Προσέγγιση των μύθων του Αισώπου στο μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας με αφορμή τη διδασκαλία της 6ης διδακτικής ενότητας " Η ομορφιά δεν είναι το παν"

2. Ο μύθος είναι μια φανταστική, πλαστή διήγηση με
στοιχεία συχνά συμβολικά ή αλληγορικά
Ο άνθρωπος κατέφευγε στη δημιουργία του μύθου
 για να εκφραστεί
 για να δώσει απάντηση στα ερωτήματα που τον
βασάνιζαν
 για να συγκρατήσει ό,τι είδε , έζησε ή φαντάστηκε

3. το παιδί διαβάζοντας μύθους
 διαισθάνεται ότι δεν είναι « η πραγματικότητά
του », αλλά ταυτόχρονα απεικονίζουν μια
πραγματικότητα
 αντιλαμβάνεται ότι τα δρώμενα και οι πράξεις,
ο «κόσμος» του μύθου δεν μπορούν να συμβούν
σήμερα, όμως κατανοεί ότι συμβολίζουν τα στάδια
και τις φάσεις εξέλιξης της δικής του ζωής και
ότι τα συναισθήματα και τα πάθη είναι πραγματικά

4. Οι μύθοι , ανάλογα με το περιεχόμενο και τις ιδέες
τους , διακρίνονται σε διάφορες κατηγορίες:
-Κοσμογονικοί και Θεογονικοί μύθοι
( ερμηνεύουν τη δημιουργία του κόσμου και των θεών)
- Ανθρωπογονικοί μύθοι
( ερμηνεύουν τη δημιουργία, την προέλευση των
ανθρώπων)
-Ιστορικοί μύθοι
( αναφέρονται σε εκστρατείες και πολέμους)
-Ηρωϊκοί μύθοι
( αναφέρονται στη ζωή και τα κατορθώματα ηρώων)

5. Ο αισώπειος μύθος είναι μία σύντομη,
φανταστική ιστορία με πρωταγωνιστές ζώα ή
ζώα και ανθρώπους (σπανιότερα εμφανίζονται
θεοί, ήρωες ή φυτά) και έχει αλληγορικό νόημα
Ο στόχος συνήθως είναι διδακτικός, και
συγκεκριμένα πολιτικός ή ηθικός
(αναφέρεται στην ορθή ανθρώπινη συμπεριφορά)
Ανάλογες ιστορίες βρίσκουμε και σε λαούς με
τους οποίους οι Έλληνες έρχονταν σε επαφή
(Λυδούς , Ασσυρίους , Αιγυπτίους)

6. Οι μύθοι του Αισώπου έχουν όλα τα χαρακτηριστικά
του παραμυθιού, λαϊκού και έντεχνου, που
διαβάζουμε και διηγούμαστε στα παιδιά της
προσχολικής ηλικίας
Βασικά στοιχεία του μύθου-παραμυθιού:
 το σύμβολο ( εκπροσωπεί μια ιδέα, μια στάση ή
έναν τρόπο ζωής)
 η αλληγορία ( τρόπος έκφρασης , κατά τον οποίο
χρησιμοποιούνται λόγια και εκφράσεις αμφίσημες-
διφορούμενες)
 το επιμύθιο (η κατακλείδα κάθε μύθου, η οποία
περιέχει και το ηθικό συμπέρασμα της διήγησης)

7. Ο Αίσωπος ήταν μεγάλος μυθοποιός της
αρχαιότητας. Η γέννησή του τοποθετείται τον 7ο
αιώνα π.Χ, η δράση του όμως, σύμφωνα με τον
Ηρόδοτο, τον 6ο αιώνα π.Χ.
Καταγόταν πιθανόν από τη Φρυγία και υπήρξε
δούλος του φιλόσοφου Ιάδμονα από τη Σάμο , που
τον θαύμαζε για τις γνώσεις του
Ο Ιάδμονας τον απελευθέρωσε και, μετά από
πολλές περιπλανήσεις στην Αίγυπτο και στην
Ανατολή , ο Αίσωπος πήγε στις Σάρδεις της Λυδίας
στην αυλή του βασιλιά Κροίσου του οποίου ήταν
ευνοούμενος και σύμβουλος
Λίγα λόγια για τον Αίσωπο

9. Σύμφωνα με μια εκδοχή
πέθανε στους Δελφούς όπου
είχε σταλεί για να λάβει
χρησμό από το μαντείο.
Κατηγορήθηκε για ιεροσυλία
και καταδικάστηκε σε θάνατο
από τους ιεροδικαστές
Ο Κροίσος τον έστελνε ως πρεσβευτή στις διάφορες
πόλεις που εξουσίαζε, καθώς είχε κερδίσει την
εύνοια και την εκτίμησή του

10. Ο Αίσωπος ήταν διαβόητος
για την ασχήμια του : είχε
πολύ μεγάλο κεφάλι σε
σχέση με το υπόλοιπο
σώμα, πλακουτσωτή μύτη,
φουσκωτά χείλη,
καμπουριασμένο σώμα και
μεγάλη πεταχτή κοιλιά.
Μάλλον ήταν και κουτσός. Δεν ήταν μόνο οι μύθοι του
που προκαλούσαν το γέλιο, αλλά και η μορφή του, η
φωνή και ο τρόπος ομιλίας του, που τον έκαναν πιο
άσχημο και πιο γελοίο

11. Ο Αίσωπος έγινε παντού γνωστός όχι μόνο για τους
μύθους του, αλλά και για τα αστεία και τα ανέκδοτά
του. Δεν έγραψε ούτε μια λέξη, αλλά όλους τους
μύθους τους διηγιόταν προφορικά
Η κύρια συλλογή των αισώπειων μύθων συντάχθηκε
από τον αριστοτελικό Δημήτριο το Φαληρέα στην
Αλεξάνδρεια, γύρω στο 300 π.Χ., υπό τον
τίτλο ”Λόγων Αισωπείων Συναγωγαί”
Στα ελληνικά o Αδαμάντιος Κοραής
πρώτος συνέλεξε αισώπειο υλικό και το δημοσίευσε
το 1787 στο Παρίσι

12. Οι μύθοι του έχουν μεταφραστεί σε
πολλές γλώσσες και από την
αρχαιότητα ως σήμερα έχουν γίνει
ευχάριστο ανάγνωσμα για μικρούς και
μεγάλους
Άσκησαν μεγάλη επίδραση σε πολλές
μορφές τέχνης:
θέατρο σκιών
κινηματογράφο
παντομίμα
τραγούδι
κόμικ
ποίηση

15. O Ζαν ντε Λα Φονταίν (Jean de La Fontaine, 1621 - 1695)
ήταν Γάλλος ποιητής. Σπουδαιότερα έργα του είναι τα:
Contes (Διηγήματα,1665) και Fables (Μύθοι, 1668)
Έγραψε συνολικά περίπου 400 μύθους
Οι περισσότεροι έχουν εμπνευστεί από αυτούς του Αισώπου
Ο Λαφονταίν μετατρέπει σε ποίημα τον αισωπικό μύθο,
τον μεταμορφώνει με αξιοθαύμαστη τέχνη, ποικιλία ύφους
και ψυχολογικό βάθος, και καταλήγει σε ηθικό δίδαγμα
ζωγραφίζοντας όλους τους χαρακτήρες και καταστάσεις
Πρόκειται για μια δημιουργική και γόνιμη μίμηση
Αίσωπος και Λα Φονταίν

16. La cigale et la fourmi
Πώς έγραψε το μύθο αυτό ο Αίσωπος;
Ένα χειμώνα, τα μυρμήγκια στέγνωναν το σιτάρι που τους είχε
βραχεί κι ένας τζίτζικας που πεινούσε τους ζητούσε να του δώσουν
να φάει.
Τα μυρμήγκια του είπαν : «Γιατί το καλοκαίρι δε μάζεψες κι εσύ
τροφή;»
Κι είπε αυτός: «Δεν αναπαυόμουν αλλά τραγουδούσα μελωδίες».
Γέλασαν τότε αυτά και του είπαν: «Αν το καλοκαίρι τραγουδάς, το
χειμώνα χόρευε»
Ο τζίτζικας και ο μέρμηγκας

17. Ο τζίτζικας, ο αοιδός,
μαέστρος μέγας και τρανός
όλο το καλοκαίρι
τροφή και σπίτι έψαχνε…
μα πού να βρει δεν ξέρει.
Σαν ο βοριάς κατέφτασε
και πεινασμένος ξέμεινε,
το κέφι του το έχασε.
Και τότε αίφνης σκέφτηκε
το μέρμηγκα επισκέφτηκε.
Πολύ τον παρακάλεσε
λίγα σποράκια δανεικά
μέχρι τη νέα τη σοδειά.
Πώς έγραψε τον μύθο ο Λαφονταίν;
Θα σ’ τα δώσω, ορκίστηκε,
πριν ο Αύγουστος να ‘μπει,
τόκο με κεφάλαιο μαζί.
Ο Μέρμηγκας δε δίνει
απ΄το δικό του, αυτό είναι
το λιγότερο κακό του...
-Tι έκανες στις μέρες τις καλές
και τώρα τη συμπόνια μου τη θες;
-Μέρα και νύχτα, σχώρα με,
τραγούδαγα χωρίς σταματημό.
-Τραγούδαγες; Ωραίο είν΄ αυτό!!!
Ε, τώρα, φιλαράκι μου, ρίξτο στο
χορό. Μετάφραση
Βονιτσάνου-Guilloteau Θεοδώρα
P@rtsanakis Léo

18. λώπηξ κυνηγο ς φευγεν, ς δ’ θεάσατό τιναἈ ὺ ἔ ὡ ἐ
δρυτόμον, το τον κετεύει κατακρύπτειν α τήν. δῦ ἱ ὐ Ὁ ὲ
α τ παραινε ε ς τ ν αυτο καλύβην κρύπτεσθαι.ὐ ῇ ῖ ἰ ὴ ἑ ῦ
« λώπηξἈ
καὶ
δρυτόμος»

19. Μετ’ ο πολ δ παρεγένοντο ο κυνηγοὐ ὺ ὲ ἱ ὶ
πυνθανόμενοι ε ε δεν λώπεκα τ δε παριο σαν.ἰ ἶ ἀ ῇ ῦ
δ δρυτόμος τ μ ν φων ρνε το ε δέναι, τὉ ὲ ῇ ὲ ῇ ἠ ῖ ἰ ῇ
δ χειρ νεύων σήμαινεν που κατεκρύπτετο.ὲ ὶ ἐ ὅ
Ο δ ο χ ο ς νευε προσε χον τ ν νο ν, ο ς δ’ἱ ὲ ὐ ἷ ἔ ῖ ὸ ῦ ἷ
λεγε πίστευσαν.ἔ ἐ

20. Ο τω δ π λθον. ς δ’ πηλλάγησαν, λώπηξὕ ὴ ἀ ῆ Ὡ ἀ ἡ ἀ
προσφωνητ πορεύετο·ἀ ὶ ἐ

21. πε δ’ α τ ν δρυτόμος μέμφετο, τι διασωθε σαἐ ὶ ὐ ὴ ὁ ἐ ὅ ῖ
π’ α το ο δ δι φων ς α τ μαρτύρησεν, φηὑ ὐ ῦ ὐ ὲ ὰ ῆ ὐ ῷ ἐ ἔ
λώπηξ “ λλ’ γωγε η χαρίστησα ν σοι, ε το ςἡ ἀ ἀ ἔ ὐ ἄ ἰ ῖ
λόγοις μοια τ ργα τ ς χειρ ς ε χες”.ὅ ὰ ἔ ῆ ὸ ἶ
Ο τος λόγος ρμόττει πρ ς το ς χρηστ μ νὗ ὁ ἁ ὸ ὺ ὰ ὲ
παγγελλομένους, δι’ ργων δ φα λα δρ ντας.ἐ ἔ ὲ ῦ ῶ

22. Οι αγαπημένοι μας μύθοι του Αισώπου
Ο κόρακας και η αλεπού
Ο λαγός και η χελώνα
Το ελαφάκι και ο πατέρας του
Η κότα με τα χρυσά αυγά
Ο κηπουρός και ο σκύλος του
Ο γιδοβοσκός και τα γίδια του
Ο ψαράς και η μαρίδα
Το ελάφι και το κλήμα

23. Ο κόρακας και η αλεπού
Ένας κόρακας άρπαξε ένα κομμάτι κρέας και πήγε και κάθισε
σ’ ένα δέντρο να το φάει. Η αλεπού τον είδε κι αποφάσισε να
του το πάρει.
Κάθισε λοιπόν κάτω απ’ το δέντρο κι άρχισε να λέει του κόσμου
τις κολακείες « Καλημέρα , κύριε κόρακα! Τι όμορφος και
καλοκαμωμένος που είσαι! Εσένα θα σου ταίριαζε να γίνεις ο
βασιλιάς των πουλιών. Και τούτο θα γινόταν δίχως άλλο αν
ήταν κι η φωνή σου ωραία.»
Ο κόρακας ευχαριστήθηκε από τις κολακείες της αλεπούς και
για να της δείξει πως έχει και έξοχη φωνή, άνοιξε διάπλατα το
στόμα του, άφησε το κρέας να του πέσει κι άρχισε να κράζει
μ ‘ όλη του τη δύναμη.
Στο λεπτό η αλεπού έτρεξε, άρπαξε το κρέας και του είπε:
« Ε, κύριε κόρακα, αν είχες και μυαλό, τότε στ’ αλήθεια δε θα
σου έλειπε τίποτα για να γίνεις βασιλιάς!»
Δεν πρέπει κανείς ν ‘ ακούει τις κολακείες

25. Ο κηπουρός και ο σκύλος του
Ένας κηπουρός έβγαζε νερό απ’ το πηγάδι για να ποτίσει
τον κήπο του. Το σκυλάκι του, που χοροπηδούσε
γαυγίζοντας κοντά του, γλίστρησε κι έπεσε στο νερό.
Ο κηπουρός κατέβηκε ευθύς στο πηγάδι για να σώσει
το σκυλί του. Μα το σκυλάκι , νομίζοντας πως θα το
έριχνε πιο βαθιά, γύρισε και δάγκωσε τον αφέντη του.
« Ωχ, φώναξε ο κηπουρός από τον πόνο, καλά να πάθω,
που θέλησα να σώσω αυτό το κακό και αχάριστο ζώο!
Καλύτερα να το άφηνα να πνιγεί!»
Μη φέρεσαι αχάριστα στον ευεργέτη σου

27. Ο ψαράς και η μαρίδα
Ένας ψαράς έριξε το δίχτυ του στη θάλασσα κι έβγαλε μόνο
μια μικρή μαρίδα. Εκείνη τότε άρχισε να του μιλά και να τον
παρακαλάει να την ξαναρίξει στη θάλασσα, μια και ήταν
τόσο μικρή.
« Όταν μεγαλώσω και χοντρύνω, είπε, τότε μπορείς να
ξανάρθεις και να με ξαναπιάσεις».
Ο ψαράς όμως αποκρίθηκε: « Μα την αλήθεια, θα ήμουνα
πολύ ανόητος ν’ αφήσω να μου φύγει μέσα απ’ τα χέρια μου
αυτό που έπιασα, όσο μικρό κι αν είναι, με την ελπίδα να
πιάσω αργότερα κάτι πιο μεγάλο.»
Κάλλιο πέντε και στο χέρι παρά δέκα και καρτέρι

29. Το ελαφάκι κι ο πατέρας του
Μια μέρα ένα ελαφάκι έβοσκε στο δάσος μαζί με τον πατέρα
του. Έξαφνα ακούστηκαν από μακριά σκύλοι να γαυγίζουν. Το
μεγάλο ελάφι έπαψε να βόσκει, στύλωσε το κεφάλι του κι
άρχισε να τρέμει.
« Μα ,πατέρα , είπε το ελαφάκι , εσύ είσαι και μεγαλύτερος και
πιο γρήγορος από τους σκύλους κι εκτός απ’ όλα αυτά έχεις και
τα μεγάλα σου κέρατα για να υπερασπισθείς τον εαυτό σου.
Γιατί λοιπόν φοβάσαι τόσο πολύ τους σκύλους;»
« Δίκιο έχεις ,παιδί μου, αποκρίθηκε το ελάφι. Ωστόσο ένα
ξέρω, πως μόλις ακούσω σκύλο να γαυγίζει , εγώ το βάζω στα
πόδια, δίχως να σκεφτώ τίποτ’ άλλο!»
Κακό πράμα η δειλία

31. Η κότα με τα χρυσά αυγά
Ένας κτηματίας είχε μια καλή κοτούλα που κάθε πρωί του
γεννούσε ένα ολόχρυσο αυγό. Μια μέρα όμως σκέφτηκε ,
πως αν την έσφαζε την κότα του, θα έβρισκε στην κοιλιά
της ένα μεγάλο κομμάτι χρυσάφι.
Τη σφάζει λοιπόν, ανοίγει την κοιλιά της και τι βρήκε
μέσα; Τίποτε. Κι έτσι ούτε τον πλούτο που περίμενε
βρήκε, και στερήθηκε κι εκείνα που κέρδιζε κάθε μέρα.
Όποιος γυρεύει τα πολλά χάνει και τα λίγα

33. Ο γιδοβοσκός και τα γίδια του
Μια μέρα ο γιδοβοσκός πήγε τα γίδια του να βοσκήσουν και το βράδυ
όταν τα μάζεψε, είδε πως ανάμεσα στα δικά του ήσαν και αρκετά
αγριόγιδα .
Τα έβαλε λοιπόν όλα μαζί στη σπηλιά του. Την άλλη μέρα έπιασε
βαρυχειμωνιά και καθώς δεν μπορούσε να βγάλει τα γίδια στη βοσκή,
τα κράτησε μέσα στη σπηλιά. Ενώ στα δικά του γίδια έδωσε μόνο μια
χούφτα χόρτο, ίσα-ίσα για να μην ψοφήσουν , στα ξένα έδινε πολύ
περισσότερο , για να τα καλοπιάσει και να μείνουν και αυτά στο κοπάδι.
Όταν πέρασε η κακοκαιρία και ο βοσκός έβγαλε τα γίδια έξω, τα άγρια
φύγανε και πήρανε τα βουνά. Καθώς ο βοσκός παραπονιόταν για την
αχαριστία τους, να φύγουν ύστερα από τόση περιποίηση που τους είχε
κάνει, γύρισαν και του αποκρίθηκαν:
« Αυτός είναι ένας λόγος παραπάνω να μη σου έχουμε εμπιστοσύνη.
Γιατί μια κι εμάς , που ήρθαμε χτες , μας περιποιήθηκες περισσότερο
από το κοπάδι σου, που το έχεις τόσον καιρό, είναι φανερό πως αν
έρθουν καινούρια γίδια θα τα προτιμήσεις από μας.»
Όσοι ξεχνούν τους παλιούς τους φίλους για να κάνουν νέους
δίκαια τους χάνουν όλους

35. Ο λαγός και η χελώνα
Ο λαγός , όπου τη συναντούσε, κορόιδευε τη χελώνα για το αργό
της περπάτημα. Τελικά μια μέρα συμφώνησαν να παραβγούνε στο
τρέξιμο και όρισαν το μέρος απ’ όπου θα ξεκινούσαν και το τέρμα.
Ξεκίνησαν μαζί. Ο λαγός έτρεξε κάμποσο και έπειτα στάθηκε να
δει αν έρχεται η χελώνα. Περίμενε, περίμενε, μα που να φανεί!
Στο τέλος είπε: « Εγώ τρέχω τόσο γρήγορα και ώσπου να φτάσει
η χελώνα εγώ θα έχω πάρει δέκα ύπνους». Έκλεισε λοιπόν τα
μάτια του, σταύρωσε τα πόδια του κι αποκοιμήθηκε βαθιά.
Η χελώνα προχωρούσε αργά-αργά , χωρίς να σταθεί καθόλου.
Πέρασε κοντά στο λαγό , χάρηκε που τον είδε να κοιμάται και
τράβηξε κατά το τέρμα. Την ώρα που έφτανε ξύπνησε ο λαγός κι
έτρεξε να την προφτάσει, μα ήταν πια πολύ αργά. Η χελώνα είχε
κερδίσει το στοίχημα.
Με την επιμονή πάντα κερδισμένος βγαίνεις .Όποιος το
παίρνει απάνω του ζημιωμένος βγαίνει.

37. Το ελάφι και το κλήμα
Ένα ελάφι κυνηγημένο από κυνηγούς και εξαντλημένο από
τον δρόμο που είχε τρέξει , κρύφτηκε κάτω από ένα κλήμα.
Αφού πέρασαν οι κυνηγοί , το ελάφι πίστεψε πως γλίτωσε κι
άρχισε να τρώει τα φύλλα του αμπελιού.
Με το τράβηγμα όμως που τους έκανε, το κλήμα κουνιόταν.
Οι κυνηγοί γύρισαν και, όπως ήταν κι αλήθεια, σκέφτηκαν
πως κάποιο ζώο θα κρύβεται πίσω από τα φύλλα.
Σημάδεψαν, έριξαν τα βέλη τους και σκότωσαν το ελάφι.
Κι εκείνο, την ώρα που πέθαινε, είπε: « Καλά να τα πάθω
γιατί δεν έπρεπε να πειράξω το κλήμα, που με είχε σώσει».
Μη ρίχνεις πέτρες στην πηγή που έσβησες τη δίψα σου

39. Οι πηγές μας
• Κονταξής , « Εισαγωγή στην ελληνική παιδική λογοτεχνία »
Πανεπιστημιακές παραδόσεις Γιάννενα 1996
• 10
Γυμνάσιο Χανίων , συμμετοχή στο Mαθητικό ηλεκτρονικό περιοδικό με θέμα:
«Ελλάδα –Γαλλία: Διαπολιτισμικός Διάλογος» σχ.έτος 2012-2013 , με θέμα
«Αίσωπος και La Fontaine: Στην αρχή ήταν ο μύθος...».
• Παρτσανάκης Λ. Σχολικός σύμβουλος γαλλικής γλώσσας, 9 μύθοι του La
Fontaine , Ιδέες για την αξιοποίησή τους στη σχολική τάξη
• « Αισώπου μύθοι» Κλασική βιβλιοθήκη νέων , εκδοτικός οίκος «Ατλαντίς»
• Βικιπαίδεια
• Αρχαία ελληνική γλώσσα Α’ γυμνασίου «Μύθων και λόγων στέφανος»,
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου
• Κατσαδώρος Γεώργιος , Πανεπιστήμιο Αιγαίου Σχολή Ανθρωπιστικών
Σπουδών Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης, εργασία στο μάθημα
« Διάχυση του αισώπειου μύθου»
• Βλάχος Γεώργιος, Δάσκαλος Ph.D, M.A., «Ο μύθος της πάλης του Ηρακλή
με τον Αχελώο»
• Αποστολίδης Τ. – Βουτσάς Κ. « Οι μύθοι του Αισώπου σε κόμικς»

40. Μια εργασία των μαθητών της Α’ τάξης
του Γυμνασίου Αγίου Βλασίου
Ευδοκία Τσιλιμέκη
Γιάννης Δρίτσας
Βάσω Ζυματούρα
Παναγιώτα Γερνά
Μαρία Τσιρώνη
Φάνης Σωτηρόπουλος
Μιχάλης Καππής
Χριστίνα Σπυροπούλου
Υπεύθυνη καθηγήτρια
Δήμητρα Ράπτη ΠΕ02