2. Ορισμός
Iστορική αναδρομή
Αιτίες που ώθησαν προς την βιολογική
καλλιέργεια
Οφέλη στο περιβάλλον και στον
άνθρωπο και την υγεία
3. Η βιολογική καλλιέργεια είναι
ένα ολοκληρωμένο σύστημα
παραγωγής και διαχείρισης
αγροτικών προϊόντων, που
προστατεύει το περιβάλλον σε
όλα τα στάδια διαχείρισης του
οικοσυστήματος,
προασπίζοντας ταυτόχρονα την
υγεία των καταναλωτών.
ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Απουσία χημικών λιπασμάτων
Δεν περιέχουν συντηρητικά
Προστατεύουν το περιβάλλον
4. Έχει ασκηθεί για χιλιάδες χρόνια.
Αρχές της δεκαετίας του ’60
Άρχισαν τα πρώτα δειλά βήματα
βιολογικής καλλιέργειας
Τη δεκαετία του ’80
οι βιολογικές καλλιέργειες
αναπτύχθηκαν
ο αριθμός βιοκαλλιεργητών
αυξήθηκε κατά πολύ.
Σήμερα
Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χαράσσουν πλέον
κοινή πολιτική στο θέμα των βιοκαλλιεργειών.
5. Η τεχνολογία επέφερε επαναστατικές αλλαγές στην γεωργία.
Άρχισαν οι ψεκασμοί του εδάφους σκοτώνοντας ασυλλόγιστα κάθε
ζωντανό οργανισμό στο πέρασμά τους.
Τα δηλητήρια αυτά πέτυχαν τα εξής:
• Τον αφανισμό πολλών ειδών εντόμων
• Τη μετάλλαξη κάποιων άλλων σε είδη
ανθεκτικότερα
• Την δηλητηρίαση του καλλιεργήσιμου εδάφους
• Την δηλητηρίαση του υδροφόρου ορίζοντα
• Την δηλητηρίαση του ανθρώπινου οργανισμού
• Την δηλητηρίαση πτηνών και εντόμων
6. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ : ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ
Επιπτώσεις Περιβάλλον ρύπανση των υπογείων
υδάτων.
Μόλυνση της ατμόσφαιρας
το θάνατο σε τουλάχιστον 94
είδη πουλιών.
Άνθρωπος εμφάνιση διαφόρων μορφών
καρκίνων
μεταβολικές δραστηριότητες του
ήπατος, και επιδράσεις στο
αναπνευστικό και στο νευρικό
σύστημα.
7. Ονομάζονται τα τρόφιμα που έχουν υποστεί
συγκεκριμένες αλλαγές στο γενετικό τους
υλικό μέσω μεθόδων της γενετικής μηχανικής.
Κίνδυνοι γενετικά τροποποιημένων
οργανισμών
Σε ζωικούς οργανισμούς
αλλεργικές κρίσεις
αναποτελεσματικότητα των
αντιβιοτικών στον οργανισμό
Στο περιβάλλον
διαταράσσεται η ισορροπία του
περιβάλλοντος και συνεπώς
επηρεάζονται οι τροφικές αλυσίδες.
δημιουργία νέων ειδών εντόμων
8. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΟΦΕΛΗ
Έδαφος
Τα οργανικά λιπάσματα και το ελάχιστο όργωμα
είναι οργανικές πρακτικές και οδηγούν στη
βελτίωση της διαμόρφωσης του εδάφους και τη
δομή
Νερό
Μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο
ρύπανσης των υπογείων υδάτων.
Αέρα και την αλλαγή του κλίματος.
Μειώνει την μη-χρήση ανανεώσιμων πηγών
ενέργειας
Συμβάλλει στην άμβλυνση του φαινομένου του
θερμοκηπίου
9. Δεν έχουν υπολείμματα
λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων
Έχουν ανώτερη διατροφική αξία
Είναι πιο θρεπτικά
Ασπίδα για την υγεία μας
απέναντι σε ασθένειες όπως ο
καρκίνος και οι καρδιοπάθειες
Είναι πιο γευστικά και μυρωδάτα
11. Η παραγωγή βιολογικών προϊόντων γίνεται με τη βιολογική καλλιέργεια στην
οποία εντάσσονται η γεωργία και η κτηνοτροφία.
