1. TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
TP HCM
MÔN: KINH TẾ NHẬT BẢN
GVHD: THS.ĐINH THỊ KIM THOA
2. DANH SÁCH NHÓM 2 - NHẬT 1
1.Phạm Kim Anh 1156190003
2.Phạm Quốc Quỳnh Anh 1156190004
3. Thới Ngô Ngọc Diễm 1156190014
4.Nguyễn Duy Lập Đức 1156190021
5. Phạm Thanh Huyền 1156190032
6. Huỳnh Ngọc Hương 1156190033
7.Phạm Thị Bích Ngọc 1156190057
8. Hồ Thị Thu Thảo 1156190080 ( Nhóm trưởng )
9. Nguyễn Thị Như Thông 1156190087
10. Ninh Thị Trang 1156190092
11.Phạm Ngọc Thanh Trúc 1156190096
12. Đỗ Trần Thảo Vi 1156190103
3. Mục tiêu của chương IV
- Giúp các bạn tìm hiểu khái quát lịch sử quan
hệ ngoại giao Nhật Bản – Việt Nam.
- Giúp các bạn tìm hiểu rõ hơn về quan hệ Việt
Nam và Nhật Bản trên các lĩnh vực, đặc biệt là
quan hệ kinh tế.
- Nắm bắt được tình hình hợp tác kinh tế giữa 2
nước, thời kì phát triển, những khó khăn còn
tồn tại và hướng đi mới trong tương lai.
4. Chương IV: Quan hệ với Việt Nam
4.1 Khái quát lịch sử quan hệ Việt Nam- Nhật Bản
4.2 Quan hệ Nhật Bản và Việt Nam trên các lĩnh
4.2.1 Chính trị
4.2.2 Văn hóa- Giáo dục
4.2.3 An ninh- Quốc Phòng
4.2.4 Y tế
4.2.5 Kinh tế
4.2.6 Hợp tác lao động
4.2.7 Hợp tác du lịch
4.2.6 Một số hiệp định thương mại của VN- NB
5. 4.1 Khái quát quan hệ ngoại giao
Việt Nam và Nhật Bản
Thời gian thiết lập quan hệ ngoại giao:
• Quan hệ ngoại giao Việt Nam và Nhật
Bản bắt đầu vào cuối thế kỷ XVI đầu thế
kỷ XVII.
• Phát triển phồn thịnh vào khoảng 30 năm
đầu thế kỷ XVII.
6. 4.2 Quan hệ Việt Nam - Nhật Bản trên các lĩnh vực
Chính trị
Văn hóa-
Giáo dục
An ninh
quốc
phòng
Y tế
Kinh tế
8. 2002
• Đối tác tin cậy ổn định lâu dài
7/2004
• Vươn tới tầm cao mới của quan hệ đối tác bền vững
10/2006
• Hướng tới đối tác chiến lược vì hòa bình, phồn vinh ở Châu Á
11/2007
• Làm sâu sắc hơn quan hệ Việt Nam-Nhật Bản
• Chương trình hợp tác hướng tới quan hệ đối tác chiến lược
4/2009
• Tuyên bố chung về quan hệ đối tác chiến lược Việt Nam-Nhật
Bản vì hòa bình, phồn vinh ở Châu Á
9. • Hai bên đã trao đổi Tuỳ viên quân sự, mở Tổng Lãnh sự
quán NB tại Thành phố Hồ Chí Minh; Tổng Lãnh sự
quán Việt Nam tại Osaka (3/1997) và Fukuoka (tháng
4/2009).
• Tháng 5/2007, hai bên thành lập Ủy ban Hợp tác Việt-
Nhật do hai Bộ trưởng Ngoại giao làm đồng Chủ tịch,
đến nay đã họp 3 phiên ( 5/2007 và 1/2010 tại Tokyo;
7/2008 tại Hà Nội).
• NB ủng hộ đường lối đổi mới, mở cửa của Việt Nam;
hỗ trợ VN hội nhập vào khu vực và thế giới (APEC,
WTO, ASEM, ARF, vận động OEDC giúp VN về kỹ
thuật...); Hai bên ủng hộ lẫn nhau tại các diễn đàn quốc
tế quan trọng, trong đó có LHQ.
10. 2/Văn hóa - Giáo dục
a/ Văn hóa
• Viện trợ văn hóa không hoàn lại
• Giao lưu văn hóa, nghệ thuật
11. Viện trợ văn hóa không hoàn lại
• Kể từ năm 1990, thực hiện nhiều dự án viện
trợ với quy mô và số lượng ngày càng lớn.
