Γεωγραφία ΣΤ΄ Σενάριο διαδσκαλίας κεφ. 7 "Η κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών" Ιωάννης Καραγκιόζης - δάσκαλος - Πρότυπο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Σερρών - Οκτώβριος 2013

1. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΤΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΣΤ΄ ΜΕ ΤΗ
ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ “GOOGLE EARTH”
Εκπαιδευόμενοι:
Ιωάννης Καραγκιόζης (ΠΕ70)
Επιβλέπων Επιμορφωτής : Χρήστος Πράμας
Σέρρες Οκτώβριος 2013
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΣΤ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Κεφ. 7 «Η κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών»
ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Γεωγραφία, ΤΠΕ, Γλώσσα
ΤΑΞΗ: ΣΤ΄ Δημοτικού
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 διδακτικές ώρες
ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΟ ΔΕΠΠΣ ΚΑΙ ΑΠΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ
Το θέμα είναι απολύτως συμβατό με το Α.Π.Σ. και το Δ.Ε.Π.Π.Σ, εφόσον αποτελεί
θέμα ενότητας της Γεωγραφίας της ΣΤ΄ τάξης και οι στόχοι που τίθενται άπτονται
πλήρως του αντίστοιχου αναλυτικού προγράμματος της Γεωγραφίας.
Γεωγραφία: Αναγνώριση της χαρακτηριστικής εικόνας της επιφάνειας της Γης.
Διερεύνηση της θέσης των ηπείρων και των ωκεανών στη Γη και εντοπισμός των
αντίστοιχων γεωγραφικών στοιχείων.
Γλώσσα: Προφορικός λόγος, διαλογικές μορφές επικοινωνίας, διαχείριση
πληροφορίας.
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ & ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΗ ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ
ΥΠΟΔΟΜΗ
Προτείνεται η οργάνωση των μαθητών σε ομάδες 2-3 ατόμων. Απαιτείται επομένως ο
κατάλληλος αριθμός Η/Υ. Η δραστηριότητα θα πρέπει να διεξαχθεί στο εργαστήριο
πληροφορικής.
Λογισμικό : Λογισμικό Google Earth, Mozilla Firefox, Google, Hot Potatoes
ΛΟΓΟΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΤΟΥ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ GOOGLE EARTH
Επιλέγουμε το συγκεκριμένο λογισμικό αντί της παραδοσιακής «υδρογείου σφαίρας»
διότι η εμφάνιση της Γης στο Google Earth είναι πιο παραστατική (στα πλαίσια του
Σύμπαντος). Επίσης, το λογισμικό μπορεί να επικεντρωθεί στην εκάστοτε
ερευνώμενη περιοχή (ήπειρο ή ωκεανό), να την δουν τα παιδιά σε μεγέθυνση και να
εμβαθύνουν σε συγκεκριμένα γεωγραφικά στοιχεία. Επιπλέον, ορισμένοι από τους
στόχους που θέτουμε, μπορούν να επιτευχθούν μόνο με τη χρήση του εν λόγω
λογισμικού.

2. ΜΟΝΤΕΛΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Ως μοντέλο διδασκαλίας επιλέγεται η «συνεργατική καθοδηγούμενη ανακάλυψη»,
στα πλαίσια της οποίας οι μαθητές με συγκεκριμένα φύλλα εργασίας διερευνούν το
διδακτικό υλικό και οικοδομούν συνεργατικά τη νέα γνώση.
ΣΚΟΠΟΣ
Να εξετάσουν την κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών και να καλλιεργήσουν
ερευνητικό και ομαδικό πνεύμα μέσα από συνεργατικές διαδικασίες και
ανακαλυπτικές δραστηριότητες.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ
Οι μαθητές:
Γνώσεις
 να γνωρίζουν τι είναι ήπειρος και τι ωκεανός
 να αντιλαμβάνονται την κατανομή των θαλασσών και των ηπειρωτικών εκτάσεων
του πλανήτη μας,
να ονομάζουν καθεμιά από τις ηπείρους
να ονομάζουν τους ωκεανούς
να εντοπίζουν τις ηπείρους στον παγκόσμιο γεωμορφολογικό και πολιτικό χάρτη,
 να εντοπίζουν τους ωκεανούς στον παγκόσμιο χάρτη,
 να εντοπίζουν τις ηπείρους σε σχέση με τους ωκεανούς που βρίσκονται γύρω τους,
Δεξιότητες
 να βρίσκουν τη θέση των ηπείρων σε σχέση με τα ημισφαίρια της Γης
 να ταξινομούν τις ηπείρους κατά σειρά μεγέθους
 να ταξινομούν τους ωκεανούς κατά σειρά μεγέθους
 να γνωρίζουν σε ποια ήπειρο ανήκει η Ελλάδα και να την εντοπίζουν στον
παγκόσμιο χάρτη,
 να αναπτύξουν δεξιότητες χρήσης και αξιοποίησης του λογισμικού Google Earth
και γενικότερα του Η/Υ
 Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας και επικοινωνίας, καθώς εργάζονται με το
συγκεκριμένο λογισμικό Google Earth
Στάσεις
 να αναπτύξουν θετική διάθεση απέναντι στον Η/Υ ως εργαλείο άντλησης
πληροφοριών
ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ
Οι μαθητές έχουν αναπτύξει από προηγούμενα μαθήματα τις βασικές δεξιότητες
χρήσης του Η/Υ (χρήση του ποντικιού, φιλοσοφία λειτουργίας των windows κ.ά).
Επιπλέον, στα πλαίσια της ευέλικτης ζώνης οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν
εξοικειωθεί με τις βασικές λειτουργίες του χρησιμοποιούμενου λογισμικού. Επίσης,
οι μαθητές στην 1η ενότητα έχουν γνωρίσει το σχήμα, τους πόλους, τον Ισημερινό της
Γης. Γνωρίζουν επίσης το ηλιακό μας σύστημα.
ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ
Συνολικά όλο το σενάριο αποτελείται από πέντε επιμέρους φάσεις:
Α. Προβληματισμός: Διατύπωση του προς διερεύνηση ερωτήματος
Β. Φύλλο Εργασίας 1: Συνεργατική Διερεύνηση της θέσης της ηπείρων στη Γη και
εντοπισμός των ωκεανών που περιβάλλουν τις ηπείρους.
Γ. Φύλλο Εργασίας 2: Συνεργατικός Εντοπισμός της θέσης των ηπείρων και των
ωκεανών σε σχέση με τα ημισφαίρια της Γης και ταξινόμηση ηπείρων και ωκεανών
κατά σειρά μεγέθους.
Δ. Παρουσίαση αποτελεσμάτων της έρευνας από τις ομάδες εργασίας. Συζήτηση –
Εξαγωγή συμπερασμάτων.
Ε. Αξιολόγηση επίτευξης των στόχων

