2. Sinh lý thụ tinh(np)

1. Sinh lý thụ tinh

2. Mục tiêu bài giảng dành cho sinh viên
1. Liệt kê các hiện tượng chính yếu xảy ra tại các giao
tử trước thụ tinh
2. Mô tả 6 giai đoạn của sự thụ tinh chính danh

3. Index
1. Định nghĩa
2. Các giao tử
3. Các hiện tượng xảy ra trước thụ tinh
4. Sự thụ tinh chính danh
5. Test tự lượng giá

4. Định nghĩa
 Thụ tinh (Fertilization, Fécondation) là
• Quá trình kết hợp của 2 giao tử (Gamete)
Đơn bội thể
Sản phẩm của phân bào giảm nhiễm (Meiosis)
• Tạo ra hợp tử (Zygote)
Lưỡng bội thể đặc trưng cho loài
Phân bào nguyên nhiễm (Mitosis) trở thành cá thể mới

5. Giao tử
 Định nghĩa về giao tử
 Tinh trùng
 Cumulus Oophorus

6. Định nghĩa về giao tử
 Giao tử là
• Tế bào đơn bội thể
• Mang vốn di truyền
• Có năng lực tạo ra hợp tử
 Giao tử ở loài người
• Giao tử đực: Tinh trùng
• Giao tử cái: Noãn bào

7. Tinh trùng
 Là một tế bào
 Chức năng
• Vận chuyển vốn di truyền
• Đến bào tương noãn
 Cấu trúc thích nghi cao độ
• Đầu với hình dạng khí động học
Chỉ có nhân đậm đặc, không tế bào chất
Acrosome để xuyên thấu
• Cổ có các ti thể chứa sẵn đầy ATP
• Đuôi tạo ra chuyển động dạng sóng

8. Đặc điểm của sự sinh tinh
 Bắt đầu sau dậy thì
 Tinh nguyên bào
• Phân bào nguyên nhiễm
• Phân bào giảm nhiễm
 Hệ quả
• Sản xuất số lượng lớn
• Tinh trùng luôn “mới”
• Nhiều sai sót về cấu trúc
• Chất lượng tinh dịch biến động mạnh
 Ở mỗi thời điểm chỉ có 10% có hoạt động sinh tinh

9. 2 giai đoạn của quá trình tạo tinh trùng
 Giai đoạn I: Meiosis
• Meiosis I
Tinh nguyên bào: 2n
Tinh bào I: 2n kép
Tinh bào II: n kép
• Meiosis II
Tinh tử: n
 Giai đoạn II: Biệt hóa
 Chu trình 90 ngày

10. Noãn bào trong Cumulus Oophorus
 Thuộc Cumulus Oophora
 Gồm
• Các cấu trúc bao noãn
Tế bào hạt
Zona pellucida
Khoảng quanh noãn
• Noãn bào
Màng bào tương noãn
Bào tương noãn

11. Lớp tế bào hạt bao quanh noãn
 Hàng rào bảo vệ noãn
 Liên kết Hyaluronic
• Chắc chắn
• Ly giải bởi Hyaluronidase
 Tạo độ nhầy cho C.O.

12. Zona Pellucida - ZP
 Nhiều loại protein ZP
 Chức năng bảo vệ
• Noãn bào
• Tính đặc trưng loài
• Xâm nhập đa tinh trùng
• Phôi trước làm tổ
 Cấu trúc thay đổi
• Xốp
• Đặc

13. Khoảng quanh noãn hoàng
 Là khoảng trống
 Chỉ chứa
• Trước thụ tinh : cực cầu I
• Sau thụ tinh : cực cầu II
 Không có tinh trùng hiện diện trong vùng này

14. Màng bào tương noãn
 Đặc điểm
• Cho phản ứng màng
Thay đổi điện thế màng
Đóng mở kênh Ca++
• Có các tiểu thể dưới màng
Khi vỡ giải phóng các chất gây đông đặc ZP
 Chức năng
• Kích hoạt noãn bào hoàn thành Meiosis
• Đóng kín ZP ngăn cản thụ tinh đa tinh trùng

15. Noãn bào
 Đang ở Metaphase II
• n kép
• Chỉ có cực cầu I
 Meiosis II hoàn tất
• Chỉ khi có TT xâm nhập
• Tống xuất cực cầu II
• Lập tiền nhân đơn bội

16. Các hiện tượng xảy ra trước thụ tinh
 Sản xuất và phóng thích tinh dịch
 Thay đổi ở tinh trùng trước thụ tinh
 Về địa điểm xảy ra thụ tinh…

17. Tinh dịch
 Là “hỗn hợp” được chế biến ngay trước phóng tinh
• Tinh trùng
• Tinh tương
Dịch mào tinh hoàn
Dịch tiền liệt tuyến
Dịch túi tinh
 Chứa yếu tố ức chế tinh trùng
• Tinh trùng ở trạng thái tiết giảm sử dụng năng lượng
 Ly giải sau khi xuất tinh ≤ 30 phút
• Giải phóng tinh trùng khỏi các ức chế

18. Xâm nhập chất nhầy cổ tử cung
 Vượt qua chất nhầy
• Thuận lợi
• Tiền phóng noãn
 Tinh trùng sẽ được
• Chọn lọc
• Tích trữ
• Khả năng hóa

19. Khả năng hóa tinh trùng
 Khi vượt qua chất nhầy
• Va chạm với matrix
• Màng acrosome trở nên
không bền
• Hình thành các lỗ thủng
• Sẵn sàng phóng thích
Hyaluronidase
 Khả năng hóa đảm bảo
• Sẵn sàng xâm nhập noãn