Τι είναι Βιολογική Καλλιέργεια;
Η Βιολογική Καλλιέργεια είναι μια
μέθοδος καλλιέργειας η οποία αποφεύγει
πλήρως τη χρήση:
1. συνθετικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων
2. ρυθμιστών ανάπτυξης των φυτών
3. ορμονών
4. και πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές
Οι βιολογικοί καλλιεργητές βασίζονται σε:
1. αμειψισπορά
2. υπολείμματα συγκομιδών
3. αγρανάπαυση
4. ζωικά λιπάσματα (κοπριά)
12. Τι είναι Φυσική Καλλιέργεια;
Είναι μία μέθοδος γεωργίας, στην οποία δεν
χρησιμοποιούνται λιπάσματα και φυτοφάρμακα δεν
γίνεται κατεργασία της γης, ούτε βοτάνισμα ή
ζιζανιοκτονία εμπνευστής της ο ιάπωνας Masanobou
Fukuoka.
VideoΦυσική καλλιέργεια.mp4
Τι είναι Βιοδυναμική Καλλιέργεια;
Ο αυστριακός φιλόσοφος Rudolph Steiner έφερε τον όρο
βιοδυναμική. Υποστηρίζει ότι τα προβλήματα των
ασθενειών και των παρασίτων όπως και η μείωση της
εδαφολογικής γονιμότητας οφείλονταν στη χρήση των
τεχνητών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.
13. Σπόροι για τη βιολογική καλλιέργεια
Η Βιολογική Καλλιέργεια ξεκινά από
την σπορά. Για να εξασφαλίσουμε μια
βιολογική καλλιέργεια πρέπει να
είμαστε σίγουροι ότι οι σπόροι μας
προέρχονται από φυτά στα οποία δεν
έχουν χρησιμοποιηθεί φυτοφάρμακα,
λιπάσματα ή ορμόνες. Οι βιολογικοί
σπόροι διαθέτουν πιστοποίηση που
εγγυάται ότι ο σπόρος προέρχεται από
καλλιέργεια μητρικού φυτού βιολογικής
καλλιέργειας και ότι δεν έχει υποστεί
καμιά επεξεργασία με χημικά,
μυκητοκτόνα και εντομοκτόνα.
14. Καλλιεργητικές τεχνικές
• Αμειψισπορά
Αμειψισπορά είναι η εναλλαγή
καλλιεργειών στο ίδιο χωράφι. Η
καλλιέργεια ενός μόνο φυτού έχει ως
αποτέλεσμα να μειώνονται τα συστατικά
του εδάφους, τα οποία το φυτό
απορροφά σε κάθε καλλιεργητική
περίοδο.
• Συγκαλλιέργεια
Η συγκαλλιέργεια είναι μια απαραίτητη
τεχνική σε έναν βιολογικό κήπο. Αφορά
την καλλιέργεια δυο ή περισσότερων
φυτών στον ίδιο χώρο. Υπάρχουν φυτά
που όταν καλλιεργηθούν μαζί, όχι μόνο
δεν βλάπτουν το ένα το άλλο, αλλά
βοηθούν και στην καταπολέμηση των
διάφορων ασθενειών.
15. Εμπλουτισμός χώματος
• Κοπριά
Είναι φυσικό λίπασμα με όλες τις θρεπτικές
ουσίες και με όλες τις καλές ιδιότητες, για βαριά
και για ελαφριά εδάφη. Περιέχει επίσης και
άλλες χρήσιμες ουσίες που δεν έχουν τα χημικά
(τεχνικά) λιπάσματα.
• Υγρό λίπασμα
Οργανικό υγρό λίπασμα που δημιουργείται
διαποτίζοντας οργανική ουσία. Στην υγρή
λίπανση ανήκει και το τσάι κομπόστ.
16. • Κομπόστ (Compost)
Το κομπόστ είναι φυσικό λίπασμα που
παράγεται από την αποσύνθεση των
οργανικών υλικών. Είναι μια πλούσια σκούρα
ουσία η οποία απαντάται και με τον όρο
χούμους ή εδαφοβελτιωτικό.
Το κομπόστ μπορεί να έχει πολύ καλά
ποιοτικά χαρακτηριστικά και μπορεί να
χρησιμοποιηθεί για κάθε είδους καλλιέργεια.
Τα πλεονεκτήματα της χρήσης κομπόστ είναι πολλά:
1. Ανθεκτικότερα φυτά.
2. Καλύτερη γεύση και άρωμα προϊόντων.
3. Αφράτο και πορώδες έδαφος.
4. Ίδια απόδοση με τη συμβατική καλλιέργεια.
5. Τα ταλαιπωρημένα εδάφη γίνονται οργανικά.
