2. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Irakurgaia
Robert Scott
1910eko ekainean, Roal Amundsen norvegiar mediku eta
esploratzailea, Bjaaland, Wisling, Hansel eta Hansen
Antartikarantz abiatu ziren. Haien helburua Hego polora
iristea zen.
Nabigatzen hilabeteak eman ondoren, 1911ko urtarrilean
iritsi ziren kontinente hartara, eta kanpamentu bat jarri
zuten. Bertatik egingo zuten Hego polorako 1.450 km-ko
zeharkaldia. Bitartean, britainiar armadako kapitain
Robert Scottek Antartikako beste leku batean jarri zuen
kanpamentua. Haren asmoa Hego polora Amundsen
baino lehen iristea zen. Bi espedizioak 1911ko urrian
abiatu ziren; udaberri antartikoarekin batera, alegia.
Ez ziren bide beretik ibili, eta oso estrategia desberdinak
erabili zituzten, baina biek ala biek ikaragarrizko
zailtasunak gainditu behar izan zituzten.
1911ko abenduaren 14an, Amundsenen espedizioa Hego
polora iritsi zen. «Hego poloa begi-bistan dugu; Lurraren
ardatzaren karranka-hotsa entzun dezakegu, ia-ia», idatzi
zuen Bjaaland-ek bere egunerokoan.
1912ko urtarrilaren 17an iritsi zen Scott Hego polora, eta
orduan jakin zuen Amundsen aurreratu egin zitzaiola.
Kanpandenda batek eta Norvegiako bandera batek
adierazten zuten latitude-puntua 90º hegoa zela.
Roal Amundsen
AURREKOA
IRTEN
3. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Edukien eskema
Lur planeta
Ezaugarriak
Higidurak
Urtaroak
Ezaugarriak
Eguzki-izpiak
Lurra eta Ilargia
Higidurak
Ilargiaren aldiak
Eklipseak
Mareak
Lurraren geruzak
Geosfera
Atmosfera
Hidrosfera
Biosfera
HASI
AURREKOA
IRTEN
4. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
HASI
Unitatearen azalpenerako baliabideak
Lurraren
ezaugarriak
Lurraren
higidurak
Ilargiaren aldiak
Lurraren
higidurak
Urtaroen
ezaugarriak
Eguzki-izpien
banaketa
Ilargiaren
higidurak
Ilargiaren aldiak
Eklipseak
Mareak
Geosfera
Atmosfera
Hidrosfera
Biosfera
Estekak
Jarduerak
AURREKOA
IRTEN
5. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Lurraren ezaugarriak
Eremu magnetikoa
Atmosfera
Batez besteko tenperatura
Uraren zikloa
Satelite bat
Geologia-jarduera
Bizia
AURREKOA
IRTEN
8. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
ATZERA
Lurraren ezaugarriak
3
Batez besteko tenperatura:
15 ºC
Arrazoiak:
- Eguzkirainoko distantzia.
- Atmosferaren osaera.
AURREKOA
IRTEN
9. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
ATZERA
Lurraren ezaugarriak
4
Uraren zikloa
Tenperaturaren ondorioz, ura
solido-egoeran, likido-egoeran
eta gas-egoeran egon daiteke.
AURREKOA
IRTEN
13. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Lurraren higidurak
Eguna
Gaua
Errotazio-higidura
Errotazio-ardatza
Ipar hemisferioa
Errotazio-ardatzaren
inguruan bira osoa emateko,
24 ordu behar ditu (egun bat).
Ekuatore-planoa
Hego hemisferioa
Translazio-higidura
150.000.000 km
Ekliptikaren planoa
Eguzkiaren inguruko
translazio-higiduran,
365 egunetik behin orbita bat
egiten du (urtebetetik behin).
Lurraren orbita
AURREKOA
IRTEN
16. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Urtaroen ezaugarriak
Ipar hemisferioa
Udaberriko ekinozioa
negua
urtarrila otsaila martxoa
uda
Udako solstizioa
Udazkeneko ekinozioa
udaberria
apirila maiatza ekaina
uda
Udazkeneko ekinozioa
udazkena
uztaila abuztua iraila urria
negua
udazkena
Neguko solstizioa
Neguko solstizioa
azaroa
negua
abendua
urtarrila otsaila
uda
udaberria
Udaberriko ekinozioa
Udako solstizioa
Hego
hemisferioa
Udaberria
Uda
Udazkena
Negua
Egunak
Luzatzen hasten
dira.
