Kredit to Cikgu Sarapa Ismail

1. SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 1
AMBANG SPM
SEJARAH TINGKATAN
RINGKASAN PILIHAN
2016
4

2. BAB 1 : KEMUNCULAN TAMADUN AWAL MANUSIA
TAMADUN MESIR
1. Di manakah lokasi tamadun Mesir?
• Di tebing Sungai Nil
2. Mengapakah Tamadun Mesir dikatakan anugerah daripada Sungai Nil
• Tamadun Mesir terletak di lembah sungai Nil
• Limpahan air sungai Nil menukar kawasan padang pasir kepada kawasan subur
• Lanar Sungai Nil membentuk delta yang subur
• Delta sesuai untuk kegiatan pertanian.
3. Senaraikan ciri - ciri raja Mesir
• Dipanggil firaun
• Berkuasa mutlak
• Dianggap suci
• Ketua hakim
• Ketua pahlawan
• ketua pendeta
• Jawatan firaun diwarisi secara turun-temurun
4. Jelaskan amalan keagamaan dan kepercayaan tamadun Mesir
• Percaya kepada konsep politeisme
• Percaya kepada kehidupan selepas mati
• Tuhan dikaitkan dengan unsur alam
• Status mayat ditentukan oleh alat kebesaran yg dikebumikan
• Makam mayat dipenuhi dengan peralatan
• Mayat disertakan kelengkapan harian
• Mayat perlu dijaga dengan teliti
5. Apakah kegunaan tulisan dalam tamadun Mesir?
• Mencatat rekod aktiviti pertanian
• Mencatat rekod pengutipan cukai
• Untuk tujuan keagamaan
• Untuk digunakan dalam upacara ritual /kepercayaan
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 2

3. 6. Senaraikan sumbangan tamadun Mesir
• Pembinaan piramid
• Penciptaan kertas daripada pokok papyrus
• Sistem tulisan hieroglif
• Mewujudkan sistem pendidikan
• Ilmu perubatan
• Penguasaan ilmu matematik dan astronomi
• Menghasikan batu bata
• Mencipta sistem pengairan
7. Terangkan sumbangan tamadun Mesir dalam peradaban dunia
• Membina piramid ilham Imhotep
• Mencipta kertas daripada pokok papyrus
• Memudahkan penyimpanan rekod
• Mencipta sistem tulisan Hieroglif
• Dapat dibaca pada makam dan batu
• Mencipta sistem pengairan
• Menukar kawasan padang pasir menjadi kawasan tanah pertanian
• Perkembangan ilmu matematik / astronomi
• Digunakan untuk mengawal banjir Sungai Nil.
• Membolehkan mencipta kalendar 365 hari setahun
• Ilmu perubatan
• Melahirkan pengamal ilmu perubatan.
• Mendapat status yang tinggi dalam masyrakat.
• Mahir memumiakan mayat.
• Mewujudkan sistem pendidikan
• Untuk kanak-kanak daripada keluarga atasan.
• Pendidikan sejak umur yang rendah.
• Diurus oleh rumah ibadat.
• Bertujuan melahirkan melahirkan jurutulis terlatih.
• Mata pelajaran diajar ialah ilmu geometri, matematik dan sains.
TAMADUN HWANG HO
1. Di manakah lokasi tamadun Hwang Ho
• Dilembah Hwang Ho yang subur(Sungai Kuning) .
2. Senaraikan dinasti yang wujud dalam tamadun Hwang Ho
• Dinasti Hsia
• Dinasti Shang
• Dinasti Chou
• Dinasti Ching
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 3

4. • Dinasti Chin
3. Senaraikan ciri Bandar Anyang
• Salah satu contoh negara kota.
• Terdapat istana, kuil dan pusat pentadbiran.
• Ketua pemerintah ialah raja, golongan pembesar dan golongan agama.
• Dilengkapi dengan tembok untuk menghalang pencerobohan musuh.
• Di kelilingi oleh perkampungan petani.
4. Apakah tugas golongan hamba dalam tamadun Hwang Ho
• Tentera paksaan.
• Menjalankan kerja buruh
• Untuk tujuan korban dalam upacara penyembahan
5.Jelaskan amalan keagamaan dan kepercayaan tamadun Hwang Ho
• kepercayaan animisme
• Kepercayaan politeisme.
• Penyembahan roh nenek moyang.
• Menyembah tuhan syurga dan tuhan bumi
• Penyembahan terhadap sungai / bukit / gunung
• Upacara penyembahan melibatkan muzik, tarian dan upacara korban
• Upacara penyembahan diketuai oleh bomoh
• Jumpaan tulang yang dikenali sebagai tulang oracle
• Fungsi tulang oracle untuk meramalkan sesuatu keadaan
• Bomoh terlibat dalam upacara penilikan dengan meletakkan tulang di atas unggun api
• Rekahan pada tulang ditafsirkan dengan sesuatu kejadian
• Percaya kuasa raja merupakan mandat daripada tuhan
• Percaya kepada dewa Shang-ti
• Mempercayai satu kuasa agung yang dikenali sebagai Tien
• Mempercayai konsep Yin dan Yang
• Mempercayai konsep Feng Hsui
6. Nyatakan unsur kepercayaan tamadun Hwang Ho yang masih kekal hingga kini
• Pemujaan roh nenek moyang.
• Unsur korban manusia telah digantikan dengan makanan/ duit kertas / barangan perhiasan.
• Konsep Yin dan Yang.
• Kongsep Feng Hsui.
• Amalan menggunakan kalendar dalam aktiviti harian.
• Pengamalan falsafah Perang Sun Tzu dalam perniagaan.
7. Senaraikan sumbangan Tamadun Hwang Ho dalam bidang pertanian
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 4

5. • Pembinaan sistem pengairan.
• Tujuan mengairi kawasan pertanian dan untuk mengelakkan banji.r
• Kemajuan teknologi pembajakan.
• Penciptaan cangkul / sabit.
• Penggunaan batas untuk tujuan tanaman.
• Perubahan secara evolusi penggunaan alat pertanian daripada kayu kepada besi.
8. Terangkan sumbangan tamadun Hwang Ho dalam peradaban dunia
Bidang politik
• Mempengaruhi sistem pemerintahan China kuno.
• Sistem pemerintahan monarki diteruskan hingga ke
• zaman Dinasti Ching.
• Gelaran raja ditukar kepada maharaja.
• Konsep anak syurga dan mandat dari syurga dikaitkan dengan raja.
Bidang pertanian
• Pembinaan sistem pengairan.
• Mengairi kawasan pertanian dan untuk mengelakkan
• Banjir.
• Kemajuan teknologi pembajakan.
• Penciptaan cangkul / sabit.
• Penggunaan batas untuk tujuan tanaman.
• Perubahan secara evolusi penggunaan alat pertaniian daripada kayu kepada besi.
Sistem Tulisan
• Berkembang secara evolusi
• Digunakan oleh orang China hingga sekarang.
• Penggunaannya meluas.
• Digunakan dalam bidang penulisan / percetakan.
• Diajar di sekolah-sekolah di China.
• Penggunaannya oleh orang Korea dan Jepun.
Sistem kepercayaan
• Pemujaan roh nenek moyang.
• Dijalankan semenjak Dinasti Shang.
• Diteruskan mengikut kesesuaian masa.
• Upacara korban manusia tidak lagi diamalkan tetapi digantikan dengan unsur lain.
Penciptaan kalendar
• Dicipta semasa Dinasti Shang.
• 30 hari dalam sebulan dan 360 hari setahun.
• Untuk menentukan musim menanam dan menuai.
• Untuk menjalankan aktiviti harian.
• Upacara perkahwinan / perburuan / pengkebumian.
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 5