3. Α. Προβληματισμός: Διατύπωση του προς διερεύνηση ερωτήματος
Αρχικά, ρωτάμε τους μαθητές μήπως γνωρίζουν σε ποια ήπειρο που βρίσκεται η
Ελλάδα. Προφανώς, η πλειοψηφία των παιδιών απαντά στην Ευρώπη. Στη συνέχεια,
ύστερα από συζήτηση, καταλήγουμε με τα παιδιά ότι στο σημερινό μάθημα θα
μιλήσουμε για τις ηπείρους και συγκεκριμένα θα ψάξουμε να βρούμε: «Ποια είναι η
θέση των ηπείρων στη Γη και ποια των ωκεανών» (ερευνητικό ερώτημα).
Β. Φύλλο Εργασίας 1: Συνεργατική Διερεύνηση της θέσης των ηπείρων και των
ωκεανών στη Γη.
Οι μαθητές είναι χωρισμένοι σε ομάδες των δύο – τριών ατόμων. Κάθε ομάδα
βρίσκεται μπροστά σε έναν Η/Υ. Μοιράζεται στους μαθητές το Φύλλο Εργασίας 1, το
οποίο καλούνται οι μαθητές να ακολουθήσουν και να εκτελέσουν τις προτεινόμενες
ερευνητικές δραστηριότητες :
Φύλλο Εργασίας 1
1.
Εκκινήστε το λογισμικό Google Earth από το αντίστοιχο εικονίδιο της
επιφάνειας εργασίας. Στην επιφάνεια του Google Earth και στην αριστερή στήλη
πληκτρολογήστε διαδοχικά τις λέξεις Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική, Ωκεανία (ή
Αυστραλία) και πατήστε το κουμπί
ή «Αναζήτηση». Εναλλακτικά
παροτρύνουμε τους μαθητές να μας πουν όσα ονόματα ηπείρων και ωκεανών
γνωρίζουν και τα καταγράφουμε στον πίνακα σε δυο στήλες αντίστοιχα. Συζητήστε
στην ομάδα σας και γράψτε τι παρατηρείτε ότι συμβαίνει στην εικόνα της Γης που
εμφανίζεται στην οθόνη σας;
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
Ευρώπη
Αφρική
Ασία
Αμερική

4. Ωκεανία
2.
Στην επιφάνεια εργασίας του Google Earth και στην αριστερή στήλη
πληκτρολογήστε διαδοχικά τις λέξεις Ειρηνικός, Ατλαντικός, Ινδικός, Αρκτικός
μαζί με τη λέξη «ωκεανός» και πατήστε το κουμπί
ή «Αναζήτηση». Συζητήστε
στην ομάδα σας και γράψτε τι παρατηρείτε ότι συμβαίνει στην εικόνα της Γης που
εμφανίζεται στην οθόνη σας;
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Ειρηνικός
Ατλαντικός

5. Ινδικός
Αρκτικός
3. Χρησιμοποιείστε τα κουμπιά που εμφανίζονται στο δεξιό μέρος της οθόνης σας
ώστε να εντοπίσετε μη αυτόματα δηλ. με το ποντίκι του υπολογιστή σας τις ηπείρους
και τους ωκεανούς της Γης καθώς και να ζουμάρετε δηλ. να αυξομειώσετε το
μέγεθος προβολής των ζητούμενων στοιχείων στην επιφάνεια του πλανήτη μας.
4.
Το έμβλημα των ολυμπιακών αγώνων αποτελείται από πέντε κύκλους
ενωμένους μεταξύ τους. Κάθε κύκλος συμβολίζει και μία ήπειρο. Ας συζητήσουμε
γιατί οι κύκλοι είναι ενωμένοι και τι σημαίνουν τα πέντε χρώματα. Οι ήπειροι είναι
έξι μα οι κύκλοι πέντε. Προσπαθήστε να το αιτιολογήσετε.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Γ. Φύλλο Εργασίας 2
1.
Στην επιφάνεια εργασίας του Google Earth και από το μενού «Προβολή»
ενεργοποιήστε το «Πλέγμα». Στην οθόνη σας πρέπει να εμφανίζεται η Γη με τον
Ισημερινό και τον πρώτο Μεσημβρινό (Γκρίνουιτς).

6. Συζητήστε στην ομάδα σας και γράψτε σε ποιο/α ημισφαίριο/α βρίσκεται κάθε
ήπειρος που εντοπίσαμε στο Φύλλο Εργασίας 1. Μάθαμε σε προηγούμενο μάθημα
πως ο Ισημερινός χωρίζει τη Γη σε βόρειο και νότιο ημισφαίριο και ο Πρώτος
Μεσημβρινός σε ανατολικό και δυτικό.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
2.
Ταξινομήστε τώρα αρχικά τις ηπείρους και έπειτα τους ωκεανούς κατά σειρά
μεγέθους. Συζητήστε στην ομάδα σας και γράψτε τα αποτελέσματα της μέτρησής
σας.
Ήπειροι
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ωκεανοί
1.
2.
3.
4.
5.

