043. revista ff. abril 2017

Contidos
Editorial ………………………...….
Porteiras e amigas ……………..…...
Aliñacións indebidas ……………….
Polo mundo...……………………....
Máis perto ………………………….
O perfil: Esther .……………..……...
Nuria, preparada para despegar …….
Camisolas suecas …………………...
Galegas no exterior ..……………….
A forza no fútbol (I) ………………..
A maternidade ………………………
Liderado efectivo (e II) ….…………
As competicións: Copa Europa 2001/02
Resultados de marzo ...…….………..
FF
Revista do fútbol feminino galego
Director:
Carlos Castro Pinhão
Consello de redacción:
Óscar Losada Castro
Manuel Julián Jiménez
Josu Imanol Julián Fandiño
Colaboracións:
Sara Pita Arcones
David Rodríguez Rey
Mabel Ramos Aguirre
Capa:
© Revista do Fútbol Feminino Galego
Maquetación:
Publicidade:
revistaff@outlook.es
Enderezo electrónico:
revistaff@outlook.es
© Revista do Fútbol Feminino Galego
FF
2
Editorial
2
3
5
8
10
.. 12
Nuria, preparada para despegar ……. 14
. 18
19
21
…… 22
24
/02 25
.. 28
nha virtude do ser humano é a
autocrítica. Consecuencias da súa carencia son a
falta de capacidade para analizar os propios actos,
a crenza íntima de que ninguén ten dereito a
criticarnos na nosa actividade pública,
covardía de esconder a pésima xestión
nome dunha sociedade. O resultado é nefasto
Hai xente que pensa que a ocupación dun cargo
leva aparellada a capacitación para exercelo
incrible a perda de sensación de ridículo que pode
chegar a ter un ser humano desde unha cadeira
mando, sen decatarse que ocupa un pos
súa brillantez, senón por cumprir cun
alucinante non deixalo cando non se está en
momentos chaves para os clubs, como poida ser a
xestión dun ascenso a categoría estatal por
renuncias, ou cando cada vez
sobre o futfem mostra unha falta de coñecemento
da realidade e unha incapacidade intelectual para
elaborar un discurso axeitado
un asociado chama para resolver un problema
creado polo alfa do clan
teléfono. É absurdo non ser capaz de arranxar a
propia casa e ter a falta de humildade para pensar
que se pode arranxar a casa de todos.
Hai case un lustro que un h
andaina dun club histórico vaticinou a
desaparición deste. Marchara
pola porta de atrás pouco despois
dirección da entidade fora tomada por
irresponsables que continúan
vexatorio para o futfem, pero presuntamente
verdadeiro, que desde hai
persoa dixera que ese proceso escatolóxico viña
motivado, sobre todo,
cousa, perfectamente legal, pero allea ao deporte
Cando non hai autocrítica un non se explica te
problemas con case todos os clubs, que ninguén
queira vir ao equipo, nin
tantos se alegren que desapareza do panorama
futbolístico debido á
dirixentes que non
pasándoselles o arroz no novo futfem
aínda continúan, no campo e no despacho.
U a virtude do ser humano é a
Consecuencias da súa carencia son a
para analizar os propios actos,
a crenza íntima de que ninguén ten dereito a
criticarnos na nosa actividade pública, ou a
covardía de esconder a pésima xestión detrás do
. O resultado é nefasto.
Hai xente que pensa que a ocupación dun cargo
leva aparellada a capacitación para exercelo. É
incrible a perda de sensación de ridículo que pode
chegar a ter un ser humano desde unha cadeira de
sen decatarse que ocupa un posto non pola
súa brillantez, senón por cumprir cunha cota. É
alucinante non deixalo cando non se está en
momentos chaves para os clubs, como poida ser a
xestión dun ascenso a categoría estatal por
renuncias, ou cando cada vez que dá unha resposta
mostra unha falta de coñecemento
e unha incapacidade intelectual para
elaborar un discurso axeitado. É delirante cando
un asociado chama para resolver un problema
polo alfa do clan particular e non colle o
absurdo non ser capaz de arranxar a
propia casa e ter a falta de humildade para pensar
que se pode arranxar a casa de todos.
Hai case un lustro que un home sobranceiro na
dun club histórico vaticinou a
desaparición deste. Marchara, como a maioría,
pola porta de atrás pouco despois de que a
dirección da entidade fora tomada por
que continúan no cargo. É duro, e
vexatorio para o futfem, pero presuntamente
verdadeiro, que desde hai menos tempo outra
e proceso escatolóxico viña
por facer apoloxía doutra
, perfectamente legal, pero allea ao deporte.
autocrítica un non se explica ter
problemas con case todos os clubs, que ninguén
nin xogar amigables, ou que
que desapareza do panorama
mala convivencia. Hai
que non analizan o por que,
o arroz no novo futfem, no que
no campo e no despacho.
Carlos Castro

FF
3
Porteiras e
amigas
O 27 de setembro do 2015 será unha data que ficará
gravada na memoria de Noemi Vila Mauricio. Era
o terceiro partido da porteira na Segunda División
española. O partido de Zamora contra o Amigos del
Duero estaba resolto. Cumpríase o minuto 83 e
nunha acción fatídica, a xogadora erizanista sufriu
unha grave lesión que se malfadou na medida que
foi inicialmente tratada, até concluír cunha terceira
cirurxía que parece ser felizmente a definitiva e que
se lle mantén a incerteza nas posibilidades de volver
aos campos de xogo, polo menos vai a permitirlle
unha vida normal, sen as molestias e dores que lle
quedaron logo do primeiro paso polo quirófano.
Precisamente pola situación na que ficou Noemi
nese momento, acabou sendo noticia xornalística.
Soubemos nese situación que Anita González, a
porteira da absoluta irmandiña e do Deportivo, era
unha boa amiga súa, así que se nos ocorreu que
podía ser unha boa idea que fose ela, por unha vez,
a entrevistadora. A redondelá non o dubidou cando
llo dixemos e o resultado, en chave de amigas e de
futbolistas nunha posición tan especial como é a
portería, é o que vos deixamos a continuación.
Ola, son Ana González, actualmente porteira do
DeporAbanca, e ela é Noemí Vila, a quen vou
realizarlle unha entrevista. Coñecémonos nun dos
moitos torneos de verán que se celebran. Eu fora
xogar coa idea de pasar un bo día e unha das
lembranzas que me quedou foi ver a Noemí na
portería, facendo sempre bobadas e con ganas de
pasalo ben. A verdade é que planta de porteira non
tiña, pero púñalle moitas ganas. A partir de aí
fixémonos moi boas compañeiras e ambas fomos un
apoio moral recíproco cando as cousas non nos ían
ben. As nosas carreiras futbolísticas foron moi
dispares, pero sempre intentabamos seguirnos
dalgún xeito, dado que ir aos partidos da outra era
complicado, malia que o faciamos sempre que
podiamos.
Cando ocorreu a terrible lesión eu estaba xogando
co Sárdoma en Lugo, contra a Milagrosa. Non foi
por ela que o souben, alguén chamara para
dicirmo. Lembro chorar moitísimo porque non
sabía o grave que podía ser. Cando isto lle acontece
a unha compañeira é inevitable que tamén nos
representemos a nós mesmas nesa situación porque
calquera día pode tocarche a ti. A partir dese intre
só pensamos na recuperación e volver canto antes.
Foto: © Noemí Vila
Por que o fútbol ? Por que porteira?
Lémbrome toda a vida detrás dunha pelota, xa desde
ben pequena. Dicían que era un furacán e só
conseguían captar a miña atención se botaban un balón
polo medio. Na portería levo pouco. Se só contamos as
temporadas oficiais nas que o levo facendo son dúas,
malia que de pequena, no colexio, nos torneos de verán
e incluso nos treinos sempre fun das que tiña aquela
cousa dentro de poñerse entre paus. Hoxe en día non o
cambiaría por ningunha outra posición no campo.
En cantos equipos estiveches e que levas de cada un
deles?
Estiven en cinco, se ben no Bueu e no Bértola non o
facía como porteira: Logo marchei a estudar a
Barcelona e alí xa foi onde me decidín pola portería.
Dos primeiros anos o que me levo son ás miñas
compañeiras. O Bueu máis que un equipo era unha
familia. No Bértola tiña dúas porteiras bastante tolas e
un adestrador de guardarredes xenial, que conseguiron
que cada dia tivera ganas de poñerme entre paus e ir a
facer portería con elas. Dos equipos de Cataluña levo,
sen dúbida, ao mellor técnico de porteiras que puiden
coñecer. Era un pracer traballar con el. Aínda hoxe en
dia mantemos o contacto. Aparte dun adestrador era
como un padre ou un amigo para min. Del podo dicir

FF
4
que ten unha forma de traballar diferente ao resto de
técnicos que coñecín e que o seu traballo vese
recoñecido porque ten unha das maiores escolas de
porteiros na comarca do Bages. Estou a referirme a
José Manuel de Dios, ao que teño que agradecerlle
todo o que sei.
Cal é o mellor recordo que che deixou o fútbol?
Creo que o ascenso co Bértola. Son das que sempre
saca algo bo de todo o que pasa, pero sen dúbida ese
foi un momento especial.
Tes algunha teima especial antes de saír ao campo?
Teima podo dicir que non teño ningunha, pero antes de
saír sempre escoito “Tu jardin con enanitos” de
Melendi.
Cando sufriches a lesión e como a viviches tanto ti
como a túa xente?
Creo que nunca chorei tanto. Desde o primeiro
momento sabia que se acabara, que rompera. Lembro
que toda aquela semana paseina chorando, non tiña
consolo nin nas chamadas que recibía cada día
intentando animarme. Pasar por esta experiencia é
bastante difícil. Para a miña xente tamén foi moi
difícil. Creo que tanto como para min porque son unha
persoa que acostuma a ser forte, tirar sempre para
adiante e axudar a que os meus o fagan igualmente.
Nese momento vinme afundida e recoñezo que non foi
doado para ninguén quedarse aí e axudarme a saír do
buraco. A todos eles, aos que malia todo ficaron
comigo, moitísimas grazas.
Tes que ser moi forte psicoloxicamente para asumir
todo e sobre todo ter xente que te apoie
Por suposto. Calquera lesión é un golpe moi duro,
sobre todo a nivel psicolóxico, e máis cando é de tan
longa duración. Tras as dúas primeiras cirurxías o
apoio foi imprescindible porque vía como todo ía mal
e a medida que pasaba o tempo era máis difícil
manterse forte. Neses meses nos que todo se volvía
escuro tiven xente ao meu lado que representou o lado
positivo, esa foi a miña boa sorte. Cousas así son as
que nunca se poden pagar polo que sempre lles estarei
moi agradecida. Logo desta última operación as
sensacións son outras, de momento parece que todo vai
moi ben e é algo que anima día a día a seguir con máis
ganas.
Que dedicación precisa a recuperación dunha lesión
como a túa?
Unha dedicación diaria, que incluso chega a enfadarte,
pero no bo sentido. Do xeito de estar tan cansa que non
che apetece facer nada máis pero ter que seguir,
obrigarte a facer un pouco máis para volver o antes
posible.
En que punto da túa recuperación te atopas e cales
son as túas expectativas?
Na última cirurxía saíu todo xenial. Agora mesmo levo
case tres meses operada e vou tan ben que comecei a
trotar. O traumatólogo díxome que non debería volver
a xogar, que debía formularme facer outros deportes
como a natación ou o ciclismo, pero eu teño
moitísimas ganas de volver a xogar. Vou intentalo ata
o ultimo momento. Non me rindo, volverei axiña.
Cando agora ves un partido de fútbol, míralo coa
sensación de estar enfadada ou segues mantendo a
paixón?
Nunca poderei collerlle odio ao fútbol. A pesar da
lesión sigo ollando partidos todas as semanas, incluso
a veces todos os días, coa mesma ilusión de antes ou
con máis ganas. A ilusión será o último que perda.
Como din en “En busca de la felicidad”, unha das
miñas películas favoritas: “Nunca deixes que ninguén
te diga que non podes facer algo”. O fútbol é iso, un
deporte que non entende de imposibles, por iso traballo
cada día para volver a gozar del o antes posible.
Cando pensas en volver a xogar, a que nivel desexas
chegar e ata que punto é recomendable?
Calquera futbolista cun pouco de ambición soña con
chegar o máis lonxe posible, pero eu son bastante
realista niso. Non teño moitas posibilidades, vexo
xogadoras na categoría con moitísimo máis talento que
eu, malia que quizais sen tanto traballo. O talento é
importante, pero o traballo tamén, o esforzo nunca é
negociable. O recomendable, como xa dixen e nin
volver a intentalo, pero bendita loucura a miña.
Que lle dirías a unha persoa que acaba de ter unha
lesión como a túa, que pautas lle darías a seguir para
recuperarse canto antes?
Creo que esta é a pregunta máis difícil. O primeiro,
que chore todo o que teña que chorar, como se fose
unha semana enteira, e que despois pense que ten que
saír desta. Con respecto ás pautas, supoño que é o de
sempre: traballar moito, ser moi constante coa
recuperación, incluso antes de operarse, porque canto
menos perdas, menos terás que volver a gañar despois,
a musculatura é moi importante. E por ultimo, só lle
diría que se deixase axudar, aínda que por experiencia
propia sei que custa nun momento tan complicado.
Nese momento é moi importante darte conta que non
estás soa, que tes máis xente ao teu lado.
Espero verte axiña nos campos e así poidamos seguir
pasándoo ben outra vez con esta loucura que nos
une.
Moitas grazas por todo. Volvo pronto.

