Nota kuliah ini membahas pengantar filsafat dengan menjelaskan definisi, sejarah perkembangan, cabang-cabang, tokoh-tokoh kunci, dan metodologi kajian filsafat. Filsafat didefinisikan sebagai usaha mencari kebenaran secara sistematis dan radikal tanpa terikat tradisi. Cabang-cabangnya meliputi metafisika, epistemologi, aksiologi, dan logika.

1. NOTA KULIAH 2
PENGENALAN KEPADA FALSAFAH

2. PENGANTAR FALSAFAH

3. FALSAFAH
PENGENALAN
3

4. •APA ITU
FALSAFAH?

5. • POLITIK ?
• ETIKA ?
• SOSIAL ?
• EPISTEMOLOGI ?
• AGAMA ?
• LOGIK ?
• SEJARAH ?
• METAFIZIK ?
• KEHIDUPAN ?
• SAINS ?
• BAHASA ?

6. DEFINISI
• Secara umumnya : Falsafah ialah satu disiplin
ilmiah yang mengusahakan kebenaran yang
umum dan asas.
• Falsafah mempunyai ciri-ciri seperti berikut:
1. Merupakan satu usaha pemikiran yang tuntas
2. Tujuannya adalah untuk mendapatkan
kebenaran

7. • Secara Etimologi (bahasa)
• PHILOSOPHY = perkataan Greek
Philo = love
Sophia = wisdom (hikmah)
*Jadi maksud philosophy ialah: love of
knowledge or wisdom

8. • Secara Terminologi (istilah)
- Berbeza mengikut pandangan ahli falsafah
1. Menurut Aristotle = kajian mengenai hakikat zat
sesuatu (being as being) dan penyebab utama
(first principles)
2. Plato : kajian terhadap sesuatu yang benar, baik
dan cantik
3. Al-Farabi- Falsafah adalah cintakan kebijaksanaan
atau hikmah & ia merupakan pokok kepada segala
ilmu
4. Al-Kindi: suatu ilmu mengenai hakikat (jg
diidentifikasikan dengan Tuhan) sesuatu yg berada
dlm kmampuan manusia utk menanggapinya
5. Russel : Falsafah berada dipertengahan teologi
dan sains.

9. • Praktikal – “membawa maksud berfikir
secara bersungguh-sungguh, tidak
terikat oleh tradisi dan mempunyai ciri2
seperti sistematik, radikal dan sejagat.”
Berfikir secara sistematik bererti berfikir
secara logik dan berurutan.
Cth: Jika kamu tidak hantar kertas kerja
dianggap tidak melengkapi salah satu
penilaian, bila tidak lengkap penilaian
akan diberikan dengan gred E. bila dapat
E, PNGK akan jatuh.

10. Berfikir secara radikal bermaksud berfikir
sehingga ke akarnya dan menyelesaikan
dengan penuh tanggungjawab
Cth: Sekiranya ada mahasiswa yang tidak
mempunyai nama dalam kertas kerja
kumpulannya kerana tidak bekerjasama,
pensyarah akan meminta sebab musabab
dari pelajar tersebut serta rakan2nya.
Sekiranya alasan munasabah maka pelajar
tersebut akan dibenarkan untuk
menghantar kertas kerja yang lain.

11.  Berfikir secara sejagat bererti tidak terhad
kepada aspek-aspek tertentu sahaja dan
merangkumi keseluruhannya
Cth: Terdapat seorang mahasiswa mengadu
kepada pensyarah tarikh peperiksaan
pertengahannya bertindan dengan satu
subjek lain. Pensyarah akan menyoal
mahasiswa2 lain sama ada terdapat lagi
mahasiswa yang mempunyai masalah
yang sama dengan pengadu tersebut.
Sekiranya ada, pensyarah akan
menentukan tarikh lain bagi peperiksaan
pertengahan tersebut.

12. 12
Kepentingan Falsafah
• Untuk mencari kebenaran
• Membawa kebahagiaan (mental dan fizikal)
• Mempengaruhi kebudayaan hidup sesebuah
masyarakat spt falsafah John Locke, Rousseau dan Karl
Marx
• Membentuk pemikiran yg baik dan menjauhi keraguan
• Menjelaskan fenomena metafizik
• Meningkatkan akal manusia
• Memantapkan individu
• Memahami kejayaan sesuatu bangsa
• Memahami satu2 kebudayaan
12

13. Zaman perkembangan Falsafah
• Falsafah Klasik
• Falsafah abad Pertengahan
• Falsafah Moden
• Falsafah Kontemporari

14. Falsafah Klasik/Greek
1. Pra Socrates
2. Socrates, Plato & Aristotle
3. Falsafah purba slps Aristotle

15. Falsafah Abad Pertengahan
1. Zaman Paderi (Abad 4-9M)
2. Zaman Skolastikisma (10-13M)
3. Zaman kebangkitan Averoisme
(13M)

16. FALSAFAH MODEN
• Rasionalisme
• Empirisme
• Logikal Positivisme
• Romantisme dan Pasca-
Kantianisme

17. FALSAFAH KONTEMPORARI
• Pragmatisme
• Dialektika Materialisme
• Falsafah Analitik
• Eksistentialisme

18. TOKOH2
KLASIK
• Thales (640-550 S.M)
• Anaximender (610-547 S.M)
• Anaximenes (585 S.M)
• Heraclitus of Ephusus (500 S.M)
• Parmenides of Elea (515-480 S.M)
• Pythagoras (570-500 S.M)
• Anaxagoras (500-428 S.M)
• Protagoras
• Socrates (469-399 S.M)
• Plato (428-348 S.M)
• Aristotles (384-322 S.M)

