Báo cáo thực tập kế toán nguyên vật liệu

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: TS Lê Thị Thanh Hải
TÓM LƯỢC
Trong nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có
sự quản lý của nhà nước, các doanh nghiệp nhà nước ngày càng được nâng cao vai
trò tự chủ của mình. Những vấn đề cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường ngày
càng khốc liệt và phức tạp, không chỉ đơn thuần là cạnh tranh về chất lượng mẫu mã
sản phẩm mà còn là sự cạnh tranh quyết liệt về giá cả nhằm tạo ra những sản phẩm,
dịch vụ mới cung cấp cho thị trường với mức chi phí hợp lý để đạt được lợi nhuận
tối đa cho doanh nghiệp.
Nguyên vật liệu là cơ sở tạo nên hình thái vật chất của sản phẩm. Bởi vậy, tổ
chức công tác quản lý và hạch toán chính xác chi tiết vật liệu không những là điều
kiện quan trọng để đảm bảo cho việc tính tổng sản phẩm đúng mà còn là biện pháp
không thể thiếu để phấn đấu tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm ở
một doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp đứng vững trong cạnh tranh.
Muốn đạt được mục tiêu đề ra, các doanh nghiệp phải áp dụng tổng hợp các biện
pháp quản lý một cách hữu hiệu đem lại hiệu quả là hạ giá thành sản phẩm. tức là
doanh nghiệp tổ chức tốt kế toán vật liệu trong quá trình luân chuyển nhằm tránh
mọi sự lãng phí không cần thiết. Từ đó giúp cho sự xác định nhu cầu nguyên vật
liệu dự trữ (tồn kho) một cách hợp lý tránh ứ đọng vốn.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác quản lý nguyên vật liệu do đó tôi
đã lựa chọn đề tài “Kế toán nguyên vật liệu sản xuất hóa chất tại công ty Cổ
Phần Kplus Toàn Cầu” làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp của mình.
Khóa luận nghiên cứu những vấn đề chính sau:
1. Nghiên cứa đề tài nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận cơ bản về kế toán nguyên
vật liệu trong doanh nghiệp.
2. Khảo sát và đánh giá thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu sản xuất
hóa chất tại công ty Cổ phần Kplus Toàn Cầu.
3. Đề xuất các giải pháp giúp công ty hoàn thiện nội dung và phương pháp kế
toán nguyên vật liệu.
i

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập tại nhà trường cũng như quá trình học tập và nghiên cứu
tại Công ty Cổ phần Kplus Toàn Cầu. Trong quá trình thực tập tôi đặc biệt chú ý
đến hoạt động kế toán nguyên vật liệu của công ty còn nhiều bắt cập, nên tôi chọn
đề tài “Kế toán nghiên vật liệu sản xuất hóa chất tại công ty Cổ phần Kplus Toàn
Cầu” làm đề tài tốt nghiệp của mình.
Tôi xin chân thành cám ơn thầy cô trong trường Đại học Thương Mại, Khoa Kế
toán – Kiểm toán trường Đại học Thương Mại đã tận tình giảng dạy, trang bị cho tôi
những kiến thức quý báu đồng thời tạo điều kiện cho tôi được thực tập và hoàn
thành bài khóa luận tốt nghiệp của mình.
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô TS. Lê Thị Thanh Hải đã tận tình
hướng dẫn, chỉ bảo tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cám ơn Bà Phí Thanh Huyền – Giám đốc điều hành Công ty
Cổ phần Kplus Toàn Cầu và tất cả các anh chị cán bộ nhân viên công ty đã tạo điều
kiện quan tâm và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực tập và hoàn thiện đề tài khóa
luận tốt nghiệp của mình.
Do giới hạn thời gian nghiên cứu cũng như lượng kiến thức, thông tin thu thập
còn hạn chế nên bài khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót trong quá trình
nghiên cứu. Rất mong được sự góp ý và đánh giá chân thành của các thầy, các cô và
các anh chị trong công ty để bài khóa luận có giá trị về mặt lý luận và thực tiễn.
Tôi xin chân thành cám ơn!
Hà Nội, Tháng 5 năm 2013
Sinh viên
Nguyễn Thị Lan
ii

MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT Từ viết tắt Nội dung
1 CP Cổ phần
2 CN Công nghiệp
3 KT Kế toán
4 TSCĐ Tài sản cố định
5 HĐ Hợp đồng
6 CCDC Công cụ dụng cụ
7 DCLC Đối chiếu lưu chuyển
8 GTGT Giá trị gia tăng
10 TK Tài khoản
11 DN Doanh nghiệp
12 NVL Nguyên vật liệu
13 SXKD Sản xuất kinh doanh
14 NKCT Nhật ký chứng từ
15 N-X-T Nhập-Xuất-Tồn
iii

16 NVL TT SX Nguyên vật liệu trực tiếp sản xuất
17 PNK Phiếu nhập kho
18 NKC Nhật ký chung
iv

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài nghiên cứu
Trong nền sản xuất hàng hoá có sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế vận động
theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước, các doanh nghiệp luôn phải đối mặt
với cạnh tranh. Muốn thắng lợi trong cạnh tranh, một vấn đề quan trọng mà bất cứ
doanh nghiệp nào cũng đều phải quan tâm là giảm chi phí sản xuất, vì giảm một đồng
chi phí có nghĩa là tăng thêm một đồng lợi nhuận tăng thêm sức cạnh tranh cho doanh
nghiệp.
Nguyên vật liệu chiếm một tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm đồng thời cũng là
một trong những nhân tố quyết định đến kết quả sản xuất kinh doanh của doanh
nghiệp. Chính vì vậy, quản lý tốt vật liệu là điều kiện cơ bản làm giảm chi phí hạ giá
thành sản phẩm từ đó tạo ra sức mạnh cạnh tranh trên thị trường làm tăng lợi nhuận của
doanh nghiệp.
Đối với Công ty Cổ phần Kplus Toàn Cầu nguyên vật liệu đóng vai trò chính
trong quá trình sản xuất. Do đó, tổ chức tốt công tác hạch toán nguyên vật liệu là
một việc làm cần thiết và quan trọng để thúc đẩy quá trình sản xuất đạt hiệu quả.
Trong quá trình thực tập tại Công ty Cổ phần Kplus Toàn Cầu, nhận thức được tầm
quan trọng của nguyên vật liệu tác giả đã lựa chọn chuyên đề: “Kế toán nguyên vật
liệu sản xuất hóa chất tại công ty Cổ phần Kplus Toàn Cầu” làm đề tài tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Việc nghiên cứu đề tài nhằm đạt hai mục đích nghiên cứu đề tài là: Nhằm tìm
hiểu công tác kế toán nguyên vật liệu từ khâu thu mua, quản lý NVL đến quá trình
hạch toán, ghi chép trên chứng từ báo biểu, sổ sách tại kho và tại phòng kế toán về
tình hình nhập – xuất – tồn NVL. Qua đó, đánh giá thực tế tình hình quản lý và tổ
chức kế toán NVL làm nổi bật lên những ưu điểm và nghiên cứu hạn chế cần khắc
phục trong công tác kế toán NVL tại Công ty góp phần nâng cao hiệu quả công tác
quản trị doanh nghiệp.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu đề tài
- Nội dung nghiên cứu:
+ Cơ sở lý luận về nguyên vật liệu và hạch toán nguyên vật liệu
1

+ Thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty.
+ Đề xuất một số biện pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật
liệu tại Công ty.
- Đối tượng nghiên cứu: Kế toán nguyên vật liệu của công ty CP Kplus Toàn Cầu
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Phạm vi không gian: Công ty CP Kplus Toàn Cầu
+ Phạm vi thời gian: Năm 2011 - 2012
4. Phương pháp nghiên cứu
 Phương pháp thu thập dữ liệu
Để thực hiện thu thập dữ liệu phục vụ đề tài nghiên cứu, em đã sử dụng các
phương pháp sau:
Phương pháp phỏng vấn: Là phương pháp thu thập dữ liệu một cách chính xác
và đầy đủ nhất, có thể thu được những đánh giá chủ quan về thực trạng công tác kế
toán nói chung và công tác kế toán NVL nói riêng. Mục đích của phương pháp này
là nhằm xác thực lại sự chính xác của thông tin khác ngoài phiếu điều tra.
Đối tượng phỏng vấn và kế toán trưởng và nhân viên phòng kế toán. Nội dung
phỏng vấn là những câu hỏi liên quan đến kế toán nói chung và cụ thể về công tác
bán hàng tại đơn vị.
Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Đây là phương pháp sử dụng tài liệu có sẵn
trong nghiên cứu, để thu thập thông tin mong muốn, từ đó có cái nhìn tổng quan về
kế toán NVL theo quy định của nhà nước, có cơ sở để so sánh giữa lý luận và thực
tiễn. Sử dụng phương pháp này đòi hỏi phải nghiên cứu nhiều tài liệu, phải có khả
năng đánh giá chất lượng của tài liệu và phân loại tài liệu thông tin mang lại hiệu
quả.
Các tài liệu nghiên cứu sử dụng trong đề tài (Tài liệu tham khảo)
Chuẩn mực kế toán ( Chuẩn mực kế toán số 01 – Chuẩn mực chung, Chuẩn mực
kế toán số 02 – Hàng tồn kho)
Chuẩn mực kế toán được ban hành theo quyết đnhj QĐ 15/2006/QĐ – BTC ngày
20 tháng 3 năm 2006 của Bộ Tài Chính
2

Các luận văn cùng đề tài: Mai Thị Cẩm, “Kế toán nguyên vật liệu sản xuất áo
jacket 3 lớp có mũ tại công ty TNHH giao vận và công nghệ Trường Xuân LD”
luận văn tốt nghiệp trường Đại học Thương Mại do Ts Trần Hải Long hướng dẫn;
Đào Việt Hà, “Kế toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH Hansung Haram Việt
Nam” do Ts Lê Thị Thanh Hải hướng dẫn.
 Phương pháp phân tích dữ liệu
Phương pháp so sánh: là phương pháp phân tích được thực hiện thông qua đối
chiếu các sự vật hiện tượng với nhau để thấy được những điểm giống và khác nhau.
Trong quá trình nghiên cứu kế toán NVL nội dung này được cụ thể hóa bằng việc
đối chiếu lý luận với thực tế tổ chức công tác kế toán NVL tại đơn vị, đối chiếu
chứng từ gốc với các sổ kế toán liên quan, đối chiếu số liệu cuối kỳ giữa sổ cái và
các bảng tổng hợp chi tiết để có kết quả chính xác khi lên báo cáo tài chính.
Phương pháp toán học: phương pháp này dùng để tính toán những chỉ tiêu về
giá trị vật liệu nhập, giá trị vật liệu xuất tính vào chi phí SXKD... trong kỳ phục vụ
cho việc kiểm tra tính chính xác về mặt số học của các số liệu về kế toán NVL.
5. Kết cấu của khóa luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, khóa luận gồm 3 chương:
Chương I: Cơ sở lý luận về kế toán nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp
Chương II: Thực trạng kế toán nguyên vật liệu sản xuất hóa chất tại công ty
Cổ phần Kplus Toàn Cầu
Chương III: Các kết luận và đề xuất về kế toán nguyên vật liệu để sản xuất
hóa chất tại công ty Cổ phần Kplus Toàn Cầu
3