FF
5
Aliñacións
indebidas
A aliñación indebida foi o asunto futbolístico do
último mes e medio. Realmente é un tema que se
vén tocando desde a primeira xornada de liga, pero
case ninguén intentou atallalo. Neste artigo
pretendemos, en primeiro lugar condenala, despois
entender que a súa persecución debe facerse dentro
do establecido, posteriormente pedir que se invistan
recursos para a súa persecución e, finalmente,
contextualizar o que saíu recentemente nos medios
de comunicación dentro dun espazo de intereses
particulares xuntados a un discurso xeral que todos
defendemos.
Non resulta curioso, senón reiterativo, que nesta
campaña este exercicio de ilegalidade apunte sempre a
un club, El Olivo, impútese a un técnico, Tony Pazó, e
a unha futbolista, Ainoa Galarza que, primeiro por non
ter a idade necesaria e posteriormente por ter catro
cartóns amarelos e querer ser protexida para que
puidera disputar un partido decisivo na loita pola
permanencia contra o Tordoia, foi presuntamente
ocultada baixo a identidade doutras xogadoras.
Era un secreto a voces? E se era un secreto a voces,
obxecto de mofas nas redes sociais por parte dalgunha
protagonista, como na celebración do décimo quinto
aniversario e os comentarios de amigas relacionadas
coa súa “legalización futbolística”, ou como cando saíu
publicada a súa data de nacemento errada nunha guía
deportiva de pretemporada, ou como cando se chegou
a identificar a unha das suplantadas noutro lugar que
non era o campo onde estaba xogando El Olivo, por
que non se atallou?
Quen é o responsable disto? Indiscutiblemente, como
na comisión da maior parte das violacións da lei, o
autor da ilegalidade.
Debe de ser sancionado? Sempre que se probe dentro
das condicións establecidas polo ordenamento xurídico
que se establece para dirimir conflitos dentro da
competición.
É moi importante non perder a referencia disto último,
sobre todo porque salvo en situacións de ordenamentos
establecidos sen a vontade popular e contra as normas
básicas que defenden principios fundamentais dos
seres humanos, o fútbol non está por riba da
legalidade.
Existen responsables colaterais? Sempre, se o
queremos, podemos atopar responsables colaterais.
Alguén imaxina que esta reiteración de presuntas
aliñacións indebidas se dea na Segunda División ou na
Segunda División B masculinas? Probablemente non.
Unha das claves é a información. O fútbol a estes
niveis é moito máis público, os xogadores son máis
coñecidos polos rivais e unha tentativa de engano sería
máis fácil de detectar.
Que isto aconteza no fútbol feminino é algo
coxuntural. Dicindo isto con todos os respectos para as
xogadoras: quen vai coñecer en Santander ou en Avilés
a Ainoa Galarza, un dos nomes do affaire, ou a Sara
Debén ou a Saínza Varela, estreantes este ano na
Segunda, e que nada teñen que ver con asuntos
espurios ao fútbol? Probablemente ninguén. E non hai
culpables no seu descoñecemento porque o ambiente
no que se move o fútbol feminino da Segunda División
española está no nivel socio-deportivo, económico e
mediático no que está.
O que pretende este artigo de opinión é concienciar a
quen corresponda, principalmente os mentores da
competición, que cando se pon en funcionamento un
torneo debe levar pegada, entre outras cousas, unha
normativa e uns elementos que loiten de xeito efectivo
contra as posibles transgresións das normas e o espírito
das mesmas.
Até agora levamos falado de tres cousas: da comisión
de accións ilegais, nomeadamente as aliñacións
indebidas, das normas que deben aplicarse tal e como
foron pactadas, incluso nos seus mecanismos de proba
cando se quere demostrar unha ilegalidade, e de que
para perseguir a ilegalidade teñen que existir medios.
Aliñacións indebidas:
Como na clasificación de calquera transgresión legal
no dereito penal, atendendo á vontade do autor da
mesma, poderiamos falar de:
1. Aliñacións indebidas dolosas (existe vontade de
transgredir):
Poñamos un exemplo que, polo que foi o ditame da
RFEF e o que se deduce a través dunha disputa nun
medio de comunicación acontecida meses despois
entre a presidenta do Femiastur, Rosa Méndez Gómez
“Sita”, e o seu ex técnico, Pibe, pode interpretarse
como doloso.
Penúltima xornada de liga 2012/13. O 14/04/2013 o
Femiastur recibía ao Compostela coa auga polo
pescozo. As avilesinas tiñan que gañar os dous
partidos, esperar que o León perdera un (algo que non
aconteceu) e o Compostela os dous. Era algo factible,
pois na última xornada as leonesas xogaban contra o
Gijón en Roces e as compostelás recibirían a El Olivo.
O Femiastur gañou por 4-2 ás compostelás con sete
xogadoras que non correspondían ao primeiro plantel,
aínda que mentres esperaban a resolución do Comité,
logo da protesta das galegas, non pasaron do empate
contra o último, o Trobajo. Sita Méndez acusou en

FF
6
prensa a Pibe de ser quen desvelou a trama segundo se
desprende da súa declaración: “algo que aprovechó
Pibe, todavía perteneciendo a nuestro club y
entrenando a un equipo benjamín, para mandarle un
correo al Compostela notificándoselo”. (sic) [El
Comercio, 27/03/2014: “Controversia en el Femiastur
por la situación de Maris”]. O Femiastur foi declarado
perdedor por 3-0, non evitou o descenso e con ese
resultado baixou tamén o León, que desde aquela non
volveu ao fútbol estatal.
2. Aliñacións indebidas culposas (sen vontade de
transgredir):
2.1. Aliñacións indebidas por erro.
Nesta temporada temos varias, e algunhas graves que
supoñen a derrota irreparable do transgresor,
quebrantando gravemente a consecución dos
obxectivos marcados:
Na primeira xornada da liga francesa, co partido
resolto ante un rival inferior, o PSG perde nos
despachos contra o Albi por poñer no campo na saída
do segundo tempo a Sarah Palacin, que non fora
inscrita na acta o 10/09/2017.
No partido da xornada 20 da liga española
(25/02/2017), cando o Rayo Vallecano gañaba por 1-0
á R. Sociedad, e o delegado e o técnico do cadro da
franxa vermella despistáronse facendo unha quinta
substitución que derivou na derrota nos despachos por
0-3.
A modo de curiosidade, porque non deixa de ser
salientable que isto aconteza no equipo que preside
Arancha Ruiz Oubiña, a responsable do fútbol
feminino na FGF, o At. Arousana cometeu aliñación
indebida por despiste na xornada 19 cando, no minuto
78, Nando González fixo a quinta substitución
retirando a Sara González para que entrara Laura ao
campo. Non houbo reclamación por parte do
Deportivo, o seu rival. (19/02/2017).
2.2. Aliñacións indebidas que poderían atender á
intención de causar un menor dano.
Poderiamos incluír aquí o acontecido na derradeira
xornada da pasada liga do grupo I de Segunda
española, cando o Orzán, ante unha protesta de
xogadoras que se negan a viaxar co equipo, decide ir a
Mareo cun número de futbolistas do primeiro plantel
inferior ao permitido. O partido non tiña
transcendencia e o campionato foi completado nunhas
circunstancias irregulares pero que, dentro dese
contexto de intranscendencia, dá para interpretar que o
club tomou unha decisión adecuada. O Mareo
tampouco reclamou.
3. Aliñacións indebidas baixo o amparo institucional.
Non nos constan no fútbol feminino pero existen,
xeralmente por desleixo ou ignorancia por parte dunha
federación. Poñamos dous exemplos acontecidos en
Galiza:
Rematando o século XX, a Terceira galega vivira unha
escandalosa reiteración de aliñacións indebidas de
varios clubs por non utilizar o número mínimo de
xogadores menores dunha idade establecida por
normativa. A FGF, presidida por Julio Meana, preferiu
ollar para outro lado normalizando unha ilegalidade
que modificaría notabilisimamente a táboa
clasificatoria.
Na 2010/11, coa chegada de José García Liñares á
presidencia da FGF, o de Tordoia decretou unha
amnistía sobre as sancións leves de xogadores,
impropia na metade dunha campaña, que permitiu
utilizar a futbolistas en xornadas para as que foran
punidos, ademais de alterar a acumulación dos cartóns
amarelos dos deportistas dos catro conxuntos galegos
que posteriormente xogarían contra os das outras
Terceiras a fase de ascenso a Segunda B.
Normativa sancionadora:
A regulación das sancións sobre as aliñacións
indebidas está recollida no Código Disciplinario da
RFEF. Nel contémplase o concepto, os prazos para
reclamación e as sancións. En calquera normativa
deben establecerse garantías xurídicas para os
presuntos culpables. Con isto estou referíndome a que
un delito deportivo ten tamén a súa prescrición. Do
contrario, podería non existir unha consistencia
competicional e calquera cousa que acontecera cun
exceso de retraso, acaso prexudicaría a terceiros. Non
serve a realización de xuízos paralelos máis que para
ensuciar a imaxe dunha entidade ou dunha persoa. O
coñecemento dunha aliñación indebida, sobre todo se
atrás dela existe unha vontade de transgredir unha
norma que é para todos con intención de beneficiarse,
debe ser denunciada e a denuncia feita en tempo e
forma diante do organismo establecido para resolver
este tipo de casos. Actuar de xeito diferente, solicitar a
solidariedade dos demais nas xornadas finais cando
outra sociedade sente sobre si a presión do descenso,
só se explica en termos de desabafo, pero non atende a
un discurso que comungue co mundo da lei en sentido
estrito. Mesmo pudendo ter razón, non se fixeron os
deberes por descoñecemento ou por desleixo. Pero tan
perigoso como transgredir a lei pode ser cambiar as
normas no medio dun exercicio cando non todos os
clubs estean conformes con facelo. Até o mes de abril
houbo catro aliñacións indebidas que se denunciaron
oficiosamente contra El Olivo pola participación de
Ainoa Galarza usando a licenza doutra compañeira. Na
xornada 1, en Vilagarcía, usando a de Desi; nas
xornadas 17, 18 e 19, contra Friol, Femiastur e
Atlántida Matamá, usando a de Jessy. Só un equipo, o
Gijón, na xornada 3, tras recibir unha misteriosa
chamada desde Galiza, que lle informaba da presenza
dunha Ainoa Galarza con catorce anos usando a
licenza de Desi, formalizou unhas alegacións en tempo

