Workshop aan AERES Hogeschool, lerarenopleiding Digitale geletterdheid studiesucces, Nederlands en taalvaardigheid online

1. Digitale geletterdheid
studiesucces, Nederlands
en taalvaardigheid online
28-01-2019
Jeroen Clemens
Docent, student & leerling

2. Geletterdheid in de 21e eeuw

3. Nieuwe geletterdheid:
Taaltaken, -kennis en -
vaardigheden

4. Welke invloed heeft digitalisering
op benodigde taalvaardigheid van
docenten, studenten en leerlingen?
Praat met elkaar en geef twee voorbeelden.

5. TAKEN EN VAARDIGHEDEN
• Leertaken
zelf onderzoek doen en(digitaal)
rapporteren
• Taalvaardigheidsproces
verwerven-verwerken-verstrekken
• Zelfsturing
zelf informatie zoeken, selecteren,
beoordelen, gebruiken en delen.
• Strategisch
meer nadruk op strategieën en
zelfsturing
• Nieuwe vaardigheden
• Niet-lineair (inleiding, kern, slot)
• Hyperteksten/ Cluster
informatie
• Nieuwe tekstsoorten/ -
structuren
• Multimodaal/- mediaal; niet
alleen tekst
• Veranderend/ vluchtig
• Onduidelijke auteur
• Rijp en groen: geen redactie
voor internet
INFORMATIE ONLINE
eisen taalvaardigheid complexer

6. Zijn jullie
digitaal geletterd?
Zijn ‘digital natives’
digitaal geletterd
(studenten en
leerlingen)?

7. problemen
leerlingen
• (zoeken) ‘er is niets over te vinden’,
‘ik kan geen vragen bedenken’
• (beoordelen) ‘ waarom zijn mijn
bronnen niet goed?’,
• (verwerken / gericht lezen) ‘er staat
zo veel, wat kan ik gebruiken?’
• (synthese) acher elkaar plakken van
info is geloof ik niet goed
• (gericht lezen / reguleren) verdwalen
op web; lezen hyperteksts
• valkuilen: knip en plak, plagiaat, niet
verwijzen
• slecht zelfbeeld

9. De alom aanwezige technologie in het leven
van jongeren heeft niet geleid tot verbeterde
vaardigheden als het gaat om informatie
zoeken, vinden en beoordelen
Williams, P. & Rowlands, I. (2007). Information behaviour of the researcher of thefuture: Work
package II. Londen: University College London
Kinderen moeten leren hoe ze computers en
internet het best kunnen gebruiken en hoe ze
informatie opzoeken en beoordelen. Anders dan
vaak gedacht, kunnen veel kinderen dat niet, ook al
zijn ze vanaf hun geboorte vertrouwd met tablets.
Volkskrant, 19 sept. 2015 Aleid Truijens

10. Wat wil ik
gaan doen?
wat doe ik al?
Hoe wil ik dat
doen?
Wat heb ik
daarvoor
nodig?
Onze uitdaging

11. Nieuwe
geletterdheid
Verwerven,
Verwerken,
Verstrekken
zoeken/ kiezen van informatie/ research
• zoekstrategieën/ zoekmachines gebruiken
• kiezen/ beoordelen/ kiezen
beoordelen/ evalueren/ kritisch lezen
• betrouwbaarheid en relevantie
• herkennen nepnieuws
leesstrategieën online
• gericht lezen/ zelfsturing
• hyperteksten/ hyperlinks
Opslaan en synthese
• categoriseren & synthesevaardigheid
digitaal informatie verstrekken
• bv. solliciteren, profieltekst, blog schrijven

12. Leerdoelen
digitale geletterdheid
• navigeren / zelfsturing /
leesstrategieën: internet,
hyperteksten, databases,..
• zoekend lezen: zoekvragen,
zoekmachines,
• informatiebronnen: video-sites,
databases / startpagina’s, blogs, sites,
• kritisch lezen: deugdelijkheid en
bruikbaarheid
• informatie kiezen / samenvatten en
opslaan
• synthesevaardigheden
• creëren / communiceren /
samenwerken online
12

13. Inplementeren • Integreren/ aanvullen bestaande
• Uitbreiden: nieuw
• Betekenisvol maken
• Samenhang hele curriculum
• Samen ontwerpen

14. Inplementeren:
het hoe?
Integreren
kritisch lezen Plus/ leesstrategieën Plus,
syntheseteksten
Aanvullen
werken met zoekmachines, lezen van hyperteksten,
schrijven van blogs, multimedia, dialogisch schrijven
Betekenisvol maken
koppelen leertaken andere vakken/ werkstukken/
verslagen, solliciteren online, fake news herkennen
en maken, persoonlijk maken
Koppelen
leertaken andere vakken/ profielwerkstuk /
werkstukken. Solliciteren
Samen ontwerpen

18. Koning Willem I College
Middelbare Horeca School
Manager /Ondernemer Horeca, leerjaar 3
In het examenjaar van de opleiding schrijven de studenten een
werkstuk over leidinggeven(Kerntaak 2: Leidinggeven). Het is
de bedoeling dat zij de theorie van de onderwerpen koppelen
aan de toepassing;
Leerdoelen
De student verwerkt online-informatie uit minimaal drie
verschillende bronnen (sites). Hij/Zij realiseert zich dat er veel
informatie is over een onderwerp en dat een bron meestal niet
voldoende is om het goed te snappen en te onderbouwen. De
student gaat doelgericht lezen en verwerkt deze informatie. De
nadruk ligt op het synthetiseren.
Goois College Les 1 Complexe websites
Leerdoel: Hyperteksten lezen
1.Open de Wikipediapagina over Napoleon Bonaparte
2.Waarom staan sommige woorden in het blauw?
3.Wat gebeurt er als je er met je cursor overheen gaat?
4.Wat zie je als je erop klikt?
5.Er staat heel veel informatie. Stel je wilt alleen informatie over
de verbanning van Napoleon. Hoe pak je dat aan?
6.Wat gebeurt er als je ‘verbanning’ intikt rechtsboven ‘doorzoek
Wikipedia’?
7.Wat gebeurt er als je ‘verbanning Napoleon’ intikt bij ‘doorzoek
Werk in
DocentOntwikkelTeams
Sta op de schouders van
eerdere ontwikkelaars
Helen Parkhurst Almere Verborgen Familieverleden

19. Wat wil ik
gaan doen?
Hoe wil ik dat
doen?
Wat heb ik
daarvoor
nodig?
Startpagina Digitale Geletterdheid:
https://start.me/p/ZGXAgz/digitale-geletterdheid-digital-literacy
Documentaire KRO Verborgen Familieverleden
http://www.jeroenclemens.nl/in-de-klas/lesideeen/verborgen-familieverleden-documentaire-op-tv-20-nov-kro-npo2/