19. FALSAFAH ABAD PERTENGAHAN
• St.Augustine (304-430 S.M)
• St. Ambrose (340-397 S.M)
• Al-Kindi (801-873M)
• Ibn Sina (980-1033M)
• St.Thomas Aquinas (1225-1274M)
• John Duns Scotus (1265-1308M)
• Meister Eckhart (1260-1327M)
• Saadia Ben joseph
• Moses Maimonides
• Solomon Ibn Gabirol (avencebrol)

20. MODEN
• Rene Descartes (1596-1650M)
• Benedict Baruch Spinoza (1632-
1677)
• Gottfield Wilhelm Leibniz (1646-
1716M)
• George Berkeley (1685-1753M)
• David Hume (1711-1776M)
• John Locke (1632-1704M)
• Auguste Comte (1798-1857M)

21. FALSAFAH KONTEMPORARI
• Soren Aabye Kiekegaard (1813-1955M)
• Niccolo Machiavelli (1469-1527M)
• Karl Marx (1818-1883M)
• Friedrich Nietzshe (1844-1900M)
• John Dewey (1859-1952M)
• Henri Bergson (1859-1941M)
• Alfred North Whitehead (1861-1947M)
• Bertrand Russel (1872-1970M)
• Jean Jacques Rousseau (1712-1778M)

22. SUBJEK FALSAFAH
• Metafizik
• Epistemologi
• Aksiologi
• Logik

23. METAFIZIK
1. Ontologi
2. Kosmologi
3. Psikologi Rasional
4. Teologi Rasional

24. EPISTEMOLOGI
1. Sensasi (pgalaman
p/indera)
2. Intuisi
3. Wahyu
4. Autoriti
5. Keimanan / kepercayaan

25. AKSIOLOGI
• Falsafah Etika
• Falsafah Agama
• Falsafah Politik
• Estetika
• Falsafah Sains
• Falasafah Seni
• Falsafah Bahasa
• Falsafah Ekonomi
• Falsafah Sosial

26. LOGIK
• Deduktif
- Modus Ponens
- Modus Tollens
- Disjunctive Syllogism
- Reductio ad Absurdum (RAA)
• Induktif

27. 27
Metodologi kajian Falsafah
• Berfikir secara Komprehensif
• Berfikir secara kritis
1. Sikap Konsisten
2. Mengemukakan bukti
3. Kesejajaran idea
27

28. • Melakukan Perbandingan
1.Individu
2.Antara individu
3.Antara tamadun
• Membuat penilaian & kesimpulan
1.Induksi
2.Deduksi
3.Dialektika
4.Analitik
5.Sintetik
28

29. • Bertrand Russel (Tokoh falsafah Barat
kontemporari) menggariskan beberapa
metodologi dalm kajian fals.:
1. Do not feel certain of anything
2. Don’t think it worthwhile to produce belief by concealing
evidence, for the evidence is sure come to light
3. Never try to discourage thinking, for you are sure to
succed
4. When met with opposition,even if it should be from ur
husband or ur children, endeavour to overcome it by
argument and not by authority, for a victory dependent
upon authority is unreal & illusory
5. Have no respect for the authority of others, for there are
always contrary authorities to be found
29

30. contd:
6. Don’t use pwer 2 suppress opinions u think
pernicious,4 if u do the opinions will suppress u
7. Don’t fear to eccentric in opinion, for every opinion
now accepted was once eccentric
8. Find more pleasure in intelligent dissents than in
passive agreement than the latter
9. Be scrupulously truthful, even when truth is
inconvinient, for its more inconvinient when you try
to conceal it.
10. Don’t feel envious of the happiness of those
whose live in a fool’s paradise, for only a fool will
think that its happiness.
30

31. P.Pojman meletakkan 10 rukun falsafah di dalam bukunya
Philosophy: The pursuit of Wisdom (1998 USA: Wadsworth
Publishing Co.)
• Allow the spirit of wonder to flourish
• Doubt everything unsupported by evidence until the
evidence convinces you of its truth
• Love the truth
• Divide and conquer
• Collect and construct
• Conjecture and refute
• Revise and rebuild
• Seek simplicity
• Live the truth
• Live the good 31

32. HALANGAN MINDA – FRANCIS BACON
• Bacon mengemukakan empat bentuk halangan
minda (idola mentis) yg myebabkn sseorang tdak
dpt mghasilkan suatu bntuk ksimpulan @ pmikiran
falsafah yg baik, iaitu:
• Idols of the tribe
- terikat dgn pandangan kumpln @ organisasi sedia ada, berfikiran
sempit, bersifat emosi, ketidaktepatan maklumat p/indera &
ketakjuban thdap ssuatu.
• Idols of cave
- Akibat daripada sifat jasad dan pemikiran tertutup, pendidikan dan
tabiat semulajadi.
32

33. • Idols of market-place
- Dsebabkan oleh perkataan @ frasa ayat yg dgunakan
seharian sedangkan ia menghalang pemahaman yg sebenar.
Ia terbahagi kpd dua bahagian, pertama penggunaan nama
bagi sesuatu benda yg sbenarnya tidak wujud, atau
penggunaan pkataan yg tlampau umum; dan kedua,
perkataan yg dhasilkan akibat ketidakmahiran menggunanya
dlm konteks sebenar
• Idols of the theatre
- Dsebabkan oleh kelemahan teori & hipotesis yg dbuat ttpi
dterima scara mmbabibuta tanpa kritikan
33