Σημειώσεις για το μάθημα της β' γυμνασίου

1. Αναγέννηση και
Ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση

Το 15ο και 16ο αι. εκδηλώνεται στον ευρωπαϊκό
χώρο ένα καλλιτεχνικό και πνευματικό κίνημα, η
Αναγέννηση. Κύριο χαρακτηριστικό της
Αναγέννησης είναι η αναβίωση των αξιών της
κλασικής αρχαιότητας για τη θεμελίωση ενός
καινούριου κόσμου

3. 
Διαμορφώνεται μια διαφορετική αντίληψη για τον κόσμο: η
νέα οπτική δε στηρίζεται στη δύναμη της παράδοσης που
κυριαρχούν η μέριμνα για τη σωτηρία της ψυχής, η αποχή
από τις χαρές της ζωής και η ιδέα της ματαιότητας αλλά
στηρίζεται στην κριτική σκέψη, στην εξέλιξη, στις
επιστήμες και στην ιδέα της προόδου.

Ο ίδιος ο άνθρωπος γίνεται το επίκεντρο της παρατήρησης

Το σώμα, η επίγεια ζωή και η ομορφιά αποκτούν τη δική
τους θέση στη ζωή του ανθρώπου
Αναγέννηση

4. 
Κοιτίδα της αναγέννησης ήταν οι πλούσιες πόλεις της Ιταλίας.
Στη συνέχεια μεταδόθηκε στην βορειοδυτική Ευρώπη

5. Ανθρωπισμός

Οι άνθρωποι για να εκφράσουν τις νέες αξίες
στράφηκαν προς τον (αρχαίο) ελληνορωμαικό
πολιτισμό. Έτσι άρχισαν να μελετούν, να
μεταφράζουν και να σχολιάζουν συστηματικά τους
αρχαίους συγγραφείς. Η στροφή αυτή προς τη
βαθύτερη γνώση της αρχαιότητας ονομάστηκε
ανθρωπισμός

6. Οι ανθρωπιστές ταξιδεύουν σε όλη την Ευρώπη για
να διαδώσουν τις ιδέες τους
Έχουν βαθύ θρησκευτικό αίσθημα
Ασκούν κριτική στις μεσαιωνικές αντιλήψεις
Αγωνίζονται για μια καλύτερη κοινωνία
Γράφουν στα λατινικά, υπερασπίζονται όμως τις
εθνικές γλώσσες (ιταλικά, γαλλικά κλπ.) στις οποίες
γράφουν μερικά από τα έργα τους
Ανθρωπισμός

7. 
Έρασμος – Μωρίας Εγκώμιον

Φρανσουά Ραμπελαί – Πανταγκρουέλ

Τόμας Μουρ – Ουτοπία
Ανθρωπισμός

8. Οικουμενικός άνθρωπος (Homo universalis)

Οι ανθρωπιστές πιστεύουν ότι ο άνθρωπος πρέπει
να επιδίδεται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης
δραστηριότητας, ώστε να αποκτήσει μια
πολυδιάστατη προσωπικότητα με πνευματικά,
ψυχικά και σωματικά χαρίσματα. Έτσι επιδιώκουν
να διαμορφώσουν με την κατάλληλη αγωγή ένα νέο
τύπο ανθρώπου, τον οικουμενικό άνθρωπο (homo
universalis), που καθορίζει ο ίδιος με τη γνώση και
τον προσωπικό του αγώνα το πεπρωμένο του.

9. 
Τα εκπαιδευτικά ιδρύματα και οι μέθοδοι
διδασκαλίας κατέχουν δεσπόζουσα θέση στην
αγωγή που οραματίζονται οι ανθρωπιστές.

Ιδρύονται πολλά νέα σχολεία, κολέγια και
πανεπιστήμια που συμβάλλουν στη διάδοση των
νέων ιδεών. Τα προγράμματα σπουδών,
διευρύνονται, σε σχέση με τα μεσαιωνικά, ώστε οι
μαθητές να αποκτούν συνολική μόρφωση.
Οικουμενικός άνθρωπος (Homo universalis)

10. Η συμβολή των Ελλήνων λογίων

Οι ανθρωπιστικές σπουδές ενισχύθηκαν με την
παρουσία σημαντικών ελλήνων λογίων στη Δύση
πριν και μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης.
Οι λόγιοι αυτοί πρόβαλαν τα ελληνικά γράμματα με
το διδακτικό και εκδοτικό τους έργο. Ανάμεσα σ'
αυτούς διακρίθηκαν ιδιαίτερα ο διαπρεπής
φιλόσοφος Γεώργιος Γεμιστός ή Πλήθων (1355-
1456) που έδρασε στον Μυστρά και ο επίσκοπος
Νικαίας Βησσαρίων ( 1403-1472) από την
Τραπεζούντα του Πόντου.

11. Τυπογραφία

Η εφεύρεση της τυπογραφίας υπήρξε αποφασιστική
για τη διάδοση των ιδεών του Ανθρωπισμού. Το
κοσμοϊστορικό αυτό γεγονός συνέβη, όταν γύρω στο
1450 ο Ιωάννης Γουτεμβέργιος από τη Μαγεντία
της Γερμανίας χρησιμοποίησε κινητά μεταλλικά
στοιχεία για την εκτύπωση των βιβλίων. Η
ανακάλυψη αυτή διαδόθηκε με μεγάλη ταχύτητα.

12. Τυπογραφείο του 16ου αι..
Μπορούσαν να τυπώνονται
περίπου 250 αντίτυπα την
ημέρα

15. Τυπογραφία

Αν και τα τυπωμένα πλέον βιβλία ήταν φθηνότερα
και λιγότερο ογκώδη σε σχέση με τα μεσαιωνικά,
μόνο οι άνθρωποι των πόλεων είχαν τη δυνατότητα
να γίνουν κοινωνοί της γνώσης. Ο περισσότερος
κόσμος ήταν αναλφάβητος και αμέτοχος στις
εξελίξεις. Ωστόσο, η αρχή έγινε και οι άνθρωποι
ολοένα προσπαθούσαν για βελτίωση της θέσης τους
στην κοινωνία.