Προτάσεις για τη διδασκαλία της αρχαιοελληνικής γλώσσας και γραμματείας

1. Κωνσταντίνος Βακουφτσής, Φιλόλογος
Αγώνες και γυμναστική στην Οδύσσεια
και στο διάστημα

2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Το παρόν σενάριο μαθήματος δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της επιμόρφωσης Β΄ Επιπέδου στις ΤΠΕ.
Αποτελεί μια διαθεματική προσέγγιση που συνδέει τους αγώνες στο αρχαίο ομηρικό κείμενο με τις
σύγχρονες διαστάσεις της άσκησης στο διάστημα, υλοποιείται με διερευνητική μάθηση και προσπαθεί να
αξιοποιήσει σύγχρονα στοιχεία των ΤΠΕ, όπως το διαδίκτυο και τα εργαλεία του Web 2.0. στη διδασκαλία
των μαθημάτων. Οι μαθητές, δουλεύοντας ομαδοσυνεργατικά, καλούνται να ερευνήσουν και να
προσδιορίσουν το θέμα των αγώνων και της άσκησης από διπλή οπτική γωνία –την Οδύσσεια και τα
διαστημικά ταξίδια–, ξεκινώντας από τη σύγχρονη βιωματική τους σχέση με τη γυμναστική και
διερευνώντας τις διαστάσεις της στο παρελθόν και το μέλλον. Τελικό προϊόν η δημιουργία ενός προφίλ
ενός ιστολογίου (blog) από τους μαθητές, όπου αναρτώνται τα συμπεράσματα των ομάδων με τη μορφή
πολυτροπικών κειμένων. Ο ρόλος του καθηγητή κατά τη διαδικασία του σεναρίου είναι υποβοηθητικός και
εμψυχωτικός στο πλαίσιο της ζώνης της επικείμενης ανάπτυξης (Vygotsky 1978). Εκπονείται στο σχολικό
εργαστήριο. Μαθητές και διδάσκοντες πρέπει να είναι εξοικειωμένοι με βασικά εργαλεία ΤΠΕ. Θα
μπορούσε, κάλλιστα, να συμμετέχει και ο καθηγητής Πληροφορικής στο όλο πρόγραμμα ή να προηγηθεί
μία ώρα εξοικείωσης των μαθητών στη χρήση βασικών εργαλείων ΤΠΕ.
Το σενάριο στοχεύει:
Γενικοί Στόχοι
 στην ολιστική θεώρηση της γνώσης,
στην καλλιέργεια δεξιοτήτων και ικανοτήτων στους μαθητές,
 στην καλλιέργεια της δημιουργικής και κριτικής σκέψης στους μαθητές,
 στην εξοικείωση των μαθητών με τον κόσμο της πληροφορίας,
 στη σύνδεση του σχολείου με τη ζωή,
στην παροχή της γνώσης με τρόπο ευχάριστο και ελκυστικό για τους μαθητές,
 στη διευκόλυνση του έργου του εκπαιδευτικού και στην παροχή σ’ αυτόν εναλλακτικών διδακτικών
λύσεων, πλουραλιστικών και πολυθεματικών.

3. Α) Διδακτικοί στόχοι
α) Να ενημερωθούν οι μαθητές για τους
αγώνες και την άσκηση στην Οδύσσεια και στο
διάστημα και παράλληλα να δουν μέσα από
ευρήματα τα αρχαία όργανα γυμναστικής και
τους τρόπους άσκησης των αρχαίων Ελλήνων,
τη σύνδεσή τους με τη σημερινή εποχή και τη
σύγκρισή τους με τη διαστημική.
β) Nα υλοποιήσουν δραστηριότητες και
εργασίες, που θα τους βοηθήσουν να
κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία του
αγωνιστικού πνεύματος και της γυμναστικής
στην Οδύσσεια, στο διάστημα και στην
καθημερινότητά τους καθώς και την αξία της
άσκησης ως τρόπου ζωής.
Θεμελιώδεις διαθεματικές έννοιες:
Χώρος-Χρόνος, Πολιτισμός, Αθλητισμός,
Σύστημα, Εξέλιξη, Άτομο-Σύνολο.
Προεκτάσεις: Ιστορία, Γλώσσα, Αισθητική
Αγωγή, , Φυσική Αγωγή, Πληροφορική,
Φυσική, Χημεία.
Εκγύμναση με το ποδήλατο στον ΔΔΣ
Ενδεικτική Διάρκεια: 4 ώρες