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TRONG
CÁC DOANH NGHIỆP
1.1. Cở sở lý luận về kế toán nguyên vật liệu
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
- Hàng tồn kho (theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02 – Hàng tồn kho): Là
những tài sản:
+ Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường;
+ Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang;
+ Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất,
kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.
Như vậy hàng tồn kho trong DN là một bộ phận tài sản ngắn hạn dự trữ cho sản
xuất lưu thông hoặc đâng trong quá trình sản xuất chế tạo ở DN và bao gồm:
+ Hàng hóa đang đi đường
+ Hàng gửi đi bán, hàng hóa gửi gia công chế biến
+ Hàng trong kho, trong quầy
+ Bất động sản tồn kho
- Nguyên vật liệu (theo chuẩn mực kế toán Việt Nam số 02): NVL là một bộ
phần của hàng tồn kho, sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp
dịch vụ, nó bảo gồm cả vật liệu tồn kho, vật liệu gửi đi gia công chế biến và đã mua
đang đi trên đường.
- Ngoài ra còn có một số khái niệm khác về NVL như:
+ NVL Nguyên vật liệu là đối tượng lao động đã được thay đổi do lao động có
ích tác động vào nó. Nguyên vật liệu là đối tượng lao động nhưng không phải bất cứ
một đối tượng lao động nào cũng là nguyên vật liệu mà chỉ trong điều kiện đối
tượng lao động mà do lao động làm ra thì mới hình thành nguyên vật liệu.
+ Nguyên vật liệu là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất kinh
doanh giá trị nguyên vật liệu tiêu hao trong quá trình sản xuất kinh doanh tạo nên
giá trị của sản phẩm dịch vụ tuỳ thuộc vào từng loại hình doanh nghiệp. Đối với các
4

doanh nghiệp sản xuất thì giá trị nguyên vật liệu chiếm tỷ trọng lớn và chủ yếu
trong giá trị sản phẩm.
1.1.2. Yêu cầu quản lý, nhiệm vụ kế toán nguyên vật liệu
- Yêu cầu quản lý nguyên vật liệu: Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, lợi
nhuận đã trở thành mục đích cuối cùng của sản xuất kinh doanh. Mối quan hệ tỷ lệ
nghịch giữa chi phí và lợi nhuận ngày càng được quan tâm. Vì thế các doanh nghiệp
đều ra sức tìm con đường giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm.
+ Trong khâu thu mua: các doanh nghiệp phải thường xuyên tiến hành thu mua
nguyên vật liệu để đáp ứng kịp thời cho quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm và các
nhu cầu khác của doanh nghiệp. Tại đây đòi hỏi phải quản lý chặt chẽ về khối
lượng, quy cách, chủng loại và giá cả.
+ Trong khâu dự trữ và bảo quản: để quá trình sản xuất được liên tục phải dự
trữ nguyên vật liệu đầy đủ, không gây gián đoạn sản xuất nhưng cũng không được
dự trữ quá lượng cần thiết gây ứ đọng vốn, tốn diện tích. Đồng thời phải thực hiện
đầy đủ chế độ bảo quản theo tính chất lý hoá học của vật liệu.
+ Trong khâu sử dụng: doanh nghiệp cần tính toán đầy đủ, chính xác, kịp thời
giá nguyên vật liệu có trong giá vốn của thành phẩm. Do vậy trong khâu sử dụng
phải tổ chức tốt việc ghi chép phản ánh tình hình xuất dùng và sử dụng nguyên vật
liệu trong sản xuất kinh doanh đảm bảo sử dụng tiết kiệm, hiệu quả.
 Do vậy với tỷ trọng chiếm khoảng 60-70% tổng chi phí, nguyên vật liệu cần
được quản lý thật tốt. Nếu doanh nghiệp biết sử dụng nguyên vật liệu một cách tiết
kiệm, hợp lý thì sản phẩm làm ra càng có chất lượng tốt mà giá thành lại hạ tạo ra
mối tương quan có lợi cho doanh nghiệp trên thị trường. Quản lý nguyên vật liệu
càng khoa học thì cơ hội đạt hiệu quả kinh tế càng cao. Với vai trò như vậy nên yêu
cầu quản lý nguyên vật liệu cần chặt chẽ trong tất cả các khâu từ khâu thu mua, dự
trữ và bảo quản đến khâu sử dụng.
- Nhiệm vụ của tổ chức kế toán nguyên vật liệu: Để có thể đáp ứng yêu cầu
quản lý, tổ chức kế toán nguyên vật liệu cần phải thực hiện tốt các nhiệm vụ sau:
+ Tổ chức hệ thống chứng từ cần tuân thủ các quy định về mẫu của Bộ Tài
chính, thời gian lập, trình tự luân chuyển, bảo quản và lưu trữ chứng từ. Trình tự
5

luân chuyển phải đảm bảo cung cấp đầy đủ thông tin cho những người quản lý
nguyên vật liệu, bảo đảm sự an toàn cho chứng từ, cập nhật vào sổ kế toán đầy đủ,
kịp thời, tránh sự trùng lặp hoặc luân chuyển chứng từ qua những khâu không cần
thiết và phải giảm thời gian luân chuyển chứng từ tới mức thấp nhất.
+ Hệ thống tài khoản kế toán vận dụng phải đảm bảo nguyên tắc thống nhất và
nguyên tắc thích ứng. Tài khoản tổng hợp của doanh nghiệp xây dựng căn cứ vào
chế độ kế toán và thống nhất chung theo chế độ ban hành. Bên cạnh đó các tài
khoản chi tiết được xây dựng dựa trên đặc điểm riêng của doanh nghiệp sao cho phù
hợp với công tác kế toán của doanh nghiệp và tạo điều kiện thuận lợi nhất cho công
tác kế toán.
+ Tổ chức hệ thống sổ sách kế toán nguyên vật liệu cũng cần đảm bảo hai
nguyên tắc thống nhất và thích ứng, xây dựng đầy đủ các loại sổ bắt buộc do Bộ Tài
chính ban hành đồng thời xây dựng các loại sổ phục vụ cho quản lý nguyên vật liệu
cung cấp thông tin đầy đủ, kịp thời.
+ Các báo cáo về nguyên vật liệu cũng cần được xây dựng theo đúng chế độ kế
toán ban hành, đảm bảo lập đúng kỳ và được chuyển đến các bộ phận chức năng
quản lý nguyên vật liệu.
1.2. Nội dung nghiên cứu của kế toán NVL
1.2.1. Kế toán NVL theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam (chuẩn mực
VAS 02 – Hàng tồn kho)
Hàng tồn kho: Là những tài sản:
(a) Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường;
(b) Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang;
(c) Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất,
kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ.
Hàng tồn kho bao gồm:
+ Hàng hóa mua về để bán: Hàng hóa tồn kho, hàng mua đang đi trên đường,
hàng gửi đi bán, hàng hóa gửi đi gia công chế biến;
+ Thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán;
6

+ Sản phẩm dở dang: Sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa
làm thủ tục nhập kho thành phẩm;
+ Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến và
đã mua đang đi trên đường;
+ Chi phí dịch vụ dở dang.
Giá trị thuần có thể thực hiện được: Là giá bán ước tính của hàng tồn kho trong
kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường trừ (-) chi phí ước tính để hoàn thành sản phẩm
và chi phí ước tính cần thiết cho việc tiêu thụ chúng.
Giá hiện hành: Là khoản tiền phải trả để mua một loại hàng tồn kho tương tự tại
ngày lập bảng cân đối kế toán.
Giá gốc hàng tồn kho bao gồm: Chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên
quan trực tiếp khác phát sinh để có được hàng tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện
tại.
- Chi phí mua: Chi phí mua của hàng tồn kho bao gồm giá mua, các loại thuế
không được hoàn lại, chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua
hàng và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc mua hàng tồn kho. Các
khoản chiết khấu thương mại và giảm giá hàng mua do hàng mua không đúng quy
cách, phẩm chất được trừ (-) khỏi chi phí mua.
- Chi phí chế biến: Chi phí chế biến hàng tồn kho bao gồm những chi phí có
liên quan trực tiếp đến sản phẩm sản xuất, như chi phí nhân công trực tiếp, chi phí
sản xuất chung cố định và chi phí sản xuất chung biến đổi phát sinh trong quá trình
chuyển hóa nguyên liệu, vật liệu thành thành phẩm.
 Phương pháp xác định giá trị thực tế nguyên vật liệu nhập kho
Xác định giá trị thực tế của nguyên vật liệu nhập kho phụ thuộc vào nguồn nhập:
- Từ nguồn thu ngoài
Giá thực tế Giá trị trên HĐ Các khoản Chi phí
nhập nguyên = (không bao gồm - giảm trừ + thu mua
vật liệu thuế GTGT) (nếu có)
7

Trong đó, chi phí thu mua bao gồm chi phí vận chuyển, bốc xếp, hao hụt trong
định mức và các chi phí khác liên quan trực tiếp đến việc thu mua nguyên vật liệu.
8

- Đối với NVL tự sản xuất.
Tính giá theo giá thành sản xuất thực tế (giá thành sản phẩm công xưởng thực tế)
Trị giá nguyên liệu, = Trị giá vật liệu + Chi phí
vật liệu nhập kho xuất kho chế biến
- Đối với NVL gia công chế biến xong nhập lại kho.
Giá thực tế vật liệu nhập kho bao gồm giá thực tế vật liệu xuất đi gia công và chi
phí gia công chế biến, chi phí vận chuyển bốc dỡ.
Trị giá nguyên liệu, Trị giá vật liệu Tiền công phải Chi phí
vật liệu và CCDC = xuất kho thuê ngoài + trả cho người + vận chuyển,
nhập kho chế biến chế biến chi phí khác
- Đối với NVL nhận góp vốn liên doanh hoặc cổ phần.
Giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho là giá trị nguyên vật liệu được các bên tham
gia góp vốn thừa nhận.
- Với NVL nhập do biếu tặng
Trị giá nguyên liệu, = Gía trị hợp lý ban đầu + Chi phí khác liên quan
vật liệu nhập kho của NVL tương đương trực tiếp đến việc tiếp nhận
- Với NVL được cấp
Giá ghi trên sổ của Chi phí vận chuyển
Giá gốc nguyên liệu, = đơn vị cấp trên hoặc + bốc dỡ, chi phí có
vật liệu nhập kho giá được đánh giá lại liên quan trực tiếp
theo giá trị thuần khác
- Đối với phế liệu thu hồi nhập kho.
Giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho là giá theo đánh giá thực tế hoặc theo giá
bán trên thị trường.
 Phương pháp xác định giá trị thực tế nguyên vật liệu xuất kho
Theo đoạn 13 chuẩn mực số 02: “Việc tính giá trị hàng tồn khi được áp dụng
theo một trong bốn phương pháp sau”:
9

- Phương pháp bình quân gia quyền.
Theo phương pháp này giá trị của từng nguyên vật liệu tính theo giá trị trung
bình của từng nguyên vật liệu tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ, giá thực tế nguyên vật
liệu xuất kho trong kỳ được tính theo công thức như sau:
Giá thực tế Số lượng Đơn giá bình
nguyên vật liệu = nguyên vật liệu X quân
xuất kho xuất kho
Trong đó:Giá đơn vị bình quân được tính dựa theo hai cách sau:
Cách 1: Giá đơn vị bình quân cả kỳ dự trữ
Giá trị thực tế + Giá trị nguyên vật liệu
Giá đơn vị tồn đầu kỳ nhập trong kỳ
bình quân =
cả kỳ dự trữ Số lượng tồn đầu kỳ + Số lượng nhập trong kỳ
Cách 2: Giá đơn vị bình quân sau mỗi lần nhập
Giá trị nguyên vật liệu tồn kho sau
Giá đơn vị bình mỗi lần nhập
quân sau mỗi =
lần nhập Số lượng tồn kho sau mỗi lần nhập
 Trị giá thực tế NVL xuất kho = Đơn giá bình quân X Số lượng NVL xuất
kho
- Phương pháp nhập trước – xuất trước (FIFO):
Áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua trước hoặc sản xuất trước
thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc
sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho
được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị
của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc
gần cuối kỳ còn tồn kho.
10