6. BAB 2: PENINGKATAN TAMADUN
TAMADUN YUNANI
1 Jelaskan sistem demokrasi yang diamalkan di Athens?
• Terdapat Dewan Perhimpunan dan Majlis
• Semua warganegara lelaki dewasa berpeluang menjadi anggota Dewan Perhimpunan
• Berkhidmat antara enam bulan hingga setahun
• Dewan Perhimpunan bersidang tiga kali sebulan
• Setiap ahli Dewan boleh mengemukakan cadangan tentang dasar kerajaan
• Segala keputusan Dewan dikendalikan oleh Majlis
• Dewan berkuasa melantik Ahli Majlis, Majistret dan Juri
• Dewan berkuasa penuh terhadap Ahli Majlis, Majistret dan Juri
• Dewan Perhimpunan berfungsi menggubal undang-undang
2 Mengapa negara-negara kota di Yunani memberikan tumpuan kepada aktiviti
perdagangan
• Bentuk muka bumi bergunung-ganang
• Tidak sesuai untuk pertanian
• Kekurangan tanah untuk pertanian
• Peningkatan dalam perdagangan dengan kawasan luar
• Terutamanya melalui jalan laut
• Menghadapi masalah kekurangan makanan
• Terpaksa mendapatkan bahan makanan dari luar
• Athens mendapatkan bekalan makanan dari kawasan selatannya dan Laut Hitam
• Athens menjadi pusat pengumpulan barang keperluan dari Timur
• Dikelilingi oleh Laut Mediterranean dan Laut Aegean
3 Apakah tujuan pendidikan di Athens?
• Melahirkan manusia yang seimbang pencapaiannya
• Dari sudut rohani dan jasmani
• Melahirkan manusia yang cemerlang
• Dapat memenuhi tuntutan mental dan fizikal
• Dapat memberikan sumbangan kepada kesejahteraan kehidupan manusia
• Mata pelajaran yang ditekankan ialah sukan / muzik / kesusastraan / seni berpidato / membaca /
menghafal / menulis
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 6

7. 4 Apakah matlamat pendidikan di Sparta?
• Melahirkan warganegara tentera yang sempurna / gagah / setia
• Mementingkan latihan fizikal
• Mementingkan kemahiran menggunakan senjata
5 Apakah kesan daripada perkembangan pendidikan pada zaman peningkatan
tamadun Yunani
• Banyak sekolah falsafah dibina
• Athens menjadi pusat cendikiawan Yunani
• Lahirnya sejarawan
• Contohnya Thucydides dan Herodotus
• Lahirnya pemikir dalam bidang sains dan teknologi
• Contohnya Thales, Anaximander, Heraclitus dan Anaxagoras
TAMADUN INDIA
6. Apakah faktor tamadun India maju dalam aktiviti perdagangan?
• Terdapat pusat perdagangan penting
• Contohnya Anga, Kalinga dan Karusa
• Banyaknya barang dagangan
• Contohnya senjata, gading gajah, emas, berlian dan mutiara
• Wujudnya hubungan perdagangan dengan negara luar
• Contohnya Macedonia, Sri Lanka, rantau Asia Tengah, Asia Tenggara dan Rom
• Wujudnya persatuan perdagangan dan perusahaan (sresthin)
• Contohnya persatuan tukang kayu, tukang logam, tukang kulit dan sebagainya
• Penggubalan undang-undang untuk mengawal persatuan
• Pelaksanaan undang-undang diawasi oleh raja
• Mata wang digunakan sebagai medium jual beli
• Semasa Zaman Gupta mata wang emas digunakan
• Perkembangan dalam sektor perusahaan
• Contohnya pengeluaran tekstil, kain kapas dan sutera, barangan emas, mutiara dan batu permata
• Kewujudan Jalan Sutera Darat
• Kewujudan Jalan Laut
7. Jelaskan sistem pendidikan dalam tamadun India?
• Bermula pada Zaman Vedik
• Sangat mementingkan keagamaan
• Agama Hindu menjadi teras
• Hanya didominasi oleh kaum lelaki
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 7

8. • Golongan wanita tidak berpeluang menerima pendidikan
• Tumpuan pendidikan kepada pembelajaran kitab-kitab Veda
• Bahasa Sanskrit menjadi bahasa pengantar
• Tumpuan pendidikan ialah agama
• Pendidikan berteraskan agama bertujuan menyediakan manusia menghadapi hari selepas mati
• Segala hukum agama harus dipelajari
• Supaya mereka dapat hidup sempurna dengan nilai-nilai murni
• Pendidikan tinggi diberi di Kolej Brahman
• Sebelum ini pendidikan diberi di istana dan di rumah
• Untuk meningkatkan ilmu sains
• Tujuan pendidikan di India juga untuk menambah ilmu / mengatasi buta huruf dan untuk
mendapatkan jawatan dalam pemerintahan
8. Apakah yang perlu dilakukan oleh penganut Hindu yang ingin mencapai taraf
Brahmin yang berpendidikan?
• Menghafal pelbagai buku agama khususnya Veda
• Mengandungi peraturan ritual, mantera dan lagu-lagu agama
• Mereka harus mempelajari karya sainstifik
• Mereka harus mempelajari karya falsafah
9. Huraikan bentuk masyarakat dalam tamadun India.
• Berkembang daripada dua kelompok
• Masyarakat Dravidia dan Indo-Aryan
• Masyarakat Dravidia terdapat dibahagian selatan India
• Menggunakan bahasa Telegu, Malayalam, Kannada
• Masyarakat Indo-Aryan menggunakan bahasa Sanskrit yang kemudiannya melahirkan bahasa
Hindi, Urdu, Punjabi, Kasmiri
10 Jelaskan sistem sosial yang diamalkan dalam tamadin India?
• Mengamalkan sistem kasta
• Mempunyai empat kasta utama
• Brahmin, Ksyatria, Vaisya dan Sudra
• Keempat-empatnya mempunyai tanggungjawab yang berbeza
• Sistem ini diikuti dengan ketat
• Seorang lelaki tidak boleh mengahwini wanita daripada kasta yang berbeza
• Tidak boleh bercampur gaul dengan ahli kasta yang berbeza
11 Jelaskan sumbangan tamadun India kepada tamadun dunia hari ini.
• Gelaran Maharaja
• Membentuk birokrasi pentadbiran
• Tiang Asoka
• Persatuan sresthin
• Penggunaan mata wang dalam perdagangan
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 8