4. Β) Παιδαγωγικοί στόχοι
 Η διάσταση της Οδύσσειας στο παρόν και στο μέλλον. Τα παιδιά
διαμορφώνουν άποψη για το παρόν, τη μορφή και τα χαρακτηριστικά της ιστορικής
εξέλιξής του από το παρελθόν και από εκεί στο μέλλον με την κριτική παρατήρηση,
έρευνα και μελέτη της αρχαίας παράδοσης και του σύγχρονου διαστημικού
περιβάλλοντος. Το παρελθόν δεν πρέπει να μένει στη συνείδηση των μαθητών απλά
ως παρελθόν αλλά να συνειδητοποιείται και να αναδεικνύεται η σχέση του με το
παρόν και το μέλλον στην πραγματική του διάσταση.
 Η κοινωνικοποίηση των παιδιών μέσα από την αναγνώριση και τη
συνειδητοποίηση της διαχρονικής αξίας της Οδύσσειας και της κοινής ιστορικής
μνήμης. Τα παιδιά επισημαίνοντας τη διαφορετικότητα της πολιτισμικής τους
παράδοσης και κληρονομιάς συνειδητοποιούν την ανάγκη διαφύλαξης και
αξιοποίησής της. Η ανάπτυξη της θετικής στάσης των μαθητών για τη σπουδή του
παρελθόντος αποβαίνει παράγοντας αυτογνωσίας και κατανόησης σε βάθος των
χαρακτηριστικών της ευρύτερης κοινωνίας και καλλιεργεί το ενδιαφέρον τους για τη
ζωή των προγόνων τους μέσα από όσο το δυνατόν περισσότερες οπτικές γωνίες. O
Piaget υποστηρίζει πως «η μάθηση είναι μια ενεργός διαδικασία δόμησης και
μετασχηματισμού προσωπικών γνωστικών σχημάτων ή μοντέλων σκέψης, τα οποία
είναι προϊόντα αλληλεπίδρασης με το κοινωνικό περιβάλλον».

5.  Η καλλιέργεια της ενσυναίσθησης (empathy), ώστε οι μαθητές/τριες να
προσεγγίζουν με το συναίσθημα και τη φαντασία τους βασικά στοιχεία του
αρχαίου κειμένου. Να μπουν σε μια ενεργή διαδικασία, η οποία λαμβάνεται υπόψη
κατά την επικοινωνία και τους δεσμούς που αναπτύσσονται με τη φύση και την τέχνη
και αξιολογείται στις διαπροσωπικές σχέσεις. Μέσα από το περιβάλλον του σχεδίου
εργασίας και από τη δυναμική των εικόνων του, να ενεργοποιηθεί η φαντασία τους,
ώστε «να φτάσουν σε ένα σημείο να σύρουν τρυφερά προς το μέρος τους το
συναίσθημα, τη θέση και την ψυχική κατάσταση, την εντύπωση ή τον οίκτο κάποιου
άλλου προσώπου. Να γίνουν το ίδιο το δρων πρόσωπο, που βρίσκεται τώρα
(συγχρονική ενσυναίσθηση) ή έχει βρεθεί στο παρελθόν (ιστορική ενσυναίσθηση)»
(Chairns, 1989) ή θα βρεθεί στο μέλλον (μελλοντική ενσυναίσθηση) σε μια ορισμένη
ψυχολογική ή διανοητική κατάσταση.
 Η έκφραση με διάφορους τρόπους των πρότερων γνώσεων των παιδιών, γύρω
από την ανάγκη εξερεύνησης νέων κόσμων και τους αποικισμούς των Ελλήνων από
τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα,. Να πουν τι γνωρίζουν για το οικολογικό πρόβλημα
του πλανήτη μας, τι έχουν ακούσει για την εξερεύνηση του σύμπαντος. Εξάλλου η
δόμηση της γνώσης είναι λειτουργία που βασίζεται στις προϋπάρχουσες εμπειρίες,
στις νοητικές κατασκευές, στις πεποιθήσεις και στις θεωρήσεις που έχει ο καθένας
προκειμένου να ερμηνεύσει αντικείμενα ή γεγονότα.