- Phương pháp nhập sau – xuất trước (LIFO):
Phướng pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua sau hoặc
sản xuất sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho
được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho
được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho
được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho.
- Phướng pháp thực tế đích danh:
Phướng pháp này thường được áp dụng đối với các vật liệu có giá trị cau, các
loại vật liệu đặc chủng. Giá thực tế vật liệu xuất kho được căn cứ vào sớ lượng xuất
kho và đơn giá nhập kho (mua) thực tế của từng hàng, từng lần nhập từng lô hàng
và số lượng xuất kho theo từng lần nhập. Hay nói cách khác, vật liệu nhập kho theo
giá nào thì khi xuất kho ghi theo giá đấy.
1.2.2. Kế toán nguyên vật liệu trong chế độ kế toán hiện hành
1.2.2.1. Kế toán chi tiết nguyên vật liệu
Hạch toán chi tiết NVL là việc hạch toán kết hợp giữa thủ kho và phòng kế toán
nhằm mục đích theo dõi tình hình nhập, xuất, tồn kho của từng danh điểm NVL cả
về số lượng, chất lượng và giá trị.
Kế toán chi tiết ở kho do thủ kho tiến hành, thủ kho phải có trách nhiệm bảo
quản nguyên vật liệu tại kho, thực hiện việc nhập, xuất nguyên vật liệu trên cơ sở
chứng từ hợp lệ. Thủ kho phải ghi chép vào thẻ kho và các sổ có liên quan đến tình
hình nhập, xuất, tồn kho.
Ở phòng kế toán thông qua các chứng từ ban đầu để kiểm tra tính hợp lệ và ghi
chép vào sổ sách chi tiết và tổng hợp chủ yếu bằng chỉ tiêu giá trị để phản ánh, giúp
cho Giám đốc có thể kiểm tra tình hình nhập, xuất, dự trữ, bảo quản nguyên vật liệu
trong quá trình sản xuất.
Mỗi phương pháp đều có những ưu, nhược điểm và điều kiện áp dụng khác nhau,
do vậy mỗi doanh nghiệp có thể lựa chọn cho mình một phương pháp thích hợp,
thuận tiện cho quá trình hạch toán chi tiết, phục vụ tốt cho quá trình sản xuất kinh
doanh của đơn vị mình.
11

 Phương pháp ghi thẻ song song
- Tại kho: Thủ kho dùng thẻ kho để phản ánh tình hình nhập - xuất tồn
nguyên vật liệu về mặt số lượng. Mỗi chứng từ ghi một dòng vào thẻ kho. Thẻ được
mở cho từng danh điểm nguyên vật liệu. Cuối tháng thủ kho phải tiến hành tổng
cộng số nhập, xuất, tính ra số tồn kho về mặt lượng theo từng danh điểm nguyên vật
liệu.
- Tại phòng kế toán: Kế toán nguyên vật liệu sử dụng thẻ hay sổ chi tiết
nguyên vật liệu. Sổ chi tiết nguyên vật liệu kết cấu như thẻ kho nhưng thêm cột đơn
giá và phản ánh riêng theo số lượng, giá trị và cũng được phản ánh theo từng danh
điểm nguyên vật liệu.
Hàng ngày khi nhận được chứng từ nhập - xuất nguyên vật liệu ở kho, kế toán
kiểm tra và hoàn chỉnh chứng từ rồi ghi vào sổ (thẻ) chi tiết.
Định kỳ phải kiểm tra số liệu trên thẻ kho và sổ chi tiết. Cuối tháng tính ra số tồn
kho và đối chiếu số liệu với sổ kế toán tổng hợp.
Đối chiếu số liệu giữa sổ chi tiết vật liệu ở phòng kế toán và thẻ kho của thủ kho
bằng cách thông qua báo cáo tình hình biến động của nguyên vật liệu do thủ kho gửi
lên.
Sơ đồ hạch toán chi tiết NVL theo phương pháp thẻ song song (phụ lục số 01)
 Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển:
- Tại kho: Giống phương pháp thẻ song song ở trên
- Tại phòng kế toán: Không mở thẻ kế toán chi tiết mà mở sổ đối chiếu luân
chuyển để hạch toán số lượng và số tiền của từng thứ (Danh điểm) nguyên vật liệu
theo từng kho. Sổ này ghi mỗi tháng một lần vào cuối tháng trên cơ sở tổng hợp các
chứng từ nhập, xuất phát sinh trong tháng của từng nguyên vật liệu, mỗi thứ chỉ ghi
một dòng trong sổ. Cuối tháng đối chiếu số lượng nguyên vật liệu trên sổ đối chiếu
luân chuyển với thẻ kho, đối chiếu số tiền với kế toán tổng hợp.
Sơ đồ hạch toán chi tiết NVL theo phương pháp ghi sổ DCLC (phụ lục số 02)
12

 Phương pháp ghi sổ số dư.
- Tại kho: Ngoài sử dụng thẻ kho để ghi chép sử dụng sổ số dư để ghi chép số
tồn kho cuối tháng của từng loại NVL theo chỉ tiêu số lượng. Cuối tháng sổ số dư
được chuyển cho thủ kho để ghi số lượng hàng tồn kho trên cơ sở số liệu từ thẻ kho.
- Tại phòng kế toán: Định kỳ kế toán xuống kiểm tra và trực tiếp nhận chứng
từ nhập xuất kho, sau đó tiến hành tổng hợp số liệu theo chỉ tiêu giá trị của NVL
nhập xuất theo từng nhóm NVL để ghi vào bảng kê nhập xuất, tiếp đó ghi vào bảng
kê luỹ kế nhập xuất, đến cuối tháng ghi vào phần nhập xuất tồn của bảng kê tổng
hợp. Đồng thời cuối tháng khi nhận sổ số dư từ thủ kho, kế toán tính giá trị của
NVL tồn kho để ghi vào sổ số dư, cột thành tiền số liệu này phải khớp với tồn kho
cuối tháng trên bảng tổng hợp nhập xuất tồn kho cuối kỳ.
Sơ đồ hạch toán chi tiết NVL theo phương pháp ghi sổ số dư (phụ lục số 03)
1.2.2.2. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu
a. Chứng từ kế toán
Theo chế độ hiện hành kế toán nguyên vật liệu sử dụng các chứng từ chủ yếu
sau:
- Phiếu nhập kho nguyên vật liệu (Mẫu 01-VT)
- Phiếu xuất kho vật tư (Mẫu 02-VT)
- Phiếu nhập kho kiêm vận chuyển nội bộ (Mẫu 03-VT)
- Biên bản kiểm kê vật tư, sản phẩm hàng hóa (Mẫu 08-VT)
- Hóa đơn (GTGT) (Mẫu 01-GTGT)
- Hóa đơn cước vận chuyển (Mẫu 03-BH)
Ngoài các chứng từ bắt buộc sử dụng thống nhất theo quy định của Nhà nước các
doanh nghiệp có thể sử dụng thêm các chứng từ kế toán hướng dẫn như : Phiếu xuất
nguyên vật liệu theo hạn mức (Mẫu 04-VT); biên bản kiểm nghiệm nguyên vật liệu
(Mẫu 05-VT); Phiếu báo nguyên vật liệu còn lại cuối kỳ (Mẫu 07-VT) và các chứng
từ khác tùy thuộc vào đặc điểm, tình hình cụ thể của từng doanh nghiệp.
b. Vận dụng tài khoản kế toán
 Tài khoản kế toán sử dụng
13

- Tài khoản 152: “Nguyên liệu, vật liệu”
Tuỳ theo yêu cầu quản lý của từng loại doanh nghiệp TK 152 có thể mở các tài
khoản cấp 2 chi tiết như sau: Tài khoản 1521: Nguyên vật liệu chính; Tài khoản
1522: Vật liệu phụ; Tài khoản 1523: Nhiên liệu; Tài khoản 1524: Phụ tùng thay thế;
Tài khoản 1525: Thiết bị xây dựng cơ bản; Tài khoản 1528: Vật liệu khác
- Tài khoản 331 “Phải trả cho người bán”
- Tài khoản 151: “Hàng mua đang đi đường”
- Tài khoản 133 “Thuế VAT được khấu trừ”: Tài khoản 133 có tài khoản cấp 2
+ Tài khoản 1331: Thuế VAT được khấu trừ của hàng hoá dịch vụ
+ Tài khoản 1332: Thuế VAT được khấu trừ của tài sản cố định.
Ngoài các tài khoản trên, kế toán còn sử dụng các tài khoản liên quan khác như
TK 111, TK 112, TK 128, TK 141, TK222, TK 241, TK 621, TK 622, TK 627, TK
642.
 Vận dụng tài khoản kế toán
Việc ghi chép nghiệp vụ thu mua và nhập kho nguyên vật liệu của kế toán phụ
thuộc vào tình hình thu nhận các chứng từ.
Nhập kho NVL:
- TH1: Hàng về và hóa đơn cùng về
Căn cứ vào hóa đơn, phiếu nhập và các chứng từ có liên quan kế toán ghi:Nợ TK
152: (giá trị nguyên vật liệu nhập kho chưa GTGT), Nợ TK 133: (Thuế GTGT được
khấu trừ)/Có TK 331, 111, 112, 311… (Tổng giá trị thanh toán cho người bán)
- TH2: Trường hợp hàng đang đi đường
Khi kế toán chỉ nhận được hóa đơn mà chưa nhận được phiếu nhập kho thì lưu
hóa đơn vào cặp hồ sơ hàng đang đi đường, nếu trong tháng hàng về thì ghi bình
thường như trường hợp trên, nhưng nếu đến cuối tháng, hàng vẫn chưa về thì căn cứ
vào hóa đơn và các chứng từ có liên quan, kế toán ghi:Nợ TK151: (Phần được tính
vào giá nguyên vật liệu), Nợ TK 133: (Thuế GTGT được khấu trừ)/ Có TK331:
111, 112, 311: (tổng giá trị thanh toán cho người bán)
Các tháng sau, khi số hàng trên đã về kho, căn cứ vào phiếu nhập kho, kế toán
ghi: Nợ TK152/Có TK 151
14