Laburtzen hasten
dira.
Laburtzen hasten
dira.
Luzatzen hasten
dira.
Gauak
Laburtzen hasten
dira.
Luzatzen hasten
dira.
Luzatzen hasten
dira.
Laburtzen hasten
dira.
AURREKOA
IRTEN
17. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Urtaroen ezaugarriak
Urtaroak Ipar hemisferioan
Martxoak 21
Udaberriko ekinozioa
Ekainak 21
Udako solstizioa
UDABERRIA
NEGUA
Abenduak 22
Neguko solstizioa
UDA
UDAZKENA
Irailak 22
Udazkeneko ekinozioa
Hego hemisferioa
AURREKOA
IRTEN
18. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Urtaroen ezaugarriak
Urtaroak Hego hemisferioan
Irailak 22
Udaberriko ekinozioa
NEGUA
UDABERRIA
Abenduak 22
Udako solstizioa
Ekainak 21
Neguko solstizioa
UDA
UDAZKENA
Martxoak 21
Udazkeneko ekinozioa
Ipar hemisferioa
AURREKOA
IRTEN
19. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Eguzki-izpien banaketa
Udako solstizioa
Izpiak oso zut
iristen dira
Gehiago berotzen
dute
Udako solstizioaren
simulazioa
Neguko solstizioa
Izpiak inklinazio
handiagoz iristen
dira
Gutxiago berotzen
dute
Neguko solstizioaren
simulazioa
AURREKOA
IRTEN
20. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Ilargiaren higidurak
Puntua Ilargiaren alde ezkutuan dago.
Errotazio-higidura
Ilargiak 28 egun behar ditu
ardatzaren inguruan bira osoa
emateko (erloju-orratzen aurkako
noranzkoan)
Errotazio-ardatza
Translazio-higidura
Ilargiak ilargi-hilabete bat
(28 egun) behar du Lurraren
inguruan orbita bat egiteko
(erloju-orratzen aurkako
noranzkoan)
AURREKOA
IRTEN
22. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Eklipseak
Ilargi-eklipsea
Lurra Eguzkiaren eta Ilargiaren artean
dagoenean gertatzen da
Nodoak
Eguzki-eklipsea
Ilargia Eguzkiaren eta Lurraren artean
dagoenean gertatzen da
AURREKOA
IRTEN
23. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Mareak
1
1
Itsasgora Iberiar penintsulan
2 Itsasbehera Mexikon
2
90º-ko
bira
1
1
2
2
Itsasbehera Iberiar
penintsulan
Itsasgora Mexikon
AURREKOA
IRTEN
24. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Geosfera
Erliebea
70 km
10 km
Lurrazal kontinentala
Lurrazal ozeanikoa
0 km
Lurrazala
70 km
Mantua
2.900 km
Kanpoko nukleoa
5.150 km
Barneko nukleoa
6.370 km
AURREKOA
IRTEN
25. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Geosfera
Lurraren gainazaleko erliebea
Plataforma
kontinentala
Fosa ozeanikoa
Mendikatea
Ezkutua
Ur azpiko
sumendiak
Ordoki
abisala
Dortsal ozeanikoa
ATZERA
AURREKOA
IRTEN
26. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Atmosfera
Lurra inguratzen duen aire-geruza
% 75,
nitrogenoa
OSAGAIAK
% 24,
oxigenoa
% 1, karbono
dioxidoa eta
beste gas batzuk
AURREKOA
IRTEN
27. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Hidrosfera
Lurrean dagoen ur guztia da hidrosfera
Uraren zikloa
Ur-lurruna
eta hodeiak
Eguzkiaren beroa
+
Grabitate-indarra
Ur gazia
Ur geza
AURREKOA
IRTEN
28. HASI
ESKEMA
BALIABIDEAK
INTERNET
NATURA ZIENTZIAK, DBH 1
Lur planeta
JARDUERA
Biosfera
Lurrazalean
Atmosferan
Hidrosferan
Lurrean bizi
diren izaki
bizidun
guztiak
Ingurune urtarra
Ingurune lehortarra
- Ur asko.
- Ur gutxi.
- Tenperatura ia konstanteak.
- Tenperatura-aldaketa handiak.
- Zenbat eta sakonago, orduan eta argi gutxiago.
- Argi asko.
- Uraren dentsitate handiagoa.
- Airearen dentsitate txikiagoa.
- Disolbatutako oxigeno gutxi.
- Oxigeno asko.
AURREKOA
IRTEN