9. • Kolej Brahman
• Kitab Veda
• Pengetahuan astronomi dipetik daripada Rig Veda
• Angka Brahmin dan angka Kharosti
• Binaan sperti Great Bath, Kompleks Kuil di Gua Ajanta dan di Gua Ellora
• Epik Mahabharata dan Ramayana
• Bahasa Sanskrit untuk agama Hindu dan Buddha
• Agama Hindu dan Buddha
TAMADUN CHINA
12 Namakan dua bidang kemajuan ekonomi yang dicapai dalam tamadun China?
• Kemajuan dalam pertanian
• Kemajuan dalam perdagangan dalam negeri
• Kemajuan dalam perdagangan maritim
• Kemajuan dalam perusahaan
• Pembentukan persatuan perniagaan
13. Nyatakan kemajuan yang dicapai dalam bidang pertanian dalam tamadun
China.
• Memperkenalkan tenggala
• Untuk membuat batas tanaman
• Memperkenalkan kolar kuda
• Untuk membolehkan kuda menarik tenggala kayu / kereta kuda / kereta
sorong beroda / penyisir tanah
• Sistem penanaman bergilir diperkenalkan
• Untuk menjaga kesuburan tanah
• Membuat teres pada kawasan bukit untuk pertanian
• Membina sistem pengairan
• Contohnya membina terusan untuk memperoleh sumber air dalam
• pertanian terkawal
• Terusan juga dibina untuk mengawal banjir
14 Apakah faktor perusahaan berkembang pesat dalam tamadun China?
• Wujudnya pasaran di luar China seperti Alam Melayu, India, Timur
Tengah dan Barat
• Wujudnya pasaran dalam negeri
• Wujudnya Jalan Sutera Darat
• Wujudnya Jalan Laut
• Munculnya persatuan perdagangan
• Perkembangan sistem perhubungan iaitu jalan raya / jambatan
• Perkembangan alat pengangkutan seperti kereta kuda / kereta lembu
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 9

10. 15 Sebutkan hasil penciptaan teknologi dalam tamadun China?
• Membuat kertas
• Membuat tembikar
• Membuat layar perahu
• Membuat kapal
16 Namakan seni bina yang mengkagumkan dalam tamadun China
• Tembok Besar China aepanjang 1500 batu dari Kansu ke Peking
• Bandar-bandar China purba seperti Changan, Anyang, Peking dan
Loyang mempunyai tembok yang dibuat daripada batu dan tanah liat /
lumpur
• Setiap tembok terdapat pintu gerbang yang dikelilingi oleh parit yang
besar dan menara
• Kawasan di dalam tembok menempatkan kediaman maharaja contohnya
Kota Larangan
• Kuil terdiri daripada beberapa buah bangunan yang merangkumi tempat
tinggal, ruang tetamu dan pusat pemujaan
• Pagoda mempunyai bentuk oktagon atau segi empat sama dan meninggi
sehingga 15 tingkat meninggi
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 10

11. BAB 3 : TAMADUN AWAL ASIA TENGGARA
1. Huraikan cara penyebaran pengaruh Hindu dan Buddha ke Asia Tenggara.
• Disebarkan oleh Ksyatria/tentera
• Dibawa oleh golongan Vaisya/pedagang
• Disebarkan oleh Brahmin/Pendeta
• Penyesuaian aspek kebudayaan India dengan budaya tempatan
• Ikut pemerintah
2. Jelaskan pengaruh Hindu-Buddha dalam sistem pemerintahan dan pentadbiran
• Penggunaan gelaran raja
• Brahmin menjadi penasihat raja dalam soal agama
• Raja dianggap bayangan tuhan (Dewaraja)
• Raja berkuasa mutlak
• Perintah raja adalah undang-undang
• Raja dipercayai memiliki kesaktian
• Raja mewujudkan pelbagai adat istiadat seperti pertabalan
• Mendirikan kompleks kota melambangkan konsep alam semesta/ orde kosmos
• Raja dibantu oleh golongan pembesar
3. Huraikan sistem pentadbiran kerajaan Srivijaya.
• Sistem pentadbiran beraja
• Di peringkat pusat raja dibantu oleh empat kumpulan anak raja
• Hanya putera sulung menjadi penganti raja
• Di bawah anak raja terdapat senapati
• Senapati dibantu oleh pegawai lain seperti hakim dan Temenggung
4. Jelaskan kepentingan candi / monumen kepada kerajaan awal di Asia Tenggara
• Monumen keagamaan agama Hindu dan Buddha
• Berperanan sebagai rumah ibadat
• Tempat menyimpan abu jenazah raja / keluarga
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 11

12. • Tempat menyimpan patung dewa utama
• Lambang keagungan bagi seseorang pemerintah
• Lambang kehebatan seni bina
• Melambangkan orde kosmos / konsep alam semesta
5. Nyatakan ciri-ciri binaan candi Angkor Wat
• Dibina untuk agama Hindu di Kemboja
• Terdapat ukiran epik Ramayana dan Mahabharata
• Melambangkan orde kosmos
• Berbentuk empat segi
• Bahagian tengah tempat pemujaan dengan teres bertingkat empat
6. Jelaskan ciri-ciri binaan Candi Borobudur.
• Dibina untuk agama Buddha
• Terdiri daripada tiga tingkat – melambangkan tiga tahap kehidupan iaitu sila, Samadhi dan
panna
• Setiap tingkat mempunyai patung Buddha / Stupa
• Terdapat lukisan cerita kehidupan Gautama Buddha
• Bahagian paling atas melambangkan tahap nirwana iaitu tahap manusia membebaskan diri
daripada nafsu
7. Huraikan kepentingan bahasa Sanskrit pada zaman kerajaan awal di Asia Tenggara
• Meningkatkan pencapaian intelek masyrakat
• Sebagai bahasa ilmu
• Menjadi bahasa komunikasi kerajaan awal
• Merekod maklumat tentang agama / raja/ pemerintahan dan undang-undang
• Menjelaskan tentang keturunan raja
• Memperkaya Bahasa Melayu
• Mengandungi arahan Raja kepada rakyat
8. Huraikan pengaruh Hindu-Buddha dalam bidang kesusasteraan pada zaman awal
kerajaan di Asia Tenggara.
• Bahasa Sanskrit berkembng sebagai bahasa ilmu dan komunikasi kerajaan awal
• Epik Ramayana dan Mahabharata menyumbang kepada unsur mitos dalam kesusasteraan
• Lahirnya puisi dan prosa Jawa seperti Sutasoma dan Arjunwiwaha
• Daripada Mahabharata lahirnya Hikayat Pendawa Lima
• Daripada Ramayana lahirnya Hikayat Seri Rama
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 12

13. BAB 4 : ISLAM DAN PERKEMBANGANNYA DI MAKKAH
Zaman Jahiliah
1. Apakah maksud dengan zaman Jahiliah?
• Perkataan Arab, jahala yang bermaksud jahil
• Tidak mempunyai ilmu pengetahuan .
• Tidak mengetahui
2. Nyatakan jangka masa zaman Jahiliah
• Bermula selepas runtuhnya Empangan Maarib di Sabak.
• Sehingga turunnya wahyu Allah kepada Nabi Muhammad s.a.w.
3. Mengapakah masyarakat Arab sebelum kerasulan Nabi Muhammad digelar
masyarakat Jahiliah?
• Mereka tidak menyembah Allah.
• Tidak mengikut ajaran para rasul.
• Mereka menyembah berhala.
• Akhlak mereka rendah.
• Kehidupan mereka kucar-kacir
• Melakukan amalan animisme
• Tidak menerima kebenaran
4. Apakah bukti masyarakat Arab Jahiliah mempunyai akhlak yang buruk
• Menjalankan perniagaan berasaskan riba/ penindasan.
• Merompak/ merampas barangan daripada kafilah merupakan punca mata pencarian.
• Menanam bayi perempuan hidup-hidup.
• Minum arak
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 13