FF
7
e prazo na RFEF, pero ante a inconsistencia das probas
aportadas (fotografías dunha presunta Ainoa Galarza
xogando e de Desi noutro lugar), e a imposibilidade de
aportar testemuñas de xente que se implicara, desistiu
de continuar co procedemento. O cadro xixonés, fronte
ao que consideraban unha inxustiza, sentiuse
abandonado polo resto do fútbol, incluso daqueles que
agora reclaman en redes sociais a aplicación
contundente da lei e a descualificación de El Olivo.
A persecución da ilegalidade:
Os dous elementos máis importantes para perseguir as
ilegalidades son, basicamente, a actitude e a aptitude
para facelo. A actitude representa a vontade para
acometelo, o interese que realmente levante unha
competición para ordenala do mellor xeito, coidala en
todos os seus requisitos e protexela nas súas formas e
na súa esencia; a aptitude ten que ver cos medios que
se destinen para que a competición se desenvolva de
acordo aos principios establecidos e baixo a normativa
que a rexe. De nada serve establecer normas se logo o
cumprimento das mesmas fica ao albedrío dos
competidores, que sempre vai estar condicionado polas
súas necesidades. O mesmo que o fútbol afeccionado
ten menos esixencias para o seu desenvolvemento que
o profesional, desde o punto de vista da persecución
dos que vulneran as normas, debería de ter tamén
outros prazos, sen perderlles a lóxica do tempo, en
canto que desde a administración federativa non se
atopen mecanismos que, por exemplo, no caso das
aliñacións, ofrezan maiores garantías de que cada
persoa que aparece nomeada nun acta sexa
exactamente esa persoa e non unha que a suplante. Coa
introdución do Sistema Fénix na RFEF informatizouse
o fútbol español, mudaron as clásicas fichas
acartonadas por outras plastificadas, tamén cos códigos
propios. Na maior parte das veces, o problema non é a
presentación da licenza, senón que a licenza presentada
sexa a da futbolista que se aliña. No que hai que
investir é en evitar esa mentira, en atopar a mellor
fórmula para evitar a suplantación de persoas e, se non
queda outra e en cada partido hai que facer unha
revisión de fichas, haberá que oficializar un espazo de
tempo para isto en todos os encontros. O deporte
tamén é unha plataforma para educar e a educación
precisa de esforzos económicos, persoais e de tempo.
Se unha parte do fútbol é argalleira, manipuladora e
deshonesta hai que reeducala ou, de acordo á
lexislación, sancionala.
O que todos desexamos é que se persigan o antes
posible, con contundencia e eficacia, as aliñacións
indebidas e calquera outro tipo de ilegalidades. Iso
tamén vai ser fundamental para harmonizar o
crecemento do fútbol feminino, para que consolide
credibilidade neste eido.
Unha curiosidade para rematar
Á vista dos acontecementos da última semana e media
de marzo, apareceron catro nomes relacionados coa
noticia das aliñacións indebidas no grupo I de Segunda
División. Por un lado, os implicados directamente, El
Olivo, Tony Pazó e a ex xogadora do club, Jessy
Bedoya, que segundo as noticias circulantes nos
medios puxo unha denuncia contra o cadro vigués ante
a RFEF e a policía pola suplantación da súa persoa.
Por outro lado, e a través do seu facebook, o Femiastur
cunha nota que non asina ningunha persoa en concreto,
solicitando xustiza, apoios do resto dos clubs e a
condena de El Olivo, publicada baixo o encabezado
“Nuestro apoyo a la DENUNCIA DE LA
JUGADORA JESSICA BEDOYA POR PRESUNTAS
ALINEACIONES INDEBIDAS POR PARTE DEL
FVPR EL OLIVO, CLUB DE SEGUNDA DIVISIÓN,
GRUPO 1.” (sic)
Tras isto é inevitable construír o marco do outro
debate, o que se xoga á marxe do xuíz de competición
e si nos tapetes sintéticos co balón polo medio e a
presión do final da temporada, sen con isto pretender
salvar a ninguén nunha historia na que hai máis
culpables que inocentes. O marco da polémica a máis
baixa escala está debuxado na loita pola permanencia
na que están mergullados El Olivo e Femiastur. Non se
entende doutro xeito cando no seu momento o único
club que tentou facer as cousas ben, o Gijón F. Fem.,
que curiosamente tamén loita por non baixar, ficou só,
pero daquela ían tres xornadas e agora faltan tres.
Por último, é inevitable non reparar nun feito
significativo. Os dous últimos casos probados de
aliñacións indebidas no grupo I da Segunda División
española foron estes:
14/04/2013: Femistur-Compostela, 4-2, con resolución
favorable ao Compostela, demostrándose a
participación de sete xogadoras do Femiastur, que non
eran do equipo principal da entidade, tal e como vimos
noutra parte deste artigo.
03/11/2013: Sárdoma-Ponferrada, 2-0, con resolución
favorable ao Ponferrada ao demostrarse que Tony
Pazó, entón técnico do Sárdoma, empregara unha
futbolista que ese día pola mañá participara noutro
partido entre o Sárdoma B e o Tyde.

FF
8
Polo mundo
España gaña a Algarve Cup
Primeira participación e primeiro título para España na
Algarve Cup. Certo que non estaban os grandes
participantes doutras edicións, pero si andaban no torneo
grandes como Suecia, Noruega e Canadá, cuarta na
clasificación mundial da FIFA, á que derrotaron as hispanas
na final. No xogo decisivo abondou un golazo pola escuadra
de Leila, aos tres minutos, para erguer o trofeo. Logo disto
ninguén é capaz de saber onde está o teito actual de España
nin tampouco vai poder medirse canto tempo de crecemento,
e sobre todo resultados, perdeu o país ibérico durante os
anos que estivo nas mans de Ignacio Quereda. Ao final non
son as persoas, senón os feitos, os que poñen a cada quen no
seu lugar.
Foto: © Federação
Portuguesa de Futebol
O Barcelona, por primeira nas
semifinais da Copa de Europa
Se o comezo de marzo
foi feliz para o fútbol
español, non menos foi
o remate do mes, agora
ao nivel de clubs. O fito
foi posto polo
Barcelona. O conxunto
catalán, ao derrotar ao
Rosengård nos dous partidos de cuartos de final da Copa de
Europa, accede á semifinal da máxima competición mundial
de clubs por primeira vez na súa historia. Se en Malmoe
gañara cun tanto de Leila, no Mini Estadi as dianas foron de
por Jenny e Mariona para sentenciar cun global de 3-0.
Como na versión masculina están en cuartos, e na xuvenil
masculina en semifinais. As azul e grana deberán debater a
continuidade contra o Paris Saint-Germain de Vero.
Foto: Mariona tras o 2-0 da volta. © UEFA
Nadine Kessler, conselleira da
UEFA para o futfem
Retirada na pasada campaña debido a unha lesión, a alemá
Nadine Kessler foi nomeada pola UEFA como conselleira
do organismo para o fútbol feminino. Nada máis asumir o
cargo, a mellor xogadora do mundo en 2014 recoñeceu que
o fútbol feminino “está desenvolvéndose a un ritmo moi
rápido, abríndoselle unhas oportunidades que nin soñabamos
cando comecei a miña
carreira”. Desde a súa
nova condición, a ex do
Turbine de Postdam
engadiu que estaba
“buscando fórmulas para
mellorar a Copa de
Europa e que teña máis atención da que agora dispón”.
Foto: © UEFA
Francia triunfa, por primeira
vez, na Shebelieves Cup
Contra todo prognóstico, a
selección francesa
proclamouse vencedora da
Shebelieves Cup, torneo
amigable que cumpriu a
súa segunda edición e que
está organizado pola
federación estadounidense.
A gala foi a única selección invicta nun torneo a tres
partidos no que só cedeu unha igualada en goles contra
Alemaña. No partido inaugural derrotaron por 2-1 a
Inglaterra e no final, contra Estados Unidos, no que o
vencedor garantía o título e o empate dáballo as francesas
logo do triunfo alemán sobre Inglaterra no partido anterior
(1-0), as de Olivier Echouafni venceron claramente por 3-0
con goles de Abily, de penalti, Le Sommer e outra vez
Abily, este no segundo tempo, que a convertían na
goleadora da competición. Alemaña foi segunda, Inglaterra
terceira e, sorprendentemente, as anfitrioas fecharon a táboa.
Foto: © Federation Francaise de Football
A Cyprus Cup vai para Suíza
A selección
suíza fíxose
coa décima
edición da
Cyprus Cup
superando na
final a Corea
do Sur. O
combinado
do país
alpino alcanzou o partido decisivo ao ser a que mellor
diferenza de puntos obtivo das tres seleccións que lideraron
os grupos da fase previa e que remataron con sete puntos.
Irlanda foi a peor parada dos líderes ao facer un diferencial
de goles de 3-0 contra o 4-0 das coreanas. O encontro final
rematou con 1-0 favorable ao cadro europeo grazas ao tanto
que conseguira Dickenmann no minuto 58. As helvéticas,
que por primeira vez levaron o trofeo, recollen a testemuña
de Austria, gañadora da edición de 2016.
Foto: © Schweizericher Fussballverband

Eslovaquia ergue a Istria Cup
O o
amigable
seleccións marcado
para comezos de
marzo,
modesto
que se xogan no calendario internacional nesta época
o principal protagonismo á selección eslovaca, que na final
derrotou a Bosnia e Hercegovina por 2-0, con goles logrados
por Mirova (34’) e Liskova (84’). Na fase previa, as
campioas lideraran o grupo A cedendo só un empate sen
goles contra Irlanda do Norte na primeira xornada
contra Eslovania e Taiwan, representaron vitorias. No grupo
B, as bosníacas superaron aos combinados B de Francia e
Hungría, valéndolles o empate sen goles da derradeira
xornada ante a absoluta de Croacia. O torneo disputouse,
como nos dous anos anteriores, na cidade croata de Umag.
Foto: © Slovenský Futbalový Zväz
Chastain e MacMillan ao
National Soccer Hall of Fame
As antigas internacionais estadounidenses,
Brandi Chastain, a do penalti decisivo no
Mundial do 1991 na quenda contra China,
e Shanon MacMillan, que tamén estivo
naquela final e na do ouro olímpico de
1996 Atlántica, abrindo o marcador no
encontro disputado tamén contra a
escuadra chinesa, foron incorporadas ao
Salón da Fama do fútbol estadounidense o pasado 24
marzo nunha cerimonia celebrada no estadio Avaya da
cidade californiana de San Xosé, na previa do partido que a
selección masculina disputaba contra Honduras no
clasificatorio para o Mundial de Rusia.
A III Aphrodite Cup
Letonia
O quinto trofeo
amigable axendado
para o mes de m
III Aphrodite Cup,
decidiuse nunha final
moi igualada
disputada por dúas das
tres seleccións bálticas
participantes, na que Letonia se impuxo a Estonia desde o
punto de penalti tras remataren o partido sen goles. A
quenda concluíu 5-4. Malta derrotou a Lituania do mesmo
xeito logo que o seu encontro rematara 1-1.
derradeiro lugar, Chipre superou con claridade a Bahráin por
7-1. A competición desenvolveuse en Chipre
e o 16. Foto: © Latvijas Futbola Federācija
FF
9
a ergue a Istria Cup
O outro torneo
amigable de
seleccións marcado
para comezos de
marzo, un dos máis
modestos dos cinco
que se xogan no calendario internacional nesta época, deulle
o principal protagonismo á selección eslovaca, que na final
0, con goles logrados
Na fase previa, as
campioas lideraran o grupo A cedendo só un empate sen
goles contra Irlanda do Norte na primeira xornada. O resto,
representaron vitorias. No grupo
osníacas superaron aos combinados B de Francia e
valéndolles o empate sen goles da derradeira
xornada ante a absoluta de Croacia. O torneo disputouse,
como nos dous anos anteriores, na cidade croata de Umag.
tain e MacMillan ao
National Soccer Hall of Fame
cionais estadounidenses,
Brandi Chastain, a do penalti decisivo no
Mundial do 1991 na quenda contra China,
e Shanon MacMillan, que tamén estivo
naquela final e na do ouro olímpico de
Atlántica, abrindo o marcador no
encontro disputado tamén contra a
, foron incorporadas ao
Salón da Fama do fútbol estadounidense o pasado 24 de
marzo nunha cerimonia celebrada no estadio Avaya da
do partido que a
selección masculina disputaba contra Honduras no
Aphrodite Cup para
O quinto trofeo
amigable axendado
para o mes de marzo, a
Aphrodite Cup,
decidiuse nunha final
moi igualada
utada por dúas das
tres seleccións bálticas
participantes, na que Letonia se impuxo a Estonia desde o
punto de penalti tras remataren o partido sen goles. A
4. Malta derrotou a Lituania do mesmo
1. Para evitar o
derradeiro lugar, Chipre superou con claridade a Bahráin por
1. A competición desenvolveuse en Chipre entre os días 9
Alemaña ponse primeira
A selección alemá superou á dos Estados
Unidos na clasificación mundial tras a
publicación da actualización por parte da
FIFA o pasado día 24. As xermanas recuperan
a hexemonía tras perdela fronte a selección
das barras e estrelas, que mandaba no mundo
desde o 10 de xullo do 2015.
en canto aos dez primeiros lugares da táboa
descende do cuarto ao quinto
oitavo. A nova situación está deste xeito: 1. Alemaña, 2.108;
2. Estados Unidos, 2.105; 3. Francia, 2.072; 4. Inglaterra,
2.022; 5. Canadá, 2.017; 6. Xapón e Suecia, 1.977; 78.
Australia, 1.976; 9. Brasil, 1.961; e 10. Corea do Norte,
1953. Fora destes, a seguinte modificación corresponde co
ascenso de España ao décimo terceiro lugar en detrimento
de China. As hispanas acumulan 1.862 pu
Comeza a liga xaponesa
O INAC Kobe Leonessa converteuse no
primeiro líder da liga xaponesa, que
comezou no pasado día 26. O seu triunfo
por 3-0 sobre o Nojima Stella valeulle
para comandar a táboa na primeira data do
torneo. O Vegalta Sendai, que
casa do JEF Utd. por 2-1, e o NTV Beleza,
que se impuxo na súa casa ao Elfen Saitma polo mesmo
resultado, ocupan a segunda posición. Cun único gol no
partido, obra de Nokoyama, o Parceiro Nagano sumou tres
puntos ante o Urawa Reds. O único empate
sen goles o Albirex Niigata e o Iga Kunoichi.
Sorteo para o Mundial na
zona europea
O próximo 25 de abril terá lugar
o sorteo de grupos da zona
europea para a fase de
clasificación ao Mundial de
Francia do 2019. Os equipos estarán distrib
grupos de cinco combinados. Na copa dos cabezas de serie
estarán Alemaña, Inglaterra, Noruega, Suecia, España, Suíza
e Italia. Os campións, xunta á selección gala, terán praza na
fase final do torneo. Os catro mellores segundos disputarán
dúas eliminatorias até determinar o noveno equipo do Vello
Continente que estea no Mundial.
Rolda de Elite Sub’17
As seleccións de Holanda, Noruega,
Inglaterra, Irlanda, Francia, Españ
Alemaña, esta como mellor segunda, estarán
na fase final do Europeo 2017 que
en Chequia, clasificada directamente como
anfitrioa, entre o 2 e o 14 de maio.
Alemaña ponse primeira
A selección alemá superou á dos Estados
a clasificación mundial tras a
publicación da actualización por parte da
As xermanas recuperan
a hexemonía tras perdela fronte a selección
que mandaba no mundo
desde o 10 de xullo do 2015. Non foi a única modificación
en canto aos dez primeiros lugares da táboa,.pois Canadá
descende do cuarto ao quinto posto e Australia do sexto ao
oitavo. A nova situación está deste xeito: 1. Alemaña, 2.108;
2. Estados Unidos, 2.105; 3. Francia, 2.072; 4. Inglaterra,
anadá, 2.017; 6. Xapón e Suecia, 1.977; 78.
Australia, 1.976; 9. Brasil, 1.961; e 10. Corea do Norte,
1953. Fora destes, a seguinte modificación corresponde co
ascenso de España ao décimo terceiro lugar en detrimento
de China. As hispanas acumulan 1.862 puntos.
Comeza a liga xaponesa
O INAC Kobe Leonessa converteuse no
primeiro líder da liga xaponesa, que
comezou no pasado día 26. O seu triunfo
0 sobre o Nojima Stella valeulle
para comandar a táboa na primeira data do
torneo. O Vegalta Sendai, que gañou na
1, e o NTV Beleza,
que se impuxo na súa casa ao Elfen Saitma polo mesmo
resultado, ocupan a segunda posición. Cun único gol no
obra de Nokoyama, o Parceiro Nagano sumou tres
puntos ante o Urawa Reds. O único empate consumárono
sen goles o Albirex Niigata e o Iga Kunoichi.
rteo para o Mundial na
O próximo 25 de abril terá lugar
o sorteo de grupos da zona
europea para a fase de
clasificación ao Mundial de
Francia do 2019. Os equipos estarán distribuídos en sete
grupos de cinco combinados. Na copa dos cabezas de serie
estarán Alemaña, Inglaterra, Noruega, Suecia, España, Suíza
e Italia. Os campións, xunta á selección gala, terán praza na
catro mellores segundos disputarán
s eliminatorias até determinar o noveno equipo do Vello
Continente que estea no Mundial.
Rolda de Elite Sub’17
As seleccións de Holanda, Noruega,
Inglaterra, Irlanda, Francia, España, e
Alemaña, esta como mellor segunda, estarán
o 2017 que terá lugar
en Chequia, clasificada directamente como
anfitrioa, entre o 2 e o 14 de maio.