6.  Η εξερεύνηση μέσα από τις πολυμεσικές δραστηριότητες του σχεδίου
εργασίας αντικειμένων και χώρων που δε θα είχαν άλλο τρόπο να παρατηρήσουν
και να κατανοήσουν διαφορετικά εξαιτίας του μεγέθους, της θέσης ή των ιδιοτήτων
τους.
 Η διαχείριση των «δυνητικών εικόνων» και η «επικοινωνία» μαζί τους μέσω
της αίσθησης της αλληλεπίδρασης. Το αλληλεπιδραστικό περιβάλλον του σχεδίου
εργασίας να λειτουργήσει άμεσα ως ενισχυτής της αντίληψης του χρήστη μέσω των
αισθήσεών του. Έτσι, να ενισχυθούν άμεσα οι αισθητηριακές /βιωματικές
δυνατότητες των μαθητών/τριών και να δημιουργηθούν αναπαραστάσεις που θα
χτίζονται σε προσωπικές εμπειρίες. Όπως αρθρώθηκε από τον Kant και
υιοθετήθηκε από τον Dewey, «δεν υπάρχει μια μοναδική σωστή αναπαράσταση της
γνώσης».
 Η αρχή της εποπτείας: το προσφερόμενο διδακτικό υλικό προσελκύει το
ενδιαφέρον των μαθητών μέσω των εικόνων, των χρωμάτων, της γρήγορης
εναλλαγής των στοιχείων κ.ά. και με τον τρόπο αυτό μπορεί να κεντρίσει
ευκολότερα την προσοχή των μαθητών.

7. Γ) Νέου Γραμματισμού
Υπολογιστικός γραμματισμός
Οι μαθητές να ασκηθούν στις ικανότητες που απαιτούνται για τη
διεκπεραίωση εργασιών με τη βοήθεια του υπολογιστή. Ο γραμματισμός
στον προσωπικό υπολογιστή αναφέρεται στην ικανότητα δημιουργίας και
διαχείρισης κειμένων και δεδομένων μέσω της επεξεργασίας κειμένου,
των φύλλων εργασίας, των βάσεων δεδομένων και άλλων εργαλείων
λογισμικού.
 Δικτυακός γραμματισμός
Αναφέρεται στην ικανότητα του μαθητή που έχει επίγνωση του εύρους και
των χρήσεων των πηγών και των υπηρεσιών του παγκόσμιου δικτύου,
αντιλαμβάνεται το σύστημα με το οποίο αυτό το δίκτυο δημιουργείται,
γίνεται αντικείμενο διαχείρισης και προσφέρεται προς χρήση. Γνωρίζει
πώς να το χρησιμοποιήσει, πώς να το συνδυάσει με άλλες πηγές και,
γενικά γνωρίζει πώς να το χρησιμοποιήσει για να βελτιώσει την
προσωπική και επαγγελματική του ζωή.
 Πληροφοριακός γραμματισμός
Ο πληροφοριακά γραμματισμένος μαθητής έχει την ικανότητα να αναζητά,
να βρίσκει, να αξιολογεί και να χρησιμοποιεί την πληροφορία στους
διάφορους τύπους που αυτή εμφανίζεται και να επιλέγει το κατάλληλο
μέσο για να τη μεταδώσει.

8. Πλαίσιο και Δραστηριότητες
• Η πορεία της προσέγγισής μας ξεκινά από μια συζήτηση για τις σύγχρονες τάσεις των
αγώνων και της γυμναστικής σε σχέση, κυρίως, με τη νεολαία, με τις οποίες οι μαθητές
είναι εξοικειωμένοι, και προχωρά προς το παρελθόν
• Οι μαθητές, κατόπιν, χωρίζονται σε ομάδες,, παρακολουθούν το προεγκαταστημένο
λογισμικό παρουσίασης του σεναρίου σε μορφή PowerPoint με διαδραστικές
δραστηριότητες και φύλλα εργασίας που αφορούν την ομάδα τους, και συνεργάζονται
για να ασχοληθούν με τα παρακάτω ζητήματα:
την ανίχνευση της σύγχρονης σημασίας της άσκησης
τη σχέση της γυμναστικής με την υγεία: το παράδειγμα της άσκησης στο
διάστημα
τους αγώνες και τη σημασία τους στην Οδύσσεια (είδη αγωνισμάτων, σχέση
γυμναστικής και καθημερινής ζωής, βραβεία)
η άσκηση, οι συνθήκες και ο ρόλος της στο διάστημα
•Δημιουργείται το ιστολόγιο του μαθήματος, ενώ η κάθε ομάδα θα αναρτήσει τo δικό
της υλικό και τα συμπεράσματά της.