20. Hoạt hóa tinh trùng
 Song song với hiện
tượng khả năng hóa
 Trong quá trình đi lên
 Quỹ đạo đầu tinh trùng
• Khởi đầu tuyến tính
• Chuyển sang lắc mạnh

21. Ở đoạn xa vòi trứng - Tinh trùng
 Chỉ có khoảng 10 TT
• Mất dần trong khi đi lên
107 trong tinh dịch
106 trong kênh tử cung
104 trong tử cung
102 trong ống dẫn trứng
101 quanh noãn bào
 Các tinh trùng đến được vùng quanh noãn bào
• Đã khả năng hóa: Sẵn sàng phóng thích hyaluronidase
• Đã hoạt hóa: Sẵn sàng xuyên thấu

22. Ở đoạn xa vòi trứng - Cumulus oophorus
 Cumulus oophorus
• Dính, dễ bị bắt bởi ODT
• Di chuyển vào đoạn bóng
 Noãn bào
• Nằm trong cumulus
• Đang ở MII
• Sẵn sàng cho thụ tinh

23. Sự thụ tinh chính danh
 Vượt qua tế bào hạt
 Gắn với zona pellucida
 Xuyên qua zona pellucida
 Xâm nhập bào tương noãn
 Phản ứng của noãn bào
 Hợp tử
 Tổng quan

24. Tách rẽ và xuyên qua lớp tế bào hạt
 Động lực
• Hyaluronidase acrosome
• Hoạt động của roi đuôi
 Hyaluronidase
• Tinh trùng khả năng hóa
• Ly giải kết nối hyaluronic
• Làm khối tế bào rời ra
 Hoạt động roi đuôi
• Tinh trùng hoạt hóa
• Quẫy mạnh để tách rẽ các tế bào hạt

25. Gắn với Zona pellucida
 Tinh trùng gắn vào ZP
• Khoảng > 10 tinh trùng
• Theo phương tiếp tuyến
 Tính chuyên biệt loài
• Nhận diện loài nhờ ZP3
• Ngăn thụ tinh khác loài

26. Xuyên qua zona pellucida
 Xuyên qua ZP
• Zona “xốp”
• Theo phương tiếp tuyến
 Động lực
• Hyaluronidase acrosome
• Hoạt động roi đuôi

27. Qua màng bào tương noãn
 Noãn nhận tinh trùng
• Cơ chế thực bào
• Phần đầu tinh trùng
• Vài cấu trúc khác của TT
 Decondensation tức khắc

28. Phản ứng của noãn bào sau xâm nhập
 2 mục tiêu
• Khôi phục bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội
• Ngăn cản thụ tinh đa tinh trùng

29. Chuẩn bị khôi phục bộ nhiễm sắc thể 2n
 Ngay sau xâm nhập TT
 Hyperactivation noãn
• Kích hoạt Ca++ ionophore
• Hoàn thành Meiosis II
• Lập tiền nhân cái
 Hoàn tất sau 18 giờ
 Giai đoạn 2 pronuclei
• 2 tiền nhân
• 2 cực cầu
 PN check, giờ 18th là thời điểm quan sát tốt nhất

30. Ngăn cản thụ tinh đa tinh trùng
 Phản ứng màng
 Vỡ tiểu thể màng
• Bắt đầu từ nơi xâm nhập
• Lan khắp màng tế bào
• Enzyme làm đặc cứng ZP
 Ngăn thụ tinh đa TT
• Không cho TT khác vào
• Cầm tù TT đang trong ZP

31. Thụ tinh đa tinh trùng
 ≥ 2 tinh trùng xâm nhập
• Đóng ZP không hiệu quả
 Có ≥ 3 PN
• 2 PN đực
• 1 PN cái
 Tạo tế bào 3n

32. Khôi phục bộ NST 2n - Sự hợp nhân
 20g sau xâm nhập
• 2 PN di chuyển về nhau
• Sát nhập 2 màng nhân
• Kết hợp vật liệu di truyền
 Hình thành hợp tử
• Tế bào sinh dưỡng
• Bộ NST 2n đặc trưng
 Hợp tử đi ngay vào mitosis

33. Sự thụ tinh chính danh
1. Tách rẽ tế bào hạt
Acrosome, đuôi
2. Gắn với ZP
Protein ZP3
3. Xuyên qua ZP
Acrosome, đuôi
4. Xâm nhập bào tương
Thực bào, phản ứng màng
5. Đông đặc ZP
Vỡ tiểu thể dưới màng
6. Hoàn thành Meiosis
Tống xuất cực cầu II, lập tiền nhân cái 1n
7. Hợp nhân tạo Hợp tử 2n

34. Test tự lượng giá sau học
 Các MCQ sau nhằm giúp sinh viên có thể nhìn lại và
củng cố các kiến thức thiết yếu của bài học
 Hãy rê chuột đến một câu hỏi trong danh sách dưới
đây. Nội dung có liên quan đến câu hỏi sẽ được hiển
thị khi bạn rê chuột đến đó. Câu * là câu chuyên sâu.
 Click vào 1 câu bạn chọn để đọc câu hỏi.
 Sau khi trả lời, click vào để xem phần giải thích.
 Nếu cần trợ giúp, hãy click vào để xem lại bài học.
 1 : 2 : 3 : 4 : 5 : 6* : 7*

35. Chúc mừng bạn đã hoàn thành bài học
 Bạn đã trả lời đúng 100% các câu hỏi chưa ?
 Bạn đã tìm được lý do vì sao bạn đã trả lời không
chính xác chưa?
 Có phần nào bạn còn muốn tìm hiểu thêm?
 Hãy Click vào lựa chọn của bạn
Quay lại các câu hỏi
Các giao tử
Các hiện tượng xảy ra trước thụ tinh
Sự thụ tinh chính danh
Thoát khỏi bài học