14. • berjudi
• Berzina
• Tiada peraturan dalam perkahwinan
• Mempunyai semangat assabiyah
• Suka berperang
5. Senaraikan golongan masyarakat Arab jahiliah
• Golongan Badawi tinggal di gurun dan pedalaman.
• Golongan Hadari tinggal di persisiran pantai Semenanjung Tanah Arab.
6. Senaraikan ciri masyarakat Arab jahiliah dari aspek sosial
• Melakukan perbuatan tidak bermoral seperti berjudi/minum arak / bezina.
• Kedudukan wanita dipandang rendah
• Wanita tidak dapat mewarisi harta pusaka
• Lelaki boleh berkahwin dengan beberapa wanita sekali gus.
• Menanam bayi perempuan hidup-hidup
• Menganggap lelaki minum arak hingga mabuk ialah lelaki sempurna
7. Senaraikan ciri masyarakat Arab jahiliah dari aspek ekonomi
• Menjalankan aktiviti perniagaan.
• Melakukan riba.
• Merompak barangan pihak lain.
• Golongan kaya menindas golongan miskin.
• Pedagang lebih mementingkan keuntungan semata-mata.
• Menjual berhala.
8. Senaraikan ciri masyarakat Arab jahiliah dari aspek agama
• Menyembah berhala.
• Mempercayai animisme(memuja alam seperti pokok).
• Menganut agama Hanif (agama Nabi Ibrahim).
• Menganut agama Samawi (Kristian dan Yahudi).
• Kepercayaan menilik nasib.
• Mempercayai roh orang mati menjadi burung.
9. Senaraikan ciri masyarakat Arab jahiliah dari aspek politik
• Mengamalkan sistem kabilah.
• Ketua kabilah digelar Syeikh.
• Cara hidup berpuak-puak dan berkelompok.
• Muncul semangat assabiah amat tebal.
• Sering berlaku peperangan atas sebab yang kecil.
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 14

15. 10. Nyatakan ciri kehidupan berkabilah dalam masyarakat Arab Jahiliah
• Cara hidup berpuak-puak
• Ahli kabilah terdiri daripada suku yang sama
• Setiap kabilah mempunyai peraturan tersendiri
• Setiap kabilah diketuai oleh seorang syeikh
• Ahli kabilah sangat taksub terhadap kabilah masing-masing
• Sanggup menuntut bela demi mempertahankan maruah kabilah mereka
• Peperangan antara kabilah sering berlaku atas sebab yang kecil
11. Jelaskan syarat-syarat menjadi ketua kabilah
• Bakal syeikh mesti disukai oleh ahli kabilah
• Mendapat persetujuan ramai,
• Berfikiran matang.
• Gagah dan berani
• Pandai berpidato
12. Apakah yang dimaksudkan dengan semangat assabiyah
• Semangat kesukuan yang melampau
• Saling bermusuhan antara satu sama lain
13. Mengapakah amalan sistem kabilah tidak sesuai diamalkan pada zaman ini?
• Kemunculan semangat assabiah atau kesukuan yang melampau.
• Setiap puak tinggal dalam kelompok masing-masing
• Setiap puak terikat kepada peraturan kabilah masing-masing
• Setiap ahli kabilah sangat taksub terhadap kabilah masing-masing
• Menimbulkan semangat kesukuan yang menebal
• Sanggup menuntut bela demi mempertahankan maruah diri dan kabilah
• Punca sengketa menyebabkan hidup kucar-kacir dan tidak aman
• Peperangan antara kabilah sering berlaku atas sebab yang kecil
• Perpaduan tidak akan dicapai
• Rakyat hidup dalam ketakutan
• Imej negara akan tercemar
Mana-mana yang munasabah
ISLAM DAN PENYEBARANNYA DI MAKKAH
1. Mengapakah tahun kelahiran Nabi Muhammad s.a.w disebut tahun Gajah?
• Sempena berlakunya serangan tentera bergajah di kota Makkah yang dipimpin oleh Abrahah
dari Habsyah
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 15

16. 2. Jelaskan riwayat hidup Nabi Muhammad s.a.w sebelum dilantik menjadi Rasul.
• Berasal daripada keturunan pemimpin Makkah terkenal.
• Bapa baginda ialah Abdullah bin Abdul Mutalib
• Ibu baginda ialah Aminah binti Wahab.
• Lahir pada Tahun Gajah.
• Diserahkan kepada Halimatus Sa’diyah untuk dipelihara dan disusui.
• Menjadi yatim piatu sejak berumur enam tahun.
• Ketika enam tahun dipelihara oleh datuk (Abdul Muttalib)
• Setelah datuk baginda meninggal, dipelihara oleh bapa saudara (Abu Talib)
• Pernah mengembala kambing kepunyaan bapa saudara baginda.
• Mengikuti rombongan perniagaan bapa saudara ke Syam.
• Kerasulan baginda di ramalkan oleh pendeta Nasrani bernama Buhaira.
• Giat berniaga secara berseorangan dan berkongsi bersama temannya .
• Pernah menguruskan perniagaan Khadijah.
• Khadijah memberi modal besar kepada baginda kerana sifat amanah dan kebolehan
menjalankan perniagaan.
• Mendapat keuntungan yang besar dalam perniagaan.
• Baginda berkahwin dengan Khadijah ketika berusia 25 tahun.
• Menyelesaikan perbalahan perletakkan semula Hajar Aswad ke tempat asalnya.
3. Jelaskan penglibatan Nabi Muhammad s.a.w. dalam bidang perdagangan
• Baginda pernah menjalankan perniagaan secara perseorangan dan berkongsi
• Pernah mengikuti rombongan perniagaan bapa saudara baginda, Abu Talib ke Syam.
• Baginda berkebolehan menjalankan perniagaan Khadijah
• Memperoleh keuntungan yang berlipat ganda.
• Cara baginda berniaga adalah dengan menunjukkan sifat jujur dan memberikan layanan yang
sewajarnya kepada pelanggan
4. Senaraikan sifat terpuji Nabi Muhammad s.a.w (ms105)
• Siddiq(bercakap benar),
• Tabliq (menyampaikan),
• Amanah (dipercayai)
• Fatanah (bijaksana).
5. Jelaskan sifat-sifat terpuji Nabi Muhammad s.a.w
• Mempunyai empat sifat terpuji.
• Benar/ dipercayai/ menyampaikan / bijaksana.
• Digelar al-Amin kerana dipercayai dan tidak pernah berbohong.
• Amanah terhadap tanggungjawab yang diberikan.
• Contohnya mengendalikan perniagaan Siti Khadijah.
• Mempunyai sifat kepimpinan.
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 16