- TH3: Hàng về chưa có hóa đơn
Khi kế toán chỉ nhận được phiếu nhập, chưa nhận được hóa đơn thì căn cứ vào
lượng nguyên vật liệu thực tế nhập kho và giá tạm tính( giá hạch toán), kế toán
ghi:Nợ TK 152/Có TK331
Khi nhận được hóa đơn, kế toán dùng bút toán ghi bổ sung, hoặc ghi số âm để
điều chỉnh giá tạm tính thành giá hóa đơn và phản ánh số thuế GTGT được khấu
trừ. Chẳng hạn, khi giá hóa đơn lớn hơn giá tạm tính, kế toán ghi bút toán bổ
sung:Nợ TK 152: (Giá nhập thực tế trừ (-) giá tạm tính), Nợ TK 133: (Thuế GTGT
được khấu trừ)/Có TK 331: (Giá thanh toán trừ (-) giá tạm tính)
- TH4: Doanh nghiệp ứng trước tiền hàng cho người bán:
Kế toán ghi Nợ TK 331/Có TK 111,112…
- TH5: Nhập kho nguyên vật liệu từ các nguồn khác:
Nguyên vật liệu của các doanh nghiệp có thể được nhập từ các nguồn khác nhau
như: Nhập kho nguyên vật liệu tự chế, gia công xong, do nhận vốn kinh doanh bằng
giá trị nguyên vật liệu ... phản ánh nhập kho trong các trường hợp này, kế toán
ghi:Nợ TK 152: (Giá thực tế NVL nhập kho)/Có TK154: (Nhập kho NVL tự chế
hoặc gia công), Có TK 411: (Nhận vốn kinh doanh bằng NVL), Có TK128,222:
(Nhận lại vốn góp liên doanh bằng NVL), Có TK 338: (NVL vay mượn tạm thời
của đơn vị khác), Có TK 711: (Phế liệu thu hồi từ họat động thanh lý TSCĐ).
Trường hợp phát sinh thừa, thiếu trong quá trình mua hàng
Kế toán quá trình mua hàng thường phát sinh những khoản thừa, thiếu khi kiểm
nhận nhập kho. Việc xác định trách nhiệm các khoản này tùy thuộc vào hợp đồng
mua bán, trong đó có quy định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi bên.
- Số hàng nhận thực tế nhỏ hơn số hàng ghi trên hóa đơn (thiếu hàng), doanh
nghiệp lập Phiếu nhập kho theo đúng số lượng thực nhận. Nếu hàng mua theo
phương thức chuyển hàng thì hàng thiếu không thuộc thẩm quyền của doanh nghiệp
mua. Nếu mua hàng theo phương thức nhận hàng thì bên mua phải chịu rủi ro về số
hàng thiếu hụt. Đơn vị phải lập biên bản để xác định trách nhiệm của các bộ phận,
cá nhân có liên quan đến số hàng thiếu này.Khi chưa xác đinh rõ nguyên nhân, ghi:
Nợ TK 138 (1381)/Có TK 11X, 331, ...Khi có quyết định xử lý thì căn cứ quyết
15

định, ghi: Nợ TK 152, 153: (Ghi phần giá trị hàng thiếu trong định mức)/Nợ TK
138 (1388): (Ghi số phải thu cá nhân, đơn vị bồi thường), Có TK 138 (1381): (Xử
lý giá trị của hàng thiếu)
- Số hàng nhận thực tế lớn hơn số hàng ghi trên hóa đơn (thừa hàng):
Nếu doanh nghiệp mua hàng theo phương thức chuyển hàng, số thừa thuộc về
người bán. Doanh nghiệp hạch toán nhập kho và thanh toán theo hóa đơn. Trường
hợp doanh nghiệp mua hàng thừa, người bán phải lập bổ sung hóa đơn về số lượng
gửi đến cho doanh nghiệp. Sau đó kế toán ghi sổ như trường hợp mua hàng bình
thường. Trường hợp doanh nghiệp không mua hàng thừa, kế toán hạch toán nhập
kho và thanh toán theo hóa đơn, còn hàng thừa giữ hộ người bán. Kế toán ghi:Nợ
TK 002 - Hàng hóa, vật tư giữ hộ
Nếu doanh nghiệp mua hàng theo phương thức nhận hàng, số hàng thừa thuộc về
doanh nghiệp, kế toán hạch toán nhập kho theo số lượng thực tế và thanh toán cho
người bán theo hóa đơn, kế toán ghi:Nợ TK 152, 153: Giá trị toàn bộ số hàng, Nợ
TK 133 (1331) - Thuế GTGT hàng hóa dịch vụ (nếu có)/Có TK 11X, 331 - Trị giá
thanh toán theo hóa đơn, Có Tk 338 (3381) - Giá trị hàng thừa.
Sau này tùy theo quyết định của doanh nghiệp mà kế toán ghi sổ cho phù hợp
Xuất kho NVL:
Khi xuất nguyên vật liệu dùng trực tiếp cho sản xuất chế tạo sản phẩm, cho hoạt
động xây dựng cơ bản trong doanh nghiệp và các nhu cầu khác, căn cứ vào giá thực
tế xuất kho tính cho từng đối tượng sử dụng, theo phương pháp kế toán xác định, kế
toán phản ánh vào các Tài khoản liên quan.
- TH1: Kế toán tổng hợp các phiếu xuất NVL cho từng bộ phận sử dụng, xác
định giá trị thực tế xuất kho để phân bổ giá trị NVL xuất dùng vào chi phí sản xuất
kinh doanh và ghi:Nợ TK 621, 627, 641, 642: (Giá thực tế NVL)/Có TK 152: Giá
thực tế NVL xuất kho
- TH2: Trường hợp doanh nghiệp xuất NVL để góp vốn liên doanh, hoặc trả
vốn góp liên doanh, căn cứ vào phiếu xuất kho và biên bản giao nhận vốn, kế toán
ghi:Nợ TK 222, 411/Nợ (Có) TK 412: Chênh lệch giá ( nếu có),Có TK 152: ghi
theo giá thực tế xuất kho
16

- TH3: Trường hợp doanh nghiệp xuất kho NVL để gia công chế biến thêm
trước khi đưa vào sử dụng, căn cứ vào giá thực tế của NVL xuất kho, kế toán ghi:
Nợ TK154/ Có TK152
- TH4: Trường hợp doanh nghiệp xuất kho NVL để bán thì căn cứ vào giá
thực tế, kế toán ghi: Nợ TK 632/Có TK152
- Vật liệu mất mát, thiếu hụt trong kho hoặc tại nơi quản lý, bảo quản.
- Giảm vật tư do cho vay tạm thời.
c. Sổ kế toán
- Nhật ký chung: Đặc trưng cơ bản của hình thức kế toán Nhật ký chung: Tất
cả các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh đều phải được ghi vào sổ Nhật ký, mà
trọng tâm là sổ Nhật ký chung, theo trình tự thời gian phát sinh và theo nội dung
kinh tế (định khoản kế toán) của nghiệp vụ đó. Sau đó lấy số liệu trên các sổ Nhật
ký để ghi Sổ Cái theo từng nghiệp vụ phát sinh.
Hình thức kế toán Nhật ký chung gồm các loại sổ chủ yếu sau:Sổ Nhật ký chung,
Sổ Nhật ký đặc biệt; Sổ Cái; Các sổ, thẻ kế toán chi tiết; Nhật ký - Sổ Cái.
- Hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái: Đặc trưng cơ bản của hình thức kế toán
Nhật ký - Sổ Cái: Các nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh được kết hợp ghi chép
theo trình tự thời gian và theo nội dung kinh tế (theo tài khoản kế toán) trên cùng
một quyển sổ kế toán tổng hợp duy nhất là sổ Nhật ký - Sổ Cái. Căn cứ để ghi vào
sổ Nhật ký - Sổ Cái là các chứng từ kế toán hoặc Bảng tổng hợp chứng từ kế toán
cùng loại.
Hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái gồm có các loại sổ kế toán sau:Nhật ký - Sổ
Cái; Các Sổ, Thẻ kế toán chi tiết; Chứng từ ghi sổ.
- Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ: Căn cứ trực tiếp để ghi sổ kế toán tổng
hợp là “Chứng từ ghi sổ”. Việc ghi sổ kế toán tổng hợp bao gồm: Ghi theo trình tự
thời gian trên Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ; Ghi theo nội dung kinh tế trên Sổ Cái.
Chứng từ ghi sổ do kế toán lập trên cơ sở từng chứng từ kế toán hoặc Bảng Tổng
hợp chứng từ kế toán cùng loại, có cùng nội dung kinh tế.
17

Chứng từ ghi sổ được đánh số hiệu liên tục trong từng tháng hoặc cả năm (theo
số thứ tự trong Sổ Đăng ký - Chứng từ ghi sổ) và có chứng từ kế toán đính kèm,
phải được kế toán trưởng duyệt trước khi ghi sổ kế toán.
Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ gồm có các loại sổ kế toán sau:Chứng từ ghi
sổ; Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ; Sổ Cái; Các Sổ, Thẻ kế toán chi tiết; Nhật ký -
Chứng từ.
- Hình thức kế toán Nhật ký-Chứng từ (NKCT): Tập hợp và hệ thống hoá
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo bên Có của các tài khoản kết hợp với việc phân
tích các nghiệp vụ kinh tế đó theo các tài khoản đối ứng Nợ. Kết hợp chặt chẽ việc
ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo trình tự thời gian với việc hệ thống
hoá các nghiệp vụ theo nội dung kinh tế (theo tài khoản). Kết hợp rộng rãi việc hạch
toán tổng hợp với hạch toán chi tiết trên cùng một sổ kế toán và trong cùng một quá
trình ghi chép. Sử dụng các mẫu sổ in sẵn các quan hệ đối ứng tài khoản, chỉ tiêu
quản lý kinh tế, tài chính và lập báo cáo tài chính.
Hình thức kế toán Nhật ký – Chứng từ gồm có các loại sổ kế toán sau:Nhật ký
chứng từ; Bảng kê; Sổ Cái; Sổ hoặc thẻ kế toán chi tiết; Trên máy vi tính.
- Hình thức kế toán trên máy vi tính là công việc kế toán được thực hiện theo
một chương trình phần mềm kế toán trên máy vi tính. Phần mềm kế toán được thiết
kế theo nguyên tắc của một trong bốn hình thức kế toán hoặc kết hợp các hình thức
kế toán quy định trên đây. Phần mềm kế toán không hiển thị đầy đủ quy trình ghi sổ
kế toán, nhưng phải in được đầy đủ sổ kế toán và báo cáo tài chính theo quy định.
Các loại sổ của Hình thức kế toán trên máy vi tính: Phần mềm kế toán được thiết
kế theo Hình thức kế toán nào sẽ có các loại sổ của hình thức kế toán đó nhưng
không hoàn toàn giống mẫu sổ kế toán ghi bằng tay.
1.2.2.3. Kế toán dự phòng giảm giá hàng NVL tồn kho
Trong điều kiện kinh doanh theo cơ chế thị trường, để hạn chế rủi ro trong quá
trình sản xuất, kinh doanh và tôn trọng nguyên tắc “thận trọng” của kế toán, các
doanh nghiệp cần thực hiện việc dự phòng giảm giá hàng tồn kho.
Cuối kỳ kế toán năm, khi giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng tồn kho
nhỏ hơn giá gốc thì phải lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho. Số dự phòng giảm giá
18

hàng tồn kho được lập là số chênh lệch giữa giá gốc của hàng tồn kho và giá trị
thuần có thể thực hiện được của chúng.
- Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối kỳ kế
toán năm nay lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối kỳ kế
toán năm trước thì số chênh lệch lớn hơn được lập thêm, kế toán ghi: Nợ TK 632
giá vốn hàng bán (chi tiết dự phòng giảm giá hàng tồn kho)/Có TK 159 dự phòng
giảm giá hàng tồn kho
- Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối kỳ kế
toán năm nay nhỏ hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối kỳ kế
toán năm trước thì số chênh lệch nhỏ hơn được hoàn nhập, kế toán ghi: Nợ TK 159
Dự phòng giảm giá hàng tồn kho/ Có TK 632: Giá vốn hàng bán
19