9. Αγώνες στην Ομηρική εποχή
Τα δύο μεγάλα ομηρικά έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, συνθέσεις της Γεωμετρικής περιόδου (8ος-αρχές 7ου αι. π.Χ.),
προσφέρουν μια πλήρη περιγραφή όλων των αθλητικών αγώνων, όπως είναι γνωστοί στην ιστορική περίοδο: αρματοδρομίες,
πυγμαχία, πάλη, δρόμος, οπλομαχία, δισκοβολία, τοξοβολία και ακόντιο. Μολονότι αντικατοπτρίζουν έθιμα της Μυκηναϊκής
περιόδου που είχαν διατηρηθεί από την παράδοση, τα συγκεκριμένα έπη περιγράφουν επίσης τις συνήθειες και τις αξίες των
ανώτερων τάξεων της Γεωμετρικής περιόδου.
Στην Ιλιάδα γίνεται εκτενής αναφορά στους επιτάφιους άθλους που
οργάνωσε ο Αχιλλέας, για να τιμήσει το νεκρό αγαπημένο του φίλο
Πάτροκλο. Στην Οδύσσεια οι αγώνες διενεργούνται σε διαφορετική
ατμόσφαιρα, ως μέρος ενός ψυχαγωγικού θεάματος που οργάνωσαν οι
Φαίακες προς τιμήν του φιλοξενούμενού τους Οδυσσέα με την άφιξή του στο
νησί τους.
Στην ομηρική κοινωνία, η αθλητική διάκριση είναι για τον ήρωα το μέσο για
να επιδείξει αρετή και να κερδίσει κοινωνική αναγνώριση. Με την άσκηση
και το συναγωνισμό ο αθλητής δείχνει όχι μόνο τη σωματική του ρώμη, αλλά
και τη γενναιότητα και την ευφυΐα του, επομένως την αρετή του.
Αλήθεια, ξένε, δε μου φαίνεσαι να νιώθεις απ' αγώνες, αγωνιστής δε
δείχνεις (θ 159, μετ. N. Kαζαντζάκη - I. Kακριδή), λέει ο Ευρύαλος στον
Οδυσσέα, και εκείνος, θεωρώντας τα λόγια του μεγάλη ταπείνωση και
προσβολή της αρετής του, επιβεβαιώνει την υπεροχή του στη δισκοβολία.
Από πολλές απόψεις, το αθλητικό πνεύμα είναι ισοδύναμο με το ηρωικό
πνεύμα. Κάθε ήρωας είναι σαν ένας αθλητής που προσπαθεί να ξεπεράσει
τους άλλους και να κερδίσει. Η κοινωνία της εποχής περιβάλλει με μεγάλη
εκτίμηση τους αθλητές που ασκούνται για την υπεροχή, όπως φαίνεται από
τους Φαίακες, που επιβραβεύουν τον Οδυσσέα αναγνωρίζοντας την αξία του
δημοσία. Η αρετή και η κοινωνική αναγνώριση αποτελούν τις
σημαντικότερες όψεις της ταυτότητας του αθλητή στα ομηρικά χρόνια.
Αττικός γεωμετρικός κρατήρας με παράσταση
http://www.fhw.gr/olympics/ancient/gr/104.html αρματοδρομίας στο πλαίσιο νεκρικών τελετών, 745-740
π.Χ. Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

10. ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΓΩΝΕΣ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ΣΤΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
Στην Οδύσσεια, ο Αλκίνοος, βασιλιάς των
Φαιάκων, ανακοινώνει τους αγώνες προς Το ανθρώπινο σώμα εξελίχθηκε στη Γη σε ένα
πεδίο βαρύτητας. Η έλλειψη βαρύτητας καθιστά
τιμήν του φιλοξενούμενού του Οδυσσέα. δύσκολη την εκτέλεση ακόμη και μικρών εργασιών,
Πριν αρχίσουν, τρώνε και πίνουν, Οι αστροναύτες πρέπει να δένονται καλά, αλλιώς
ακούγοντας το Δημόδοκο να τραγουδάει για θα παρασύρονται –ακόμη και η χρήση του Η/Υ
τις περιπέτειες του Οδυσσέα. Μετά είναι δύσκολη. Οι διαστημικοί περίπατοι μπορεί να
αρχίζουν οι αγώνες του δρόμου, της πάλης, γίνουν εξουθενωτικοί και ασκούν ασυνήθιστη
πίεση στους μύες.. Αυτό σημαίνει ότι οι
του άλματος, της δισκοβολίας και της αστροναύτες πρέπει να γυμνάζονται και να
πυγμαχίας. διατηρούνται σε καλή φυσική κατάσταση αλλά και
υγιείς, ώστε να μπορούν να διεκπεραιώσουν τις
υποχρεώσεις τους στο ΔΔΣ και να επιστρέψουν
στη Γη σε καλή κατάσταση. Στο σταθμό υπάρχει
διάδρομος και ποδήλατο γυμναστικής (χωρίς
ελαστικά!). Οι αστροναύτες πρέπει να γυμνάζονται
τουλάχιστον 2 ώρες την ημέρα για να διατηρούνται
σε καλή φόρμα. Επίσης, υπάρχουν διάφορες
τροχαλίες και σκοινιά που μοιάζουν με αυτά
στα γυμναστήρια στη Γη, όπου μπορούν να
κάνουν προπόνηση με αντίσταση. Όλα αυτά
συμβάλλουν στη διατήρηση της κατάστασης
οστών και μυών.
Αγώνας δρόμου δολίχου (δρόμος αντοχής 4.000 μ.).
Ψευδοπαναθηναϊκός αμφορέας του ζωγράφου της
Οξφόρδης, περ. 500 π.Χ., από την Κάμειρο της
Ρόδου