17. • Contohnya menyelesaikan peristiwa Hajarul Aswad.
• Ketua keluarga yang boleh dicontohi.
• Contohnya membantu isteri memasak, melayan anak.
• Sikap merendah diri.
• Contohnya suka bergaul dengan semua orang.
• Mengamalkan cara hidup yang sederhana.
• Sabar dan tabah dalam pekerjaan.
• Sentiasa berserah sepenuh jiwa dan raga kepada Allah s.w.t.
• Bersifat penyayang kepada kanak-kanak dan orang tua.
• Suka bertahannuth (mengasingkan diri untuk beribadat).
• Menunjukkan sifat pemaaf
• Contohnya dengan memaafkan Arab Quraisy yang menyerah diri semasa pembukaan semula kota
Makkah.
6. Mengapakah Nabi Muhammad s.a.w bertahannuth di Gua Hirah?
• Memikirkan masalah kaum baginda.
• Sering memikirkan kehidupan masyarakat yang tidak bermoral.
• Mencari jalan untuk mengubah nilai yang dipegang oleh masyarakat jahiliah.
• Mengasingkan diri untuk beribadat kepada Allah.
• Tempat beribadat yang sunyi dan tenang.
• Menyerah diri kepada Allah dengan sepenuh jiwa raga.
• Tempat Allah menurunkan wahyu yang pertama kepada baginda.
7. Berdasarkan wahyu pertama mengapakah amalan membaca sangat penting
dalam Islam?
• Mendapat ilmu pengetahuan.
• Kajian dapat dilakukan terhadap sesuatu perkara.
• Bangsa berimu dapat mencapai kejayaan yang cemerlang dalam pelbagai bidang.
• Ilmu yang dituntut mestilah dapat membina masyarakat.
Mana-mana yang munasabah
8. Mengapakah wahyu kedua Surah al-Muddasir yang diturunkan sangat penting
Dalam perkembangan Islam?
• Merupakan pengisytiharan Nabi Muhammad sebagai Rasulullah.
• Mewajibkan baginda menyampaikan ajaran Islam kepada seluruh manusia.
• Dianggap sebagai rahmat kepada seluruh alam sejagat.
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 17

18. Bab 5 : Kerajaan Islam Madinah
1. Nyatakan golongan penduduk Madinah sebelum berlakunya hijrah?
• Nasrani
• Yahudi ( Bani Quraizah, Bani Qunaiqa’ dan Bani Nadhir )
• Suku Arab ( Suku Aus dan Suku Khazraj )
2. Jelaskan peristiwa yang membawa kepada Perjanjian Aqabah Pertama.
• Nabi dikunjungi oleh beberapa orang suku Khazraj di Aqabah.
• Mereka telah memeluk Islam.
• Mereka menyebarkan Islam di kalangan masyarakat Madinah.
• Sekumpulan orang Arab daripada suku Aus dan Khazraj sekali lagi mengunjungi nabi.
• Terjalin perjanjian antara Nabi Muhammad SAW dengan orang Arab Madinah
• Dikenali perjanjian Aqabah pertama.
3. Apakah isi kandungan Perjanjian Aqabah Pertama dan Perjanjian Aqabah Kedua
Perjanjian Aqabah Pertama
• Suku Aus dan Khazraj hendaklah beriman kepada Allah dan Rasul.
• Berjanji akan membantu perjuangan nabi.
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 18

19. • Berjanji untuk meninggalkan amalan jahiliah
Perjanjian Aqabah Kedua
• Suku Aus dan Khazraj memeluk Islam
• Mengukuhkan lagi taat setia kepada Nabi Muhammad SAW
• Mereka menjemput Nabi Muhammad SAW dan orang Islam Makkah berhijrah ke Madinah.
• Mereka sukarela menyediakan tempat tinggal.
• Menjanjikan keselamatan orang Islam Makkah
• Kesediaan mempertahankan Islam oleh orang Arab Madinah.
4.Nyatakan peristiwa penting yang menyebabkan termetrainya Perjanjian Hudaibiyah.
• Orang Islam bercadang menziarahi Makkah
• Makkah tempat asal orang Muhajirin
• Tempat pertama turunnya wahyu
• Dipersetujui oleh Nabi Muhammad SAW
• Berhasrat mengerjakan umrah
• Rombongan orang Iskam disekat di Hudaibiyah.
• Orang Quraisy merasakan maruah mereka tercabar
• Mereka bimbang dengan kekuatan orang Islam.
• Menghantar Uthman bin Affan menerangkan tujuan kedatangan mereka.
• Tersebar khabar angin Uthman telah dibunuh
• Orang Islam melakukan baiah al-Ridwan untuk membela kematian Uthman.
• Orang Quraisy menghantar Suhail bin Amru berunding
• Termeterai perjanjian Hudaibiyah.
5.Nyatakan kandungan Perjanjian Hudaibiyah.
• Gencatan senjata selama 10 tahun.
• Kabilah Arab lain bebas memihak sama ada kepada Orang Islam Madinah atau Orang Quraisy
Makkah.
• Orang Islam Madinah yang memihak ke Makkah tanpa kebenaran penjaganya tidak perlu
dipulangkan
• Orang Quraisy Makkah yang memihak tanpa kebenaran penjaganya perlu dipulangkan semula.
• Umat Islam hanya boleh mengerjakan Umrah pada tahun berikutnya (7 hijrah
6. Senaraikan kepentingan Perjanjian Hudaibiyah kepada perkembangan Islam.
• Orang Islam berpeluang menunaikan haji pada tahun berikutnya
• Memberikan kebebasan kepada orang Islam memasuki Makkah
• Membolehkan Nabi Muhammad s.a.w merangka program dakwah Islamiah ke seluruh
Semenanjung Tanah Arab
• Suku Arab boleh menganut sebarang agama yang mereka sukai
• Islam dapat berkembang dengan meluas
• Islam memperolehi keuntungan jangka panjang
• Pengislaman tokoh panglima Arab Quraisy iaitu Khalid bin Al-Walid, Amru bin Al-As dan
Uthman bin Talhah
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 19

20. • Melambangkan ketokohan Nabi Muhammad s.a.w sebagai pemimpin yang unggul dan
dikagumi
• Orang Arab Quraisy mengiktiraf kerajaan Islam di Madinah
• Perintis ke arah pembukaan semula kota Makkah
7. Nyatakan sebab pembukaan semula Kota Makkah oleh Nabi Muhammad SAW
• Arab Quraisy melanggar Perjanjian Hudaibiyah
• Pihak Arab Quraisy membunuh beberapa orang Bani Khuzaah
• Pihak Arab Quraisy tidak menghormati hak kebebasan yang telah dipersetujui
• Strategi jangka panjang penyebaran Islam
8. Senaraikan kepentingan pembukaan semula kota Makkah.
• Kaabah terpelihara daripada berhala yang menjadi amalan masyarakat Arab jahiliyah
• Makkah dijadikan sebagai kota suci umat Islam
• Kota Makkah menjadi tumpuan umat Islam seluruh dunia
• Pembuka jalan ke arah penyebaran Islam ke seluruh Tanah Arab
• Dakwah Islam telah tersebar secara aman dan sukarela
BAB 8 : PEMBAHARUAN DAN PENGARUH ISLAM DI MALAYSIA
SEBELUM KEDATANGAN BARAT
1. Nyatakan perubahan dalam sistem pentadbiran di Tanah Melayu selepas
kedatangan Islam.
• Institusi raja digantikan dengan institusi kesultanan.
• Sultan digelar Zillullah Fil-alam dan Zillulluah Fil-ardh yang bermaksud bayangan Allah di muka
bumi.
• Tokoh-tokoh Islam seperti Iskandar Zulkarnain dirujuk sebagai asas nasab keturunan sulltan
untuk meningkatkan kedudukan seseorang pemerintah.
• Institusi kesultanan kekal sebagai institusi berasaskan pewarisan.
• Sistem Kesultanan meletakkan sultan sebagai ketua tertinggi dalam sistem pemerintahan dan
pentadbiran negara.
• Sultan mendapat nasihat dan pandangan daripada golongan ulama.
• Contoh ulama seperti Makhdum Sayid Abdul Aziz/ Maulana Abu Bakar/ Maulana Sadar Jahan
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 20

