
στην ράχη του, ξαναπέφτοντας
στην γή άοπλοι. Οι τελετουργίες
της γονιμότητας και ο μύθος του
έρωτα της Πασιφάη προς τον
ταύρο έχουν ίσως σχέση με τα
Ταυροκαθάψια. Ο ταύρος
θυσιάζεται μετά το τέλος της
ταυρομαχίας. Η Κρητική
ταυρομαχία είναι ένα ευγενικό και
χαριτωμένο παιχνίδι σύμφωνα με
το χαρακτήρα του Μινωϊκού
πολιτισμού.
ΤΑΥΡΟΚΑΘΑΨΙΑ
33. ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Ο Μινωικός πολιτισμός πιστεύεται ότι τελείωσε με την τελευταία
μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Πρόσφατες ανακαλύψεις
επιστημόνων του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης και του
Πανεπιστημίου της Χαβάης επιβεβαιώνουν την υπόθεση αυτή, που
διατυπώθηκε για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1930 από τον Έλληνα
αρχαιολόγο Σπυρίδωνα Μαρινάτο. Ο Μαρινάτος υποστήριξε ότι η
καταστροφή της Κνωσσού και της Φαιστού προκλήθηκε από τα
παλιρροϊκά κύματα και το σύννεφο στάχτης που προήλθαν από μια
καταστροφική έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας που πρέπει να συνέβη
γύρω στο 1600 π.Χ.
Τα κύματα έθαψαν τις παραλιακές πόλεις της Κρήτης και κατέστρεψαν
τους στόλους του νησιού, απομονώνοντας το έτσι από τον έξω κόσμο,
ενώ οι στάχτες, που κάλυψαν την ατμόσφαιρα για μήνες, προκάλεσαν
σημαντική μείωση της θερμοκρασίας, κατέστρεψαν την γεωργία,
προκάλεσαν πείνα και, κατά συνέπεια, καταρράκωση του κοινωνικού
ιστού.