• Đối tượng là cơ quan văn hóa, các tổ chức
văn hóa.
• Hình thức: hỗ trợ các trang thiết bị cần thiết
cho hoạt động văn hóa, bảo tồn di tích.
12. Giao lưu văn hóa, nghệ thuật
• Trước năm 2000, chỉ có một số hoạt động biểu
diễn nghệ thuật giữa hai nước
• Kể từ năm 2000 cho đến nay, các hoạt động giao
lưu song phương đã có bước phát triển mạnh mẽ,
đặc biệt trong các năm kỷ niệm 30 năm, 35 năm,
40 năm quan hệ Việt Nam-Nhật Bản.
13. Về vấn đề văn hóa xã hội luôn là vấn đề trọng tâm đối
với mọi quốc gia và Việt Nam không phải ngoại lệ.
• Chính phủ hai nước luôn quan tâm để tăng cường
giao lưu văn hóa góp phần vào công cuộc phát triển
đất nước bền vững và hợp tác bền chặt.
14. Ủy ban tư vấn về văn hóa của Thủ tướng Nhật
Bản,sẽ hỗ trợ Việt Nam đào tạo chuyên gia về văn
hóa và vận động các nguồn tài trợ giúp Việt Nam
bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.
15. Quỹ Giao lưu Quốc tế Nhật Bản tổ chức các hoạt
động văn hóa nhằm tăng cường giao lưu văn hóa
và bổ sung cho sự đa dạng văn hóa trong khu vực
16.
17. Vào tháng 3 năm 2008, Trung tâm Giao lưu Văn hóa
Nhật Bản tại Việt Nam chính thức được thành lập tại
thủ đô Hà Nội và cũng là văn phòng đại diện thứ 5
của Quỹ ở khu vực Đông Nam Á
18. Hai nước cũng tích cực tổ chức các sự kiện giới
thiệu đất nước, con người, văn hóa của nhau ở
mỗi nước.
19. Chính những sự hợp tác toàn diện giữa hai quốc gia
như vậy góp phần rất lớn trong nỗ lực đưa quan hệ hai
nước lên tầm cao mới – quan hệ chiến lược toàn diện.
20.
21.
22. b/Giáo dục
• Viện trợ phát triển giáo dục và học bổng
• Đào tạo tiếng Nhật tại Việt Nam và đào
tạo tiếng Việt tại Nhật Bản
• Trao đổi học thuật và nghiên cứu
• Hoạt động tăng cường hiểu biết lẫn nhau
giữa nhân dân hai nước
23. Viện trợ phát triển giáo dục và học bổng
• Nhật Bản là một trong những nước viện trợ không
hoàn lại lớn nhất cho ngành giáo dục-đào tạo Việt
Nam
• Dự án viện trợ đầu tiên vào năm 1983 là dự án cung
cấp thiết bị và đồ dùng giảng dạy tiếng Nhật cho ĐH
Ngoại thương Hà Nội
• Cung cấp thiết bị dạy và học tiếng Nhật
• Hàng loạt dự án hỗ trợ xây dựng và nâng cấp các
trường tiếu học và trung hoc cơ sở ở các địa phương
vùng sâu vùng xa của Việt Nam
24. • Cấp nhiều học bổng khuyến khích học tập và học
bổng du học
• Các học bổng có xu hướng ngày càng tăng theo
thời gian do chính phủ, các tổ chức và các cá
nhân phía Nhật Bản trao tặng.
• Học bổng du học: học bổng MEXT, học bổng JDS,
học bổng của hiệp hội giáo dục quốc tế Nhật
Bản, học bổng JASSO, học bổng Lawson…
• Về học bổng khuyến khích học tập: học bổng
Tanaka, học bổng Sumimoto, học bổng Eaon, học
bổng của Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản…
25.
26. Đào tạo tiếng Nhật tại Việt Nam và
đào tạo tiếng Việt tại Nhật Bản
• Được thực hiện từ đầu thập kỷ 1970 tại trường ĐH
Hà Nội
• Đầu những năm 1990, phát triển mạnh mẽ
• Năm 2012, số học viên là 46.762 người
• Đội ngũ giáo viên có trình độ cao, giáo trình giảng
dạy phong phú, được cập nhật liên tục, phương pháp
giảng dạy được đổi mới, gắn với thực tiễn
• Trở thành một phần của Đề án “Dạy và học ngoại
ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân Việt Nam giai
đoạn 2008-2020”
• Đào tạo tiếng Việt tại Nhật Bản chưa phải là một
ngành phát triển.
27. • Theo khảo sát vào năm 2006 của Quỹ Giao lưu
Quốc tế Nhật Bản, số lượng người học tiếng Nhật ở
Việt Nam đạt gần 30.000 người, trong đó có 18.000
người là sinh viên của các trung tâm ngôn ngữ tư
nhân, 10.000 người là sinh viên đại học và 2.000
người là học sinh THCS và PTTH
Để đáp ứng nhu cầu học tiếng Nhật ngày càng
cao của nhiều đối tượng, Quỹ Giao lưu Quốc
tế Nhật Bản tăng cường hỗ trợ giáo dục tiếng
Nhật cho các cấp độ khác nhau
28. Trao đổi học thuật và nghiên cứu
• Năm 1993, Trung tâm nghiên cứu Nhật Bản được thành
lập
• Năm 1995, Khoa Đông Phương học, trong đó có bộ môn
Nhật Bản học được thành lập tại trường ĐH KHXHNV Hà
Nội và TP HCM.
• Năm 2010, Bộ môn Nhật Bản học tại trường ĐH KHXHNV
TP HCM đã trở thành Bộ môn độc lập trực thuộc trường,
hàng năm đón khoảng 100 học viên theo học
• Nghiên cứu Việt Nam tại Nhật Bản đã bắt đầu từ sau Thế
chiến thứ hai, đến thập niên 1990 mới thực sự phát triển
• Số lượng nhà nghiên cứu tham gia Hội nghiên cứu Việt
Nam học tại Nhật Bản đã lên tới trên 100 người
29. • Trong lĩnh vực giáo dục, số lượng học sinh,
sinh viên Việt Nam sang học tập và nghiên cứu
tại Nhật Bản ngày càng tăng, số lượng học
sinh, sinh viên Nhật Bản sang Việt Nam giao
lưu cũng đang tăng lên đáng kể.
30. Chính phủ hai nước đã và đang xúc tiến những
chương trình hợp tác sâu rộng về giáo dục
Bắt đầu năm 2003 góp phần đưa tiếng Nhật trở
thành 1 trong 5 ngoại ngữ chính thức được giảng
dạy trong hệ thống giáo dục quốc dân.
31. Về phía Nhật Bản, chính phủ Nhật Bản nói chung và
Bộ Giáo dục và Khoa học Nhật Bản nói riêng cũng
thể hiện sự quan tâm rất lớn đến sự hợp tác này.
32. 40 năm qua, mối quan hệ ngoại giao bền chặt
giữa hai dân tộc Nhật - Việt đã thành quan hệ đối
tác chiến lược. Thời gian tới, Việt Nam sẽ đưa cán
bộ, lưu học sinh sang Nhật đào tạo trình độ thạc
sĩ, tiến sĩ ở các ngành mà Nhật Bản có thế mạnh.
33. Hiện nay, số lưu học sinh của Việt Nam tại Nhật
Bản đã đạt trên 4.400 người, xếp thứ 3 sau
Trung Quốc và Hàn Quốc.
34. Về phía Nhật Bản, Liên minh Nghị sĩ Nhật – Việt hết
sức hoan nghênh ý tưởng xây dựng một trường Đại
học đa ngành, đào tạo đại học và sau đại học chất
lượng cao, đạt tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam.
35. Nhật Bản hiện là nhà tài trợ, nhà đầu tư lớn nhất
ở Việt Nam, với hơn 1.900 dự án đầu tư trực tiếp
có tổng số vốn gần 32 tỷ USD. Các dự án này cần
nguồn nhân lực rất lớn, do đó việc đào tạo nguồn
nhân lực là áp lực lớn mà Việt Nam phải giải
quyết.
36.
37. Hoạt động tăng cường hiểu biết lẫn
nhau giữa nhân dân hai nước
• Tàu thanh niên Đông Nam Á
• Trung tâm giao lưu văn hóa Nhật Bản của Quỹ Giao
lưu quốc tế Nhật Bản (3/2008), Trung tâm hợp tác
nguồn nhân lực Việt Nam-Nhật Bản
38. 3/AN NINH QUỐC PHÒNG
• Hai nước có những điểm chung về lợi ích chính
trị.
• Việt Nam là đối tác quan trọng của Nhật Bản, 2
nước có những vấn đề khu vực cùng quan tâm và
có quan hệ kinh tế tương hỗ.
• Thúc đẩy và tăng cường quan hệ đối tác chiến
lược Nhật Bản và Việt Nam sẽ mang lại nhiều lợi
ích cho 2 nước và cả khu vực.
39. • Ngày 24/10/2011, Biên bản ghi nhớ về hợp tác và
trao đổi quốc phòng giữa hai nước đã được kí
kết.
• Ngày 12/9/2013, Bộ trưởng Quốc phòng Itsunori
Onodera đến thăm Việt Nam
• Tháng 03/2014, Chủ tịch nước Việt Nam Trương
Tấn Sang đã có chuyến công du tới Nhật Bản
40. 4/Y tế
• Quan hệ của Việt Nam và Nhật Bản về lĩnh vực y
tế có nhiều điểm nổi bật.
• Chính phủ Nhật Bản đã hỗ trợ cho y tế Việt Nam
nhiều dự án viện trợ không hoàn lại, hợp tác kỹ
thuật và nguồn vốn vay ưu đãi.
• Viện trợ không hoàn lại cho 3 BV lớn Bạch Mai,
Trung Ương Huế và Chợ Rẫy
41.
42. • Trong lĩnh vực y tế dự phòng, Nhật Bản đã hỗ trợ
tích cực cho các công tác tiêm chủng mở rộng và
khống chế các dịch bệnh nguy hiểm như SARS,
cúm A (H5N1), H1N1…
• Nhật Bản giúp Việt Nam xây dựng nhà máy sản
xuất vắc-xin phòng ngừa bệnh sởi hiện đại nhất
Đông Nam Á vào năm 2006
• Từ năm 2013 trở đi, dự án chuyển giao kĩ thuật
sản xuất vắc-xin kết hợp ngừa bệnh Sởi – Rubella
43. 5/ KINH TẾ
- Toàn cầu hóa cùng với xu thế hòa bình, hợp
tác trong khu vực và TG đã tạo điều kiện thúc
đẩy quan hệ kinh tế song phương giữa VN-
NB.
- Quan hệ kinh tế giữa 2 nước có thời bị gián
đoạn do yếu tố từ bên ngoài.
- Tuy nhiên, để phù hợp với tình hình quốc gia
Nhật Bản đã có sự điều chỉnh trong quan hệ
ngoại giao với các Đông Nam Á, trong đó có
Việt Nam.
44. - Từ sau khi đổi mới, VN đã có nhiều bước đi quan
trọng , nhất là chính sách đổi mới kinh tế và chủ
trương hội nhập, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ
ngoại giao với các QG và khu vực.
- Quan hệ với Nhật Bản là một hướng đi ưu tiên,
mang tính chiến lược.
- Kể từ năm 1990, quan hệ Việt- Nhật bước vào giai
đoạn khởi sắc, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh tế
45. 5.1 Thương mại :
- Từ thời PK, nhiều tàu buôn Nhật Bản đã ghé
cảng VN để thông thương.
- Sau đó, trải qua thời kì tỏa quốc , buôn bán
giữa 2 nước NB- VN bị tạm ngưng.
- Đến khi thiết lập quan hệ ngoại giao, quan hệ
buôn bán giữa 2 nước mới bắt đầu có sự phát
triển.
- Có thể chia làm 3 giai đoạn sau:
46. Quan hệ thương mại Việt - Nhật giai đoạn
1973- 1975
- Thời kì này quan hệ 2 nước chỉ phát triển
chậm và ở một mức độ nhất định.
- Tháng 10/1975, cả 2 bên VN- NB đã cùng
mở đại sứ quán tại thủ đô của nhau. Mở ra
một giai đoạn mới cho quan hệ 2 nước.
47. Quan hệ thương mại Việt Nam- Nhật Bản giai
đoạn 1976- 1986:
- Bên cạnh phát triển tốt quan hệ thương mại với các
thị trường truyền thống, VN cũng đã từng bước mở
rộng quan hệ với các nước TBCN
- Từ 1976, NB chiếm lĩnh vị trí bạn hàng lớn thứ 2
sau LX.