21. 2. Apakah kepentingan konsep daulat kepada seseorang raja yang memerintah?
• Meletakkan kedudukan sultan ke tahap yang paling tinggi.
• Membolehkan sultan memiliki kewibawaan dan kekuasaan dalam pentadbiran.
• Membolehkan sultan memerintah secara berkesan.
• Mewujudkan taat setia rakyat kepada sultan.
3. Apakah peranan adat dalam masyarakat Melayu?
• Menjamin keselamatan masyarakat.
• Menentukan hak pewarisan harta dalam masyarakat.
• Mengawal pelakuan seseorang individu dalam masyarakat.
• Menentukan bidang tugas masyarakat.
• Mewujudkan masyarakat bersistem dan berorganisasi.
• Merapatkan tali persaudaraan
4. Sebutkan ciri-ciri undang-undang Adat Perpatih yang diamalkan dalam
masyarakat Melayu.
• Diasaskan oleh Datuk Perpatih Nan Sebatang yang berasal dari Pagar Ruyung.
• Diamalkan di Negeri Sembilan dan daerah Naning
• Mementingkan musyawarah dalam pentadbiran
• Pemilihan ketua dalam Adat Perpatih dilantik dari peringkat bawah.
• Tidak dibenarkan berkahwin dalam suku yang sama
• Mengutamakan jurai keturunan sebelah ibu.
• Anak perempuan diutamakan mewarisi harta pusaka.
• Hukuman bersifat pemulihan.
• Perempuan berkahwin menetap di rumah keluarga perempuan.
5. Sebutkan ciri-ciri undang-undang Adat Temenggung yang diamalkan oleh
masyarakat Melayu.
• Diasaskan oleh Datuk Ketumanggungan yang memerintah Palembang.
• Diamalkan di negeri-negeri Melayu kecuali Negeri Sembilan dan Naning.
• Mengamalkan pentadbiran secara mutlak.
• Pemilihan ketua berdasarkan warisan.
• Dalam adat Temenggung bebas berkahwin dengan pasangannya asalkan tidak melanggar
ketetapan hukum Islam.
• Mementingkan jurai keturunan sebelah bapa.
• Anak lelaki diutamakan mewarisi harta pusaka.
• Hukuman bersifat pembalasan.
• Perempuan berkahwin menetap di rumah keluarga lelaki
6. Senaraikan isi kandungan Hukum Kanun Melaka.
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 21

22. • Menjelaskan tanggungjawab raja.
• Menjelaskan tanggungjawab pembesar.
• Pantang larang di kalangan masyarakat..
• Undang-undang keluarga
• Permasalahan ibadat.
• Jenis-jenis hukuman terhadap kesalahan.
• Hukuman terhadap kesalahan jenayah
7. Nyatakan kepentingan undang-undang kepada sesebuah negara.
• Menjamin keamanan negara
• Mengekalkan perpaduan kaum
• Mengawal tingkahlaku masyarakat
• Menjamin keharmonian hidup masyarakat
• Menjadi panduan kerajaan menjalankan pemerintahan
8. Jelaskan ciri-ciri pendidikan tidak formal dalam masyarakat Melayu
selepas kedatangan Islam
• Merupakan pendidikan awal berdasarkan asuhan yang berlaku dalam institusi keluarga.
• Menekankan pengajaran nilai-nilai moral.
• Pembelajaran melalui pendengaran, penglihatan dan pemerhatian.
• Kanak-kanak memperoleh kemahiran daripada ibu bapa menerusi pemerhatian dan latihan
• Contoh bidang pertanian/ perikanan, kraf tangan / pertukangan
• Ibu bapa mengajar mengenai agama / kelakuan / adat resam / sikap bersopan santun / cara
berkawan / menjaga maruah
• Nilai murni diserapkan melalui cerita lisan
• Contoh cerita binatang / cerita jenaka
• Kaedah bercerita paling berkesan /digemari oleh kanak-kanak
• Contoh cerita teladan / pengajaran diberi penekanan
• Contoh cerita anjing dengan bayang-bayang / cerita Sang Kancil
• Kanak-kanak mempelajari pantang larang / adat istiadat melalui pergaulan sosial
• Dinasihatkan agar tunduk sambil menghulurkan tangan ketika lalu di depan orang lebih tua
• Pendidikan menerusi pantun / peribahasa / teka - teki
• Pepatah Siakap senohong gelama ikan duri, bercakap bohong lama-lama mencuri
9. Sebutkan faktor yang mempengaruhi perkembangan perdagangan Kerajaan
Melaka
• Kedudukan Melaka yang strategik iaitu di tengah-tengah perjalanan di antara Timur dan Barat.
• Peranan Selat Melaka.
• Terlindung daripada angin monsun.
• Pelbagai kemudahan disediakan menyebabkan pentadbiran dan kegiatan perdagangan berjalan
dengan lancar.
• Pentadbiran yang cekap dan terbuka iaitu pegawai-pegawai dilantik seperti laksamana dan
syahbandar
• Sistem sukatan dan timbangan yang sistematik diperkenalkan
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 22

23. • Sistem tukar barang dan kaedah jual beli dijalankan dalam urusan perdagangan
• Undang-Undang Laut Melaka digubal untuk melicinkan pentadbiran di pelabuhan
10. Nyatakan ciri-ciri mata wang yang mendapat pengaruh Islam dalam
kerajaan Melayu tradisional.
• Umumnya negeri-negeri Melayu menggunakan mata wang diperbuat daripada timah
• Mata wang timah pada zaman Melaka berbentuk bulat / beratnya satu kati lapan tahil
• Dicatat nama sultan memerintah / tarikh Islam pada mata wang tersebut
• Mata wang Pasai / Hormuz / Cambay digunakan di Melaka
• Di Johor mata wang timah dikenali sebagai katun
• Tidak mempunyai tarikh / berbentuk bulat / segi enam
• Mempunyai tulisan jawi / Arab
• Mata wang timah Kedah untuk kegunaan tempatan
• Berbentuk seekor ayam jantan yang hinggap di atas beberapa cincin.
• Mata wang ini boleh dipatahkan dan digunakan secara berasingan
• Terdapat mata wang diperbuat daripada emas
• Digunakan secara meluas di Kedah / Johor
• Mata wang emas Johor tertua pada zaman Sultan Alaudin Riayat Syah
• Mata wang emas Johor digelar kupang
• Tertera nama dan pangkat sultan yang memerintah
• Di belakang tertulis gelaran Islam sultan iaitu Khalifatul Muslimin
• Mata wang emas Kelantan dikenali sebagai kijang
• Pedagang Eropah menggunakan wang perak
• Pedagang India / China / Arab menggunakan mata wang emas
11. Nyatakan tentang aktiviti percukaian yang diamalkan pada zaman Kesultanan
Melaka
• Pedagang yang berniaga di Melaka wajib membayar cukai terhadap barang dagangan sebelum
memulakan perniagaan
• Cukai paling asas ialah cukai tetap(cukai import) yang telah ditetapkan oleh pemerintah
• Pedagang India / Ceylon / Tanah Arab, / Siam / Pegu dikenakan cukai enam peratus dari
jumlah barang dibawa
• Pedagang Jepun dan China dikehendaki membayar cukai lima peratus
• Terdapat barangan dikecualikan cukai iaitu beras / makanan
• Setelah cukai dibayar, urusan jual beli dapat dilaksanakan di bazaar sepanjang sungai Melaka
• Orang asing menetap di Melaka dikenakan cukai
• Orang asing dari Kepulauan Melayu dikenakan Cukai Raja tiga peratus
• Orang asing lain dikenakan Cukai Raja enam peratus
12. Nyatakan pengaruh Islam dalam aspek ekonomi pada zaman Kesultanan
Melayu Melaka.
• Amalan riba tidak dibenarkan.
• Golongan kaya dan berkemampuan diperintah membayar zakat harta
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 23