Máis perto
Mari Paz volve con España
A dianteira do Valencia, Mari Paz, volve á
convocatoria da selección española unha vez
que estivera ausente para a disputa da Algarve
Cup. A de Bamio foi convocada para o
encontro que España disputará contra Bélxica
o día 8 de abril no estadio Kehrweg de Eupen.
Mari Paz é a única galega, debido a que o
seleccionador Jorge Vilda decidiu non chamar a Vero
debido á súa sobrecarga de partidos en abril co Paris Saint
Germain.
Foto: © Real Federación Española de Fútbol
Tere axuda a España sub’17 a
chegar á Eurocopa
A media deportivista Tere participou
activamente da clasificación da selección
española sub’17 para a fase f
europeo da categoría ao ser titular nos
partidos xogados pola “roja” en
Mafra (Portugal), correspondentes ao
grupo 6 da Rolda de Elite. A mediacentro
estivo presente nas vitorias hispanas contra Portugal,
Islandia e Suecia.
Foto: © Revista do Fútbol Feminino Galego
16 árbitras galegas mirando a
Primeira
Tiveron lugar no campo
de San Lázaro e na sede
da delegación de árbitros
de Compostela, as probas
do I Programa de
Selección de árbitras
para a Primeira División Feminina. Dezaseis colexiad
galegas estiveron presentes o 11 de marzo para que se
puideran establecer valoracións sobre a súa forma física e os
seus coñecementos en materia de arbitraxe. A xornada
estivo presidida polo máximo responsable arbitral galego
Bernardino González Vázquez. O Comité Galego fixou unha
segunda convocatoria para o día 6 de maio. Tras a mesma,
escollerá catro candidatas que acudiran ás Rozas o
próximos 17 e 18 de xuño para determinar que galegas
estarán na Primeira Feminina 2017/18. Foto:
Galega de Fútbol
Futmenina.com, a xestación
dun novo proxecto
O fútbol feminino está de parabéns. Neste auxe, e de novo
dende Galicia, varias xogadoras/es e adestradoras/es
FF
10
Mari Paz volve con España
A dianteira do Valencia, Mari Paz, volve á
convocatoria da selección española unha vez
disputa da Algarve
Cup. A de Bamio foi convocada para o
encontro que España disputará contra Bélxica
o día 8 de abril no estadio Kehrweg de Eupen.
debido a que o
seleccionador Jorge Vilda decidiu non chamar a Vero
obrecarga de partidos en abril co Paris Saint-
Tere axuda a España sub’17 a
A media deportivista Tere participou
activamente da clasificación da selección
española sub’17 para a fase final do
europeo da categoría ao ser titular nos
partidos xogados pola “roja” en Jamor e
Mafra (Portugal), correspondentes ao
grupo 6 da Rolda de Elite. A mediacentro
estivo presente nas vitorias hispanas contra Portugal,
16 árbitras galegas mirando a
Tiveron lugar no campo
de San Lázaro e na sede
da delegación de árbitros
de Compostela, as probas
do I Programa de
Selección de árbitras
para a Primeira División Feminina. Dezaseis colexiadas
galegas estiveron presentes o 11 de marzo para que se
puideran establecer valoracións sobre a súa forma física e os
seus coñecementos en materia de arbitraxe. A xornada
estivo presidida polo máximo responsable arbitral galego,
z. O Comité Galego fixou unha
segunda convocatoria para o día 6 de maio. Tras a mesma,
escollerá catro candidatas que acudiran ás Rozas os
17 e 18 de xuño para determinar que galegas
oto: © Federación
Futmenina.com, a xestación
. Neste auxe, e de novo
dende Galicia, varias xogadoras/es e adestradoras/es
asesoradas por árbitras/os
están traballando nunha
web íntegra de fútbol
feminino; actualidade,
estatísticas, curiosidades,
análise, recomendacións, etc. Para facela o máis completa
posible e para ledicia dos que nos gusta este deporte teñen á
vosa disposición unha enquisa sobre o contido, podes
aportar o teu grao de area facendo clic en
www.futmenina.com
Votacións para a escolla do
Once Ideal
Na segunda quincena de marzo
comezou o proceso de
votacións para a escolla do
Once Ideal dos equipos galegos
de Segunda División. Once
xogadoras dos oito equipos,
seguindo un esquema 1x4x4x2
son as candidatas para cada
posición. Dos resultado da votación sairán as once elixidas
2016/17. Igualmente, e por segundo ano, entre as máis
votadas para cada posición, menores de 19 anos, sairá
elixido o once Ideal Promesa. As elixidas en ambos onces
serán, posteriormente, as candidatas a seren elixidas mellor
xogadora galega da Segunda División e mellor promesa
galega da temporada. Tanto unhas como outras terán un
premio engadido, non en forma de trofeo, que fare
público o próximo mes. Do mesmo xeito, esa recompensa
será tamén para outras seis futbolistas de Segunda División
que formen parte da Convocatoria Ideal, o mesmo que as
tres finalistas ao premio de mellor xogadora da Primeira
División Galega.
Vilalba acollerá a segunda
fase do comarcal sub’12
Os campos da Madalena, en Vilalba,
acollerán a segunda fase do
Campionato Galego Comarcal na
categoría sub’12. A competición
presenta unha novidade a respecto de
anos anteriores, pois esta segunda
fase será unha segunda volta do
todos contra todos en relación á
xogada en Allariz o pasado 6 de
decembro. Na actualidade, a táboa está encabezada pola
Coruña, con doce puntos, seguida por Santiago con nove,
Vigo con seis, Ferrol con tres e Pontevedra que aínda non
puntuou. Os catro primeiros clasificados disputarán a fase
final da competición. Nas tres anteriores edicións o
combinado gañador foi o pertencente á delegación da
Coruña, que derrotou a Pontevedra hai tres anos e a Ferrol
nos dous últimos.
análise, recomendacións, etc. Para facela o máis completa
posible e para ledicia dos que nos gusta este deporte teñen á
vosa disposición unha enquisa sobre o contido, podes
aportar o teu grao de area facendo clic en
Votacións para a escolla do
Na segunda quincena de marzo
comezou o proceso de
votacións para a escolla do
Once Ideal dos equipos galegos
de Segunda División. Once
oito equipos,
seguindo un esquema 1x4x4x2
son as candidatas para cada
posición. Dos resultado da votación sairán as once elixidas
2016/17. Igualmente, e por segundo ano, entre as máis
votadas para cada posición, menores de 19 anos, sairá
al Promesa. As elixidas en ambos onces
serán, posteriormente, as candidatas a seren elixidas mellor
xogadora galega da Segunda División e mellor promesa
Tanto unhas como outras terán un
premio engadido, non en forma de trofeo, que faremos
público o próximo mes. Do mesmo xeito, esa recompensa
será tamén para outras seis futbolistas de Segunda División
que formen parte da Convocatoria Ideal, o mesmo que as
tres finalistas ao premio de mellor xogadora da Primeira
acollerá a segunda
fase do comarcal sub’12
Os campos da Madalena, en Vilalba,
acollerán a segunda fase do
Campionato Galego Comarcal na
categoría sub’12. A competición
presenta unha novidade a respecto de
pois esta segunda
segunda volta do
todos contra todos en relación á
xogada en Allariz o pasado 6 de
decembro. Na actualidade, a táboa está encabezada pola
Coruña, con doce puntos, seguida por Santiago con nove,
Vigo con seis, Ferrol con tres e Pontevedra que aínda non
ou. Os catro primeiros clasificados disputarán a fase
. Nas tres anteriores edicións o
combinado gañador foi o pertencente á delegación da
Coruña, que derrotou a Pontevedra hai tres anos e a Ferrol