- Đến năm 1986, NB trở thành 1 trong 5 bạn hàng
lớn nhất của VN
48. - Thương mại VN- NB giai đoạn này có nhiều biến độn
Nguồn: Masaya Shiraishi, Quan hệ NB- VN(1951- 1987), NXB
tâm KT Châu Á- Thái Bình Dương, HN, 1994
Năm 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1
XK 118.79 174.66 216.82 117.73 113.09 109.45 92.34 119.22 119.02 118.84 1
NK 39.90 71.84 50.83 48.23 48.63 37.35 36.02 37.65 51.21 65.03 8
Cán
cân
78.88 102.83 165.97 69.51 64.46 42.11 52.32 81.57 64.81 83.81 1
49. Quan hệ việt Nam- Nhật Bản giai đoạn 1987-
2008
Kim ngạch xuất nhập khẩu Nhật- Việt giai đoạn
1992- 2000
Đơn vị tính: Triệu USD
Năm Kim ngạch
XK
Kim ngạch
NK
Tổng kim
ngạch XNK
Tỷ lệ tăng so
với năm
trước %
Tỷ giá
xuất siêu
1992 870 451 1.321 150,3 419
1993 1.069 639 1.708 129,3 430
1994 1.035 644 1.994 116,7 706
1995 1.716 921 2.637 132,2 795
1996 2.020 1.140 3.160 119,8 880
1997 2.198 1.283 3.481 110,2 915
1998 2.509 1.469 3.970 114,2 1.040
1999 1.786 1.476 3.262 82,0 310
2000 2.621 2.250 4.871 149,3 371
50. Các mặt hàng xuất khẩu chính của Việt Nam
Đơn vị: triệu USD
TT Mặt hàng 2000 2001 2002 2003
1 Dệt may 619,58 591,50 489,95 478,19
2 Thủy sản 347,10 362,13 367,63 575,00
3 Đồ nội thất, thủ
công mỹ nghệ
35,30 30,96 43,00 51,38
4 Sản phẩm gỗ - 90,37 128,00 132,00
5 Than đá - 67,20 92,47 101,00
51. Những mặt hàng Việt Nam nhập khẩu chủ yếu
vào Nhật Bản
Bảng: Cơ cấu hàng nhập khẩu từ Việt Nam của
Nhật Bản.
Loại hàng Tỉ lệ%
Phương tiện giao thông vận tải 22,6
Máy móc( thiết bị, động cơ, máy dệt,…) 20,7
Sản phẩm và nguyên liệu dệt 11,5
Sản phẩm khác 45,2
Tổng cộng 100
52. Bảng : Quan hệ xuất nhập khẩu của Việt
Nam và Nhật Bản:
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Xuất
khẩu(triệu
USD)
1.512 1.786 2.622 2.604 2.801 3.200 3.792 4.600
So sánh với
năm trước %
- 118,1 146,8 99,3 107,6 114,2 118,5 121,3
Nhập khẩu(
triệu USD)
1.478 1.477 2.500 1.785 2.701 2.800 3.126 3.604
So sánh với
năm trước(%)
- 99,9 169.3 71,4 151,3 103,7 111,6 115,3
Tổng kim
ngạch
XNK(triệu
USD)
2.990 3.263 5.122 4.389 5.502 6.000 6.918 8.204
So sánh với
năm trước(%)
- 109,1 157,0 85,7 125,4 123,8 115,3 118,6
53. Biểu đồ 1: Kim ngạch hàng hóa xuất
khẩu, nhập khẩu và cán cân thương mại
giữa Việt Nam và Nhật Bản giai đoạn năm
2009-2013
Nguồn: Tổng cục Hải quan
54. Bảng : Tỷ trọng và thứ hạng kim ngạch hàng hóa
xuất khẩu, nhập khẩu giữa Việt Nam- Nhật Bản
giai đoạn 2007-2013
Nguồn: Tổng cục hải quan
55. NĂM XUẤT KHẨU NHẬP KHẨU
THỊ PHẦN THỨ HẠNG THỊ PHẦN THỨ HẠNG
2007 12,5 2 9,9 4
2008 13,6 2 10,2 4
2009 11 2 10,7 2
2010 10,7 2 10,6 3
2011 11,1 3 9,7 3
2012 11,4 2 10,2 3
2013 10,3 2 8,8 3
57. Tỷ trọng hàng nhập khẩu của Việt Nam từ Nhật
Bản trong năm 2013
Nguồn: Tổng cục Hải quan
58. - Tỷ trọng và thứ hạng kim ngạch hàng hóa xuất
khẩu, nhập khẩu giữa Việt Nam- Nhật Bản
những năm gần đây.
NĂM XUẤT KHẨU NHẬP KHẨU TỔNG XNK
THỊ
PHẦN
THỨ
HẠNG
THỊ PHẦN THỨ
HẠNG
THỊ
PHẦN
THỨ
HẠNG
2011 11,1 3 9,7 3 10,4 3
2012 11,4 2 10,2 3 10,8 2
T11/2013 10,3 2 8,8 3 9,5 4
59. - Tỷ trọng hàng nhập khẩu của Việt Nam từ Nhật
Bản trong 11 tháng tính từ đầu năm 2013
Mặt hàng Tỷ trọng
Sắt thép và sản phẩm từ sắt
thép
18,8%
Máy vi tính sản phẩm điện tử
và linh kiện
15,6%
Máy móc thiết bị dụng cụ và
phụ tùng
25,3%
Sản phẩm từ chất dẻo 5,4%
Nguyên phụ liệu ngành dệt
may da giày
7,0%
Hàng hóa khác 27,8%
60. *Một số vấn đề đặt ra cho Việt Nam để phát
triển thương mại với Nhật Bản hơn nữa trong
giai đoạn tiếp theo:
+ Nâng cao chất lượng hàng hóa xuất khẩu.