24. • Zakat akan disimpan oleh baitulmal.
• Golongan ceti dibenarkan memberikan pinjaman wang.
• Baitulmal menyelenggarakan harta kerajaan
• Harta digunakan kemakmuran negara.
• Memberi bantuan kepada masyarakat yan memerlukan
BAB 9 : PERKEMBANGAN DI EROPAH
1. Apakah yang dimaksudkan dengan Zaman Renaissance?
• Renaissance berasal dari perkataan Itali”renisciment”
• Membawa maksud kelahiran semula
• Istilah ini merujuk kepada penghargaan semula ilmu yang dihasilkan oleh cendiakawan Yunani
dan Rom
• Kegemilangan tamadun Yunani dan Rom yang tenggelam pada zaman Gelap telah
dikembangkan semula pada zaman Renaissance
• Renaissance menonjolkan keupayaan manusia berfikir untuk menyelesaikan masalah/
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 24

25. humanisme
2. Sebutkan tokoh Renaissance yang muncul di Itali
• Leonardo da Vinci
• Raphael
• Michelangelo
• Niccolo Machiavelli
• Galileo Galilei
• Giovanni Bocaccio
• Franesco Petrarch
3. Apakah faktor yang mencetuskan Reanissance di Itali?
• Kedudukan Itali yang strategik
• Banyak bandar pelabuhan muncul di Itali
• Bandar pusat perdagangan antarabangsa muncul
• Itali menjadi pusat pertembungan budaya/bahasa dan agama
• Itali menjadi pusat perkembangan idea
• Ramai pedagang kaya di Itali
• Pedagang menggunakan kekayaan untuk mengindahkan bandar
• Pedagang kaya menjadi penaung/patron kepada cendekiawan
• Cendekiawan membantu menyebarkan idea Renaissance
• Paus di Rom juga menjadi penaung kepada seniman
4. Nyatakan peranan gereja Rom dalam mencetuskan Renaissance di Eropah?
• Paus di Rom turut menjadi penaung kepada seniman dan cendikiawan
• Penguasa gereja mencemburui pencapaian bandar Florence
• Mereka berhasrat menjadikan Rom cantik dan menarik
• Pihak gereja memberi tumpuan kepada kegiatan seni lukis dan seni ukir
• Pihak gereja mengupah pelukis dan pengukir terkenal untuk mencantikkan gereja/katedral
5. Jelaskan faktor-faktor yang mencetuskan Renaissance.(m.s. 217-218)
• Kemunculan tokoh-tokoh aliran humanisme
• Kemunculan bandar-bandar/pelabuhan di Itali
• Kedudukan Itali yang strategik/tempat pertembungan idea/tempat perdagangan
• Kemunculan pedagang-pedagang kaya
• Peranan pedagang/paus/penguasa gereja sebagai penaung seniman dan cendikiawan
• Persaingan antara bandar-bandar di Itali
• Peranan gereja mengupah pengukir/ pelukis untuk mencantikan bandar/gereja
• Perkembangan semangat individualisme dalam kalangan cendikiawan
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 25

26. • Kemunculan ramai tokoh renaissance seperti Leonardo/Raphel/Michelangelo.
• Adanya semangat ingin tahu/inkuiri
6. Bagaimanakah perkembangan di Itali membantu mencetuskan Renaissance di
Eropah.
• Kedudukan Itali yang strategik
• Banyak bandar pelabuhan muncul di Itali
• Bandar pusat perdagangan antarabangsa muncul
• Itali menjadi pusat pertembungan budaya/bahasa dan agama
• Itali menjadi pusat perkembangan idea
• Ramai pedagang kaya di Itali
• Pedagang menggunakan kekayaan untuk mengindahkan bandar
• Pedagang kaya menjadi penaung/patron kepada cendekiawan
• Cendekiawan membantu menyebarkan idea Renaissance
• Paus di Rom juga menjadi penaung kepada seniman dan cendekiawan
• Pedagang kaya/ penguasa gereja / keluarga kaya di bandar-bandar di Itali berlumba-lumba
mendapatkan tokoh cendekiawan
7. Nyatakan kesan-kesan Renaissance ?
• Ekonomi : kegiatan ekonomi sara diri kian pupus
• Sistem perdagangan tempatan/antarabangsa berkembang
• Kegiatan penjelajahan/penerokaan berkembang
• Politik: Munculnya monarki baru
• Kekuatan monarki baru diasaskan kepada kewujudan kerajaan pusat dan kesatuan kebangsaan
• Wujudnya amalan pembayaran cukai secara langsung kepada kerajaan pusat
• Kekuatan monarki menyebabkan kuasa gereja dan kuasa bangsawan semakin berkurangan
• Sosial: Munculnya semangat inkuiri yang mengutamakan keobjetifan dan eksperimen
• Perkembangan ilmu sains seperti biologi/kimia/fizik/perubatan
• Gaya hidup masyarakat berubah
• Masyarakat bersedia menzahirkan emosi mereka
• Masyarakat mengutamakan pendidikan / menekankan pemikiran logik/saintifik
• Melahirkan manusia yang menggunakan kebolehan dalam pelbagai ilmu untuk memajukan
diri
• Kemunculan sifat berani meneroka bidang baru untuk mencapai kejayaan
7. Apakah maksud reformation?
• Reformation berasal dari perkataan reform
• Reformation bermaksud melaksanakan perubahan / pembaharuan terhadap sesuatu bagi
menghasilkan sesuatu yang lebih baik
• Gerakan ini mempunyai kaitan dengan pembaharuan dalam agama Kristian
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 26