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU SẢN XUẤT
HÓA CHẤT TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN KPLUS TOÀN CẦU
2.1 Tổng quan tình hình và ảnh hưởng nhân tố môi trường đến kế toán NVL
để sản xuất hóa chất tại công ty CP Kplus Toàn Cầu
2.1.1 Tổng quan về NVL để sản xuất hóa chất tại công ty CP Kplus Toàn Cầu
NVL để sản xuất hóa chất tại công ty gồm nhiều loại khác nhau về công dụng và
chất lượng. Tại công ty, căn cứ vào công dụng của vật liệu trong quá trình sản xuất,
vật liệu được chia thành các loại sau:
- Nguyên vật liệu chính: Cát, Xút.
- Nguyên vật liệu phụ: Kẽm oxit ZNO 90%, Carboxy Methuyl Cellulose, Men
Glass C, Glycerin, Sô đa nhẹ, Men K- 01-200, Caustic ACDA (KOH 70%).
Với việc tổ chức công tác kế toán bằng hệ thống kế toán máy nên Công ty đã có
thể quản lý nguyên vật liệu một cách hiệu quả, tiện lợi. Căn cứ công dụng của từng
loại vật tư, Công ty đã tiến hành phân nhóm và mã hóa cho từng loại nguyên vật
liệu.
Bảng danh mục mã hóa một số loại nguyên vật liệu chủ yếu (phụ lục số 04)
NVL sản xuất hóa chất của công ty được hình thành từ hai nguồn:
- Nguyên vật liệu nhập từ bên ngoài: Do mua ngoài, nhận góp vốn liên
doanh, nhận biếu tặng.
- Nguyên vật liệu tự chế: Do doanh nghiệp tự sản xuất.
Cách phân loại này giúp doanh nghiệp lập kế hoạch thu mua và kế hoạch nguyên
vật liệu, là cơ sở để xác định giá vốn thực tế nguyên vật liệu nhập kho.
Xác định giá gốc của NVL: NVL nhập kho của công ty được tính theo giá thực
tế. Giá thực tế của nguyên vật liệu là các loại giá được hình thành trên cơ sở các
chứng từ hợp lệ chứng minh các khoản chi phí hợp pháp của doanh nghiệp để tạo ra
nguyên vật liệu. Giá thực tế của nguyên vật liệu nhập kho được xác định vào từng
nguồn nhập:
- Đối với nguyên vật liệu mua ngoài thì các yếu tố hình thành nên giá thực tế
là: Trị giá vốn thực tế nhập kho: Là giá mua trên hoá đơn (gồm cả thuế nhập khẩu,
20

thuế khác nếu có) cộng (+) với chi phí mua thực tế (chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo
quản, bảo hiểm, chi phí thuê kho, phạt bồi thường...) trừ các khoản chiết khấu
thương mại, giảm giá nếu có.
+ Trường hợp nguyên vật mua ngoài về nhập kho có hoá đơn GTGT hoặc có
hoá đơn đặc thù dùng cho hoạt động sản xuất kinh doanh chịu thuế GTGT theo
phương pháp khấu trừ thì giá mua vào là giá chưa có thuế GTGT. Thuế GTGT đầu
vào được khấu trừ theo dõi trên TK 133: Thuế GTGT đầu vào.
+ Trường hợp nguyên vật liệu mua ngoài sử dụng cho đối tượng không chịu
thuế GTGT tính theo phương pháp khấu trừ, hoặc sử dụng cho mục đích phúc lợi,
dự án thì giá mua vào là giá bao gồm cả thuế GTGT (là tổng giá thanh toán)
+ Trường hợp vật tư mua vào dùng đồng thời cho sản xuất kinh doanh chịu
thuế GTGT (theo phương pháp khấu trừ) và không chịu thuế GTGT mà doanh
nghiệp không hạch toán riêng được thuế GTGT đầu vào, thì giá vật tư được phản
ánh theo giá chưa có thuế GTGT. Đến cuối kỳ kế toán mới xác định được số thuế
GTGT được khấu trừ và không được khấu trừ trên cơ sở phân bổ theo tỷ lệ (%) giữa
doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ chịu thuế GTGT so với tổng doanh thu bán
hàng, cung cấp dịch vụ phát sinh trong kỳ.
+ Đối với doanh nghiệp áp dụng thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp thì giá
nguyên vật liệu mua ngoài có hoá đơn hoặc không có hoá đơn GTGT dùng vào việc
sản xuất kinh doanh chịu thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ trực tiếp thì giá
vốn thực tế nhập kho là tổng giá thanh toán, thuế GTGT không được khấu trừ.
- Đối với nguyên vật liệu do doanh nghiệp tự sản xuất: Trị giá vốn thực tế ghi
sổ nhập kho là giá thành sản xuất thực tế của vật liệu tự gia công chế biến.
- Đối với nguyên vật liệu nhập kho do thuê ngoài gia công chế biến: Trị giá
thực tế ghi sổ khi nhập kho là giá trị vốn thực tế của nguyên vật liệu xuất kho thuê
ngoài gia công chế biến cộng (+) với chi phí gia công chế biến phải trả cộng (+) với
chi phí vận chuyển, bốc dỡ giao nhận.
- Với nguyên vật liệu nhận do góp vốn liên doanh: Trị giá vốn thực tế của
nguyên vật liệu nhập kho là giá thoả thuận do các bên tham gia liên doanh xác định
cộng (+) với các chi phí tiếp nhận mà doanh nghiệp phải bỏ ra (nếu có).
21

- Với nguyên vật liệu do được biếu tặng, thưởng: Trị giá vốn thực tế nhập kho
tính theo giá hiện hành là khoản tiền phải trả để mua một loại vật liệu tương tự
trong thời điểm được biếu tặng, thưởng cộng (+) chi phí liên quan đến việc tiếp
nhận (nếu có).
2.1.2 Ảnh hưởng của nhân tố môi trường đến kế toán NVL để sản xuất hóa
chất tại công ty CP Kplus Toàn Cầu
 Nhân tố môi trường bên ngoài
- Môi trường chính trị pháp luật: Chính trị ổn định luôn luôn là tiền đề cho
việc phát triển và mở rộng các hoạt động đầu tư của doanh nghiệp trong và ngoài
nước mà các hoạt động này có ảnh hưởng rất lớn tới các hiệu quả hoạt động của các
doanh nghiệp.Còn luật pháp là nhân tố kìm hãm hoặc khuyến khích sự tồn tại và
phát triển của doanh nghiệp, do đó nó cũng ảnh hưởng tới các kết quả cũng như
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
- Thị trường và sự cạnh tranh: đây là nhân tố có sự ảnh hưởng không lớn lắm,
vì nguyên vật liệu mua vào thuộc loại đặc chủng, nên ít có sự cạnh tranh. Thị trường
mua nguyên vật liệu rất rộng lớn, chủ yếu mua từ Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Thái
Nguyên, Hà Nội...
- Sự biến động giá trị tiền tệ và lãi suất: đây là nhân tố có sức ảnh hưởng rất
lớn. Bởi, khi lãi suất vay của ngân hàng cao thì việc đi vay để mua nguyên vật liệu
gặp nhiều khó khăn.
 Nhân tố môi trường bên trong:
- Nhân tố con người
Có thể nói con người luôn đóng vai trò trung tâm và có ảnh hưởng trực tiếp đến
hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Trình độ quản lý cũng như sự nhanh nhạy
nắm bắt cơ hội, xu thế kinh tế của người lãnh đạo trong cơ chế thị trường ảnh hưởng
trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, trình độ kỹ thuật,
năng lực chuyên môn và ý thức trách nhiệm trong lao động của cán bộ công nhân
viên cũng đóng một vai trò rất quan trọng, quyết định sự thành công của mỗi doanh
nghiệp. Với đội ngũ cán bộ công nhân viên có trình độ cao thích ứng với yêu cầu thị
22

trường, doanh nghiệp có thể nâng cao năng suất lao động, tạo điều kiện cho sự phát
triển của doanh nghiệp.
- Khả năng về vốn:
Vốn là tiền đề vật chất cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, do vậy nó là
một trong những nhân tố quan trọng quyết định đến hiệu quả kinh doanh của doanh
nghiệp. Trong quá trình cạnh tranh trên thương trường, doanh nghiệp nào có lợi thế
về vốn thì sẽ có lợi thế kinh doanh.
Vốn là một yếu tố không thể thiếu đồng thời là nhân tố tái lập khả năng cạnh
tranh cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp có nguồn lực tài chính lớn mạnh sẽ tạo điều
kiện đổi mới công nghệ mua sắm sửa chữa trang thiết bị để nâng cao chất lượng sản
xuất, gia công nguyên vật liệu, tăng dần khả năng cạnh tranh cho mình.
2.2 Thực trạng kế toán nguyên vật liệu sản xuất hóa chất tại công ty CP Klpus
Toàn Cầu
Công ty áp dụng hình thức ghi sổ kế toán là Nhật ký chung với sự hỗ trợ của máy
tính (phần mềm kế toán Fast).
Phương pháp tính thuế GTGT: Theo phương pháp khấu trừ.
2.2.1 Kế toán chi tiết NVL
Phương pháp hạch toán chi tiết hàng tồn kho công ty CP Kplus Toàn Cầu sử
dụng phương pháp thẻ song song.
 Thủ tục nhập kho:
- Nguyên vật liệu của Công ty chủ yếu là mua ngoài. Khi nhận được đơn đặt
hàng, hoặc căn cứ vào kế hoạch và nhu cầu vật tư của các bộ phận sản xuất đã được
giám đốc phê duyệt, phòng vật tư sẽ tổ chức tiến hành các thủ tục mua bán. Nguyên
vật liệu mua về nếu có số lượng lớn tính chất phức tạp, hoặc hàng nhập khẩu…thì
trước khi nhập kho phải được Phòng ISO kiểm tra và lập biên bản kiểm nghiệm.
Nguyên vật liệu đạt tiêu chuẩn mới được nhập kho. Đối với phần lớn các trường
hợp khác, nguyên vật liệu mua về chỉ cần có giấy chứng nhận chất lượng do bên
bán cung cấp, cán bộ thu mua tự kiểm tra, nếu không phát hiện sai sót thì vật tư có
thể được nhập kho luôn. Các bước nhập kho như sau:
+ Cán bộ thu mua đề nghị nhập kho
23

+ Phòng ISO lập biên bản kiểm nghiệm (nếu cần)
+ Kế toán vật tư lập phiếu nhập kho làm 3 liên.
+ Phụ trách phòng vật tư ký phiếu nhập kho (giữ lại một liên) và chuyển cho
thủ kho.
+ Thủ kho tiến hành nhập kho, kiểm tra số lượng trên phiếu với số lượng thực
nhập, nếu chính xác thì ký PNK, ghi thẻ kho, chuyển PNK cho kế toán. Nếu có
chênh lệch thì chuyển cho kế toán sửa lại rồi tiến hành nhập kho.
+ Kế toán kiểm tra trên PNK, nếu đủ thông tin ghi sổ và lưu một liên, một liên
dùng để thanh toán giao cho khách hàng.
- Thủ tục mua vật tư
+ Lấy báo giá vật tư của các nhà cung cấp
+ Lập biên bản phê duyệt giá (nhằm đưa ra quyết định chọn nhà cung ứng)
+ Liên hệ với nhà cung cấp tuỳ theo yêu cầu hai bên có thể lập hợp đồng hoặc không.
- Các loại chứng từ cần thiết:
+ Hợp đồng kinh tế
+ Biên bản họp hội đồng giá
+ Biên bản kiểm nghiệm vật tư
+ Hoá đơn mua hàng
+ Biên bản thanh lý hợp đồng
+ Phiếu nhập kho.
VÍ DỤ: Để thấy rõ hơn thủ tục nhập kho vật tư ta đi tìm hiểu quá trình nhập kho của
2 loại nguyên vật liệu sau: Nhập Xút quy đặc 100% vàxút vảy 90% của Công ty Cổ phần
hóa chất Việt Trì theo HĐ-KT và Hóa đơn số 0000090 ngày 01/10/2011. Phiếu nhập kho số
093 (phụ lục số 05)
 Thủ tục xuất kho:
- Khi phát sinh nhu cầu sử dụng vật tư để phục vụ cho sản xuất, người có yêu
cầu (Bộ phận sản xuất, phân xưởng, phòng kế hoạch vật tư) lập Phiếu yêu cầu vật
tư.
- Phòng kỹ thuật và thủ trưởng đơn vị ký xét duyệt.
- Kế toán vật tư lập Phiếu xuất kho, phụ trách phòng ký PXK.
24

