ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

1. ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ=χρησιμοποιούνται ως υποκείμενο ή αντικείμενο του ρ. από το οποίο εξαρτώνται,
ή ως επεξήγηση σε όρο της πρότασης (κυρίως στο ουδέτερο δεικτικής αντωνυμίας).
ΕΙΣΑΓΟΝΤΑΙ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΕΞΑΡΤΩΝΤΑΙ ΕΚΦΕΡΟΝΤΑΙ
ΕΙΔΙΚΕΣ
Με τους ειδικούς
συνδέσμους:
1. ὅτι: όταν το
περιεχόμενό τους
παρουσιάζεται ως
πραγματικό
2. ὡς: όταν το
περιεχόμενό τους
παρουσιάζεται ως
υποκειμενικό
 Υποκείμενο
απροσώπων ρημάτων ή εκφράσεων
 Αντικείμενο ρημάτων
 Επεξήγηση
του υποκειμένου ή του
αντικειμένου του ρ. από το οποίο
εξαρτώνται
Από ρήματα:
 λεκτικά,
 αισθητικά
 γνωστικά
 δηλωτικά
Επειδή προέρχονται από απόδοση σε πλάγιο λόγο
των κυρίων προτάσεων κρίσεως, εκφέρονται με τις
εγκλίσεις των προτάσεων κρίσεως, δηλαδή:
1. Με απλή οριστική: όταν εξαρτώνται από
αρκτικό χρόνο και δηλώνουν το πραγματικό
2. Με ευκτική του πλαγίου λόγου:όταν
εξαρτώνται από ιστορικό χρόνο.
3. Με δυνητική οριστική (+ἄν): με εξάρτηση
από οποιονδήποτε χρόνο, όταν δηλώνουν
γεγονός δυνατό στο παρελθόν ή μη πραγματικό
4. Με δυνητική ευκτική: με εξάρτηση από
οποιονδήποτε χρόνο, όταν δηλώνουν γεγονός
δυνατό στο παρόν ή μέλλον
ΠΛΑΓΙΕΣ
ΕΡΩΤΗΜΑΤΙΚΕ
Σ
Α΄ ΟΛΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ
1. Οι απλές με τα
ερωτηματικά μόρια εἰ, ἐάν,
ἄν
2. Οι διμερείς με το πότερον
(ή ποτέρα) -ἠ, εἰ...ἤ,
εἴτε...εἴτε
Β΄ ΜΕΡΙΚΗΣ ΑΓΝΟΙΑΣ
1. Με ερωτηματικές
αντωνυμίες-επιρρήματα
2. Με αναφορικές
αντωνυμίες-επιρρήματα
 Υποκείμενο
απροσώπων ρημάτων ή εκφράσεων
 Αντικείμενο ρημάτων
 Επεξήγηση
του υποκειμένου ή του
αντικειμένου του ρ. από το οποίο
εξαρτώνται
Από ρήματα, όπως:
ἐρωτῶ, ἀπορῶ,
θαυμάζω, σκοπῶ,
σκοποῦμαι, λέγω,
πειρῶμαι, ἐπιμελοῦμαι,
δείκνυμι, δῆλον/ἄδηλόν
ἐστι
κ.ά.
Όπως και οι ευθείες ερωτήσεις, δηλαδή:
Α) Όταν είναι κρίσεως (άρνηση οὐ)
1. απλή οριστική (ή ευκτική πλαγίου λόγου)
2. δυνητική οριστική
3. δυνητική ευκτική
Β) Όταν είναι επιθυμίας (άρνηση μη)
Με απορηματική υποτακτική (αν η εξάρτηση
είναι από ιστορικό χρόνο μετατρέπεται σε ευκτική
του πλαγίου λόγου)
ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ
Με τα ενδοιαστικά μόρια:
1. Μὴ(=μήπως), ὅπως
μὴ(=μήπως)
2. μὴ οὐ(=μήπως δεν)
 Υποκείμενο
απροσώπων ρημάτων ή εκφράσεων
 Αντικείμενο ρημάτων
 Επεξήγηση
του υποκειμένου ή του
αντικειμένου του ρ. από το οποίο
εξαρτώνται
Από ρήματα που
σημαίνουν:
φόβο, αμφιβολία,
υποψία, προσδοκία,
κίνδυνο, έρευνα
1. Με απλή οριστική ( παρουσιάζεται ως
πραγματικό γεγονός)
2. Με υποτακτική: το γεγονός παρουσιάζεται ως
προσδοκόμενο
3. Με δυνητική οριστική: όταν το γεγονός ήταν
δυνατό να συμβεί στο παρελθόν, αλλά δε συνέβη
4. Με δυνητική ευκτική: όταν το γεγονός
παρουσιάζεται ως δυνατό στο παρόν ή μέλλον