More Related Content
Similar to Εισαγωγή στο ηρωικό έπος
Similar to Εισαγωγή στο ηρωικό έπος (20)
More from Georgia Sofi (20)
Εισαγωγή στο ηρωικό έπος
- 1. Ομηρικά έπη
«Οδύσσεια»
Επηκέιεηα:
Γεσξγία Σόθε - Φηιόινγνο
8ν Γπκλάζην Αραξλώλ
Σρ. έηνο 2012-2013
- 2. Η Οδύσσεια...
• Είλαη έλα πνίεκα κε 12.110 ζηίρνπο, πνπ νλνκάδεηαη
έπνο
• Χσξίδεηαη ζε 24 κέξε πνπ νλνκάδνληαη ξαςσδίεο
• Πνηεηήο ηεο ζεσξείηαη ν Όκεξνο
• Σπληέζεθε πξνθνξηθά ζην ηέινο ηνπ 8νπ αηώλα π.Χ.
(Γεσκεηξηθή Επνρή)
• Αθεγείηαη ηελ πξνζπάζεηα ηνπ ήξσα Οδπζζέα λα
γπξίζεη ζηελ παηξίδα ηνπ κεηά ηνλ πόιεκν ηεο Τξνίαο
(δειαδή, ηνλ «λόζην» ηνπ Οδπζζέα)
- 3. Τι ήταν το έπος;
• Η ιέμε «έπνο» ζεκαίλεη ιόγνο, δηήγεζε
(ξήκα «ἔπσ»=ιέσ)
• Τα έπε πεξηέρνπλ κηα θαληαζηηθή
αθήγεζε (πνηήκαηα αθεγεκαηηθά). Τν
έπνο πνπ αθεγείηαη θαηνξζώκαηα
εξώσλ ή θαη ζεώλ (π.ρ. ε Οδύζζεηα)
νλνκάδεηαη εξσηθό έπνο
- 4. Χαρακτηριστικά του ηρωικού έπους
• Παξνπζηάδεη θαληαζηηθέο κπζνινγηθέο ηζηνξίεο ζαλ αιεζηλέο
γηα ήξσεο θαη ζενύο
• Πεξηέρεη ζπρλά γεγνλόηα ηνπ παξειζόληνο (π.ρ. ηξσηθόο
πόιεκνο), αιιά κε ζηνηρεία εμσπξαγκαηηθά.
• Δελ εθθξάδεη ηηο πξνζσπηθέο απόςεηο ηνπ πνηεηή, αιιά όιε ηελ
θνηλσλία κέζα ζηελ νπνία δεκηνπξγείηαη
* Από ηα εξσηθά έπε δύν κόλν ζώδνληαη νιόθιεξα: ε Ιιηάδα θαη
ε Οδύζζεηα. Έρνπκε, όκσο, απνζπάζκαηα θαη από άιια έπε
πνπ έρνπλ θαη απηά ζρέζε κε ηνλ Τξσηθό πόιεκν.
Έηζη, θηηάρλνπκε έλαλ «θύθιν» (νκάδα) επώλ κε ην ίδην ζέκα
πνπ νλνκάδεηαη ηξσηθόο θύθινο
- 5. Σηα Μπθελατθά ρξόληα (1700-1100 π.Χ.)
νη ανηδνί (=ηξαγνπδνπνηνί) απηνζρεδίαδαλ
ηέηνηα πνηήκαηα θαη ηα ηξαγνπδνύζαλ κε ηε
ζπλνδεία ελόο είδνπο θηζάξαο («θόξκηγγα») ζε
ζπκπόζηα ζηα αλάθηνξα βαζηιηάδσλ ή
επγελώλ, ζε δεκόζηνπο ρώξνπο,
κε αθνξκή θάπνην ζεκαληηθό γεγνλόο.
Απηά ηα απηνζρέδηα πνηήκαηα ήηαλ ε πξώηε
κνξθή ηνπ έπνπο.
- 7. Οι αοιδοί...
• Τξαγνπδνύζαλ ηα πνιύζηηρα έπε απηνζρεδηάδνληαο πξνθνξηθά
(δελ είραλ ηε βνήζεηα ηεο γξαθήο)
• Πίζηεπαλ όηη ηα έξγα ηνπο ήηαλ ζεόπλεπζηα: θάπνηα ζεόηεηα (ε
Μνύζα) ηνπο έδηλε ην ράξηζκα λα ζπλζέηνπλ έπε θαη γη’ απηό
θξόληηδαλ λα ηε κλεκνλεύζνπλ
• Τξαγνπδνύζαλ θπξίσο ζηα αλάθηνξα αιιά θαη ζε ενξηαζηηθέο
εθδειώζεηο ηεο θνηλόηεηαο. Με ηνλ θαηξό ν ανηδόο έγηλε έλα είδνο
επαγγέικαηνο.
• Εθπαηδεύνληαλ γηα ην έξγν ηνπο, νη λεόηεξνη από ηνπο
παιαηόηεξνπο. Μάζαηλαλ ηνπο ζξύινπο γηα ηα γεγνλόηα θαη ηνπο
ήξσεο θαη απνκλεκόλεπαλ ζηνηρεία, όπσο ζπλδπαζκνύο επηζέησλ
θαη νπζηαζηηθώλ, θξάζεηο θαη ζηίρνπο ή θαη ζθελέο νιόθιεξεο.
Απηά ηα πξνζάξκνδαλ ζην ηξαγνύδη πνπ επέιεγαλ θάζε θνξά λα
πνπλ.
- 9. Οι ραψωδοί...
• ήηαλ νη δηάδνρνη ησλ ανηδώλ
• έλσλαλ ηα ηξαγνύδηα πνπ ππήξραλ από παιηά θαη
δεκηνπξγνύζαλ λέα
• Δελ απηνζρεδίαδαλ όπσο νη ανηδνί
• Δελ ηξαγνπδνύζαλ αιιά απάγγειλαλ ξπζκηθά ηα έπε
(άιισλ ή δηθά ηνπο).
• Δελ έπαηδαλ θάπνην κνπζηθό όξγαλν· θαηά ηελ απαγγειία
όκσο θξαηνύζαλ ξαβδί, ζύκβνιν εμνπζίαο δνζκέλεο από
ηνπο ζενύο.
• Δε δνύζαλ ζε αλάθηνξα, αιιά αλήθαλ ζε επαγγεικαηηθά
ζσκαηεία θαη ηαμίδεπαλ από ηόπν ζε ηόπν παξνπζηάδνληαο
ηα έπε ζε ρώξνπο αλνηρηνύο, ζηηο κεγάιεο γηνξηέο ησλ
Ειιήλσλ, όπνπ γίλνληαλ θαη αγώλεο απαγγειίαο.
- 11. • Ίζσο λα ήηαλ ν πρώηος ραυφδός. Ταμίδεπε γηα λα
απαγγέιιεη ηα πνηήκαηά ηνπ
• Θεσξνύκε όηη έδεζε θαηά ηνλ 8ν (ίζσο κέρξη θαη ηηο αξρέο
ηνπ 7νπ) αη. π.Χ. ζηελ Ισλία (Μ. Αζία).
• Δε γλσξίδνπκε πνύ αθξηβώο γελλήζεθε. Ήδε από ηελ
αξραηόηεηα επηά πόιεηο ηνλ δηεθδηθνύζαλ·
Σκύξλε, Χίνο, Κνινθῶλ, Ἰζάθε, Πύινο, Ἄξγνο, Ἀζῆλαη.
Πηζαλόηεξεο ζεσξνύληαη ε Σκύξλε θαη ε Χίνο.
• Είλαη πνιύ πηζαλό λα ζπλέζεζε ηα έπε ηνπ
ρξεζηκνπνηώληαο γξαθή
• Ήδε από ηα αξραία ρξόληα είρε αλαγλσξηζηεί ε αμία ηνπ
- 12. Το «ομηρικό ζήτημα»
• Γηα ηνλ κεξν ππάξρνπλ πνιιέο
πιεξνθνξίεο, αιιά δελ ππάξρνπλ επηβεβαησκέλα
ζηνηρεία. Έηζη, ε θηινινγηθή έξεπλα κάο νδεγεί
ζηα εμήο εξσηήκαηα:,
Ήηαλ σπαρκηό πξόζσπν ν κεξνο ή μσθικό;
Αλ ππήξμε, ήηαλ ν πνηεηήο και ηφν δύο επών, ηεο
Ιιηάδαο θαη ηεο Οδύζζεηαο;
Η Ιιηάδα θαη ε Οδύζζεηα ζπληέζεθαλ εμαξρήο σο
απηνηειή έξγα ή δεκηνπξγήζεθαλ από έλαλ αξρηθό
ππξήλα, πνπ επεθηάζεθε κε προζθήκες από ηνπο
ξαςσδνύο ή κε ένφζη κηθξόηεξσλ επώλ;
- 13. Οι πιθανότερες απαντήσεις...
Η Ιιηάδα θαη ε Οδύζζεηα απνηεινύλ έξγα ελόο πνηεηή πνπ
τρηζιμοποίηζε γραθή, γηα λα ζπλζέζεη ζηνηρεία από
πνιιέο πεγέο, κε βαζηθό εξγαιείν ην ηαιέλην ηνπ. Τέηνηεο
πεγέο γηα ηελ Οδύζζεηα είλαη:
ε επηθή παξάδνζε, ε ζρεηηθή θπξίσο κε ηνλ Τξσηθό πόιεκν
(ηξσηθόο θύθινο)
ε ιατθή κπζηζηνξία ηνπ γπξηζκνύ ηνπ μεληηεκέλνπ (λόζηνο)
κπζνπνηεκέλεο πεξηπέηεηεο λαπηηθώλ
ζηνηρεία παξακπζηώλ·
ζηνηρεία από ηελ νηθνλνκηθή, ηελ θνηλσληθή, ηελ πνιηηηθή θαη ηελ
πνιηηηζκηθή θαηάζηαζε ηεο επνρήο ηνπ