1. Câu 10. Trình bày lý thuyết về “nền kinh tế hỗn hợp” của P.A.Samuelson và ý
nghĩa rút ra khi nghiên cứu lý thuyết này đối với VN?
P.A.Samuelson là nhà kinh tế học người mỹ, tác giả cua cuốn “Kinh tế học” nổi
tiengs và là người đứng đầu trường phái chính trị hiện đại. Lý thuyết “Nền kinh tế
hỗn hợp” là nội dung chủ yếu trong học thuyết kinh tế của ông.
Nếu các nhà kte phái cổ điển và tân cổ điển say sưa với “bàn tay vô hình” và “cân
bằng tổng quát”, trường phái Keynes và Keynes mới say sưa với “bàn tay nhà
nước”, thì Samuelson cho rằng để một nền kinh tế vận hành lành mạnh cần có cả
thị trường và chính phủ. Thiếu cả hai điểu này thì hđ của các nền kinh tế hiện đại
chẳng khác gì vỗ tay bằng một bàn tay. Bởi vậy kinh tế học cần phải tìm hiểu các
nguyên nhân ẩn chứa đằng sau nền kinh tế thị trường và đánh giá lại vai trò của
chính phủ trong đời sống kinh tế.
• Vai trò và thất bại của cơ chế thị trường
Theo P.A. Samuelson, nền kinh té thị trường là một cơ chế tinh vi để phối hợp mọi
ng, mọi hđ của mọi doanh nghiệp thong qua hệ thống giá cả thị trường. Nó là một
phương tiện giao tiếp để tập hợp tri thức và hành động của hang triệu cá nhân khác
nhau. “ thị trường là một cơ chế trong đó người mua và người bán tương tác với
nhau để xác định giá cả và sản lượng của hang hoá hay dịch vụ”.
Trong nền kinh tế thị trường, mọi thứ đều có giá cả, đó là giá trị của hang hoá và
dịch vụ được tính bằng tiền. giá cả thê hiện mức mà mọi người và các hang tự
nguyện trao đổi nhiều loại hang hoá khác nhau.
Giá cả hoạt đọng là một tín hiệu đối với người sản xuất và tiêu dung.
Giá cả sẽ kết hợp các quyết định của người sản xuất và người tiêu dung trên thị
trường. giá tăng lên sẽ làm giảm lượng mua và khuyến khích sản xuất. giá hạ sẽ
khuyến khích tiêu dung nhưng ko khuyến khích sản xuất. giá cả là”quả cân trong
cơ chế thị trường”.
Về cân bằng thị trường, Samuelson cho rằng, khi cân đối tất cả các lực lượng hoạt
động trong nền kinh tế, thị trường sẽ tìm ra sự cân bằng cung-cầu. cân bằng thị
trường thể hiện sự cân bằng tất cả các người mua và người bán khác nhau . giá cả

2. mà ở đó mức mà người mua muốn mua cũng chính là mức người bán muốn bán,
đây chính là sự cân bằng giữa cung và cầu.
Trong cơ chế thị trường chỉ có lợi nhuận là phần thưởng và là hình phạt đối với các
nhà kinh doanh. Nó là kim chỉ nam cho cơ chế thị trường. “cũng giống như người
nông dân sử dụng củ cà rố và cây gậy để nhử con lừa đi tới, hệ thống thị trường lấy
lợi nhuận và thua lỗ để hướng các nhà kinh doanh vào sản xuất các hang hoá một
cách có hiệu quả”.
Thị trường hoạt động như một trung gian hoà hợp giữa những sở thích của người
tiêu dung và các khả năng của công nghệ.
P.A.Samuelson mô tả bức tranh về giá cả thị trường để khẳng định hệ thống thị
trường dựa vào cung và cầu trong việc giải quyết ba vấn đề của kinh tế.
Từ những phân tích trên, Samuelson cho rằng cơ chế thị trường là một trật tự kinh
tế chứ không phải là sự hỗn độn. Đó là hệ thống hoạt độngt hực sự “kỳ diệu”
không cần sự cưỡng chế hay sự hướng dẫn tập trung của bất kỳ ai.
P.A.Samuelson đánh giá cao học thuyết “bàn tay vô hình” của A.Smith là đã phát
hiện ra vai trò của nền kinh tế thị trường cạnh tranh, nêu bật sự hoà hợp giữa lợi
ích cá nhân và lợi ích cộng đồng. song, cũng chỉ ra những hạn chế thực tế của học
thuyết này,. Đó là những khuyết tật do thị trường sinh ra, tự nó không giải quyết
đc, thị trường ko phải lúc nào cũng đưa đến kết quả tối ưu. Đó là tình trạng độc
quyền và các hình thức cạnh tranh không hoàn hảo khác, những tác động lan toả
hay ảnh hưởng ngoại sinh xuất hiện bên ngoài thị trường như ảnh hưởng tiêu cực
của nạn ô nhiễm môi trường và cuối cùng là tình trạng phân phối thu nhập không
thể chấp nhận đc cả về mặt chính trị lẫn đạo đức. và cho rằng trong đk cạnh tranh
hoàn hảo, không có khuyết tật của thị trường, thị trường có khả năng tạo ra nhiều
hang hoá và dịch vụ hữu íc nhất bằng nguồn tiềm năng sẵn có. Nhưng khi độc
quyền, moi trường ô nhiễm hay các khuyết tật khác của thị trường trở nên phổ biến
thì thuộc tính hiệu quả to lớn của “bàn tay vô hình” sẽ bị phá vỡ.
• Vai trò kinh tế của nhà nước.
Theo P.A Samuelson, mặc dù cơ chế thị trường có vai trò “ thần kỳ” của sản xuất
và phân phối hàng hoá, nhưng những khuyết tật của nó nhiều khi lại dẫn đến kết