27. 8. Apakah faktor berlakunya Reformation di Eropah?(m.s. 220-222)
• Ramai yang mempersoalkan kedudukan dan amalan gereja Khatolik
• Pihak gereja mementingkan soal pembangunan keduniaan
• Penguasa gereja mengamalkan gaya hidup golongan bangsawan
• Cara hidup penguasa gereja tidak selari dengan kitab bible
• Gaya hidup penguasa gereja tidak mencerminkan kehidupan keagamaan
• Penguasa gereja mengamalkan rasuah/penyelewengan/kepincangan dalam gereja
• Penguasa gereja menjual sijil indulgence
• Kemunculan mesin cetak/Bible dapat dihasilkan dengan murah dan banyak
• Peranan Martin Luther yang mengembangkan aliran Protestant
10 . Sebutkan idea reformation yang dikemukakan oleh Martin Luther dalam
mazhab Protestant
• Martin Luther menentang amalan penjualan sijil indulgence
• Manusia seharusnya hanya bergantung kepada kekuatan rohaninya
• Beliau mencabar kedudukan gereja katolik
• Beliau juga mempersoalkan kewibawaan paderi
• Beliau juga menentang penyelewengan dan kepincangan dalam gereja
11.Apakah kesan-kesan reformation
• Negara-negara Eropah telah berpecah
• Berperang mengikut mazhab Katolik dan Protestan
• Contohnya perang keagamaan berlaku di Perancis
• Contohnya perang 30 tahun yang melibatkan Sepanyol / Jerman / Bohemia / Denmark /
Sweden
• Perbalahan agama menyebabkan kemusnahan / peperangan
• Masyarakat Eropah tidak lagi dikuasai oleh satu mazhad sahaja
• Timbul sikap toleransi antara pelbagai mazhab Kristian
• Dari segi mempergiatkan bidang pendidikan / penyebaran fahaman mereka.
• Kuasa Gereja telah dicabar secara terbuka.
• Kuasa gereja terhadap kerajaan /monarki berkurangan
• Ada golongan monarki yang telah membebaskan diri daripada penguasaan Paus di Rom
• Contohnya Raja Henry VIII di England, menjadi ketu kerohanian Gereja Protestan Anglican
BAB 10 : KESAN-KESAN DASAR EKONOMI BRITISH DI TANAH MELAYU
1. Apakah ciri-ciri masyarakat berbilang kaum di Tanah Melayu semasa penjajahan
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 27

28. British?
• Wujudnya pertempatan berbeza ikut kaum
• Jenis pekerjaan berbeza ikut kaum
• Bahasa pertuturan yang berbeza
• Perpaduan tidak wujud
• Tiada interaksi meluas antara kaum
• Jurang ekonomi juga meluas
• Wujud pendidikan vernakular masing-masing
2. Berdasarkan pengetahuan sejarah anda, nyatakan kesan-kesan daripada
peningkatan jumlah kemasukan imigran ke Tanah Melayu. (m.s.264)
• Wujud masyarakat majmuk/berbilang kaum.
• Jumlah penduduk negara mengalami peningkatan.
• Wujud penempatan berbeza mengikut kaum orang Melayu di luar bandar, kaum India di
kawasan estet dan kaum Cina di kawasan bandar dan lombong.
• Penduduk berbeza pekerjaan mengikut kaum dengan orang Melayu bertani dan nelayan, kaum
India penoreh getah dan kaum Cina berniaga dan bekerja di lombong.
• Bahasa pertuturan menggunakan bahasa ibunda masing-masing.
• Kehidupan sosial juga berbeza antara satu sama lain.
• Wujudnya bandar-bandar baru seiring dengan pembangunan infrastruktur terutama jalan raya
dan jalan kereta api.
• Sistem pendidikan vernakular yang menggunakan bahasa ibunda masing-masing sebagai
bahasa pengantar.
• Menyulitkan proses perpaduan nasional dikalangan penduduk di Tanah Melayu.
• Kurangnya interaksi kaum kesan dasar pecah dan perintah oleh penjajah British di Tanah
Melayu.
2. Apakah faktor yang membantu proses pembandaran?
• Pertambahan fungsi ekonominya
• Pertambahan penduduk
• Menjalankan pelbagai fungsi seperti pusat pentadbiran/perbank/pusat kegiatan ekonomi
• Adanya kemudahan jalan raya/ bekalan air bersih/sekolah/bank/pusat kegiatan ekonomi
• Kedudukan strtategik/menghubungkan beberapa buah bandar
• Kemajuan dalam sistem perhubungan
• Perkembangan pertanian komersial/getah
• Faktor perlombongan- Perkembangan perlombongan bijih timah/minyak petroleum
• Kawasan pelabuhan
• Pusat pengumpulan dan pengeksport hasil seperti lada hitam/gambir
3. Apakah fungsi bandar baru?
• Pusat kegiatan ekonomi penjajah
• Tempat pengumpulan hasil lombong
• Tempat mendapatkan keperluan harian
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 28

29. • Pusat pentadbiran
• Pusat perniagaan
• Perbankan
• Tempat pertempatan penduduk
• Pusat pengumpulan hasil pertanian komersial
• Tempat persimpangan dan penghubung beberapa bandar lain
• Berperanan sebagai bandar pelabuhan
4. Pada pendapat anda, mengapakah pantai barat Tanah Melayu lebih pesat
mengalami proses perbandaran berbanding pantai timur ?
• Pantai barat mempunyai banyak sumber semulajadi
• Pusat kegiatan ekonomi penjajah
• Banyak kawasan perlombongan di pantai barat
• Pertanian komersial juga banyak di pantai barat
• Banyak pusat perniagaan
• Pusat pentadbiran awal penjajah
• Pelbagai kemudahan/infrastruktur
• Memiliki pelabuhan
5. Mengapakah sektor perkilangan di Tanah Melayu kurang berkembang
sebelum abad ke 20
• Penjajah lebih mengutamakan pengeluaran bijih timah dan getah
• Hampir kesemua barang kilang yang diperlukan diimport
• Barangan tempatan mendapat saingan dari barang diimport
• Pengeluaran barang tempatan juga sedikit
6. Apakah tujuan pembinaan sistem perhubungan dan pengangkutan
• Mempercepatkan pengangkutan hasil bijih timah/getah
• Menghubungkan kawasan perlombongan/ladang dengan pelabuhan
• Menghubungkan pantai barat dengan pantai timur atau utara dan selatan Tanah Melayu
• Menggalakkan pembukaan tanah baru di pedalaman
• Memudahkan perhubungan
• Menggalakkan pelaburan asing
• Untuk memajukan ekonomi
• Membawa penumpang/buruh
7. Apakah punca penyakit berjangkit mudah merebak ?(m.s. 269)
• Kemasukan beramai-ramai buruh asing
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 29

30. • Jumlah penduduk terlalu banyak
• Tempat tinggal/tempat kerja mempunyai kepadatan yang tinggi
• Tempat tinggal/tempat kerja tidak diurus dengan baik
• Bekalan air bersih tidak mencukupi
8. Nyatakan usaha yang dijalankan oleh British untuk mengawal wabak penyakit
berjangkit?
• Membina hospital kerajaan
• Membina pusat kesihatan kecil
• Hospital/hospital persendirian juga dibina atas sumbangan orang persendirian
• British mendirikan Institut Penyelidikan Perubatan
• Penubuhan Sanitary Board
SARAPA BIN ISMAIL @ MRSM PENGKALAN CHEPA : RINGKASAN PILIHAN TINGKATAN 4 2016 30