+ Tăng khả năng thâm nhập thị trường Nhật Bản.
+ Đẩy mạnh sản xuất trong nước
+ Khắc phục cơ sở vật chất, hạ tầng cũng là
nhiệm vụ không kém phần bức thiết.
61. 5.2 VỐN ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP TỪ NƯỚC
( Foreign Direct Investment- FDI) CỦA NHẬT
BẢN VÀO VIỆT NAM.
62. 3.3 Đầu tư trực tiếp FDI Nhật Bản vào Việt Nam
*Khái niệm:
FDI ( Foreign Derect Investmen) : là nguồn vốn đầu tư của tư
nhân nước ngoài để đầu tư cho sản xuất kinh doanh và dịch
vụ nhằm mục đích thu lợi nhuận.
*Nhìn lại hoạt động FDI của Nhật Bản tại Việt Nam
Từ 1/1/1988 đến nay có thể chia thành 4 giai đoạn:
1. Giai đoạn thăm dò từ năm 1989-1993
2. Giai đoạn bùng nổ từ năm 1994-1997
3. Giai đoạn suy thoái từ năm 1998-2002
4. Giai đoạn phục hồi và phát triển mạnh mẽ từ năm 2003 -
2012
63. Giai đoạn thăm dò từ năm 1989-1993
Ban đầu các nhà đầu tư Nhật Bản còn chậm chạp, mức
đầu tư hàng năm không ổn định.
+ Các dự án FDI của NB hầu hết đều có quy mô
nhỏ và vừa, mức vốn trung bình khoảng 6 triệu
USD/dự án.
+ Năm 1990, VN ban hành sửa đổi Luật Đầu tư
nước ngoài nhưng chưa tạo được lòng tin của các
nhà đầu tư, nhất là các nhà đầu tư NB vốn thận
trọng.
64. •Giai đoạn bùng nổ từ năm 1994-1997
+ 1994-1997, Việt Nam đã thu hút gần 3 tỷ USD vốn đầu
tư của Nhật Bản.
+ Năm 1995 có thể nói là năm "bùng nổ" FDI của Nhật
Bản vào Việt Nam.
Nguyên nhân sâu xa: sự tăng giá đỉnh điểm của đồng
Yên từ 140 Yên/1USD đã lên tới 80 Yên/1USD dẫn đến
đầu tư FDI của các nhà đầu tư Nhật Bản trở thành nhu
cầu cấp bách.
65. •Giai đoạn suy thoái từ năm 1998-2002
FDI của Nhật Bản vào Việt Nam lâm vào
trạng thái trì trệ kéo dài, suy giảm về lượng
vốn cũng như số dự án đầu tư.
66. Bảng 1: FDI của Nhật Bản vào Việt
Nam giai đoạn 1998-2002
Năm 1998 1999 2000 2001 2002
Số dự án 20 13 26 52 59
Vốn đầu tư 86 42 140 223 163
Đơn vị: Triệu USD
67. - Đây là thời kỳ hậu khủng hoảng tài chính khu vực
châu Á - Thái Bình Dương năm 1997, nền kinh tế Nhật
Bản lâm vào tình trạng suy thoái.
- Sự giảm giá của đồng Yên, việc cải tổ, cơ cấu lại các
doanh nghiệp Nhật Bản, Chính phủ Nhật tiến hành điều
chỉnh hoạt động đầu tư nước ngoài.
- Các nhà đầu tư Nhật Bản đánh giá điều kiện nội tại
của nền kinh tế Việt Nam và môi trường đầu tư kém hấp
dẫn so với các nước khác.
68. Giai đoạn phục hồi và phát triển mạnh mẽ từ năm 2003 -
2012
Giai đoạn này các nhà đầu tư Nhật Bản chú ý trở lại thị
trường Việt Nam, dòng FDI của Nhật Bản vào Việt Nam
từng bước hồi phục và tăng trưởng mạnh mẽ với những
con số đáng kể.
69. Bảng 2: FDI của Nhật Bản vào Việt Nam giai đoạn 2003-
2012
Năm 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Số dự án 65 77 82 97 159 105 87 144 227 253
Vốn đầu
tư (triệu
USD)
324 890 960 1.038,5 1.385,9 7.578,7 715 2.399 4.330 5.130
Đơn vị: Triệu USD
70. Hạn chế
• Về tổng vốn đầu tư, dòng vốn FDI của Nhật
Bản vào Việt Nam vẫn chưa tương xứng với
tiềm lực kinh tế của Nhật Bản và nhu cầu phát
triển kinh tế của hai nước.
• Những con số trên nếu so với mức tăng FDI
của Nhật Bản vào các quốc gia khác còn rất
khiêm tốn.
71. • Về cơ cấu ngành, dòng vốn FDI của Nhật Bản
vào Việt Nam phân bố không đều.
• Về hình thức đầu tư: hình thức doanh nghiệp
100% vốn nước ngoài chiếm đa số trong các dự
án đầu tư của Nhật Bản.
• Về địa bàn đầu tư: chủ yếu chỉ tập trung đầu tư ở
những thành phố lớn, những địa bàn có kết cấu hạ
tầng tốt, nguồn nhân lực được đào tạo bài bản và
có trình độ. Còn ở những vùng sâu, vùng xa, miền
núi thì hầu như vốn FDI của Nhật Bản vẫn chưa
tới nơi. Điều này càng tạo ra khoảng cách phát
triển giữa các vùng, miền.
72. 10 nước đầu tư FDI lớn nhất vào VN
Nguồn: citynews.net
73. 5.3 VIỆN TRỢ PHÁT TRIỂN CHÍNH
THỨC (ODA) CỦA NHẬT BẢN TẠI VIỆT
NAM.
74. C, Thực trạng ODA của Nhật cho VN
Quy mô ODA của Nhật Bản cho Việt Nam có thể
chia thành 2 thời kỳ chủ yếu sau:
+ Thời kỳ trước chiến tranh lạnh - thời kỳ trước
những năm 1990.
+ Thời kỳ sau những năm 1990, đặc biệt là từ khi
Nhật Bản chính thức nối lại viện trợ cho Việt Nam
(11 /1992):
75. • Từ 1992, chính phủ NB đã thực hiện nhiều loại
hình viện trợ không hoàn lại cho VN
• Phía NB còn hỗ trợ nâng cao năng lực, kỹ
năng quản lý và chuyển giao công nghệ cần
thiết cho phía VN.
• Trong cơ cấu ODA với tỷ lệ cao là ODA vốn
vay (tín dụng đồng Yên) và một mức thấp
dành cho ODA không hoàn lại, trong đó, chú
trọng tới hỗ trợ theo dạng trợ giúp kỹ thuật
76. • Những năm gần đây, chính phủ NB chú trọng
sử dụng kỹ thuật để hỗ trợ VN trong quá trình
chuyển đối kinh tế, xây dựng pháp luật, hỗ trợ
phát triển nhân lực, tăng cường năng lực thể
chế,…
• Giai đoạn từ 1997-2007, ngân sách ODA của
NB đã giảm khoảng 40% xuống 729,3 tỷ yên,
do nguồn tài chính eo hẹp. Song từ 1992 đến
nay, NB luôn là nước cung cấp ODA lớn nhất
cho VN.
77. • Để sử dụng nguồn vốn ODA cam kết, đến nay VN
đã ký kết với NB các hiệp định với tổng giá trị
khoảng 6,7 tỷ USD, tương đương 84% tổng vốn
cam kết.
• Nguồn viện trợ không hoàn lại của NB được Cơ
quan Hợp tác quốc tế NB (JICA) thực hiện theo
các chương trình, dự án tập trung phát triển nguồn
nhân lực và xây dựng thể chế,…
78. • 1992 đến nay, tổng số vốn ODA của Chính phủ
NB cam kết cho VN giai đoạn 1992-2006 đạt
khoảng 12 tỷ USD, trong đó khoảng 1,4 tỷ USD
là viện trợ không hoàn lại.
• Hỗ trợ của NB cũng quan tâm đến các lĩnh vực
giáo dục, đào tạo, y tế, bảo vệ môi trường, nông
nghiệp,…
• Viện trợ ODA của NB GĐ 1997 - 2007 nhằm
vào 5 lĩnh vực chính: phát triển nguồn nhân lực
và xây dựng thể chế; xây dựng và cải tạo các
công trình giao thông và điện lực, …
79. • Năm 2002, viện trợ cho VN trên nhiều lĩnh
vực.
• Năm 2004, NB công bố chính sách viện trợ
mới nhằm 3 mục tiêu chính: thúc đẩy tăng
trưởng, cải thiện đời sống xã hội và hoàn thiện
cơ cấu, trong 92 tỷ yên viện trợ từ NB: vốn
vay (82 tỷ yên), viện trợ không hoàn lại( 5 tỷ
yên)và hợp tác kỹ thuật( 5,6 tỷ yên), chiếm
26,5% tổng ODA của cộng đồng thế giới cam
kết cho VN
80. • Viện trợ ODA của NB tại VN (1997-2004)
• Đơn vị: triệu USD
Năm Kim
ngạch ODA
Vốn vay Viện trợ
không
hoàn lại
Hợp tác kỹ
thuật
1997 965,19 850,00 72,97 42,22
1998 1.008,22 880,00 81,86 46,36
1999 1.119,96 1.012,81 46,41 60,74
2000 864,03 709,04 80,67 74,32
2001 905,94 743,14 83,71 79,08
2002 912,65 793,30 52,27 67,08
2003 917,38 793,30 57,00 ---
2004 926,00 820,00 50,23 55,77
81. Bảng 2: Vốn cam kết ODA phân theo nhà tài trợ
giai đoạn 2001 – 2005
Đơn vị tính: Triệu USD
Nguồn tài
trợ/
Cơ quan tài trợ
Vốn cam kết (USD) Tổng
2001 2002 2003 2004 2005 Số lượng %
1 Nhật Bản 788.26 767.97 823.59 850.94 881.41 4,112.17 34%
2
Liên minh
Châu Âu 354.44 434.34 481.12 564.74 555.54 2,390.18 20%
3
Các nước
khác 126.37 94.05 128.60 134.60 149.54 633.16 5%
4 ADB 288.65 244.34 187.38 296.57 590.38 1,607.31 13%
5
NH thế giới
(WB) 468.88 533.30 800.35 705.27 796.68 3,304.48 27%
6
Liên hợp
Quốc 44.03 39.43 23.54 12.84 27.72 147.56 1%
Tổng số 2,070.63 2,113.43 2,444.58 2,564.95 3,001.27 12,194.85 100%
82. • Năm 2005, NB cam kết viện trợ cho VN 835,6
triệu USD, nâng tổng số viện trợ ODA cho VN
gần 11 tỷ USD ( tương đương 1214,7 tỷ Yên).
• Năm 2007, khoản vốn ODA mà Chính phủ NB
cam kết dành cho VN là 94.353 triệu Yên
(khoảng 944 triệu USD)
• Nguồn vốn ODA NB dành cho VN càng ngày
càng tăng , và năm 2014, con số này ít nhất sẽ
bằng 2013, tương đương 200 tỉ Yên , tức hơn
41.000 tỉ đồng.
83. Tác động của nguồn vốn ODA đến sự phát triển
của VN:
- Đáp ứng một phần nhu cầu về vốn.
- Xây dựng cơ sở hạ tầng và 1 số chương trình phát
triển kt- xh, cải thiện môi trường,…
- Góp phần chuyển giao công nghệ, quản lý và đào
tạo đội ngũ cán bộ có trình độ.
- Đáp ứng lợi ích của Chính phủ NB, góp phần tăng
cường hợp tác kinh tế 2 nước cũng như các lĩnh
vực khác.
84. 6. MỘT SỐ HIỆP ĐỊNH THƯƠNG MẠI KÝ
KẾT GIỮA VIỆT NAM VÀ NHẬT BẢN
6.1 Hiệp định đối tác kinh tế giữa Việt Nam và Nhật
Bản (EPA):
- Nội dung: Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam-
Nhật Bản là một hiệp định tự do hóa thương mại,
dịch vụ, bảo hộ đầu tư và khuyến khích thương mại
điện tử giữa Việt Nam và Nhật Bản.
- Danh mục cam kết:
- Mức thuế suất cam kết:
85. Ngoài ra, Nhật Bản còn chấp nhận:
• Dành khoản vay ODA lãi suất ưu đãi cho Việt
Nam
• Hỗ trợ xây dựng hệ thống kiểm định tay nghề
• Trong trong vòng 1 năm kể từ khi ký kết EPA, sẽ
nối lại đàm phán về di chuyển lao động với Việt
Nam
6.2 Hiệp định tránh đánh thuế 2 lần giữa VN và NB
86. Tóm lại:
• EPA là thoả thuận song phương bao quát mọi
lĩnh vực hợp tác như thương mại hàng hóa,
dịch vụ, đầu tư, cải thiện môi trường kinh
doanh
• Theo hiệp định này, khoảng 92% hàng hóa sẽ
được miễn thuế khi vào thị trường của mỗi bên
trong vòng 10 năm.
• Đây là hiệp định EPA (cơ chế thương mại tự do
giữa 2 quốc gia) đầu tiên Việt Nam ký với một
cường quốc kinh tế
