cc

1. ThS Tr n Trung Dũngầ
B môn Ngo iộ ạ

2. ĐẠI CƯƠNG
Định nghĩa: theo cấu trúc giải phẫu
Là thương tổn gãy xương thường gặp, chiếm
khoảng 60% tổng số các gãy xương( nghiên cứu tại
Bệnh viện Việt Đức từ 2000-2005 của Trần Trung
Dũng và cộng sự)
Thường gặp là gãy xương hở
Chẩn đoán không khó
Điều trị có thể phẫu thuật hoặc bảo tồn

3. ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU ỨNG DỤNG
Cấu trúc xương: lăng trụ tam giác -> tròn ở chỗ nối 1/3
dưới nên đây là điểm yếu
Các cơ quanh xương không đồng đều, phía sau có
khối cơ chắc, khoẻ, phía trước không có cơ vì vậy khi
gãy dễ bị lộ xương.
Mạch máu phía trên ở trong khoang chật hẹp => dễ bị
chèn ép khoang, phía dưới nghèo nàn =>dễ bị khớp
giả.

4. SỰ THAY ĐỔI CẤU TRÚC GiẢI PHẪU XƯƠNG CHÀY

5. CÁC TỔN THƯƠNG LIÊN QUAN ĐẾN
ĐẶC ĐIỂM PHÂN BỐ MẠCH MÁU

6. CẤU TRÚC GiẢI PHẪU THUẬN LỢI CHO GÃY HỞ

7. Các khối cơ, mạch máu & TK 1/3 cẳng chân

8. NGUYÊN NHÂN
DO CHẤN THƯƠNG: đây là nguyên nhân chính gây
nên gãy xương.
 TN giao thông.
 TN lao động.
 TN sinh hoạt, T.D.T.T…
DO BỆNH LÝ:
 Do u xương.
 Do viêm xương.

9. GIẢI PHẪU BỆNH
1. TỔN THƯƠNG XƯƠNG:
 Gãy đơn giản: gãy đôi ngang, gãy chéo.
 Gãy phức tạp: nhiều tầng, nhiều mảnh.
 Vị trí hay gãy:1/3 dưới.
 Có thể gãy 1 xương chày, hoặc 1 xương mác,
hoặc cả 2 xương.

10. 2.TỔN THƯƠNG PHẦN MỀM: đi kèm với thương
tổn xương được chẩn đoán là gãy xương hở và
phân độ theo Gustilo
Độ I: GXH mà VT nhỏ <1 cm, gọn sạch.
Độ II: VT >1 cm =>10 cm, gọn sạch
Độ III: là GXH rất nặng, tỷ lệ cụt chi cao.
Độ IIIa: VT lớn >10 cm, bẩn, dập nát nhiều.
Độ IIIb: mất phần mềm nhiều, lộ xương gãy.
Độ IIIc : tổn thương mạch máu, TK kèm theo
GIẢI PHẪU BỆNH

11. Gãy xương hở cẳng chân
GIẢI PHẪU BỆNH

12. 3.TỔN THƯƠNG MẠCH MÁU, THẦN KINH:
 Tổn thương đứt mạch máu, thần kinh( trong gãy
xương kín, hoặc GXH độ IIIc)
 Hội chứng chèn ép khoang.
GIẢI PHẪU BỆNH

13. CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán gãy 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán gãy hở 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán biến chứng hội chứng khoang và thương
tổn mạch máu thần kinh
Chẩn đoán các thương tổn toàn thân phối hợp khác

14. CHẨN ĐOÁN
1.CHẨN ĐOÁN GÃY KÍN CẲNG CHÂN:
Lâm sàng:
Sau TN bệnh nhân rất đau, có thể gây sốc.
Mất cơ năng cẳng chân.
Cẳng, bàn chân xoay đổ ra ngoài.
Sờ thấy đầu xương gãy di lệch ngay dưới da
Đánh giá mức độ bong lóc da, cơ.