- Thủ kho căn cứ vào phiếu xuất kho, xuất vật liệu và ghi số thực xuất vào
phiếu xuất, sau đó ghi số lượng xuất và tồn kho của từng loại vào thẻ kho định kỳ
thủ kho chuyển phiếu xuất kho cho kế toán vật tư.
- Kế toán kiểm tra kế toán tính giá hoàn chỉnh phiếu xuất để lấy số liệu ghi sổ
kế toán, ghi sổ và lưu.
Phiếu xuất kho được lập thành 3 liên:
+ Liên 1: Lưu lại Phòng vật tư cơ giới
+ Liên 2: Giao cho kế toán vật liệu
+ Liên 3: Giao cho thủ kho
Phiếu nhập kho và xuất kho có thể được lập cho một hoặc nhiều NVL khác nhau.
Tùy thuộc vào từng kho kế toán phải lập phiếu xuất kho cho phù hợp. Nếu trong
yêu cầu xuất có nhiều NVL tại nhiều kho khác nhau thì buộc phải viết nhiều phiếu
xuất kho cho các NVL đó theo kho quản lý.
VÍ DỤ: Ngày 04/10/2011 Xuất xút quy đặc 100%, xút vảy 99% cho phân xưởng
sản xuất 1 Phiếu xuất kho(phụ lục số 06).
 Phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu tại Công ty
Tại Công ty CP Kplus Toàn Cầu, hạch toán chi tiết vật liệu áp dụng theo phương
pháp thẻ song song. Với ưu điểm đơn giản, dễ làm, dễ kiểm tra, cung cấp thông tin kịp thời,
chính xác, phương pháp này đã đáp ứng được yêu cầu hạch toán khối lượng vật liệu nhiều
và đa dạng ở Công ty.
Chu trình kế toán chi tiết vật liệu tai Công ty được khái quát theo sơ đồ Sơ đồ
hạch toán NVL của công ty (phụ lục số 07)
- Tại kho: Việc phản ánh tình hình nhập, xuất kho hàng ngày do thủ kho tiến
hành ghi chép vào thẻ kho và chỉ ghi theo số lượng nhập, xuất. Khi nhận được
các chứng từ nhập, xuất vật liệu thủ kho phải tiến hành kiểm tra tính hợp lý, hợp
pháp của chứng từ, sau đó tiến hành phản ánh thực nhập, thực xuất vào thẻ kho.
Cuối tháng, thủ kho tính ra số tồn kho ghi vào thẻ kho theo công thức:
Số tồn
cuối tháng
=
Số tồn
đầu
tháng
+
Số nhập
trong
kỳ
-
Số xuất
trong kỳ
25

Định kỳ, nhân viên kế toán xuống kho nhận lại chứng từ sau khi đã có xác nhận
của thủ kho, đồng thời kiểm tra việc ghi chép thẻ kho, sau đó ký xác nhận vào
thẻ kho.
Ví dụ: Khi nhận được Phiếu nhập kho số 093, Phiếu xuất kho 098 do kế toán vật
tư chuyển tới, thủ kho thực hiện việc ghi thẻ kho lần lượt cho hai vật liệu xút quy
đặc 100% và xút vảy 99% mỗi vật tư sử dụng một thẻ kho. Xin trích dẫn thẻ kho
của xút quy đặc 100% theo biểu mẫu – Thẻ kho (phụ lục số 08)
- Tại Phòng Kế toán:
Kế toán sử dụng sổ chi tiết nguyên vật liệu và bảng tổng hợp nhập xuất tồn.
Định kỳ 7-10 ngày, kế toán vật tư phải xuống kho kiểm tra việc ghi chép thẻ kho
của thủ kho, đối chiếu kiểm tra số tồn kho cuối kỳ của từng thứ nguyên vật liệu, ký
vào thẻ kho và nhận lại chứng từ nhập xuất. Khi nhận lại được chứng từ do thủ kho
chuyển giao, kế toán kiểm tra lại chứng từ, sử dụng để ghi sổ và lưu.
Khi nhận được Phiếu nhập kho trong tháng, căn cứ vào các chứng từ này kế toán
tiến hành ghi sổ chi tiết cho từng loại vật tư về mặt số lượng và giá trị. Ví dụ, khi
nhận được PNK số 098 ngày 04/10/2011 kế toán tiến hành tính đơn giá và trị giá
NVL xút quy đặc 100% xuất kho:
Giá đơn vị
bình quân Xút quy
đặc 100% (ngày
04/10)
=
146.176*9.500 + 285.500*9.878
= 9.750 đồng
146.176 + 285.500
Trị giá NVL xuất kho = 125.500*9.750 = 1.223.625.000 đồng
Căn cứ vào sổ chi tiết vật tư kế toán ghi vào bảng tổng hợp nhập xuất tồn vào
cuối tháng. Bảng này được lập để phản ánh một cách khái quát tình hình nhập, xuất,
tồn diễn ra trong tháng của tất cả các nguyên vật liệu có trong kho. Mỗi dòng phản
ánh số liệu của một loại nguyên vật liệu. Số liệu ghi vào cột “Nhập trong kỳ”, “Xuất
trong kỳ” của mỗi một dòng là số liệu tổng cộng nhập, xuất trong tháng trên sổ chi
tíêt vật tư của từng loại vật tư. Số liệu trên bảng nhập – xuất - tồn dùng để đối chiếu
với phát sinh nợ, phát sinh có và số dư trên Sổ cái 152.
26

Tại Công ty CP KPlus Toàn Cầu việc hạch toán được kế toán thực hiện bằng máy
vi tính, khi kế toán nhận được bộ chứng từ gốc do Phòng vật tư chuyển giao thì kế
toán căn cứ vào đó để cập nhật chứng từ Phiếu nhập kho, Phiếu xuất kho. Các
chứng từ này sau khi được cập nhật vào máy, thì mọi dữ liệu (về số lượng, đơn giá,
trị giá nhập xuất..) sẽ được tạo thành và lưu giữ dưới dạng các tệp cơ sở dữ liệu kế
toán. Máy tính sẽ quản lý nguyên vật liệu trong từng kho chi tiết theo mã số từng
loại (mã vật tư), số hiệu chứng từ theo quy định. Sau mỗi nghiệp vụ nhập, xuất
kho…máy tính với phần mềm Fast Accounting sẽ tự động thực hiện quá trình tính
toán vào sổ, lên các báo cáo chi tiết (sổ chi tiết vật tư, bảng tổng hợp N-X-T), các
báo cáo tổng hợp (sổ Nhật ký chung, Sổ cái các tài khoản 152, 331..) theo yêu cầu
của nhà quản lý ngay tại thời điểm đó, có thể xem và in các báo cáo này vào bất kỳ
thời điểm nào. Tuy chứng từ không được ghi hàng ngày nhưng máy tính sẽ tự động
lấy số liệu của ngày ghi trên Phiếu nhập kho, phiếu xuất kho để vào theo thứ tự các
ngày trong tháng. (ví dụ: khi PNK số 093 ngày 01/10/2011 được cập nhật vào máy
thì số lliệu trên phiếu sẽ tự động vào Sổ Nhật ký chung, ngày ghi sổ là ngày
01/10/2011).
Khi cập nhật chứng từ, kế toán chỉ cần vào: Mã khách, người giao/nhận hàng,
diễn giải nội dung, số hiệu chứng từ, ngày tháng nhập/xuất, mã vật tư, mã kho và
mã vụ việc (đối với phiếu xuất kho) thì máy sẽ tự động cho hiện số tồn kho hiện
thời. Đối với NVL nhập kho, kế toán chỉ cần vào số lượng nhập, đơn giá, máy tự
động tính thành tiền. Đối với NVL xuất kho, kế toán nhập số lượng, giá xuất kho,
máy tính sẽ tính trị giá xuất kho theo phương pháp bình quân liên tục.
Sổ chi tiết vật tư (phụ lục số 09)
Bảng tổng hợp nhập xuất tồn(phụ lục số 10)
2.2.2 Kế toán tổng hợp NVL
Công ty áp dụng hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường
xuyên, áp dụng hình thức Nhật ký chung và tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.
a. Tài khoản sử dụng
- TK 152: “Nguyên liệu, vật liệu”. Tài khoản này không mở chi tiết thành tài
khoản cấp 2, 3. Mọi nguyên vật liệu đều được phản ánh chung trong tài khoản tổng
27

hợp 152 và được mã hoá để quản lý (như đã trích trong mục phân loại nguyên vật
liệu).
- TK 331: Phải trả người bán. Được dùng để theo dõi chi tiết tình hình thanh
toán với từng nhà cung cấp.
- TK 621: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
+ TK 6211 Chi phí NVL TT SX thủy tinh lỏng
+ TK 6212 Chi phí NVL TT SX xút vảy 32%
- TK 627: Chi phí sản xuất chung
- TK 641: Chi phí bán hàng
- TK 642: Chi phí quản lý doanh nghịêp
Công ty cũng tổ chức mã hoá cho từng nhà cung cấp bằng mã số riêng rồi vào sổ
chi tiết đối tượng thanh toán. Số liệu các sổ liên quan đều dựa trên mã số, khi cần
chỉ cần truy cập vào mã số đã có, tự động máy sẽ cho ta những thông tin cần thiết
về đối tượng đó.
BẢNG MỘT SỐ NHÀ CUNG CẤP (phục lục số 11)
b. Sổ sách sử dụng
 Sổ Nhật ký chung:
- Nội dung: Đây là sổ kế toán tổng hợp được sử dụng để ghi chép các nghiệp
vụ kinh tế tài chính phát sinh theo trình tự thời gian, đồng thời thực hiện việc phản
ánh theo quan hệ đối ứng tài khoản (định khoản kế toán) để phục vụ cho việc ghi Sổ
cái.
- Kết cấu của Sổ Nhật ký chung được thể hiện qua phục lục số12
- Cơ sở và phương pháp ghi sổ: Hàng ngày, căn cứ vào các chứng từ kế toán
phản ánh các nghiệp vụ phát sinh (Phiếu chi, Phiếu thu, Phiếu nhập mua hàng,
Phiếu Nhập kho, Phiếu xuất kho, Hoá đơn GTGT, Phiếu kế toán…) được kế toán
cập nhật, số liệu được tự động vào sổ Nhật ký chung theo trình tự thời gian. Thời
gian ghi sổ là thời gian xác định trên các chứng từ kế toán. Mỗi nghiệp vụ phát sinh
ghi trên một dòng. Đầu trang sổ ghi số cộng trang trước chuyển sang, cuối trang sổ
cộng số phát sinh luỹ kế để chuyển sang trang sau.
28