3. cục kinh tế kém hiệu quả. Vì vậy nhà nước có thể tham gia sửa chữa các khuyết tật
đó. Chính phủ có 4 chức năng chính trong nền kinh tế thị trường:
- Thiết lập khuôn khổ pháp luật. chính phủ phải đề ra quy tắc trò chơi kinh tế
mà các doanh nghiệp, người tiêu dung và chính phủ phải luôn tuân thủ.
- Sửa chữa thất bại của thị trường để thị trường hoạt động có hiệu quả. Thị
trường làm giảm hiệu quả sản xuất và tiêu dung, vì thế chính phủ cần khắc
phục những căn bệnh đó. Mục tiêu kinh tế của vai trò này là hỗ trợ phân bổ
các ngồn lực như mong muốn của xã hội.
Chính phủ phải có những biện pháp hạn chế cạnh tranh không hoàn hảo,
điều tiết giá cả và lợi nhuận của hang độc quyền, phải cấm các hoạt động
như ấn định giá hay thoả thuận phân chia thị trường.
- Đảm bảo sự công bằng. để làm đc điều này chính phủ phải can thiệp vào
phân phối thu nhập. công cụ mà chính phủ cần thực hiện là đánh thuế luỹ
tiền, thanh toán chuyển nhượng để trợ cấp cho người cao tuổi, người mù,
người tàn tật và ng có con nhỏ hoặc trả tiền bảo hiểm thaatsnghieepj cho
những ng không có việc làm.
- Ổn định kinh tế vĩ mô và thúc đẩy tăng trưởng. P.A.Samuelson cho rằng từ
khi ra đời, CNTB đã mắc căn bệnh kinh niên về lạm phát và suy thoái kinh
tế…
Tuy nhiên cũng như thị trường, vc điều tiết của chính phủ cũng tồn tại nhiều
khuyết tật. Hoạt động phân phối lại thu nhập của chính phủ có thể dẫn tới kết quả
ko công bằng.có những trường hợp cần phải có các quyết định, mặc dù quyết định
đó không đc nhất trí tuyết đối, do đó có thể xuất hiện các kết cục phi hiệu quả và
không công bằng.
b/ ý nghĩa thực tiễn của việc nghiên cứu.
từ việc nghiên cứu trên đã cho ta thấy:
- Sự can thiệp của nhà nước vào nền kinh tế thị trường là cần thiết để ngăn
ngừa và khắc phục những khuyết tật của thị trường, để thị trường hoạt động
có hiệu quả

4. - Các chức năng kinh tế của nhà nước đc P.A.Samuelson quan tâm như thiết
lập khuon khổ pháp luật, sửa chữa thất bại của thị trường, đảm bảo công
bằng xã hội và ổn định kinh tế vĩ mô.
- Để làm tốt chức năng trên thì nhà nước cần sử dụng các công cụ kinh tế vĩ
mô. Samuelson đã chỉ ra các công cụ như pháp luật, chương trình kinh tế,
chính sách kinh tế trong đó rất coi trọng chính sách tài chính, chính sách tiền
tệ và các công cụ kinh tế khác
- Samuelson nêu quan điểm không nên tuyệt đối hoá vai trò kinh tế của nhà
nước, cũng như không nên tuyệt đối hoá vai trò của thị trường trong vận
hành một nền knh tế.
Đây là một tổng kết thực tiễn quan trọng mà chúng ta cần quan tâm nghiên cứu,
vận dụng trong công cuộc đổi mới để vận hành nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN có hiệu quả.