7. 3.
Παρατηρήστε τώρα στην παρακάτω εικόνα του Βιβλίου Μαθητή (κεφ. 7) πώς
κατανέμονται η ξηρά και η θάλασσα στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο της Γης.
Τι παρατηρείτε;
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
(Παρατηρώντας τη Γη διαπιστώνουμε ότι στο βόρειο ημισφαίριο η ξηρά
καταλαμβάνει περισσότερο τμήμα από ότι στο νότιο που τη μεγαλύτερη έκταση έχει
η θάλασσα.)
4. Παρατηρήστε στον τρισδιάστατο χάρτη του υπολογιστή σας πόσο κοντά βρίσκεται
η Ευρώπη με την Αφρική και με την Ασία και πόσο μακριά η Αμερική και η
Ωκεανία. Σχολιάστε πόσο επηρεάζει αυτό τα κράτη που συνορεύουν με άλλα άλλης
ηπείρου, π.χ. την Ελλάδα.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
___________________________________________________________
Δ. Παρουσίαση - Συζήτηση – Εξαγωγή συμπερασμάτων.
Οι ομάδες ανακοινώνουν στην ολομέλεια της τάξης αυτά που σημείωσαν στα Φύλλα
Εργασίας. Ανταλλάσσουν απόψεις και συμφωνούν στην συναγωγή των κατάλληλων
συμπερασμάτων.

8. Ε. Αξιολόγηση επίτευξης των στόχων
Η αξιολόγηση περιλαμβάνει:
Α) τη διαμορφωτική αξιολόγηση που θα διεξαχθεί κατά τη διάρκεια της διδασκαλίας
μέσω παρατήρησης της συμμετοχής και του ενδιαφέροντος των μαθητών, μέσω των
ερωτήσεών τους και γενικότερα μέσω παρατήρησης της εργασίας τους στην ομάδα,
Β) την τελική αξιολόγηση στο τέλος της διδασκαλίας με το κατάλληλο φύλλο
αξιολόγησης. Ενδεικτικά θα μπορούσε να δοθεί στους μαθητές το παρακάτω φύλλο
αξιολόγησης:
Φύλλο Αξιολόγησης
1.
Να αντιστοιχίσεις τα στοιχεία της ομάδας Α με τα στοιχεία της ομάδας Β.
Ομάδα Α
Ομάδα Β
Ωκεανία
Ευρώπη
Αμερική
Αφρική
Ασία

9. 2.
Γράψε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές και ποιες
λανθασμένες. Γράψε «Σ» για τη σωστή και «Λ» για τη λανθασμένη στο κουτάκι:
Α) Η θάλασσα είναι μεγάλος υδάτινος όγκος μεταξύ των ηπείρων
Β) Ένα κομμάτι γης ονομάζεται ξηρά
Γ) Ο υδάτινος όγκος της Γης καλύπτει τα 3/10 της επιφάνειάς της.
Δ) Η χώρα μας βρέχεται από τη Μεσόγειο θάλασσα.
Ε) Γαλάζιος πλανήτης λέγεται η Γη, επειδή το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτεται
από νερό.
3.
Έχοντας συζητήσει με τους συμμαθητές σου τα πλεονεκτήματα ή και τα
μειονεκτήματα που απορρέουν από τη θέση της Ελλάδας στο σταυροδρόμι τριών
ηπείρων, γράψε μερικά από αυτά.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
4.
Λύσε το παρακάτω σταυρόλεξο που φτιάχτηκε με το λογισμικό Hot Potatoes.
Σταυρόλεξο σεναρίου7. Hpeiroi - okeanoi JK.htm

10. 5.
Ενεργοποίησε τέλος πατώντας τον παρακάτω υπερσύνδεσμο
και
παρακολούθησε τα 12 ζώα του κινεζικού ημερολογίου χρησιμοποιώντας τον
…παγκόσμιο χάρτη! (https://www.youtube.com/watch?v=SP3vLl0aNuU ).