1. ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
 ΧΡΟΝΟΣ-ΧΡΟΝΟΣ: Από το 10ο αι. μ.Χ. και ύστερα η Βυζαντινή Αυτοκρατορία περιορίζεται
στο χώρο της Μ.Ασίας και της Βαλκανικής. Στο χώρο αυτό επικρατεί το ελληνικό στοιχείο.
 ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ: Έχουν τη ρίζα τους στα αρχαιοελληνικά λαϊκά τραγούδια. Κάποια από αυτά
διαφέρουν μόνο στη γλώσσα.
 ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ: Αρχικά δημιουργείται από έναν λαϊκό δημιουργό που έχει το ταλέντο της να
φτιάχνει στίχους προσαρμοσμένους σε μια μελωδία. Στη συνέχεια, το αυτοσχέδιο τραγούδι
περνάει στο λαό, διαδίδεται από στόμα σε στόμα σε πολλές γενιές, εκφράζοντας τις διαθέσεις
του λαού. Γι’αυτό το δ.τ. διασώζεται σε πολλές παραλλαγές ανάλογα με τον τόπο και το
χρόνο.
 ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: Τα δημοτικά τραγούδια αναφέρονται σε:
α) Εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωή (π.χ. της αγάπης, νυφιάτικα, νανουρίσματα, της ξενιτιάς,
κάλαντα, μοιρολόγια κτλ.)
β) Ιστορικά γεγονότα (ιστορικά δημοτικά τραγούδια ), π.χ. κλέφτικα, ακριτικά.
γ) Φανταστικά ή πραγματικά θέματα που έχουν χαρακτήρα δραματικό. Αυτά τα τραγούδια
ονομάζονται παραλογές (βλ. παρακάτω)
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ
 ΣΤΙΧΟΣ:
Είναι ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος. Χωρίζεται σε 2 ημιστίχια (8+7) που έχει το καθένα έχει αυτοτελές
νόημα.
Δεν υπάρχει διασκελισμός στους στίχους. Δηλαδή, κάθε στίχος έχει δικό του νόημα και δε συνεχίζεται
στον επόμενο.
Δεν υπάρχει ομοιοκαταληξία. Εξαιρούνται τα λιανοτράγουδα (δίστιχα).
 ΓΛΩΣΣΑ-ΥΦΟΣ-ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:
Απλή λαϊκή γλώσσα με ιδιωματισμούς (λέξεις-φράσεις που συνηθίζονται σε συγκεκριμένες περιοχές).
Απλός και πυκνός λόγος με λίγα επίθετα, πολλά ρήματα και ουσιαστικά.
Ύφος σαφές και πυκνό, με πολλές εικόνες.
Λόγος παρατακτικός με πολλές κύριες προτάσεις και ελάχιστες δευτερεύουσες.
Πολλά σχήματα λόγου (τολμηρές προσωποιήσεις, παρομοιώσεις, μεταφορές), πολλές εικόνες και
σκηνές.
 ΤΕΧΝΙΚΗ:
1) Χρήση στερεότυπων εκφράσεων, π.χ. Τρία πουλάκια κάθονταν
2) Χρήση συμβολικών αριθμών , π.χ. το 3 και τα πολλαπλάσια του (12, 45) ή το 7
3) «Ο νόμος των 3», π.χ. ...Τρεις αδελφάδες είμαστε, κι οι τρεις κακογραμμένες,/ η
μια εχτισε το Δούναβη, κι άλλη τον Αφράτη, / κι εγώ η πλιο στερνότερη της Άρτας το
γιοφύρι.

2. 4) Επαναλήψη του νοήματος στα ημιστίχια, π.χ. ... ο Κωνσταντής απέθανε, ο Κωνσταντής
εχάθη.
5) Άστοχα ερωτήματα: Για να μεγαλώσει η αγωνία του ακροατή, γίνονται κάποιες
ερωτήσεις που έχουν όλες αρνητική απάντηση, π.χ. Μην ο Καλύβας έρχεται, μην ο
Λεβεντογιάννης; / Ούδ’ ο Καλύβας έρχεται, ουδ’ ο Λεβεντογιάννης...
6) «Το θέμα του αδύνατου», π.χ. Αν τρέμουν τ’ άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι
/ κι αν πέφτουν τ’άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες. Πολλές φορές παρουσιάζονται
στα δημοτικά τραγούδια πράγματα που είναι αδύνατον να συμβούν, π.χ. διάλογος με
ζώα ή άψυχα.
ΒΛ. ΚΑΙ «ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ», ΣΕΛ. 51-56
• Το δημοτικό τραγούδι δεν αναφέρεται σε συγκεκριμένα συναισθήματα
κάποιων ατόμων ή σε προσωπικές τους απόψεις; Πώς δικαιολογείται
αυτό κατά τη γνώμη σας;
• Σήμερα δε δημιουργούνται πια δημοτικά τραγούδια; Γιατί πιστεύετε
ότι συμβαίνει αυτό;