1. Endosporak
Juan Arbulu
http://www.arizmendipro.eu
juarbulu@gmail.com
@jarbulu

2. Endosporak: sarrera
• Bakterio Gram+ batzuetan sortzen dira: Bacillus,
Clostridium, Sporosarcina,
• Bakterioak elikagai gutxi dagoela somatzen duenean (C,
N, P) esporulazio izeneko prozesua abian jartzen du
• Espora zelula begeatibobarnean eratzen da
– Esporangioa = zelula ama + endospora
• Esporulazioaren amaieran ama zelula autolisi prozesu
bat jasatzen du eta espora aske gelditzen da
• Endosporak denbora luze pasa daitezke baldintza ez
egokietan
• Baldintza egokietan esporak hazi egiten dira eta zelula
begetatiboan bilakatzen dira

4. Endosporen behaketa
mikroskopio optikoan
• Esporak eratzen dituzten 3 bakterio espezieak
• Behatu esporangio = zelula ama + endospora
• Endosporen errefringentzia handia behatu

5. Berde malakitaz tindatutako
esporak

6. Espora motak
• Ama zelularekiko bere diametroaren arabera:
– Deformatzaileak
– Ez deformatzaileak
• Esporangio barneko kokapenarekiko:
– Terminalak
– Subterminalak
– Zentralak
• Clostridium eko esporangio deformatzaileoikoak:
– Poxpolo erakoa (plektridioak)
– Eho ardatz erakoa (klostridioak)

8. Endospora mikroskopio
elektronikoan: zati nagusiak
Protoplastoa
edo nukleoa
pareta
azala
gainazalak

9. Endosporaren egitura

10. Endosporaren protoplastoa edo
nukleoa
• Oso deshidratatutako zitoplasma
• Bere osagaiak mugi ezinik daude azido
dipikolinikoaren kelatoen matrizean (DPA)
Ca++ ioiekin (dipikolinato kaltzikoa: DPC),
pisuaren %15era iritsi daitekena

11. DPA: acido
dipikolínikoa
DPC: Dipikolinato kaltzikoa

12. Endosporaren protoplastoa edo
nukleoa
• Kromosoma oso bat du, kondentsatuta
• Erribosoma kopuru txikia, RNAt, etab
• RNA polimerasa
• NMP eta NDP, baina EZ dago NTPrik (ez ATP)
• Ez egonkorrak diren osagaiak ez dira agertzen:
– Ez RNAm
– Ez entzima biosintetikoak
– Ez aminoazido eta ez base nitrogenaturik
– Ez kofaktorerik (NADH, KoA, etab)

13. Endosporaren protoplastoa edo
nukleoa (III)
• Proteina txiki barezi asko: SASP (txikiak,
azidoak eta solugarriak).
– Hazkuntzan Aa iturri jokatzen dute
– DNA UV izpiengandik babestu
• Txanpoi energetikoa: 3-fosfoglizeratoa
• Protoplastoa inguratuz: mintz
ziktoplasmatikoa (=esporaren barne
mintza)
– Igikortasunik ez (egitura polikristalinoa)

14. Endosporaren pareta
• Zelula begetatiboaren PGaren antzerakoa
• Egitura oso mehea
• Hazkuntzaren ondorioz sortuko den zelula
begetatiboaren paretaren oinarria da

15. Azala edo kortexa
• Mikroskopio elektronikoan: lodia,
elektroiekiko gardena geruza
kontzentrikoak
• PG berezi bat:
– NAMren %30 tetrapeptidoekin,
elkargurutzamendu gutxirekin
– NAMren %15 bakarrik L-ala (1) dauka
– %55 azido muramikoaren laktama

16. Azalaren ezaugarriak
• Elkargurutzamendu txikia izateak:
– PG normala baino egitura malguagoa,
ahulagoa hazteko edo uzkurtzeko
gaitasuna
– Hazkuntza autolisi azkarra gertatzen zaio
• Muramikoaren laktama liksozimarekiko
erresistentzia handia

17. Gainazalak
• Desberdina espezieen arabera. Zati
dentsoak elektroiarekiko
• Keratina erako proteina bat edo gehiago,
zisteinan eta Aa hidrofobikoetan aberatsak
• Egitura solugaitza eta iragaztezina
kaltegarriak izan daitezken hainbat eragile
kimikoen sarrera ekiditzen du

18. Exosporioa
• Mintzezko egituta gardena, saku mehe eta
ahularen erakoa
• Proteinaz, polisakarido konplexuz eta
lipidoz osaturik
• Entzima proteolitikoekiko oso
erresistentea

19. Esporuilazioaren faseak
• Bacillus subtilis eta Bacillus megaterium–
en 7-8 ordu irauten du
• Faseak zenbaki erromatarrekin izendatzen
dira (I, II,....VII)
• Faseak irauten duen denbora mugak
adierazten dira (Adb:t2-t3 faseak 2. eta 3.
orduaren artean iragaten duela adierazten
du)

21. I Fasea (t0-t1)
• Bi kromosomak kondentsatu egiten dira harizpi
axiala eratuz
• Bi pareten eraketa hasten da, bakoitza polo
bakoitzaren ondoan
• Proteinen Turnover-a : proteina zaharrak
degradatu egiten dira eta Aa esporulazioarekiko
bereziak diren proteinen eraketa hartzen dute
parte
• Ekoiztu eta ingurunera askatzen dira:
– Antibiotikoak
– Exoentzimak

22. II Fasea (t1-t2)
• Septoa polo batean amaitu egiten da (beste
septoa ez da bukatzen)
• Nukleoide bakoitza konpartimendu bakoitzean
gelditzen da:
– Zati txikian: prespora
– Zati handian: ama zelula
• Antibiotiko eta exoentzien sintesia jarraitzen du
(proteasak, amilasak, erribonukleasak, etab)

23. III Fasea (t2-t3)
• Esporaren protoplastoa bereiztu egiten da:
• Emaitza: presporak bi mintz ditu kontrako
polaritatearekin
• Proteinen turnover-a ama zelulan jarraitzen du
baina presporan gelditu egiten da

24. IV Fasea (t3-t4)
• Azalaren eraketa
• Espora ikusgai da (“refráctil”)
• DPAren sintesia hasten da eta Ca2+ -ren
bilketa
• Exosporioaren sintesia hasten da

25. V Fasea (t4-t5.5)
• Azaleko materialen gehiketa
• Oktanolarekiko erresistentzia lortzen da
• DPAren gehiketa jarraitzen du Ca2+ ioiak
eskuratzen ditunak DPCa protoplastoan

26. VI Fasea (t5.5-t7)
• Prespora heldu egiten da endospora
• Azala ere heldu egiten da (PG berezia)
• Gainazalak ere heldu egiten dira
• Ziktoplasma homogeneoagoa egiten da eta
elektroiarekiko dentsoagoa
• Beroa eta kloroformarekiko erresistentzia
• UV izpiekiko erresistentzia
• Liksozimarekiko erresistentzia

27. VII Fasea (t7-t8)
• Ama zelularen autolisia Esporaren
askapena
• Exosporioak ura galtzen du

29. Zelula begetatibo berriaren irteera
Gainazala puskatu egiten da, eta bertatik zelula
begetatiboa irten egiten da

30. Streptomyces generoan
esporen eraketa