FF
11
Juan Carlos Quiroga dirixirá á
Milagrosa até o remate
Juan Carlos Quiroga Rey dirixirá
ao primeiro equipo feminino da
Milagrosa, e tamén ao infantil
feminino, no que resta de
temporada. O técnico, que comeza
unha nova etapa, manifesta que “o
obxectivo coas primeiras é o de
asentalas como grupo, seguir
crecendo a todos os niveis,
incorporar novas xogadoras que
veñen procedentes do infantil para
que se vaian adaptando ás esixencias que ten a Primeira
División Galega feminina e, sobre todo, adaptarse ás
esixencias da categoría e dos demais equipos da mesma”.
Foto: © S. Cult. D. Milagrosa
A lesión da defensa Sabrina
ficou nun susto
Sabrina Morales, defensa do
Victoria herculino, debeu retirarse
do campo debido a unha forte
doenza aos 59 minutos do partido
xogado o pasado 12 de febreiro
entre o seu equipo e o Sárdoma, A
xogadora, tras dúas semanas de
baixa, unha vez descartada a lesión,
volveu a reincorporarse ás
convocatorias do equipo malia que
o seu técnico, Marcos Mato, non a
empregou nos partidos contra o Femiastur e o Atlántida
Matamá. Finalmente, ao estar plenamente recuperada,
volveu ter minutos no derradeiro partido do mes de marzo
contra o Tordoia.
O Torre ficha a Angy,
Tesouro e Laura Fernández
Para afrontar con maiores garantías a
recta final do campionato, no que
está loitando por conservar a
categoría da Primeira División
galega no ano da súa estrea, o
conxunto coruñés do Torre fichou
durante o pasado mes a tres
xogadoras. Son elas Angy, a
guardarredes procedente do Victoria,
Tesouro, do fútbol sala e Laura
Fernández. Con iso complementan a
fichaxe de Marta Mosteiro, que regresara meses antes ao
equipo dirixido por Toño Rubiales. O cadro arlequinado
loita co Arcadia, San Miguel e Alertanavia por non
acompañar ao Aguiño no descenso de categoría.
Foto: Angy. © Revista do Fútbol Feminino Galego
Ángela volveu caer das
convocatorias
A xogadora baionesa afincada en
Madrid, Ángela Rodríguez Martínez,
capitá do Madrid C.F. Fem., que
estivera afastada do fútbol durante
un ano por unha lesión grave, e que
aparecera a finais de febreiro nun
partido contra o Guadamur no que
xogou 56 minutos, volveu
desaparecer das convocatorias do
líder do grupo V da Segunda
División que, por outro lado,
incorporou para a posición da galega
a Marta Carro, procedente do Verona italiano. Foto: © Mdrid
C.F. Fem.
Irotxa volve marcando
A central da Milagrosa Iria Rey
Alonso, “Irotxa”, regresou aos
campos tras unha ausencia de
catorce xornadas, máis da metade da
Liga. O seu retorno foi do mellor
xeito posible, pois a luguesa só
tardou nove minutos en abrir o
marcador nas Relfas, no choque que
as vermello e brancas xogaban
contra o Sárdoma B. Foi o terceiro
tanto que logra nesta campaña. A defensa é unha gran
lanzadora de libres directos e, neste caso, repetiu a súa
especialidade cun eficaz golpeo co pé esquerdo.
Concello de Boiro, primeiro
en celebrar o ascenso
Tras derrotar ao At.
Arousana B por 0-6, o
Concello de Boiro,
estreante esta temporada
logo de nacer das cinzas
do A.C.R.D. Boiro, foi o
primeiro equipo galego en
celebrar un ascenso. O
novo proxecto barbanzán
será o terceiro cadro da vila boirense en militar no terceiro
chanzo do fútbol español logo que antes o fixeran o citado
A.C.R.D. e o C.D. Boiro. O partido celebrado en Berdón,
que rematou en festa, foi axiña encamiñado por Eva. A
xogadora do equipo campión do grupo II iniciou no minuto
9 o que sería o seu primeiro hat-trick da campaña. Antía,
Laura Triñanes e Marina completarían a media ducia nun
choque no que, sorprendentemente, non sumou dianas
Melanie, a mellor goleadora do grupo. A escuadra boirense,
con xogadoras de recoñecida experiencia na Primeira
División Galega, cumpriu os prognósticos que a daban como
favorita. Foto: © Esc. F. Mun. Conc. Boiro

FF
13
Eu teño a sorte de compartir vestiario con Esther dende
hai tres anos. Dende o primeiro momento axudoume
moito á miña a integración no equipo, aportándome
moita confianza dentro do campo e, sobre todo,
axudándome nos aspectos extradeportivos. Xa tivera a
sorte de poder dar uns toques de balón con ela cando
coincidiramos nunha entrevista no campo da Cheda no
ano 2011. Daquela aínda non xogabamos xuntas, pero
alí xa puiden ver a calidade que tiña nas súas botas,
unha condición que, como comprobei, continúa a ter
no día de hoxe. Para min, compartir vestiario con ela é
un privilexio, xa que é totalmente imprescindible para
o equipo. Para min, persoalmente, xogar ao lado dunha
xogadora coas aptitudes dela é algo que non encontras
en todos os lados. O fútbol que sae dos seus pés é puro
espectáculo, tanto que cando a vexo dende a bancada,
e incluso dende o propio campo, moitas veces quedo
abraiada coas cousas que fai en calquera parte do
encontro e sen importarlle o rival. Penso que é unha
xogadora que ten un longo percorrido no fútbol, no cal
quédalle moito que demostrar. Tamén aporta alegría ao
vestiario, o cal é moi importante. Pichurrita, a festa
que non falte! Só podo dicir que espero seguir
compartindo vestiario con ela durante moito tempo e
darlle as grazas pola forma de ser que ten comigo, por
sacarme un sorriso sempre e apoiarme.
Marta López Sánchez
(S. Cult. D. Milagrosa)
Fotos: © Esther Núñez Arias e S. Cult. D. Milagrosa
Esther Núñez Arias
Lugo
04/06/1996
Media punta / Dianteira
Equipos
2012/13
S. Cult. D. Milagrosa
(Liga Galega – 1ª División)
2013/14
2014/15
2015/16
(2ª División)
2016/17

FF
14
Nuria,
preparada para
despegar
Malia súa xuventude,
Nuria Rábano leva
varios anos sendo un
referente na base do
fútbol feminino
galego. A noticia
sobre a súa calidade
chegou axiña a
Madrid e por iso
pasou polas
seleccións españolas
sub’16, sub’17 e
agora a sub’19.
Probablemente faltoulle estar nunha gran fase final
de Eurocopa, algo que pode conseguir ao remate
desta temporada. O seu fútbol seguiu unha
evolución permanente que só detiveron pequenas
lesións musculares e, sobre todo, o seu paso polo At.
Arousana, que coincidiu cunha ausencia de case un
ano, o que estivo co cadro de Vilagarcía, das
convocatorias da selección española. A fichaxe polo
Deportivo volveu a dar luminosidade ao seu fútbol.
Tres cuartos de ano despois desa toma de decisión
todos podemos comprobar que acertou coa mesma.
O seu desenvolvemento muscular afastouna das
lesións anteriores, o nivel competitivo do cadro
branco e azul obrigouna a estar cada día ao seu
máximo nivel, algo que recoñeceu o seleccionador
español sub’19, Pedro López, recuperándoa para a
elite do fútbol europeo.
Que foi o que te enganchou para xogar fútbol?
Desde pequena, no patio do colexio, os meus amigos,
pouco a pouco, foron convencéndome e comecei a
engancharme. Tamén influíu que fora co meu pai
cando el adestraba e pasaba o adestramento dándolle
patadas a un balón. Os seus xogadores, como era
pequeniña, xogaban moito comigo. Ía ver case todos os
partidos e era moi fan dese equipo. A miña irmá maior
xogou un par de anos, pero logo deixouno.
Practicaches tamén algún outro deporte?
Sempre optei polo fútbol, pero tamén xogaba cos meus
compañeiros de equipo a fútbol sala ata cumprir os
quince anos, sendo cadete de segundo ano.
O teu equipo até os 16 nos foi sempre o Milladoiro?
Si, e ben agradecida que estou. Os meus compañeiros e
todo o club sempre me respectaron e apoiaron nos dez
anos que estiven alí. Gustaríame poder xogar aínda con
eles.
Supoño que eras moi pequena pero, sendo de
Santiago, tres algunha referencia daquel Compostela
da Segunda División?
A verdade é que non, era moi pequena e só me
preocupaba o meu equipo e os nosos partidos.
Pasaches moito tempo xogando ligas mixtas. Que
anécdotas, positivas e negativas, podes contarnos
desa etapa nos campos de fútbol?
Que eu crea recordar, nunca tiven unha anécdota
negativa. Como moito algún pequeno comentario de
pais ou nais na bancada, despois todo foron anécdotas
positivas. Cos meus compañeiros tiñamos moi bo
equipo e tanto a fútbol como a fútbol sala todos os
anos competiamos por todos os campionatos.
Gañabamos moitos e perdiamos moitos. Lembro con
moito cariño o Campionato Galego benxamín que
gañamos en Guitiriz coa selección de Santiago, e estar
na selección galega cando todos eramos nenos. Tamén
a final do torneo de Abegondo que perdemos, pero
participaron 80 equipos e xogamos a final. Entregaron
os trofeos, Lendoiro, o adestrador do Dépor, Lotina, e
o xogador Guardado; ou a entrevista que me fixo a
TVG na Copa Sálvora, cando era alevín, na que
perdemos a final por penaltis e eu non quedei pichichi
por un gol. Tamén lembro os dous trofeos de mellor
xogadora que me deran en dúas Compostela Cup de
fútbol sala; ou a fase de ascenso a Liga Galega en
infantís, na que conseguimos o ascenso á Liga Galega
por primeira vez na historia do club, xogando o último
partido na casa contra o Imperator de Coruña,
coincidindo coa festa da entidade. O campo estaba
cheo de xente e gañamos 3-0. E aínda habería moitas
máis lembranzas.
E tamén, en positivo e en negativo, que é o mellor de
xogar con rapaces até os 16 e que é o peor?
Para min foi todo positivo, desde a grande amizade con
todos ata todo o nivel que puiden chegar a conseguir
grazas a xogar con eles. O máis negativo que puiden
ver é o aspecto físico, segundo ían pasando os anos, e
o ter que acabar pasándome ao feminino.
En cadetes xogaches o campionato comarcal, cres
que iso puido atrasar o teu nivel formativo?
Non creo. Malia xogar sempre na Primeira
Autonómica chegamos a estar nunha fase de ascenso á
Liga Galega, malia perdermos a derradeira
eliminatoria contra o Victoria da Coruña por un só gol.

FF
15
Unha persoa fundamental na túa traxectoria é o teu
pai. Que nos podes dicir del en relación a como te
aconsella?
O meu pai deume a vida nisto. Ensinoume moitísimas
cousas, pois tamén foi o meu adestrador dos cinco aos
quince anos, e continúa a facelo, pero desde lonxe.
Realmente non podo pedirlle máis do que xa fai por
min.
Desde os quince anos estás sendo seguida pola
selección española. Como comeza esa historia?
A miña historia da primeira convocatoria comeza
cando un día chego ao campo de fútbol para xogar un
partido e crúzome co presidente do Milladoiro que me
dá un papel. Quedáronme os ollos coma pratos ao ler o
que alí estaba escrito. Efectivamente, ao comezar a ler
alí estaban o meu nome e apelidos escritos porque fora
convocada coa selección española sub’16. En realidade
tiña catorce anos, que máis podía pedir nese momento?
Por certo, o meu pai, o cabrito, xa o sabía desde o día
anterior, mirárao na web da RFEF, pero non mo dixo
para que mo comunicara o club.
Lembras o teu primeiro partido internacional?
Si. Foi nun dos torneos de formación UEFA para
categoría sub’16 en Serbia, contra Bulgaria, á que lle
gañamos. Naquel día marquei o meu primeiro gol coa
selección e quedei como pichichi ao final da
competición. Fixera cinco goles, os mesmos que a
miña compañeira e amiga Lucía, que daquela xogaba
no Oviedo Moderno. Despois, coa sub’17, debutei na
Rolda de Elite cara ao europeo da categoría. Aquela
fase tivo lugar en Sochi (Rusia).
Que foi o que máis te chamou a atención de todo o
que viviches?
Todas foron experiencias incribles, para repetilas,
desde os partidos ata os paseos... Coñecer novos
países, escoitar o himno antes de comezar os partidos,
os desprazamentos co grupo, coñecer a moita xente.
Todo é fantástico.
Algunha daquelas compañeiras están agora en
Primeira División?
Si, moitas delas xa chegaron a debutar en Primeira.
Patri no Barça, Natalia no Zaragoza, as irmás Ramos
no Granadilla, Marta no Valencia, Menayo no Santa
Teresa, e agora no At. Madrid, Silvia Mérida en
Huelva e Mayte e Lucía en Bilbao. Lucía tamén antes
no Oviedo Moderno, co que fixen a pretemporada hai
dous anos para ir visitala, e algunha máis das que
agora mesmo podo non lembrarme, polo que lles pido
perdón polo esquecemento.
Con quen te levabas mellor?
Todas formabamos un bo grupo e levámonos moi ben.
O ambiente entre nós sempre era fantástico.
Erades rapaciñas, como se pode combinar un trato de
futbolista de elite dunha xeración coa pouca idade
que tiñades todas nesa época?
Creo que na selección española é onde máis pode
percibirse que non hai distincións. Hai feminino e
masculino, pero todos por igual. É incrible o coidado
que hai, o bo rollo e as ganas de seguir crecendo.
Coa selección galega de Petaca chegaches a unha
semifinal do Campionato de España. Que lle faltou á
túa xeración para ser finalista ou campioa?
Creo que ese ano non tivemos o acerto que hai que ter
cando xogas a última fase. Penso que estivemos ao
nivel de calquera outra selección, á altura das favoritas
de todos os anos. Para min foi unha pena non poder
estar nesa semifinal por culpa dun problema nun pé.
Imos falar de cousas que puideron ser e non foron,
polo menos de momento:
Unha vez tiveches a posibilidade de irte aos Estados
Unidos para rematar a túa formación inicial xogando
nunha high school. Que fixo que non te decidiras?
A miña personalidade decidiu que me quedara. Creo
que pola miña parte, por diversos motivos, non estaba
preparada para pasar un ano alí. Coido que non foi
unha decisión errada.
Algún equipo de Primeira División, nomeadamente
Oviedo Moderno, chegou a chamar á túa porta para
contar cos teus servizos. Por que non fuches?
No meu primeiro ano no feminino non quería
afastarme de casa. Non sabía como ía ir todo e preferín
estar perto dos que me rodeaban nese momento.

