1. 1.Bigarren sektorea.
Lehen sektorean lortutako natura baliabideak eraldatzen dira.
1.1.Industria:
• Lehengaiak produktu bihurtzeko jardueren multzoa da.
• Bi produktu mota:-landua edo kontsumitzekoa:azukrea,janari
kontserbak...
-erdilandua:beste industria baterako lehengaia
da(altzairua industria elektromekanikorako,zelulosa papergintzarako...).
• Industriaren garrantzia:-lurralde bateko ekonomiaren oinarrietako
bat da.
-garapen mailaren adierazle ere.
Garrantziaren arrazoiak:Industria enpleguak sorteen ditu eta
komunikabideak,merkataritza etab.bultzatzen ditu.
• Industriaren ezaugarriak herrialde
garatuetan:Automatizazioa,sofistikazioa,kualifikatutako langileak.
• Industriaren ezaugarriak herrialde azpigaratuetan:Oso
kutsatzaileak,kualifikatu gabeko langileak,soldata merkeak.
INDUSTRI
IRAULTZA
EZAUGARRIAK
-Makinek lantegietako
NOIZ?
NON? eskulana ordezkatu.
-Langileak katean lan
XVIII.mendearen
Britainia Handian egiten hasi.
erdialdean -Denak fabrika berean
lanean
1
2. 1.2.Eraikuntza:
• Etxegintza,industria nabeen eta bestelakoen eraikuntza eta
ingeniaritzari lotutako herri lanak.
• Ezaugarriak:Ekonomiaren motorretako bat da eta industria
osagarriak sustatzen ditu.
• ESPEKULATU:Eraikigarria den edo izan daitekeen lurzorua erosi,
garestiago saldu ahal izan arte gorde, ondoren salmenten irabazi
handiagoa lortzeko.
1.3.Energia-ekoizpena:
• Natura baliabidetatik dato zeta eraldatu
ondoren,mugimendua,indarra,argia edo beroa ekoizteko erabili
daitezke:industrian,garraioan etab.kontsumitzeko.Ikatzaa,petrolioa
eta uranioa dira gehien ustiatzen direnak.
• Ezaugarriak:ekonomiaren funtsezko sektorea da.
2.Lehengaiak.
• Naturatik lortzen diren baliabideak dira,landareak,animaliak zein
mineralak.Industrian landu egiten dira,giza kontsumorako egokiak
izan daitezen.
2.1.Landare eta animalia jatorriko lehengaiak:
• Ezaugarriak:-Nekazaritzako eta arrantzako jardueren bidez lortzen
dira.
-Klimak baldintzatzen ditu.
-Herrialde garatuek dute produkzioaren kontrola.
2.2.Mineral jatorriko lehengaiak:
• Meatzaritzako jardueren bidez lurpetik ateratzen diren lehengaiak
dira.
• Ezaugarriak:-Mota ezberdinak:metalikoak/ez
metalikoak/energetikoak.
-Mineralen banaketa ez da berdina mundu
osoan,AEBk,Japoniak eta Europak inportatu eta Afrika eta Latinoamerikak
esportatu.
2
3. 3.Energia-iturriak.
• Hauei esker ekoitz daiteke industriak,garraioak,etxeak eta beste
hainbat jarduerek eta arlok behar duten energia.
3.1.Energia-iturri berriztaezinak:
• Ezaugarriak:-Energia iturri tradizionalak dira.
-Ez dira berritzen.
-Erregai fosilak→petrolioa,ikatza,gas naturala,uranioa
dira erabilienak.
3.2.Energia-iturri berriztagarriak:
• Ezaugarriak:-Ziklo naturalen bidez birsortzen dira,asko erabili
arren,ez dira agortzen.
-Erabilienak:biomasa(egurra,simaurra,nekazaritzako
hondakinak),ura(energia hidroelektrikoa),eguzkiaren beroa(eguzki
energia)lurraren barneko beroa(energia flotermikoa),marearen
indarra(marea energia),haizearen indarra(energia eolikoa).
4.Industria.
4.1.Industria motak:
Industria astuna
• Beste industria batzuetarako lehengaiak ekoizten dira.
• Oso kutsatzailea da.
• Instalazio handiak→produktu baten kantitate handiak erabiltzen
direlako.
• Lehengaietatik hurbil kokatua.
• Oso ondo komunikatuta→portuetan adibidez.
Oinarrizko industriak
• Beste industria batzuetarako produktu erdilanduak egiten
dituzte,lehengaiak eraldatuz.
• Industria metalurgikoa(altzairugintza).
• Oinarrizko industria kimikoa(petrokimiko industria).
• Erauzketa industriak(zementuaren industria).
3
4. Ekipamendu ondasunen industriak
• Beste industrietarako produktu amaituak egiten dituzte.
• Eraikuntza industria:eraikuntzarako materialak egiten ditu,etxeak
eta azpiegitura handiak eraikitzen ditu.
• Eraldaketa industria:industriarako lanabesak,ontzioletarako eta
trenbideetarako materiala,garraiobideak eta material elektrikoa
egiten du.
Industria arina edo kontsumo ondasunena
• Zuzenean kontsumitzen diren produktuak egiten ditu,lehengaiak edo
produktu erdilanduak eraldatuz.
• Industria astunarekin konparatuz:
Instalazio txikiagoak dituzte.
Langile gutxiago.
Kutsadura gutxiago sortzen du.
• Industria nagusienak dira:elikagai
industria,ehungintza,altzarigintza,elektromekanikoa eta kimiko arina.
4.2.Industriaren gaur egungo joerak:
Puntako teknologiaren garapena:
-Puntako
industriak:informatika,telekomunikazioak,mikroelektronika,biotekonologia
dira batez ere herrialde garatuetan ematen direnak.
Industrien kontzentrazioa:
-Edo industri gune handiak:industria enpresek elkartzeko edo bat egiteko
joera dutenean.
-Helburua:Lehiakorragoak izatea,ondorioz→kostu murrizketa,produktuaren
banaketa,hornitzaileak,zerbitzu komunak,langile espezializatuak lortzen
dira.
-Bi mota:Kontzentrazio horizontala→sektore bereko enpresak zuzendaritza
bakarra.Siderurgia.
Kontzentrazio bertikala→sektore bereko produktu desberdinak
fabrikatzen dituzten enpresak.Ehungintza.
4
5. Prozesuen deskokatzea
-Produktuaren ikerkuntza eta diseinua→herrialde garatuetan egiten
da(langile espezializatuak).
-Produktuaren fabrikazioa→hirugarren munduko herrialdeetara(soldata
merkeak).
5.Industria-prozesua eta enpresa.
Lehengaiak eraldatzeko jardueren edo eragiketen multzoa da.
5.1.Industria-prozesuaren elementuak:
-Lehengaiak:naturatik edo beste produktu erdilandu batzuetatik lortzen
diren baliabideak.
-Energia iturriak:behar beharrezkoak dira makinak funtzionarazteko.
-Kapitala:enpresak dituen ondasun guztien multzoa.
-Lan indarra:ordainsarien truke,produktuak ekoizteko jardueretan lan
egiten duten pertsonak.
-Dirua:instalazioetan inbertitzeko,lehengaiak erosteko,langileei
ordaintzeko.
-Instalazioak:produktuak fabrikatzeko beharrezkoak diren
eraikinak,makinak eta materialak.
-Teknologia:produktuak ekoizteko teknikak eta teknika horiek erabiltzeko
ezaguerak.
-Lanaren zatiketa:produktu bat egiteko prozesuan hainbat zeregin
bereizten dira, eta langile bakoitza zeregin batean espezializatzen da.
-Produktua/merkatua/lehia/irabaziak.
5.2.Enpresa:
Ekoizpena antolatzen eta kudeatzen duena,industria prozesua burutzeko
beharrezkoa.
Helburua:irabaziak lortzea horretarako→Ekoizpen kostuak gutxitu.
Irabazien parte bat enpresan
inbertitu.
Hitzarmenak sinatu,merkatuko
lehiakideen kopuru murrizteko,monopolioak sortuz.
Lanesku merkeagoa bilatu.
5
6. 6.Industriaren kokapena.
6.1.Industriak kokatzeko irizpideak:
Industriaren errendimendu handiagoa lortzen laguntzen dute.
Irizpideak:
-Lehengaietatik,energia iturrietatik eta beste industri batzuetatik hurbil
egotea,ondorioz,garraioaren eta bidaien kostuak gutxitzen ditu.
-Eskulana:kantiatea,prestakuntza eta prezioa.Herrialde azpigaratuetan
kokatuko dira eskulan merkea duten industrien inguruan.Herrialde garatu
edo aberatsetan kokatuko dira unibertsitatetik eta teknologi parketatik
hurbil.
-Hiruguneetatik hurbil egotea.Langile kualifikatuak,bankuak dauden
tokian.Arrazoia:kontsumitzaileak daudelako eta komunikazio ona.
-Garraiobide sare ona:errepide,Portu,aireportu,trenbideek pertsona eta
salgaien mugimenduak erraztu.
-Faktore politikoak eta sozialak:gobernuaren dirulaguntzak enpresei
industriak beraien lurraldean kokatzeko.
-Enpresaburuaren iritzia:negozioaren arrakasta.
7.Industria-paisaiak aztergai.
7.1.Industria paisaiak nola aztertu:
Industria jarduerek paisaia naturalean eragindako aldaketen emaitza
da.LIBURUKO 96orria BEGIRATU.
Zeri erreparatu behar zaio industria paisaiak aztertzeko?
Kokapen faktoreak:-Komunikabide sarea.
-Hiriguneen eta biziguneen hurbiltasuna:eskulana eman
eta kontsumitu.
-Energia iturriak:berriztaezinak eta berriztagarriak.
-Industria mota:astuna edo arina/instalazioen
tamaina/tximinia handia etab.
-Inguruko elementua:industriak ingurua kutsatzen duen
edo ez.
-Beste azpiegitura batzuk eta zerbitzu
osagarriak:hondakindegiak,errausketa instalazioak...).
8.Ingurumen arazoak.
Airearen,lurzoruaren eta uraren kutsadura.
Gehien kutsatzen duten industriak:kimikoa,siderurgikoa,zementuarena eta
energia.
6
7. Lau dira ezagunenak:
-Euri azidoa:landareak eta basoak suntsitzen dira,lurzorua
azidotu eta eraikinen harria jan.
-Hondakinak:kontrolik gabe botatzen direnean,lurzorua eta ura
kutsatzen da.
-Ozono geruzaren suntsipena:Industriak igortzen dituen gas
batzuek ozono geruza suntsitzen dute.
-Berotegi efektua eta klima aldaketa:Gasen kontzentrzio
handien ondorioz:klima aldaketa,lur osoa berotzea,itsasoko uraren maila
igotzea eta eurien banaketa aldatzea.
7
