Ingurune egokitzapena. Santillana. Egiten jakin.

1. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
1
ZIRKULAZIO-APARATUA
Zirkulazio-aparatua odolak, odol-hodiek eta bihotzak osatzen dute
Odola

2. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
2
OSAGAIAK
Plasma Nagusiki urez osatutako
likido bat da. Gai hauek
garraiatzen ditu
 Mantenugaiak
 Zelulen hondakin-
substantziak
 Beste substantziak: gasa
eta karbono dioxidoa
Zelulak Hiru mota bereizten dira.  Globulo gorriak:
Ugarienak,oxigenoa
garraiatzen dute eta
korore gorria ematen dio.
 Globulo zuriak:Defentsa-
funtzioa betetzen
dute.Infekzioetatik babeste
dute gure gorputza
 Plaketak. Zauriak ixten
dituzte
Arteriak Odola bihotzetik organoetara eramaten dute.
Zainak Odola organoetatik bihotzera eramaten dute.
Kapilarrak Odola organoetan garraiatzen dute.

3. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
3
AORTA
Bihotza
Organo gihartsu bat da, etengabe taupadaka dabil, odola gorputz osotik bultzatzeko.
Kaxa torazikoan dago, bi birikien artean
Diastole Sistole
AURIKULAK
BALBULAK
BEHEKO KABA ZAINA
BENTRIKULUAK
Alde bakoitzeko aurikula bere aldeko bentrikuluarekin komunikatzen da, balbula
baten bidez
Bi mugimendu hauei esker, bihotzak gorputz osora bultzatzen du odola:
 Sistole : uzkurdura-mobimenduari deritzo.
 Diastole : erlaxazio-mugimenduari deritzo.
Odolak, gure gorputzean zehar, bi ibilbide desberdin egiten ditu:
 Zirkulazio txikia edo birikitako zirkulazioa deritzo.
 Zirkulazio handia edo orokorra deritzo.

4. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
4
Biriketako zirkulazioa
Biriketako zirkulazioa odolak bihotzaren eta birikien artean egiten duen zirkuitua da.

5. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
5
Zirkulazio orokorra
Odolak gorputzeko beste tokietara egiten duen ibilbidea.

6. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
6
IRAIZKETA
Iraizketa, zeluletan sortzen diren hondakin-substantziak odoletik kentzea eta
kanporatzean datza.
Iraizketa iraitz-aparatuan, izerdi-gurinetan eta biriketan egiten da.
Iraitz- aparatua
GILTZURRUNAK: funtsezkoen
organoa da. Babarrun forma dute.
Gernua sortzen da.
URETERRAK: Bi hodi dira eta gernua
giltzurrunetatik gernu-maskuriraino
eramaten du.
GERNU-MASKURIA: Poltsa forma
du, haren paretak elastikoak dira,
zabaldu eta uzkurtu egin al dira.
Metatzen da gernua kanporatu
aurretik.
GERNUBIDEA : Gernu-maskuritik
kanpoko aldera ateratzen den hodia
da.
Iraitz-aparatuaren funtzionamendua
 Gorputzeko odol guztia giltzurrunetatik igarotzen da.
 Giltzurrunek odola iragazi egiten dute, odoletik hondakinak kentzeko.
 Gelditzen diren hondakinak eta ura; gernua osatzen dute.
 Gernua, ureterretik gernu-maskurira pasatzen da.
 Ondoren, gernu-maskurian metatzen da, kantitate jakin bat
metatutakoan gernubidetik kanporatzen da.
Gernuaren %95 baino gehiago ura da. Hortaz, funtsezkoa da ura edatea.

7. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
7
Izerdi-guruinak
 Izerdi-guruinek izerdia sortzen dute. Osagai nagusia ura da, baina, gatzak eta
hondakin-substantziak ere ditu.
 Larruazal guztian zehar daude.
 Guruin bakoitza hodi luze bat dauka, globo forma du, kiribildua eta poro batean
amaitzen da.
 Poro horietatik izerdia kanporatzen da.

8. Natur Zientziak. EGITEN JAKIN proiektua
Santillana- Zubia.
Lehen Hezkuntza 6. maila
8
ZIRKULAZIO-APARATUA ETA IRAITZ
–APARATUA ZAINTZEA
Zirkulazio-aparatuaren gaixotasunak
Arteriak gogortu egiten dira. Bihotzaren parte bat odol-zirkulaziorik
Gantza metatzen da eta barneko gabe gelditzen da.
Tartea estutzen du. Mantenugaiak
eta oxigenoa ezin dira ondo
pasatu.
Dieta osasungarria
 Ez hartu karbohidrato eta gantz gehiegi.
 Saihestu animalia-jatorriko gantzak. Osasungarriagoak dira beste mota
batzuetako gantzak -esate baterako, oliba, soja, arrain urdinarena,…
 Ez hartu gatz gehiegi.
Iraitz-aparatua zaintzea
Iraitz-aparatua sasoi onean zaintzeko, funtsezkoak dira bi ohitura
honek:
 Ur asko edatea
 Larruazala garbi izatea.
Garrantzizkoa da ere, gernubideen ingurua garbitzea txiza egin ondoren eta
dutxatzean.