FF
16
Tamén, polo menos desde a pasada campaña tiveches
algún contacto co At. Madrid. Está aí o teu futuro
máis próximo?
A verdade é que agora mesmo non penso nun futuro,
poden pasar un montón de cousas. Eu busco mellorar e
chegar a un alto rendemento futbolístico e logo xa
veremos que sucede. En relación aos contactos tamén
houbo interese desde Zaragoza.
Se volvera chamarte para a próxima temporada o At.
Madrid, mesmo para xogar no B, irías?
É unha pregunta para reflexionar e decidir. De darse o
caso tomaría a decisión que pensara fose a mellor para
o meu futuro.
O teu primeiro contacto cun club exclusivamente
feminino, e cunha liga feminina é na pasada
campaña co At. Arousana. Como foi a experiencia?
Moi boa. Creo que podo considerar este equipo como
unha familia, desde como me acolleron nese primeiro
ano ata o trato recibido. Alí aprendín e mellorei. Nunca
esquecerei o meu paso por alí. Sempre terei unha grata
lembranza do ben que o fixo o equipo, as compañeiras,
o corpo técnico, todo...
Malia o que comentas, teño unha sensación de que
nalgún momento non valoraron quen eras, o teu
futuro e o que te estabas xogando. Refírome, por
exemplo, ao 18/10/2015. Nese día iades a Vigo xogar
contra El Olivo. Ti estabas cunha pequena molestia
muscular e nesa semana ías a unha concentración
coa española sub’17. Nando González meteute os 90
minutos, perdedes 7-1, vas a Madrid, es baixa coa
selección por lesión nese partido e, para colmo, non
volves co equipo até tres xornadas despois. Por que se
tomou esa decisión de xogar en Vigo?
A verdade é que non sei a razón daquela decisión, non
sei o por que, nunca o souben. Son decisións que se
toman. Eu só pensei en recuperarme e volver máis
forte que nunca.
Esa situación fixo que perderas continuidade na
temporada e coa selección?
Son decisións que toman os seleccionadores que eu
teño que respectar e facer ver que merezo volver a
estar aí, entre as mellores.
Por que cres que perdes estar na fase final do pasada
Eurocopa sub’17?
Coa sub’17 perdín a Eurocopa 2015 por unha lesión e
para a 2016 a seleccionadora non me convocou. Non
debía estar o suficientemente ben. Tampouco me
convocaron para o Mundial 2016 de Xordania.
No pasado verán tomas a decisión de xogar no
Deportivo. Márcaste un obxectivo persoal con este
club a curto prazo?
A principio de temporada non pensei nun obxectivo
concreto. Entendía que entrar no Deportivo significaba
dar un paso máis no fútbol. O mellor nese sentido era
estar nun equipo así. Creo que foi una gran decisión.
Que ten o Deportivo de diferente do resto que
coñeces?
Moitísima seriedade no trato, nos adestramentos, nos
partidos...temos os servizos médicos á nosa
disposición exactamente igual que os rapaces. En
resumo, trátannos coma profesionais.
Hai dúas cousas que se ven a simple vista tras oito
meses: intensidade no traballo previo a un partido e o
volume muscular que gañastes as xogadoras neste
tempo. Cal é o método de traballo para isto?
Traballar sobre isto e desenvolvemos varios tipos de
adestramentos.
Sempre fuches unha xogadora con problemas
musculares. Antes falabamos dun deses momentos.
Este ano non perdiches ningún partido por esa
causa.
É certo que ata agora sempre fun propensa a roturas
musculares, nunca souben un por que exacto. Supoño
que pola miña constitución e a miña explosividade.
Levo toda esta temporada atopándome con boas
sensacións. Puiden ter pequenas molestias nalgunha
semana, pero non hai comparación con anos pasados.
Perdín un partido por precaución por unha sobrecarga

FF
17
nos isquio. Mellorar neste aspecto alégrame, pero
nunca me conformo co mínimo.
Tes un dos mellores centros do fútbol galego, pero
tamén outras virtudes. Que cres que é o mellor que
fas e en que evolucionaches máis nestes anos?
Gústame moito dar pases de gol, encántame celebrar
eses goles coas miñas compañeiras. Crecín
bastante a ese nivel, a velocidade, os centros e
sobre todo non buscar sempre a banda e
meterme polo medio e chegar ata a área e tirar.
O Oviedo Moderno leva liderando a liga case
todo o ano. Que vos faltou para ser as
mellores do grupo?
Para min o único que nos falta é outro ano
xuntas, só un, e seremos as mellores. Pero non
lle quitemos mérito ao Oviedo, que é un grande
equipo, moi sólido, moi compacto e que vén de
Primeira. Elas están acostumadas a un ritmo de
xogo moi alto e a partidos de moito nivel.
Esta temporada, Pedro López, o seleccionador
español sub’19, está contando
permanentemente contigo nas sesións
preparatorias cara os compromisos oficiais,
aínda que non te levara a Acerbaixán, en
setembro pasado, na fase de clasificación.
Estás gañando a súa confianza? Que é o que
che di cando vas alí?
Poñerme ben e que el conte comigo para esa
Rolda de Elite é algo que cada vez me
preocupa máis. Xogar outra vez unha
competición así e chegar a unha fase final da
Eurocopa é un dos meus maiores soños e un
dos meus principais obxectivos agora mesmo.
Veste entón con posibilidades de estar en maio
en Hungría para xogar contra as maxiares,
Bélxica e Rusia?
Posibilidades sempre hai e por iso estou loitando e
seguireino facendo. Quero estar nesa Rolda de Elite,
pero as miñas compañeiras son todas moi boas. Todas
imos esforzarnos ao cento por cento para que Pedro
conte con nós.
Gustaríache xogar coa irmandiña grande?
Sempre. Sería un gusto enorme xogar. E se coincidira
con Vero cumpriría un dos meus soños.
En decembro non fuches convocada ao partido da
selección galega absoluta. Por que?
Non o sei. Decisións técnicas, supoño.
Por último, dinos quen son os teus referentes
futbolísticos no fútbol mundial, os referentes na
selección sub’19 e a quen salientas no fútbol galego.
No fútbol mundial e no galego a Vero Boquete e en
sub’19 a Aitana Bonmatí. Encántame o seu xogo e
toda a experiencia que ten.
Fotos: © Revista do Fútbol Feminino Galego

FF
18
Camisolas suecas
Óscar Losada
A Federación Sueca de Fútbol aproveitou a disputa da
Algarve Cup para levar adiante unha iniciativa que
pretendía servir de inspiración ás mulleres. A campaña
despregada pediu a mulleres suecas que enviasen
mensaxes breves con frases motivadoras e de
empoderamento para poder empregalas na parte de
atrás nas camisolas das xogadoras da selección
nacional ocupando o lugar do nome da futbolista.
“A camisola é un orgullo para nós e creo que a través
dela podemos unirnos a outras mulleres. É tamén un
símbolo importante, que constantemente nos lembra
que nós podemos gañar calquera partido en calquera
competición”, comentou Lotta Schelin, capitá da
selección.
Lisa Dahlkvist
Eses uniformes pode que sexan empregados no futuro
noutros torneos. O 10% do valor total recadado coas
súas vendas será destinado a proxectos que fomenten a
práctica do fútbol entre as rapazas.
Algunhas das frases empregadas nesas camisolas son:
“Cre en ti mesma”.
“Estou a xogar polas miñas rapazas de Irán”.
“Eu creo que as mulleres poden facer calquera cousa
que elas decidan”.
“Non son mandona, son a xefa”.
“Nunca olle para abaixo cando fale cunha persoa, a
non ser que a estea axudando a erguerse”.
“Todo o mundo que coñeces está enfrontado nunha
batalla da que non sabes nada. Sé xentil. Sempre”.
Fotos © Svenska Fotbollförbundet
Lotta Schelin
Olivia Schrough

Galegas no
exterior
(marz
ANA BUCETA (Levante U.D.
Foto: © Levante U.D.
En período de rehabilitación.
ANAIR (R.C.D. Espanyol-ESP)
Foto: © R.C.D. Espanyol
ANDREA MIRÓN (Sp. C. Braga-PRT)
C. Braga
12/03, Sp. Braga-Viseu 2001 (8-0):
Xogou os 90 minutos. Fixo o seu
primeiro gol na Liga lusa. Foi o 2-0 aos
43 minutos.
19/03, Sp. Braga-Valadares Gaia (3-1):
Participou en todo o encontro.
26/03, Albergaria-Sp. Braga (0-3): Titular. Xogou o
partido completo. Non tivo traballo.
BELÉN (Valencia C.F. B-
Valencia C.F.
12/03, Valencia B-Ciudad de Benidorm
(9-0): Saíu tras o descanso no lugar de
Olga. Tivo un partido cómodo no que a
súa xenerosidade lle permitiu asistir a
dúas compañeiras para que fosen
sumando máis e máis dianas.
19/03/, Valencia B-Transportes Alcaine B (1
foi convocada por un problema físico.
26/03, Almassora-Valencia B (1-4): Aínda e
recuperación.
CARLA GONZÁLEZ (Sp. C.
Braga-PRT)
FF
19
as no
exterior
marzo)
ANA BUCETA (Levante U.D.-ESP)
PRT) Foto: © Sp.
3): Titular. Xogou o
-ESP) Foto: ©
Ciudad de Benidorm
0): Saíu tras o descanso no lugar de
Olga. Tivo un partido cómodo no que a
súa xenerosidade lle permitiu asistir a
dúas compañeiras para que fosen
Transportes Alcaine B (1-0): Non
Aínda en fase de
CAROLINA (Oiartzun Kir. Elk.
Foto: © Oiartzun Kir. Elk.
11/03, Oiartzun-Athletic (0
pouco puido facer na goleada sufrida polo
seu equipo no derbi vasco. Entrou no
minuto 60 no lugar de Eguzkiñe Peña,
cando o partido estaba 0-3.
19/03, Oiartzun-Santa Teresa (0
partido.
26/03, Valencia-Oiartzun (3
nos que o Valencia non deu opcións ás súas contras.
CLO (Sp. C. Braga-PRT)
12/03, Sp. Braga
convocada por lesió
19/03, Sp. Braga
En fase de recuperación.
26/03, Albergaria
Continúa a súa rehabilitación.
MARI PAZ (Valencia C.F.
C.F.
12/03, Valencia-Betis (5-
dobre da temporada para a
ao que tamén hai que sumarlle unha
tripla. Abriu o marcador no minuto
34, ao rematar un centro de Natalia
Gaitán, e fechouno no 75, antes de
ser substituída por Marianela Szymanowski, tras
rematar de primeiras un centro de Banini. No medio de
ambos, aos 39 minutos, puido facer outra diana, pero o
seu disparo escapou por riba da trabe.
19/03, Athletic-Valencia (1
consecutivo da galega. O seu final de partido en
Lezama foi memorable. Tenlle tomada a medida a
Ainhoa. Mari Paz virou o encontro con goles nos
minutos 83 e 87. Antes, no 73, iniciou no medio e
finalizou ante Ainhoa unha xogada que conseguiu
rexeitar a meta. Logo, con algo de fortuna, empatou
logo de que Ainhoa lle sacara o toque inicial fronte á
portería, pero o coiro subi
intuición, ao ir presionar un pase á guardarredes vasca,
á quen lle roubou o mal control para batela desde lonxe
coa porta baleira.
26/03, Valencia-Oiartzun (3
seu momento doce facendo o seu sexto
Marcou o 1-0 no minuto 43 ao cabecear un centro de
Aedo. O 2-0, dous máis tarde, foi transformando un
penalti. Substituída por Maya no minuto
69.
MARÍA VIDAL (Mercyhurst Lakers
USA) Foto: © Mercyhurst Lakers
Rematou a liga.
AROLINA (Oiartzun Kir. Elk.-ESP)
Foto: © Oiartzun Kir. Elk.
Athletic (0-5): A viguesa
pouco puido facer na goleada sufrida polo
seu equipo no derbi vasco. Entrou no
minuto 60 no lugar de Eguzkiñe Peña,
3.
Santa Teresa (0-1): Xogou todo o
Oiartzun (3-0): Xogou 90 minutos,
nos que o Valencia non deu opcións ás súas contras.
PRT) Foto: © Sp. C. Braga
12/03, Sp. Braga-Viseu 2001 (8-0): Non
convocada por lesión muscular.
En fase de recuperación.
26/03, Albergaria-Sp. Braga (0-3):
Continúa a súa rehabilitación.
MARI PAZ (Valencia C.F.-ESP) Foto: © Valencia
-0): Cuarto
dobre da temporada para a de Bamio,
ao que tamén hai que sumarlle unha
tripla. Abriu o marcador no minuto
34, ao rematar un centro de Natalia
Gaitán, e fechouno no 75, antes de
ser substituída por Marianela Szymanowski, tras
un centro de Banini. No medio de
bos, aos 39 minutos, puido facer outra diana, pero o
seu disparo escapou por riba da trabe.
Valencia (1-2): Terceiro dobre
consecutivo da galega. O seu final de partido en
Lezama foi memorable. Tenlle tomada a medida a
u o encontro con goles nos
minutos 83 e 87. Antes, no 73, iniciou no medio e
finalizou ante Ainhoa unha xogada que conseguiu
rexeitar a meta. Logo, con algo de fortuna, empatou
que Ainhoa lle sacara o toque inicial fronte á
ubiu até a súa cabeza. O 1-2 foi
intuición, ao ir presionar un pase á guardarredes vasca,
á quen lle roubou o mal control para batela desde lonxe
Oiartzun (3-0): Mari Paz continúa no
seu momento doce facendo o seu sexto dobre da Liga.
0 no minuto 43 ao cabecear un centro de
0, dous máis tarde, foi transformando un
penalti. Substituída por Maya no minuto
MARÍA VIDAL (Mercyhurst Lakers-
Foto: © Mercyhurst Lakers