17. • Τσάι κομπόστ (Compost tea)
Είναι ένα οργανικό υγρό, πλούσιο σε θρεπτικά
συστατικά, καλά ισορροπημένο, που έχει σαν
ρόλο την αντικατάσταση των πανάκριβων και
όχι πάντα αποτελεσματικών χημικών
λιπασμάτων.
Τα πλεονεκτήματα του τσάι κομπόστ:
1. Παρέχει θρεπτικά συστατικά για τα φυτά και το
έδαφος.
2. Παρέχει ωφέλιμους οργανισμούς.
3. Βοηθά να καταστείλει ασθένειες.
4. Αντικαθιστά τα τοξικά χημικά παρασκευάσματα
στον κήπο.
5. Αυξάνει την ανάπτυξη των φυτών.
6. Δείχνουμε σεβασμό στη φύση.
18. Το δικό μας τσάι κομπόστ
Για να διαπιστώσουμε αν όντως το τσάι κομπόστ είναι τόσο
αποτελεσματικό αποφασίσαμε να φτιάξουμε το δικό μας τσάι.
Για το τσάι κομπόστ χρειαστήκαμε:
1 κουβά
1 συσκευή για φυσαλίδες που χρησιμοποιείται στα ενυδρεία
1 σήτα
1/3 του κουβά ώριμο κομπόστ
2/3 του κουβά νερό χωρίς χλώριο
1 κουταλιά της σούπας μελάσα στα 10 λίτρα νερό
VideoVideoΥλικα (2).3gp
VideoVideoΔιαδικασια.3gp
VideoVideoΧρηση.3gp
19. • Χλωρή λίπανση
Η χλωρή λίπανση είναι πολύ χρήσιμη. Μπορείτε να την
χρησιμοποιήσετε όταν το έδαφος δεν είναι παραγωγικό. Τα
πλεονεκτήματα της περιλαμβάνουν:
Τα ψυχανθή μεταφέρουν άζωτο από τον αέρα στο το
στο έδαφος
Διατηρούν τη γονιμότητα του εδάφους
Μεταφέρουν τις θρεπτικές ουσίες από το υπέδαφος
στην επιφάνεια
Προστατεύουν το έδαφος από την διάβρωση των
βροχών
Αποπνίγουν τα ζιζάνια
Θρέφει το έδαφος και βελτιώνει τη δομή του
Πολλά έχουν ελκυστική εμφάνιση
20. • Φυλλώδες μούχλα • Τύρφη
• Τεμαχισμένο ξύλο
Παράγεται από τα
Τα πριονίδια και ο
Παράγεται από την φυτικά υπολείμματα
τεμαχισμένος φλοιός
αποσύνθεση φύλλων από τα φυτικά
χρησιμοποιούνται
φυλλοβόλων δέντρων. υπολείμματα
κυρίως ως εδαφοκάλυψη
πρασινάδων και
για να καταστείλουν τα
βρύων.
ζιζάνια.
21. Φυτοπροστασία
•Πρόληψη εχθρών και ασθενειών
Τα παράσιτα, οι ασθένειες και οι εχθροί των φυτών
στον κήπο μας μπορούν να προληφθούν και μάλιστα
χωρίς τη χρήση χημικών αλλά με φυσικό τρόπο. Η
βασικότερη βιολογική αντιμετώπιση είναι η χρήση
εντόμων, αλλά και άλλων ζώων που λειτουργούν
ως αρπακτικά ή παράσιτα.
Καλό είναι να επιλέξετε τις ποικιλίες από φρούτα,
λαχανικά, λουλούδια κ.λπ. που ταιριάζουν στις
εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες της
περιοχής σας.
22. •Αντιμετώπιση εχθρών και ασθενειών
Εάν χρειαστεί επέμβαση για την αντιμετώπιση ενός εχθρού
ή ασθένειας η επέμβαση μπορεί να γίνει με την εφαρμογή
κατάλληλων, μη χημικών, φυτοπροστατευτικών προϊόντων
που επιτρέπονται από τη νομοθεσία.
Βιολογικά σκευάσματα
Βάκιλος Θουριγγίας (Bacillus thuringiensis)
Γη διατόμων
Θειάφι
23. Φυτικά εντομοκτόνα
Μερικά φυτικά παράγωγα διατίθενται στην αγορά ως
εντομοκτόνα. Σκοτώνουν τις μέλισσες και άλλα ωφέλιμα
έντομα μαζί με τους εντομολογικούς εχθρούς. Γι’ αυτό όπως
ισχύει για κάθε άλλο εντομοκτόνο προϊόν, πρέπει να
διαβάζονται προσεχτικά οι οδηγίες χρήσης!!!