 Sổ cái tài khoản 152:
- Nội dung: Sổ Cái là sổ kế toán tổng hợp để ghi chép các nghiệp vụ kinh tế tài
chính phát sinh theo tài khoản kế toán. Mỗi tài khoản kế toán được mở một Sổ Cái.
- Kết cấu Sổ Cái (TK152) được thể hiện qua Sổ cái tài khoản 152(Phụ lục số
13)
- Cơ sở và phương pháp ghi sổ: Hàng ngày, căn cứ vào số liệu được ghi vào sổ
Nhật ký chung, xác định các tài khoản liên quan để vào Sổ Cái của tài khoản tương
ứng. Đầu trang sổ ghi số cộng luỹ kế và số dư trang trước chuyển sang, cuối trang
sổ ghi cộng số phát sinh luỹ kế, tính số dư để chuyển sang trang sau.
 Kế toán tổng hợp tăng nguyên vật liệu:
- Nếu chưa thanh toán cho người bán: hàng ngày, kế toán căn cứ vào hoá đơn,
phiếu nhập kho để ghi vào sổ nhật ký chung theo các khoản định khoản đồng thời
ghi vào Sổ chi tiết công nợ phải trả nhà cung cấp(phụ lục số 14).
Kế toán ghi: Nợ TK 152 Trị giá nguyên vật liệu, Nợ TK 133 (nếu có thuế được
khấu trừ)/Có TK 331 (chi tiết) – tổng giá trị thanh toán
Sau đó, số liệu trên sổ NKC tự động vào sổ cái TK152, sổ cái TK133, sổ cái
TK331.
Khi Công ty thanh toán tiền hàng cho nhà cung cấp, căn cứ vào chứng từ thanh
toán (phiếu chi, giấy báo nợ…) kế toán ghi sổ NKC và sổ kế toán chi tiết công nợ
phải trả người bán. Từ số liệu trên sổ NKC để vào sổ cái TK 152, sổ cái TK 331, sổ
cái TK 111 theo định khoản:Nợ TK 331 (chi tiết)/Có TK 111, 112, 311
- Nếu mua NVL thanh toán bằng tiền giao tạm ứng: kế toán căn cứ vào hoá
đơn thanh toán, Phiếu nhập kho kế toán ghi sổ NKC, từ số liệu trên sổ NKC kế toán
phản ánh vào sổ cái TK 152, sổ cái TK 133, sổ cái TK 141 theo định khoản: Nợ TK
152, Nợ TK 133 (nếu có thuế được khấu trừ)/Có TK 141 (chi tiết cho từng đối
tượng được tạm ứng).
Việc thanh toán tiền tạm ứng được theo dõi trên sổ chi tiết thanh toán tiền tạm
ứng lập riêng cho từng đối tượng.
- Nhập kho trở lại đối với nguyên vật liệu xuất ra sử dụng không hết, Công ty
không sử dụng Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ mà sử dụng biên bản bàn giao vật tư
29

thiết bị cho phòng vật tư cơ giới, các phân xưởng trực tiếp đem nguyên vật liệu
nhập trở lại kho. Căn cứ phiếu nhập kho, kế toán vào Sổ NKC, từ số liệu trên NKC
kế toán phản ánh vào sổ cái 152, sổ cái TK 621(phụ lục số 15) theo định khoản: Nợ
TK 152/Có TK 621 (chi tiết) – ghi giảm chi phí NVL.
Ví dụ: Ngày 15/10 nhập kho trở lại 2.000 kg kẽm oxit ZnO 90% giá trị là
70.711.993 đồng, phiếu nhập kho số 135.
Nợ TK 152 70.711.993
Có TK 621 70.711.993
- Công ty không sử dụng TK 151 để hạch toán trường hợp nguyên vật liệu
mua về nhưng cuối tháng chưa về nhập kho, mặc dù đã nhận được chứng từ, kế toán
đợi khi hàng về mới tiến hành nhập kho.
 Kế toán tổng hợp giảm nguyên vật liệu:
- Nếu xuất kho nguyên vật liệu dùng cho sản xuất, kế toán căn cứ Phiếu xuất
kho, hạch toán vào sổ như sau: Nợ TK 621 (chi tiết cho từng đối tượng) – xuất trực
tiếp chế tạo sản phẩm, Nợ TK 627 (chi tiết cho phân xưởng)/Có TK 152
Ví dụ: Xuất xút vảy 99% phục vụ cho sản xuất tại phân xưởng 1 ngày 04/10,
phiếu xuất kho số 098: số lượng 65.000kg, giá xuất kho 11.500 đồng/kg.
Nợ TK 6211 747.500.000
Có TK 152 747.500.000
- Nếu xuất NVL dùng cho quản lý doanh nghiệp, bán hàng: Nợ TK 641, 642/
Có TK 152
Ví dụ: Xuất dầu diesel cho xe bộ phận quản lý công ty theo yêu cầu ngày 17/10.
Phiếu xuất kho số 150: số lượng 55 lít, giá xuất kho 20.000 đồng/lít
Nợ TK 642 1.100.000
Có TK 152 1.100.000
Khi đó kế toán phản ánh vào sổ NKC, đồng thời căn cứ số liệu trên sổ NKC phản
ánh vào sổ chi tiết TK 642, sổ cái TK 152.
Sổ cái TK642 (phụ lục số 16), sổ cái TK642 (phụ lục số 17)
30

CHƯƠNG III: CÁC KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT VỀ KẾ TOÁN NGUYÊN
VẬT LIỆU SẢN XUẤT HÓA CHẤT TẠI CÔNG TY CP KPLUS TOÀN CẦU
3.1. Các kết luận phát hiện qua nghiên cứu kế toán NVL sản xuất hóa chất
tại công ty CP Kplus Toàn Cầu
3.1.1. Những kết quả đã đạt được
- Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty được xây dựng trên mô hình tập trung
là phù hợp với đặc điểm quy mô sản xuất của Công ty. Các Phòng ban phối hợp
chặt chẽ với phòng kế toán đảm bảo công tác hạch toán thống nhất về nguyên vật
liệu diễn ra đều đặn, nhịp nhàng. Các bộ phận kế toán trong Công ty đảm nhiệm
những phần hành kế toán riêng biệt nhưng có mối quan hệ mật thiết với nhau đảm
bảo xử lý thông tin được nhanh nhất cung ứng kịp thời cho Ban lãnh đạo Công ty để
đưa ra các quyết định và giám sát công việc đạt hiệu quả cao.
- Chế độ hạch toán tại Công ty phù hợp với quy định của Bộ Tài chính . Hệ
thống chứng từ ban đầu được tổ chức hợp pháp, hợp lý, đầy đủ. Quy trình luân
chuyển chứng từ đúng quy định đề ra.
- Hình thức kế toán mà Công ty áp dụng là Nhật ký chung. Đây là hình thức
kế toán đang được áp dụng rộng rãi với ưu điểm là tổ chức hệ thống sổ sách khá
đơn giản, dễ thực hiện và đặc biệt rất thích hợp khi vận dụng kế toán máy. Công ty
đã trang bị cho phòng kế toán hệ thống máy tính với phần mềm kế toán Fast
Accounting có nhiều ưu điểm: dễ sử dụng, cung cấp thông tin nhanh chóng, chính
xác, thực hiện tốt việc quản trị người dùng. Việc áp dụng kế toán máy vào Công ty
đã giúp cho các kế toán viên phần hành giảm tải khối lượng công việc mà họ phải
thực hiện, đồng thời cho độ chính xác cao, nhanh chóng, kịp thời trong việc cung
cấp thông tin. áp dụng kế toán máy còn đảm bảo một bộ máy kế toán viên gọn nhẹ
với hiệu quả công việc cao.
- Về phương thức kế toán: Quá trình sản xuất kinh doanh của Công ty diễn ra
liên tục thường xuyên nên Công ty áp dụng phương pháp kê khai thường xuyên
trong hạch toán là hợp lý. Như vậy có điều kiện để quản lý tốt NVL và hạch toán
chặt chẽ đúng quy định, tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra kế toán tại
công ty.
31

- Về việc cung cấp và lập kế hoạch thu mua: Công ty xây dựng quy trình quản
lý vật liệu tương đối khoa học từ khâu thu mua, bảo quản, sử dụng nguyên vật liệu
cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc phân công trong công tác quản lý khá rõ
ràng, hợp lý: phòng kỹ thuật sản xuất lập định mức nguyên vật liệu theo các chỉ tiêu
kỹ thuật, theo hợp đồng mua hàng, nhu cầu sản xuất; phòng cung ứng vật tư chịu
trách nhiệm thu mua nguyên vật liệu theo yêu cầu, tìm hiểu, thăm dò các nguồn
hàng mà Công ty đang cần đặc biệt là các nguồn hàng chất lượng tốt giá cả hợp lý,
tiết kiểm chi phí, đảm bảo quá trình sản xuất. Sự phối hợp của hai phòng ban đảm
bảo cho việc cung ứng đạt hiệu quả cao nhất, nâng cao tinh thần trách nhiệm trong
công việc kiểm soát nguyên vật liệu.
- Về phương pháp hạch toán chi tiết nguyên vật liệu: Công ty đã vận dụng
phương pháp ghi thẻ song song phù hợp với điều kiện thực tế (sử dụng phần mềm
kế toán, danh điểm nguyên vật liệu không quá nhiều…) dễ đối chiếu kiểm tra, phát
hiện sai sót.
- Về kế toán tổng hợp nguyên vật liệu:
+ Về sổ sách kế toán: kế toán sử dụng chứng từ phù hợp với quy định hiện
hành: mẫu chứng từ, công tác ghi chép chứng từ đảm bản phản ánh kịp thời, chính
xác các nghiệp vụ phát sinh, cung cấp các thông tin kinh tế cần thiết cho từng bộ
phận có liên quan. Hệ thống sổ sách tương đối đầy đủ, hệ thống sổ kế toán theo biểu
mẫu mà Bộ TC quy định, có sự linh hoạt trong việc thiết kế kết cấu sổ cho phù hợp
với điều kiện thực tế của Công ty mà vẫn cung cấp đầy đủ thông tin kế toán cần
thiết cho công tác quản lý.
+ Tài khoản sử dụng: các tài khoản kế toán sử dụng để hạch toán nguyên vật
liệu phù hợp với hệ thống tài khoản do BTC quy định. Đối với TK 152 tuy không
được chi tiết thành các TK cấp 2,3 nhưng tất cả nguyên vật liệu đều đã được mã hoá
thuận tiện cho việc theo dõi quản lý.
+ Trình tự kế toán: kế toán vật tư đã thực hiện kế toán nguyên vật liệu theo
trình tự phù hợp với thực tế phát sinh của các nghiệp vụ.
32