15. CHẨN ĐOÁN
X.quang:
Chụp lấy được khớp gối và cổ chân.
Xác định được loại gãy.
Đánh giá sự di lệch các đầu xương.

16. CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán gãy 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán gãy hở 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán biến chứng hội chứng khoang và thương
tổn mạch máu thần kinh
Chẩn đoán các thương tổn toàn thân phối hợp khác

17. CHẨN ĐOÁN
2. CHẨN ĐOÁN G.X.H:
Chẩn đoán xác định GXH dựa vào tổn thương phần
mềm, ổ gãy thông với bên ngoài.
Chẩn đoán độ GXH theo Gustilo.

18. CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán gãy 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán gãy hở 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán biến chứng hội chứng khoang và thương
tổn mạch máu thần kinh
Chẩn đoán các thương tổn toàn thân phối hợp khác

19. CHẨN ĐOÁN
3. CHẨN ĐOÁN HC CHÈN ÉP KHOANG VÀ CÁC
BiẾN CHỨNG MẠCH MÁU THẦN KINH:
Hay gặp sau một chấn thương: 80% có gãy xương.
Vị trí: mâm chày, gãy cao thân xương chày (đoạn có
cơ bụng chân rất chắc & dày).
Có 4 khoang: khoang trước, khoang bên, khoang
sau nông & sâu

20. Các khoang cẳng chânCác khoang cẳng chân

21. CHẨN ĐOÁN
L¢M SµNG Matsen đưa ra 5 biểu hiện LS sớm của
HC CEK:
Đau quá mức thông thường của gãy xương.
Căng cứng toàn bộ cẳng chân.
Tê bì & có cảm giác “kiến bò” ở đầu ngón.
Đau tăng khi vận động thụ động.
Liệt vận động các ngón

22. CHẨN ĐOÁN
CËN L¢MSµNG
Đo áp lực khoang: bình thường Pk # 10 mmHg, khi
Pk >30 mmHg => Mở cân ngay.
Đo Doppler mạch.
X.Q: chụp film thường, chụp mạch, C.T.
X.N: CTM, sinh hoá máu, các yếu tố đông máu.

23. H.C C.E.K T.T MẠCH T.T T.K
Đau khi căng thụ
động cơ bắp
+ + -
Tê bì + + +
Liệt vận động + + +
Mạch đập ± - +
Áp lực khoang + - -
CHẨN ĐOÁN

24. C¸c khèi c¬ c¼ng ch©n bÞC¸c khèi c¬ c¼ng ch©n bÞ
ho¹i töho¹i tö

25. Đo áp l c khoang b ng Whitesidesự ằ

26. CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán gãy 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán gãy hở 2 xương cẳng chân
Chẩn đoán biến chứng hội chứng khoang và thương
tổn mạch máu thần kinh
Chẩn đoán các thương tổn toàn thân phối hợp khác

27. CHẨN ĐOÁN
Chẩn đoán các tổn thương toàn thân phối hợp
khác:
Tổn thương sọ não cột sống
Tổn thương bụng
Tổn thương ngực
Tổn thương xương chi khác

28. ĐIỀU TRỊ
Sơ cứu
Điều trị gãy xương kín
Điều trị gãy xương hở
Điều trị biến chứng cấp tính
Điều trị di chứng

29. ĐIỀU TRỊ
Sơ cứu
Bất động tạm thời bằng nẹp.
Phòng & chống sốc.
Giảm đau bằng các loại thuốc.
Phát hiện các thương tổn phối hợp khác

30. Nẹp gỗ bất động cẳng chân

31. Nẹp Cramer bất động cẳng chân

32. ĐIỀU TRỊ
Sơ cứu
Điều trị gãy xương kín
Điều trị gãy xương hở
Điều trị biến chứng cấp tính
Điều trị di chứng

33. ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ BẢO TỒN
Bó bột ngay những ca gãy không di lệch.
Nắn + bó bột những ca gãy ít lệch và gãy vững. Kéo
nắn bằng tay hoặc nắn trên khung Boehler -> bó bột
Đ-C-BC để gối gấp 20độ.
Kéo liên tục rồi bó bột cho những ca gãy không
vững, những BN có chống chỉ định P.T.

35. ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ PHẪU THUẬT
Đinh nội tuỷ: có mở ổ gãy hoặc đóng kín dưới màn
huỳnh quang tăng sáng.
Bắt nẹp vít A.O
Bắt vít đơn thuần với gãy chéo.

36. Minh họa kỹ thuật đóng đinh nội tủy xương chày

37. §­êng vµo c¼ng ch©n

41. ĐIỀU TRỊ
Sơ cứu
Điều trị gãy xương kín
Điều trị gãy xương hở
Điều trị biến chứng cấp tính
Điều trị di chứng

42. ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ GÃY HỞ: ( xem bài G.X.H)
Cắt lọc- rạch rộng VT.
Xử lý tốt da và phần mềm.
Cố định xương chắc chắn.
Che phủ các tổ chức cần che phủ như: xương,
khớp, mạch máu, thần kinh, gân
Để hở da.
Phòng ngừa nhiễm khuẩn, uốn ván.

43. Khung cố định ngoài cẳng chân

44. Các loại khung cố định ngoài
Hoffmann Judet Muler Orthofix Ilizarop

45. ĐIỀU TRỊ
Sơ cứu
Điều trị gãy xương kín
Điều trị gãy xương hở
Điều trị biến chứng cấp tính
Điều trị di chứng

46. ĐIỀU TRỊ
ĐIỀU TRỊ H.C CHÈN ÉP KHOANG:
Theo dõi: Khi LS chưa rõ, Pk<30 mmHg
* Cho BN vào viện, kéo cẳng chân liên tục trên khung
Braun.
* Cho thuốc giảm đau, giảm phù nề, kháng sinh,
chống đông.
* Theo dõi liên tục 24-48 giờ:
Các thông số lâm sàng
Các chỉ số xét nghiệm: chức năng gan, thận,
men CK

48. ĐIỀU TRỊ
Rach cân ngay để giải phóng 4 khoang cẳng chân.
Xử lý tổn thương mạch máu & thần kinh.
Cố định xương vững bằng khung cố định ngoại vi,
kéo liên tục, sử dụng kim Kirchner hay bó bột.
(Xem thêm bài H.C C.E.K)
Sau mổ: Kháng sinh toàn thân, giảm đau, giảm phù
nề,…

49. Đường rạch cân cẳng chân

51. ĐIỀU TRỊ CÁC BIẾN CHỨNG KHÁC
BIẾN CHỨNG NGAY:
 Shock chấn thương, đặc biệt trong GXH.
 Tổn thương mạch, thần kinh.
 Hội chứng chèn ép khoang.
 Gãy xương hở
2. BIẾN CHỨNG SỚM:
 Nhiễm khuẩn, đặc biệt trong GXH.
 Rối loạn dinh dưỡng kiểu Sudex.
 Hoại tử da gây viêm lộ xương thứ phát

52. Hoại tử da thứ phát gây lộ xương

53. ĐIỀU TRỊ
Sơ cứu
Điều trị gãy xương kín
Điều trị gãy xương hở
Điều trị biến chứng cấp tính
Điều trị di chứng

54. ĐIỀU TRỊ
CÁC DI CHỨNG CÓ THỂ XẢY RA:
 Chậm liền: nếu sau 4–5 tháng xương không liền
 Khớp giả: ngoài 6 tháng xương không liền.
 Can lệch: gây nên ngắn xương, lệch trục chi.
 Viêm xương: là hậu quả của GXH.

55. Điều trị cal lệch cẳng chân

56. Khớp giả phì đại Khớp giả xơ teo

57. Điều trị khớp giả theo kỹ thuật của Judet( decortication)

58. Các kỹ thuật điều trị khớp giả

59. Các kỹ thuật điều trị khớp giả

60. XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN !