3. TÜBERKÜLOZİS; İnsan ve hayvanlarda,akciğer çeşitli organ ve dokularda ,kazeöz ve kazekalseröz tüberküllerin oluşmasıyla karekterize kronik,bulaşıcı,zoonotik bir hastalıktır. Tüberküloz etkeni olarak 3 mikobekterium türü önemlidir. M.tuberculosis(insan tipi) M.bovis(sıgır tipi) M.avium(kuş tipi) Bu üç mycobacterium türü insan vae hayvanları enfekte edebilmektedir.
4. ETİYOLOJİSİ: M.bovis aside dirençli,uzun ve kısa çomaklar halinde,hareketsiz,sporsuz,aerobik,kapsülsüz bir mikroorganizmadır. Bu etken gerek kültürde gerekse dokularda uzun,düz veya birkaç tane bir arada bulunabilirler. Labaratuvarda genel amaçlarla kullanılan besi yerlerinde üremez.Ancak koagule serum,koagule yumurta veya patates üzerinde ve diğer özel besi yerlerinde çok yavaş olarak ürerler.Opimal üreme ısısı 37 C olup koloniler gözle görülebilecek bir duruma 3-4 hafta ve hatta 5-6 hafta sonra ulaşabilirler.
5. Bu bakteri labaratuvar ortamlarında 6 ay, kraşe içinde, 3 ay, merada, toprakta ve gübrede 2-6 ay canlı kalabilmektedir.pastörizasyon ısısında genellikle ölmelerine karşın bazıları 75-80 C’ de 5-10 dakika dayanabilmektedir.Direk güneş ışınları ve ultraviyole ışınlarına maruz kaldğında kısa sürede ölmektedir.
6. EPİZOOTİYOLOJİSİ: Tüberküloz özellikle sığır yetiştirilen ülkelerde yaygın olarak bulunmaktadır.Hayvanların fazla sık bulunması ve tek yönlü amaçlar için beslemesi hastalığın daha fazla ortaya çıkmasına yol açmaktadır.Açık arazide ve doğal koşullar altında yetiştirilen hayvanlarda enfeksiyon daha azdır. Bulaşma 5 tarzda olmaktadır; Kongenital yolla:Yavrular doğmadan önce hastalığı göbek kordonu yoluyla alabilirler.Yavrular ya ölerek atılırlar yada normal olarak doğarlar.Ancak dogan yavrular genarilize tüberküloz sonu ölürler. Alimenter yolla:Buzağılar meme tüberkülozu nedeniyle mikropları süt emerken veya mikroplu sütlerle alırlar.Yetişkinler ise genellikle etkeni kontamine gıdalarla alırlar. Solunum yolu:Bu yolla açık akciger tüberkülozu bulunan hayvanların öksürmesi veya tıksırması ile sonucu dışarı çıkan mikroplu damlacıklar hemen yakınında buluna hayvanların solunum yolu ile alması sonucu oluşabiliir. Genital yolla:Testislerde tüberküloz buluna hayvanların suni tohumlama veya tabii tohumlama sonucu saglam dişileri enfekte edebilirler. Deri yolu ile:Bu yolla bulaşmaya insanlar arsında raslanmaktadır.Hayvanlar arasında çok nadirdir.
7. SEMPTOMLAR: Sığırlarda akciger tüberkülozuna çok fazla raslanır.Hastalık kendini kuru, kısa ve hafif bir öksürükle belli eder.Hayvanda tüylerde bozulma, iştaha ragmen ilerleyen bir zayıflama, yorgunluk ve halsizlik sezilir.Hastalıgın ilerleyen durumlarında lezyonların artması sonucunda solunum güçlügü ve agrlı sık bir öksürük göze çarpar.Burundan mukopurulent ve bazen kanlı bir akıntı gelir. İnfeksiyon trahea ve larinkse yerleştigi zaman bölgede hassasiyet, kalınlaşma ve ağrılı öksürük, burundan mukopurulen bir akıntının gelmesi en fazla görülen klinik belirtidir. Alimenter yolla olan durumlarda tüberküloz lezyonları agızdan itibaren sindirim sistemi boyunca görülür.Ağızda meydana gelen lezyonlar gıda alımını zorlaştırır.Karında ,bagırsaklarda, karaciğerde,dalakta ve böbreklerde ki lezyonlar pek klinik belirti göstermedigi için klinikte tanınmaları çok zordur. Bogalarda tüberkülozdan ileri gelen epididimis enfeksiyonlarına sıkça raslanır.testislerin üst kısmı şiş veağrılıdır.Uterus enfeksiyonları nadirdir. Meme tüberkülaozunda memedeki sert şişlikler palpasyonla anlaşılır.Memeye ait lenf yumruları şişmiştir.İleri devrede süt purulent ve kanlı bir görünüm alır.
8. NEKROPSİ BULGULARI: Solunum sistemine yerleşen infeksiyonlarda burun boşlugu ve nazofariks mukozasında sarı renkli nodüllere, ülserlere ve burunda irinli kanlı akıntılara raslanır. Akciger enfeksiyonlarında lezyonlar akcğer ve medistanal lenf yumrularındadır.Torasik lenf yumruları şişmiş ve kazeifiye olmuşlardır.Pleuroya lokalize olan tüberküloz, kaynagını genellile akciğer tüberkülozundan alır. Kostal pleuradaki nodüller inciye benzediği için bu tür tüberküloza incili tüberküloz denir. Sindirim sisteminde enfazla lezyonlara bağırsak ve mezenteriyel lenf yumrularında raslanır.Agız mukozası ,dil, damak, yemek borusu, faringial lenf yumruları,rumen,retikulum ve abamazumda lezyonlar bulunabilir.