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm có tác dụng tích cực đến việc tiết kiệm chi
phí vật liệu và công cụ dụng cụ thì quá trình hạch toán kế toán NVL tại công ty
cũng gặp những khó khăn nhất định.
3.1.2. Những mặt hạn chế, tồn tại và nguyên nhân
- Hệ thống kho bảo quản vật tư: công ty chỉ có một kho bảo quản vật tư chung
cho toàn côn ty công ty cần bố trí theo các phân xưởng để tiện cho việc vận chuyển
bên cạnh đó cũng cần phải phân chia mỗi kho đó thành các kho nguyên vật liệu nhỏ
hơn dựa trên công dụng kinh tế của nguyên vật liệu: kho vật liệu chính, kho nguyên
vật liệu phụ, kho nhiên liệu…Việc phân chia này sẽ tạo điều kiện để bảo quản
nguyên vật liệu tốt hơn vì mỗi nhóm nguyên vật liệu có tính chất lý hoá khác nhau
do đó đòi hỏi điều kiện kho tàng bảo quản cũng khác nhau, giúp công tác quản lý
nguyên vật liệu cũng dễ dàng hơn mỗi khi nhập, xuất, chất xếp các loại nguyên vật
liệu vào kho.
- Kế toán không sử dụng tài khoản 151 “Hàng mua đang đi đường” để phản
ánh nghiệp vụ hàng mua cuối tháng chưa về nhập kho. Khi đó phát sinh nghiệp vụ
hoá đơn về trước những hàng chưa về nhập kho. Khi phát sinh nghiệp vụ hoá đơn
về trước nhưng hàng vẫn chưa về thì kế toán vẫn để lại chờ hàng về mới tiến hành
hạch toán. Việc ghi chép như vậy của Công ty không quản lý được tài sản. Khi hàng
mua đã nhận được hoá đơn thì hàng mua đó đã thuộc quyền sở hữu của Công ty,
đồng thời phải phản ánh khoản công nợ phải trả người bán. Công ty phải ghi sổ kế
toán để theo dõi tài sản, công nợ đồng thời kê khai thuế GTGT đầu vào được khấu
trừ ngay trong tháng nhận được hoá đơn.
- Kế toán lập dự phòng giảm giá nguyên vật liệu: Công ty chưa tiến hành lập
dự phòng giảm giá nguyên vật liệu là chưa hợp lý. Phần lớn nguyên vật liệu của
Công ty là mua ngoài thị trường, mà giá cả thị trường luôn biến động nên việc lập
dự phòng này là rất cần thiết, giúp Công ty giảm thiểu những rủi ro trong biến động
bất lợi của giá nguyên vật liệu.
- Hiện nay công tác kiểm kê trong Công ty không được chú trọng. Cuối tháng
hoặc cuối quý, cuối năm Công ty không đưa ra biên bản kiểm kê vật tư, hay phiếu
báo vật tư còn lại cuối kỳ theo quy định về quản lý hàng tồn kho.
33

3.2. Các đề xuất, kiến nghị về kế toán NVL sản xuất hóa chất tại công ty CP
Kplus Toàn Cầu
Hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu phải dựa theo những nguyên tắc sau:
- Phải tuân thủ chế độ tài chính, kế toán hiện hành, các văn bản pháp luật của
Nhà nước có liên quan, phù hợp với chuẩn mực kế toán, thông lệ chung.
- Phù hợp với đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh riêng của Công ty. Việc
vận dụng sáng tạo chế độ kế toán tài chính vào công tác hạch toán nguyên vật liệu
sẽ nâng cao hiệu quả công tác kế toán, đồng thời không trái với quy định chung.
- Việc hoàn thiện công tác kế toán phải được đặt ra trong mối liên hệ giữa chi
phí bỏ ra là lợi ích đạt được, đảm bảo yếu tố kinh tế mà lại nâng cao hiệu quả công
tác kế toán nguyên vật liệu.
3.2.1. Hoàn thiện công tác bảo quản nguyên vật liệu
Hệ thống kho bảo quản NVL của Công ty nên được nâng cấp, bố trí khoa học,
thuận tiện cho việc theo dõi kiểm kê:
Tại mỗi phân xưởng nên có kho bãi riêng và phân chia kho đó thành các kho nhỏ
hơn gồm kho NVL chính, kho NVL phụ, kho thành phẩm, kho nhiên liệu phục vụ
cho sản xuất tại chính phân xưởng đó, để thuận tiện cho việc theo dõi bảo quản
kiểm kê vật tư cũng như quá trình nhập xuất vật tư được dễ dàng thuận tiện.
Hệ thống kho Công ty (phụ lục số 18)
3.2.2. Hoàn thiện kế toán kiểm kê vật liệu
Đối với nguyên vật liệu sử dụng không hết tại phân xưởng, Công ty cần lập phiếu
báo vật tư còn lại cuối kỳ, nhằm theo dõi số lượngvật tư còn lại cuối kỳ hạch toán ở
đơn vị, làm căn cứ để tính giá thành và kiểm tra tình hình thực hiện định mức sử
dụng vật tư:
Mẫu biên bản kiểm kê (phụ lục số 19)
Số lượng vật tư còn lại cuối kỳ ở Công ty sử dụng được phân loại thành 2 loại:
+ Loại không cần sử dụng nữa: lập phiếu nhập kho và nhập lại kho
+ Loại tiếp tục sử dụng: lập phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ.
Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ do bộ phận sử dụng lập làm 2 bản, 1 bản giao
cho phòng vật tư, bản còn lại giao cho phòng kế toán.
34

3.2.3. Hoàn thiện về tài khoản kế toán sử dụng
Sử dụng TK 151 “Hàng mua đang đi đường” để hạch toán NVL mà DN mua
35ang, cuối tháng hoá đơn về nhưng hàng chưa về nhập kho.
TK 151 phản ánh tình hình và sự biến động về hàng mua đang đi đường của
doanh nghiệp (nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, hàng hoá…) mà doanh nghiệp đã
mua hoặc chấp nhận mua, đã thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp nhưng cuối
tháng chưa về nhập kho.
Kết cấu tài khoản 151 (phụ lục số 20)
Kế toán lưu hoá đơn vào tập hồ sơ “Hàng mua đang đi đường”,nếu trong tháng,
đến ngày 35 hàng về thì ghi sổ như bình thường, còn nếu cuối tháng vẫn chưa về thì
ghi:Nợ TK 151: giá mua theo hoá đơn (không có thuế GTGT), Nợ TK 1331: thuế
GTGT được khấu trừ/Có TK liên quan (331, 111, 112, 141…)
Sang tháng sau, khi hàng về, ghi:Nợ TK 152: nếu nhập kho vật liệu, dụng cụ, Nợ
TK 621, 627, 641, 642: nếu chuyển giao trực tiếp cho các bộ phận sử dụng, không
qua kho/Có TK 151: hàng đi đường kỳ trước đã về
3.2.4. Hoàn thiện hệ thống sổ kế toán
Mở thêm sổ nhật ký mua hàng: là loại sổ nhật ký đặc biệt dùng để ghi chép các
nghiệp vụ mua hàng theo từng nhóm hàng tồn kho của Công ty như: NVL, CCDC,
hàng hoá…
Phiếu mua hàng (phụ lục số 21)
3.2.5. Hoàn thiện công tác quản lý nguyên vật liệu
- Doanh nghiệp cần lập định mức chi phí nguyên vật liệu cho từng công việc, sản
phẩm và lập định mức dự trù cho tưng danh điểm hàng tồn kho. So sánh giữa định mức
đã lập và thực tế thực hiện, đưa ra nhận xét và kiến nghị.
- Đối với công tác thu mua nguyên vật liệu cần phải được lập kế hoạch (dự toán)
trên cơ sở phân tích thông tin về tác động của yếu tố giá cả, các nhân tố môi trường, khả
năng cung ứng của nhà sản xuất, tính ổn định của nguồn hàng, điều kiện thu mua, giao
nhận, vận chuyển, chính sách cạnh tranh tiếp thị của nhà cung cấp…và các điều kiện
khác liên quan đến quá trình thu mua nguyên vật liệu. Từ đó xây dựng nội dung của kế
hoạch thu mua nguyên vật liệu: Kế hoạch thu mua, chi phí thu mua, số lượng mua… đảm
bảo cho sản xuất được diễn ra liên tục, chi phí thu mua, chi phí bảo quản là thấp nhất.
35

Việc lập dự toán NVL chính xác và hợp lý là cở sở quan trọng để đáp ứng nhua cầu sản
xuất của công ty. Nếu vật liệu tồn kho qua nhiều sẽ gây ứ đọng vốn, ngược lại sẽ gây khó
khăn cho sản xuất, kinh doanh kém hiệu quả.
3.5.6. Đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ cho các cán bộ kế toán
Trong xu thế toàn cầu hoá, đặc biệt là khi đất nước ta trở thành thành viên của tổ
chức Thương mại Thế giới WTO thì việc học tập và nghiên cứu là một yếu tố vô cùng
quan trọng. Công ty nên có kế hoạch đào tạo cán bộ kế toán như tham gia các lớp học
nghiệp vụ do Bộ tài chính tổ chức, đặc biệt là phải cập nhật các thông tin, quy định, quy
chế của Nhà nước mới ban hành, đào tạo tại chỗ, tập huấn nghiệp vụ…Ngoài ra, Công ty
cần khuyến khích phòng Kế toán tổ chức các buổi thảo luận để mọi người cùng nhau rút
ra những mặt được và chưa được về công tác hạch toán. Từ đó giúp cho mọi nhân viên
trong phòng có cái nhìn toàn diện về công tác kế toán chứ không bó hẹp trong phạm vi
trách nhiệm của mình.
3.3. Điều kiện thực hiện
Đối với Nhà nước
Hỗ trợ lãi suất, tăng số vốn vay hỗ trợ cho doanh nghiệp tư nhân và kéo dài thời
gian hoàn các khoản vay cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Có các chính sách thuế ưu đãi, đặc biệt với doanh nghiệp kinh doanh hiệu quả,
thực hiện tốt nghĩa vụ đối với nhà nước.
Có các chính sách nhằm đơn giản các thủ tục hành chính cồng kềnh, chồng chéo
không cần thiết giúp doanh nghiệp tiếp cận dễ dàng các chính sách ưu đãi của nhà nước.
Đối với công ty
Để xử lý nhanh, chính xác số liệu thì công ty cần phải có nhân viên có trình độ
chuyên môn cao, thành thạo máy vi tính. Vì vậy nên cần có kế hoạch đào tạo
chuyên môn và thường xuyên mở các lớp bồi dưỡng kế toán nâng cao kiến thức cho
nhân viên kế toán.
Trong kỳ kinh doanh tới, công ty cần có những chính sách hợp lý trong việc huy
động vốn, ngoài nguồn vốn tự có công ty cần phải huy động những nguồn từ bên
ngoài để tạo điều kiện cho việc mở rộng hoạt động kinh doanh, mở rộng thị trường
mua nguyên vật liệu.
36

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Lý thuyết về thực hành kế toán tài chính- PGS.TS. Nguyễn Văn Công (2008)
Nhà xuất bản Đại học Kinh Tế Quốc Dân, Hà nội.
2. Báo cáo tài chính chứng từ và sổ kế toán sơ đồ kế toán - Bộ tài chính (2009),
Nhà xuất bản Thống kê, Hà nội
3. Giáo trình kế toán tài chính - GS.TS. Đặng Thị Loan (2009), Nhà xuất bản
Đại học Kinh Tế Quốc Dân, Hà Nội.
4. Giáo trình kế toán tài chính – Học viện tài chính(2010)
5.Giáo trình kế toán quản trị
6. Luật kế toán năm 2003
7. Các luận văn tốt nghiệp về kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm của
khóa trước
Download báo cáo thực tập kế toán mời vào http://lophocketoan.com/
Theo dich vu ke toan | hoc ke toan tong hop
37

38

Báo cáo thực tập kế toán nguyên vật liệu

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to Báo cáo thực tập kế toán nguyên vật liệu

Similar to Báo cáo thực tập kế toán nguyên vật liệu (20)

More from Học kế toán thực tế

More from Học kế toán thực tế (20)

Báo cáo thực tập kế toán nguyên vật liệu