NATALIA (Sp. C. Braga-PRT) Foto: © Sp. C.
Braga
12/03, Sp. Braga-Viseu 2001 (8-0): Non
convocada por lesión.
19/03, Sp. Braga-Valadares Gaia (3-
Entrou na última media hora no lugar de
Sara Brasil.
26/03, Albergaria-Sp. Braga (0-3): Suplente. Entrou en
lugar de Sara Brasil no minuto 64.
PATRI (C. At. Madrid B-ESP) Foto: © C. At.
Madrid
12/03, Parquesol-At. Madrid B (0
De baixa ao estar recuperándose da
rotura dun dedo.
19/03, At. Madrid B-
Non foi convocada contra o líder
pola lesión.
26/03, Torrelodones-At. Madrid B (0-2):
PAULETA (Sp. C. Braga-PRT) Foto: © Sp. C.
Braga
12/03, Sp. Braga-Viseu 2001 (8-0): Foi
titular pero só xogou até o descanso,
cando foi substituída por Adri.
Participou en todo o partido.
26/03, Albergaria-Sp. Braga (0-3):
Xogou todos os minutos do encontro.
Sara Oliveira detívolle un disparo no 69. Poderosa no
centro, axudando a que o seu equipo dominara por
completo.
SARITA (U.D. Granadilla Tenerife Sur
© Richard Dani
12/03, Granadilla-Fund. Albacete
(11-1): Xogou o partido completo
facendo o 3-1 no minuto 43. Foi
nunha acción de calidade persoal na
que ela fixo todo para deixar o coiro
entre as mallas da portería de María
Lomas. Terceiro gol da temporada da xogadora
19/03, Sp. Huelva-Granadilla (1-1): Xogou os 90
minutos colaborando no importante punto logrado polo
seu equipo no camiño a repetir participación na Copa.
25/03, Granadilla-Tacuense (2-0): Sumou a totalidade
de minutos do derbi canario gañado polo
Forma parte da historia do fútbol canario ao xogar o
partido de fútbol feminino coa maior afluencia de
público nas illas. Ao Heliodoro Rodríguez López
asistiron 7.974 persoas.
FF
20
Foto: © Sp. C.
0): Non
-1):
Entrou na última media hora no lugar de
3): Suplente. Entrou en
Foto: © C. At.
At. Madrid B (0-3):
De baixa ao estar recuperándose da
-Madrid (1-3):
Non foi convocada contra o líder
2): Lesionada.
Foto: © Sp. C.
Sara Oliveira detívolle un disparo no 69. Poderosa no
centro, axudando a que o seu equipo dominara por
SARITA (U.D. Granadilla Tenerife Sur-ESP) Foto:
Lomas. Terceiro gol da temporada da xogadora de Tui.
1): Xogou os 90
minutos colaborando no importante punto logrado polo
seu equipo no camiño a repetir participación na Copa.
0): Sumou a totalidade
de minutos do derbi canario gañado polo seu equipo.
Forma parte da historia do fútbol canario ao xogar o
partido de fútbol feminino coa maior afluencia de
público nas illas. Ao Heliodoro Rodríguez López
SHEILA (FFC. Vorderland
AUT) Foto: © Franz Kopf
26/03, Vorderland-Geretsberg (4
1): Volveu o fútbol a Austria e con
el os goles de Sheila. A coruñesa
xogou todo o partido e marcou o 3
1 no minuto 61. A súa décimo
segunda diana aséntana no cuarto lugar da táboa de
goleadoras do grupo e terceira do equipo tras Ysaura
Viso (17) e Verena Müller (15). Impresionante tendo
en conta que non xoga de dianteira.
VERO (Paris Saint-Germain F.C.
P.S.G. F.C.
01/03, Xapón
titular sendo substituída por Soni
Bermúdez aos 65 minutos ao sufrir unha
molestia física. Acompañou no ataque a
Jenny Hermoso. Marchou con España
gañando 1-0 e, mesmo desde o banco na
parte final do xogo, acabou por vivir unha vitoria
histórica de “la roja” sobre as subcampioas do mundo.
03/03, España-Noruega (3
outro triunfo histórico de España.
06/03, Islandia-España (0-
clasificación de España para a final da Algarve Cup.
08/03, Canadá-España (0
Algarve Cup por seguir lesionada.
12/03, Juvisy-Paris St.-Germain (1
dos cuartos de final da Copa por lesión.
18/03, O. Marseille-Paris St.
90 minutos. Lair colocouna no lado esquerdo do
ataque. O cadro parisiense dominou, pero perdeu o
partido e moitas opcións de
23/03, Bayern-Paris St.-Germain (1
á hora exacta de partido por Aminata Diallo. Non
conseguiu superar a Korpela nas súas catro tentativas.
No minuto seis rematando coa biqueira, no 20 nun
disparo desde a frontal, no primei
trocando a traxectoria a un disparo dunha compañeira.
A última súa entre paus foi no 48, detendo a meta
finesa do Bayern.
26/03, Paris St.-Germain
substituída por Delie no minuto 49, coas parisienses
gañando pola mínima e antes de que o equipo ficase
cunha menos pola expulsión de Cruz. Había que
economizar minutos cara o partido contra o Bayern.
29/03, Paris St.-Germain
con ela para o once titular. Deu o pase do 2
Cristiane no minuto doce, gol co que axiña se
materializaba a virada da eliminatoria. Xogou na punta
ofensiva dun rombo letal no centro do campo. Foi
substituída no minuto 76 por Diallo.
SHEILA (FFC. Vorderland-
Foto: © Franz Kopf
Geretsberg (4-
1): Volveu o fútbol a Austria e con
el os goles de Sheila. A coruñesa
xogou todo o partido e marcou o 3-
1 no minuto 61. A súa décimo
segunda diana aséntana no cuarto lugar da táboa de
goleadoras do grupo e terceira do equipo tras Ysaura
so (17) e Verena Müller (15). Impresionante tendo
en conta que non xoga de dianteira.
Germain F.C.-FRA) Foto: ©
01/03, Xapón-España (1-2): A galega foi
titular sendo substituída por Soni
Bermúdez aos 65 minutos ao sufrir unha
molestia física. Acompañou no ataque a
Jenny Hermoso. Marchou con España
0 e, mesmo desde o banco na
parte final do xogo, acabou por vivir unha vitoria
histórica de “la roja” sobre as subcampioas do mundo.
Noruega (3-0): Estivo no banco ollando
outro triunfo histórico de España.
-0): Non xogou, pero ollou a
clasificación de España para a final da Algarve Cup.
España (0-1): Non xogou a final da
Algarve Cup por seguir lesionada.
Germain (1-1 / 5-6): Ausente
dos cuartos de final da Copa por lesión.
Paris St.-Germain (2-0): Xogou os
90 minutos. Lair colocouna no lado esquerdo do
ataque. O cadro parisiense dominou, pero perdeu o
partido e moitas opcións de gañar a Liga.
Germain (1-0): Foi substituída
á hora exacta de partido por Aminata Diallo. Non
conseguiu superar a Korpela nas súas catro tentativas.
No minuto seis rematando coa biqueira, no 20 nun
disparo desde a frontal, no primeiro do segundo tempo
trocando a traxectoria a un disparo dunha compañeira.
A última súa entre paus foi no 48, detendo a meta
Germain-Soyaux (2-0): Titular. Foi
substituída por Delie no minuto 49, coas parisienses
ola mínima e antes de que o equipo ficase
cunha menos pola expulsión de Cruz. Había que
economizar minutos cara o partido contra o Bayern.
Germain-Bayern (4-0): Lair contou
con ela para o once titular. Deu o pase do 2-0 a
to doce, gol co que axiña se
materializaba a virada da eliminatoria. Xogou na punta
ofensiva dun rombo letal no centro do campo. Foi
substituída no minuto 76 por Diallo.

