Workshop Onlinegeletterdheid en onderwijs2032

2. geletterdheid

3. onlinegeletterdheid

4. • informatieomgeving: veranderend, rijp en groen,
gigantisch, ongeordend, ..
• tekstsoorten: niet lineair, hypertekst, multimediaal,
interactief
• informatiemiddelen veranderen: blog, website,
apps, games,
• complexere (taal)taken in en buiten school:
Locate, Evaluate, Synthesize, Communicate &
participate

5. Digital natives

6. Kinderen moeten leren hoe ze computers
en internet het best kunnen gebruiken en
hoe ze informatie opzoeken en
beoordelen.
Anders dan vaak gedacht, kunnen veel
kinderen dat niet, ook al zijn ze vanaf hun
geboorte vertrouwd met tablets.
Volkskrant, 19 sept. 2015 Aleid Truijens

7. • sommige leerlingen goed in traditioneel
tekstbegrip en slecht in online tekstbegrip
(Coiro, 2007)
• online tekstbegrip niet altijd te verklaren uit
voorkennis en traditionele tekstbegriptoets
(Coiro, 2011)
• strategieën die 'appeared to have no
counterpart in traditional reading' (Afflerbach & Cho, 2010)
nieuwe (taal)vaardigheden

8. Diataal (Haquebord)
ORCA Nederlands (Clemens)

9. De Praktijk

10. stand van zaken
• Eindtermen/ Kerndoelen nog niet aangepast
• Methoden/ lesmateriaal niet aangepast
• SLO in beweging
• Leraren in beweging: docentontwikkelteams,
workshops http://jeroenclemens.nl
• Overheid neemt onlinegeletterdheid serieus

11. taalvaardigheid: nederlands
Ook kritisch teksten lezen en bespreken
en leren omgaan met het steeds grotere aantal
informatiebronnen verdienen meer aandacht.
Digitale teksten en beelden komen steeds
vaker in de plaats van papieren tekstvormen en
ook daar moeten leerlingen vaardig mee
kunnen omgaan. Een digitale tekst lees en
schrijf je anders dan een tekst op papier en om
via filmpjes informatie te kunnen verwerven
moet je begrijpend kunnen kijken en luisteren.
Informatievaardigheden
Door de digitalisering van bronnen (…) kan
iedereen wereldwijd snel informatie publiceren
en vinden. (…) is het belangrijk dat leerlingen
kunnen beoordelen of informatie betrouwbaar
is. Om een leven lang
te kunnen leren, is het essentieel informatie
beredeneerd te kunnen selecteren en te
gebruiken en grote hoeveelheden data te
kunnen beheren en verwerken.

13. samen aan het werk

14. • Betekenisvol maken, koppelen leertaken
• Integreren in Nederlands, geen nieuwe cursus
geletterdheid omvat onlinegeletterdheid
• Integreren met taken andere vakken, bv werkstukken
• Start bij innovators, m.n. Nederlands
uitgangspunten

15. aanpak
• Uitbreiden vanuit methode/ lesplan:
• paragraaf (zoek)strategieën schoolboek, ook online
• kritisch lezen offline en online
• synthese-opdracht
• Aansluiten
• gevoeld probleem: bronnen bij werkstuk
• Veranderen didactiek
• opdrachten aanpassen: bronnen aanvullen & verantwoorden
• modellen en samen achter computer hardop denken

16. • Leesstrategieën bv zoekstrategieën, zoekwoorden,
zoekmachines
• Actief, gericht lezen op internet in hyperteksten
• Begrijpen: zoekpagina, multimediale tekst
• Evalueren / kritisch lezen (deugdelijkheid en bruikbaarheid)
• Synthetiseren: meerdere online bronnen > eigen tekst
uitbreiden vakdoelen

17. Praktijkvoorbeelden

18. MBO Koning Willem I College Middelbare Horeca School
Manager /Ondernemer Horeca, leerjaar 3 Tonnie van Dijk
Contekst (breed)
In examenjaar werkstuk over leidinggeven (in het kader
van Kerntaak 2). (..) theorie koppelen aan de
toepassing en dit beargumenteren.
(Vanuit gevoeld probleem): Bijna alle studenten nemen
één site, maken hier een samenvatting van (theorie) en
vervolgens baseren zij de toepassing op slechts één
bron.
Leerdoelen
De student verwerkt online-informatie uit minimaal drie
bronnen. Nadruk ligt op synthetiseren.

19. VO Vathorstcollege Ne/Gs Klas 2 /
Femke Pool
Integratie Nederlands - andere vakken
Contekst
Je maakt bij geschiedenis een toets over de Industriële
Revolutie. (..) Je bestudeert een schoolboektekst. Maar dit is
een moeilijke schoolboektekst.
In deze opdracht leer hoe je op internet betrouwbare bronnen
kunt vinden die extra informatie geven over de toetsstof.
Leerdoelen
Na deze opdracht:.
• Kan je hoofdzaken van bijzaken onderscheiden.
• Kan je van hoofdzaken zoektermen maken.
• Ben je je bewust van jouw manier om betrouwbare informatie
op het internet te vinden.
• Weet je wat een betrouwbare bron is.

20. VO Vathorstcollege Ne/Gs Klas 2 / Femke Pool

21. Piter Jelles !mpulse Onderwerp: informatie zoeken op internet
Klas: leerjaar 1 (mavo, havo, vwo) Ymkje Visser
Zoekmachines leren gebruiken

23. Docentontwerpteams:
ontwerpen en onderzoeken
• lessen ontwerpen (gebruik materiaal anderen)
• test vooraf - lessen geven - test achteraf
• experiment- en controleklassen
• gesprekken docenten en leerlingen
• verbetercyclus

24. Hoe kunnen we aan de
slag

26. we doen het zelf: innovatie op de werkvloer
• in school: leraren ontwerpen en onderzoeken
samen
• landelijk/ regionaal: ontwerpgroep leraren: open
inschrijving; online en meet-ups
• lerarenopleidingen: studenten mee-ontwerpen
en onderzoeken
• workshops/ meetups; conferenties, bv HSN
2016

27. Wat wil je zelf?

28. Bedankt
http://jeroenclemens.nl
contact@jeroenclemens.nl
@jeroencl