Πύρεθρο
Ροτενόνη
Νικοτίνη
Ryania
24. Φυσικά φυτοφάρμακα
Δεν χρειάζονται επικίνδυνα φυτοφάρμακα για να τα βγάλουμε
πέρα με τα προβλήματα που κατά καιρούς απειλούν τα φυτά
μας. Με απλά φυσικά υλικά μπορούμε να καταπολεμήσουμε
έντομα, μύκητες και άλλες προσβολές των φυτών
αποτελεσματικά.
1. Κανέλλα
2. Πράσινο σαπούνι
3. Κρεμμύδι
4. Ξύδι
5. Μαγειρική σόδα
6. Γάλα
7. Σπρέι κρεμμυδιού
8. Σπρέι αλευριού
9. Μπύρα
10. Στάχτη από ξύλο
25. Βιολογικά προϊόντα
- Τι προσφέρουν τα βιολογικά προϊόντα?
Τα βιολογικά προϊόντα περιέχουν 20-30% λιγότερο νερό
στην σύνθεση τους, μεγαλύτερα ποσοστά πρωτεϊνών,
μεταλλικών αλάτων, ενζύμων και βιταμινών. Επίσης δεν
περιέχουν συντηρητικά, βελτιωτικά γεύσης, τεχνητά
χρώματα και αρώματα.
- Ποια βιολογικά προϊόντα θα βρείτε?
Εκτός από τα βιολογικά λαχανικά και φρούτα
που αναφέραμε άλλα βιολογικά προϊόντα που
μπορείτε να βρείτε είναι βιολογικό κρέας,
βιολογικά πουλερικά, αυγά, βιολογικά
γαλακτοκομικά, κρασί και μέλι.
-Που τα βρίσκουμε?
Βιολογικά προϊόντα βρίσκουμε σε super market
αλλά αν θέλουμε μεγαλύτερη ποικιλία βρίσκουμε
σε καταστήματα βιολογικών προϊόντων.
26. - Πως ξεχωρίζουμε τα βιολογικά προϊόντα?
Η ευρωπαϊκή ένωση έχει θέσει αυστηρούς
όρους κάτω από ποιες προϋποθέσεις τα
φυτικά ή ζωικά προϊόντα μπορούν να
χαρακτηρίζονται βιολογικά ή οργανικά και να
φέρουν το λογότυπο της ΕΕ ή κάποιο εθνικό
σχετικό λογότυπο.
Όλοι οι βιοκαλλιεργητές αλλά και οι σχετικές
επιχειρήσεις του κλάδου ελέγχονται εξονυχιστικά
τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο από
πιστοποιημένες εταιρείες ώστε να αποκτήσουν το
σχετικό σήμα.
28. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Είναι η διαδικασία σύνταξης, έκδοσης και εθνικής μεταφοράς προτύπων.
•ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ-ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΕΝΔΕΙΞΗ
29. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ
Πιστοποιημένα βιολογικά προϊόντα είναι εκείνα που σύμφωνα με
εγκεκριμένα πρότυπα:
• Έχουν παραχθεί
• Έχουν αποθηκευτεί
• Έχουν επεξεργαστεί
• Και έχουν διατεθεί στην αγορά
Το προϊόν φέρει μιαβιολογικά οποία είναι μια απόδειξη ότι το
Μη πιστοποιημένα ετικέτα η προϊόντα
προϊόν έχει πιστοποιηθεί ως «βιολογικό» από έναν φορέα
πιστοποίησης
30. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
Και τελικά ποια είναι τα
οικονομικά οφέλη από
την ανάπτυξη της
βιολογικής
καλλιέργειας?
31. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΠΡΑΣΙΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Στην Ελλάδα οι αγροτικές δραστηριότητες απασχολούν περίπου μισό
εκατομμύριο ανθρώπους. Οι λόγοι που οδήγησαν στην αύξηση της
ενασχόλησης με τις βιοκαλλιέργειες και τη βιολογική κτηνοτροφία
ήταν:
Η χρήση αγροτοχημικών Η απαίτηση των
καταναλωτών για
ασφαλέστερα και
υγιεινότερα προϊόντα
Η στροφή στη βιολογική γεωργία
δημιουργεί 10-30% περισσότερες
θέσεις εργασίας σε σχέση με τη
συμβατική γεωργία.
32. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΘΕΣΕΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Αν το 20% των καλλιεργειών μετατραπεί σε βιολογικές την ερχόμενη
δεκαετία θα δημιουργούνταν 10.000-30.000 νέες θέσεις εργασίας στον
αγροτικό τομέα.
•Eνα χαρακτηριστικό παράδειγμα ανάπτυξης θέσεων εργασίας είναι
αυτό του ελαιολάδου:
Τιμή ελαιόλαδου
Ελλάδα 2 ευρώ
Ισπανία- 30 ευρώ
Ιταλία
•Ένας φοιτητής πριν λίγα χρόνια έστησε το δικό του
τυποποιητηριο / εμφιαλωτήριο ελαιολάδου και
σήμερα το 90% των πωλήσεων του λαδιού που
παράγει είναι στο εξωτερικό.
33. ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ
ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΚΑΙ ΕΝΧΩΡΙΑ ΑΓΟΡΑ
Η εγχώρια κατανάλωση ελληνικών βιολογικών προϊόντων, εξακολουθεί
να παραμένει σε χαμηλά επίπεδα για τα ευρωπαϊκά δεδομένα.
Την ίδια ώρα που η οικονομική κρίση χτυπά την
ελληνική εγχώρια αγορά βιολογικών προϊόντων οι
εξαγωγές παρουσιάζουν σταθερή άνοδο.
Η κατά κεφαλήν κατανάλωση είναι:
Γερμάνια, Δανία,
Αυστρία
Ελλάδα
80 ευρώ!! 5,4ευρω!!!
34. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ:
• Η βιολογική καλλιέργεια στην Ελλάδα με μια ματιά
• Η εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας στην Ελλάδα
• Τι συμβαίνει σήμερα;
• Προκλήσεις και Προοπτικές
• Κυριότερα προβλήματα που πρέπει να
αντιμετωπιστούν
• Προτάσεις
35. Η βιολογική γεωργία μπήκε δειλά-δειλά στη ζωή των
Ελλήνων αγροτών, όπως μπαίνει κάθε τι καινούριο στη
χώρα μας, όμως στην πορεία των χρόνων αποδείχθηκε
μία πολύ έξυπνη και προσοδοφόρα εναλλακτική λύση, η
οποία γνώρισε τεράστια απήχηση στους αγρότες μας
στις αρχές της νέας χιλιετίας.
36. Η εξέλιξη της βιολογικής γεωργίας
στην Ελλάδα
•1980: Ξεκινάει η βιολογική καλλιέργεια στην Ελλάδα
από ερασιτέχνες βιολογικούς καλλιεργητές.
•1983: Αποκτά για πρώτη φορά εμπορικό χαρακτήρα με
την καλλιέργεια κορινθιακής σταφίδας.
•Από το 1984 ως το 1992 δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία
για τη βιολογική γεωργία στην Ελλάδα, γίνονται όμως
προσπάθειες ενημέρωσης, κατάρτισης και εκπαίδευσης
κυρίως νέων γεωπόνων και αγροτών σχετικά με αυτή.
37. •1993: τίθεται σε εφαρμογή ο Ευρωπαϊκός κανονισμός για
τη βιολογική γεωργία, και ιδρύεται ο πρώτος ελληνικός
Οργανισμός Ελέγχου και Πιστοποίησης Βιολογικών
Προϊόντων (ΔΗΩ).
•1999: Ξεκινά η βιολογική κτηνοτροφία, δίνοντας μια πιο
ολοκληρωμένη μορφή στη βιολογική γεωργία.
•2004-2006: Τα προγράμματα επιδοτήσεων στρέφουν
σημαντικό αριθμό παραγωγών στη βιολογική γεωργία.
40. Προκλήσεις και Προοπτικές
Συγκρίνοντας τη βιολογική γεωργία της Ελλάδας
με εκείνη άλλων ευρωπαϊκών χωρών, είναι
φανερό ότι η πρώτη υστερεί σημαντικά έναντι των
δευτέρων. Ωστόσο, η πρόοδος των τελευταίων
ετών είναι εντυπωσιακή, για τη χώρα μας.
44. Συμπεράσματα
• Το δίλλημα που υπάρχει σήμερα σε σχέση με τον
αγροτικό τομέα στη χώρα μας -αλλά και
διεθνώς- είναι η διατήρηση της
ανταγωνιστικότητας (αυξημένη παραγωγή με
όσο το δυνατόν μικρότερο κόστος) και η
υιοθέτηση μιας φιλικής στάσης απέναντι στον
άνθρωπο και στο περιβάλλον.
• Το ζητούμενο λοιπόν είναι η βιολογική
καλλιέργεια να ανταποκριθεί στο παραπάνω
δίλλημα και να αποτελέσει απάντηση στην
οικονομική κρίση που διέρχεται η χώρα μας.