A forza no
fútbol (I)
Graduado en ciencias do deporte
Máster en optimización do rendemento
e readaptación físico-
Neste novo artigo trataremos de falar da forza, de forma
xeral, para obter uns coñecementos básicos que nos axuden
a elixir as tarefas óptimas e máis acertadas de preparación
física. Nesta primeira parte abordaremos a forza entendida
de forma xeral, antes de pasar á específica.
Un concepto de forza pode definirse como o resultado da
acción muscular sobre as resistencias externas, como pode
ser o peso corporal ou outra resistencia, como un balón, p
exemplo. A forza aplicada depende, entre outros factores, da
técnica do suxeito na execución do xesto que se pode medir
e avaliar (Badillo, 1995). Esta forza é a que necesitamos
para este deporte, dado que alguén pode ter moita forza
máxima e non saber cómo aplicala.
As manifestacións da forza
As manifestacións das forzas, seguindo a autores como
Vittori, C. (1998) e Badillo e Gorostiaga (1995), poden
dividirse en activas e reactivas da forza.
Estas manifestacións teñen a súa vertente nas accións
propias do fútbol, que dependen da forza explosiva
manifestada en desprazamentos curtos, con e sen balón, con
cambios de dirección e velocidade, saltos e variables no
golpeo do balón.
Se formulamos o adestramento da forza no fútbol coa
intención de mellorar esas capacidades, esa forza explosiva,
as melloras que se van obter van a incidir en:
Aumento da masa muscular.
Incremento da habilidade de activación das unidades
motoras dos músculos e maior frecuencia de estimulación.
Mellora da activación do reflexo de alongamento.
Mellora da coordinación de músculos implicados nas
accións que se realizan.
FF
21
A forza no
fútbol (I)
Graduado en ciencias do deporte
ptimización do rendemento
-deportiva
Neste novo artigo trataremos de falar da forza, de forma
xeral, para obter uns coñecementos básicos que nos axuden
a elixir as tarefas óptimas e máis acertadas de preparación
a parte abordaremos a forza entendida
Un concepto de forza pode definirse como o resultado da
acción muscular sobre as resistencias externas, como pode
ser o peso corporal ou outra resistencia, como un balón, por
exemplo. A forza aplicada depende, entre outros factores, da
técnica do suxeito na execución do xesto que se pode medir
e avaliar (Badillo, 1995). Esta forza é a que necesitamos
para este deporte, dado que alguén pode ter moita forza
As manifestacións das forzas, seguindo a autores como
Vittori, C. (1998) e Badillo e Gorostiaga (1995), poden
Estas manifestacións teñen a súa vertente nas accións
s do fútbol, que dependen da forza explosiva
manifestada en desprazamentos curtos, con e sen balón, con
cambios de dirección e velocidade, saltos e variables no
Se formulamos o adestramento da forza no fútbol coa
capacidades, esa forza explosiva,
as melloras que se van obter van a incidir en:
Incremento da habilidade de activación das unidades
motoras dos músculos e maior frecuencia de estimulación.
ngamento.
Mellora da coordinación de músculos implicados nas
Para o adestramento destas melloras podemos acudir a
diferentes vías. Todo depende do tempo do que se dispoña e
das competicións que se teñan.
Para traballar a coordinación intramuscular
Adestramento con cargas altas (superiores ao 80
intención de desprazala á máxima velocidade.
Exercicios explosivos con cargas lixeiras, ou sen carga,
executados á máxima velocidade establecendo unha relación
coa especificidade dos movementos de competición.
Combinación de cargas altas e lixeiras na mesma secuencia:
“método de contrastes” ou “adestramento complexo”.
Para a coordinación intermuscular:
De maneira que unha vez que teñamos creada a base de
forza é conveniente deseña
demanda a competición, coa mesma velocidade e as súas
características técnicas. Así, poderemos implantar exercicios
específicos da forza no fútbol, que se verán na seguinte
entrega.
Adaptacións estruturais
Entre elas temos hipertrofia muscular, que se compón do
tamaño e aumento de fibras (como máximo expoñente, o
fisicoculturismo) e o tamaño e número de miofibrillas
(óptima para os deportes).
Tanto unha como outra son complementarias e deben estar
equilibradas en canto ao seu ad
Polas características do fútbol necesítase un maior
eficiencia e velocidade posible.
De forma básica, os exercicios se miden en repeticións
máximas (RM), que son as máximas repeticións que poden
facerse con esa carga.
De forma esquemática:
De un a tres RM, a mellora da forza débese principalmente
aos factores nerviosos.
A zona de seis a doce RM, fai referencia á forza
acompañada de masa muscular (cun máximo de dez RM).
Por riba de quince RM non se trata de traballo de forza,
senón que os factores enerxéticos son predominantes.
Unha vez explicados de forma xeral os compoñentes de
forza e os limiares de traballo, con cada mellora en cada
zona e coas repeticións que conleva cada zona, poderemos
asentar máis os contidos de forza espec
entrega, conseguindo dun xeito sinxelo e próximo o
coñecemento que fai falta para traballar de forma específica
neste deporte.
Para o adestramento destas melloras podemos acudir a
diferentes vías. Todo depende do tempo do que se dispoña e
das competicións que se teñan.
ción intramuscular:
Adestramento con cargas altas (superiores ao 80-85%) con
intención de desprazala á máxima velocidade.
Exercicios explosivos con cargas lixeiras, ou sen carga,
executados á máxima velocidade establecendo unha relación
dos movementos de competición.
Combinación de cargas altas e lixeiras na mesma secuencia:
“método de contrastes” ou “adestramento complexo”.
intermuscular:
De maneira que unha vez que teñamos creada a base de
forza é conveniente deseñar tarefas similares ás que
demanda a competición, coa mesma velocidade e as súas
características técnicas. Así, poderemos implantar exercicios
específicos da forza no fútbol, que se verán na seguinte
rtrofia muscular, que se compón do
tamaño e aumento de fibras (como máximo expoñente, o
fisicoculturismo) e o tamaño e número de miofibrillas
Tanto unha como outra son complementarias e deben estar
equilibradas en canto ao seu adestramento en cada forma.
Polas características do fútbol necesítase un maior
compoñente de
mellora da hipertrofia
no aumento do número
das miofibrillas.
Este adestramento
debe basearse en non
moitas repeticións dos
exercicios suxeridos
polo preparador físico
e unha óptima
recuperación que
consiga realizar cada
repetición coa máxima
eficiencia e velocidade posible.
De forma básica, os exercicios se miden en repeticións
máximas (RM), que son as máximas repeticións que poden
De un a tres RM, a mellora da forza débese principalmente
A zona de seis a doce RM, fai referencia á forza
acompañada de masa muscular (cun máximo de dez RM).
Por riba de quince RM non se trata de traballo de forza,
n que os factores enerxéticos son predominantes.
Unha vez explicados de forma xeral os compoñentes de
forza e os limiares de traballo, con cada mellora en cada
zona e coas repeticións que conleva cada zona, poderemos
asentar máis os contidos de forza específica na seguinte
entrega, conseguindo dun xeito sinxelo e próximo o
coñecemento que fai falta para traballar de forma específica

FF
23
rutinas deportivas ten que darse de xeito moi paulatino
e sempre baixo a supervisión de profesionais.
Ata practicamente os seis meses de embarazo asistín a
todos adestramentos do equipo da miña parella e
axudeino coas tarefas, sentíndome case unha máis no
vestiario. Tamén acudín a moitos dos encontros dos
equipos galegos da Segunda División española, nos
que xogan moitas das miñas amigas e ex compañeiras.
Grazas a isto tiven a sorte de non afastarme por
completo dos terreos de xogo e adoptei un novo rol,
unha mestura entre afeccionada e “xogadora que non
pode xogar”.
Desde a bancada comecei unha nova visión do meu
deporte, un novo rol, non só de afeccionada, senón
formando parte dun grupo dunha maneira distinta. Non
se trata de estar no chanzo por unha decisión técnica
ou por unha lesión puntual, trátase de quedar sempre
fóra da convocatoria por decisión propia, de ser unha
mais do grupo, pero non unha xogadora máis. Entre
todas fanme sentir que son unha delas, non é a
primeira vez que vendo os partidos fálolles coma se no
propio campo estivera: “xira, falade, ides dous,
coidado”. Rematan os encontros e vou xunto todas as
miñas compañeiras a animalas ou a felicitalas. Sufro
igual as derrotas e as vitorias. E así rematará esta
temporada, sabendo que podía estar aí, pero que non
vou poder, polo menos, de momento.
A maternidade foi algo planificado, non foi aparcar o
fútbol por mor dunha lesión ou unha circunstancia
eventual, senón que o desexo de ser nai conseguiu que,
por unha vez na miña vida, abandonase temporalmente
a miña paixón. A diferenza entre o pai e máis eu é que
a súa paternidade non implica nin un só impedimento
para seguir dedicándolle todo o tempo que precise ao
balón. Aínda así, non cambiaría por nada do mundo a
marabillosa sensación de estar embarazada nin todo o
que estou a vivir, nin sequera por ter minutos vestida
de corto nesta temporada.
Por unha parte, boto de menos xogar, o verde e todo o
que envolven os encontros; pero por outra, non boto de
menos as escordaduras nos nocellos, nin os fríos e
chuviosos adestramentos do inverno, nin os días de
físico, nin os gritos do adestrador; ademais, co
preguiceira que eu son, pensar en volver a poñerme en
forma e conseguir o nivel no que actualmente se
atopan as xogadoras, paréceme un imposible.
Unha vez teño ao neno nos meus brazos, penso que
valeu a pena colgar as botas durante esta temporada.
Pero tamén penso en deixalo unhas horas con alguén e
o mono de xogar enfróntase co instinto maternal.
Como aínda me queda un tempo para inclinar a
balanza para unha das opcións, seguirei soñando con
darlle unhas patadiñas á pelota mentres aproveito a
miña xornada completa co meu pequeno.
Aínda que as novas xeracións veñen pisando forte, e os
anos xa me van pesando, non teño pensado, de
momento, deixar de xogar. A xubilación está preto,
pero non é inmediata, ou iso espero. Espero ter moitas
máis viaxes de autobús, amuletos, ritos, supersticións,
noites de hotel, adestramentos e domingos de partido,
xa sexa acompañada do meu pequeno ou facendo
malabares para compaxinar a miña paixón coa miña
nova faceta, a de ser nai. Espero que esta paréntese na
miña vida deportiva non sexa máis que un punto e
seguido e seguir acumulando anécdotas e experiencias
para seguir escribindo artigos.
E aproveito estas liñas, a modo persoal, para
agradecerlle ás miñas compañeiras durante esta
temporada todos os goles dedicados, os seus sorrisos, a
súa confianza, as súas ganas e a súa forma de facerme
sentir parte dun proxecto no que, a priori, non estaba
incluída.

FF
24
Liderado efectivo
(II)
Mabel Ramos Aguirre
Mabel Ramos xogou nas Celestes, no Friol, na
Milagrosa, no Victoria e na selección mexicana.
Actualmente exerce como psicóloga deportiva,
licenciatura obtida na Universidade de Anahauac.
Nesta segunda parte enfocaremos as características
dunha boa líder. É importante concentrarnos e saber
que non só necesitamos ter algunhas calidades, senón
que é indispensable decatarnos que absolutamente
todos posuímos características de liderado por
nacemento, pero cómpre primeiramente recoñecer que
as temos e, en segundo lugar, desenvolvelas.
No meu campo profesional, traballando con xente
nova, tanto na parte académica como deportiva, podo
observar que un gran número deles non cre que poida
ter nin unha soa característica de liderado; as causas
poden ser as débiles bases nas que eles constrúen a súa
confianza, o enorme conformismo no que se cae co día
a día e a influencia negativa do medio ao que se
expoñen.
Todos, en distintos momentos da vida, somos líderes
porque influímos noutros positivamente. A todos
dánsenos oportunidades para tocar corazóns, deixar
unha boa pegada, iluminar e servir.
Nun mundo tan globalizado e, en moitos aspectos, tan
superficial é importante recordar que irradiamos luz
cando somos fieis aos nosos principios, cando es unha
deportista con valores e avanzas polo camiño de
maneira enfocada e sólida.
Unha líder valórase e valora a actuación das súas
compañeiras, é simple, humana e sempre transmite
confianza.
Unha boa líder recoñece os seus límites, toma
decisións, é integra e pásao ben ao traballar en equipo.
A líder inflúe coa súa vida, máis que coas súas
palabras, e evita caer na arrogancia porque se ve como
un instrumento para transcender na vida das demais
persoas.
O consello é que oxalá sempre saibamos liderar a nosa
vida, xa que só así inspiras a outros, nun mundo que
reclama cada vez máis lideres positivos.
A líder sabe que, ás veces, para construír hai que
destruír, e é preciso abandonar crenzas caducadas e
vellas. Ser a líder dun equipo é unha tarefa ardua, pero
sempre deixa bos froitos e abre un camiño de
renovación. Ármate de valor e atrévete a cuestionar o
que algúns consideran incuestionable.
Sempre dixen que o deporte é como a vida e moitas
veces o como o practiques vai verse reflectido na
maneira na que estudes, traballes e te relaciones con
persoas que non son nin o teu treinador nin as túas
compañeiras. Por iso, o deporte axúdanos a ensanchar
os nosos horizontes. Non permitas que os posibles
erros nublen o teu futuro. Lembra que unha das
características das líderes é aprender a convivir coa
incerteza e aprender do erro para converterse en
mellores.
O liderado é esixente e pide humildade, fortaleza e
altos valores. Tamén se exerce con tolerancia, apertura
e persistencia, virtudes que ennobrecen e permiten
conquistar grandes ideais.
Imos mencionar as ACCIÓNS DA LIDER, e é
importante que as traslades ti mesma á práctica
deportiva, pero non esquezas en levalas primeiro á túa
vida e despois ao deporte, xa que todo ten unha orde.
A líder dá prioridade ás persoas e á misión que todas
comparten e perseguen.
A meta dunha líder é iluminar a outras cun profundo
sentido humano e aprender delas.
A líder dialoga e delega.
A líder fai planes e é disciplinada.
A líder acepta os seus erros e sabe rodearse de xente
excelente, incluso máis capaz que ela mesma.
As líderes teñen o seu SANTUARIO, un lugar onde se
tranquiliza, se inspira e transcende; non é prisioneira
da présa e se regala espazos de interiorización. É a
única maneira de que unha deportista logre realmente
un autocoñecemento e o autocontrol, os dous piares da
intelixencia emocional.
Cando somos novas queremos comernos o mundo o
máis axiña que se pode. Queremos demostrar, ser
vistas e ser recoñecidas, como di John McCann,
profesor que dirixiu un estudo do estilo de vida de
1.600 líderes e dirixentes, no cal comprobou que subir
rápido ao cumio leva a un descenso igual de rápido á
tumba. Noutras palabras, quen se matan por triunfar a
toda costa, logran o que non querían: destruírse. Por
iso unha deportista que es paciente e logra minorar a
velocidade, querer descansar e dar prioridade á súa
vida interior logra o verdadeiro éxito persoal. Tolas
están as que trocan a saúde polo diñeiro e por figurar.
O liderado é esixente e pide espazos de descanso e un
sentido de transcendencia. A líder olla máis alá.
“O liderado non é un privilexio de poucos nin algo
exótico, é unha misión para todos” . John Kotter.

043. revista ff. abril 2017

Recommended

Recommended

More Related Content

More from José Morales

More from José Morales (20)

043. revista ff. abril 2017