11. Χρονικό άλμα: Από τους αλτήρες στον ιπτάμενο τροχό για γυμναστική
στο διάστημα
Αθλητής κρατά βάρη, τους «αλτήρες», κατά τη Οι αλτήρες στην αρχαιότητα
διάρκεια του άλματός του σε αθλητικό διαγωνισμό. χρησιμοποιούνταν από τους αθλητές όχι μόνο
Για πρώτη φορά το άλμα ως αυτόνομο αγώνισμα στο άλμα, αλλά και για να γυμνάσουν τα χέρια,
αναφέρεται στην Οδύσσεια, στους αγώνες των τους βραχίονες και τα δάχτυλα (η λεγόμενη
Φαιάκων προς τιμήν του Οδυσσέα (θ 129). αλτηροβολία), όπως δείχνουν διάφορες
απεικονίσεις σε αγγεία.
Το Yo Yo “Flywheel”, είναι μια συσκευή άσκησης που
μελετήθηκε αρχικά για τους αστροναύτες στο ΔΔΣ, για
να βελτιώσει την απόδοση των μυών και να αποτρέψει
την απώλεια της μάζας τους, και αναπτύχθηκε με τη
συμβολή του ESA (Ευρωπαϊκός Οργανισμός
Διαστήματος). Αυτό το ελαφρύ και συμπαγές σύστημα
είναι ιδανικό και για οικιακή χρήση.

12. Γυμναστική και καλή φυσική κατάσταση στο ΔΔΣ
«Γεια χαρά σε όλους. Εδώ είμαι ξανά και κάνω γυμναστική.
Στο διαστημικό σταθμό, κάνουμε τα βαθιά καθίσματά μας πιο
αργά από ό,τι τα κάνετε συνήθως στο γυμναστήριο. Αυτό
συμβαίνει επειδή, όταν κάνουμε γυμναστική στο διαστημικό
σταθμό, ασκείται δομικό φορτίο, και επίσης δεν κάνει πολύ
καλό για τα πειράματα μικροβαρύτητας. Οπότε προσπαθούμε
να ελαχιστοποιήσουμε την παρεμβολή όσο περισσότερο
μπορούμε.
Με το aRED (προηγμένη συσκευή άσκησης), υπάρχει ένα
ειδικό σύστημα που παίρνει όλα αυτά τα φορτία και τα
ελαχιστοποιεί στο σταθμό. Αυτό είναι στερεωμένο στο
διαστημικό σταθμό, και έτσι όλα τα φορτία που ασκούμε με τη
γυμναστική μας μεταδίδονται στο διαστημικό σταθμό. Γι’ αυτό
έχουμε όρια –και γι’ αυτό κάνω αργά τα βαθιά καθίσματά μου.
Εξακολουθώ να το απολαμβάνω –και το ίδιο θα πρέπει να
κάνετε και εσείς. Ο αθλητισμός κάνει καλό. Κάνει καλό στην
υγεία σας και θα πρέπει να ασχολείστε με τον αθλητισμό -όχι
κάθε ημέρα, όπως στο διαστημικό σταθμό- αλλά τουλάχιστον
μερικές φορές την εβδομάδα.
Μείνετε γυμνασμένοι, μείνετε υγιείς. Αντίο!»
http://www.esa.int/esaMI/Lessons_online/SEM73K0OK7G_0.html

13. Σ΄ αυτό το βίντεο ο αστροναύτης της ESA Frank De Winne μας δείχνει πώς γυμνάζονται οι
αστροναύτες στο ΔΔΣ(διάρκεια: 00.02.42) Δείτε το βίντεο ακολουθώντας το σύνδεσμο:
http://www.esa.int/esaMI/Lessons_online/SEM0IV3KV5G_1.html#subhead6

14. 1ο φύλλο εργασίας
ΑΓΩΝΕΣ
Το πρώτο φύλλο εργασίας μπορεί να αξιοποιηθεί σε ομαδοσυνεργατικές μορφές μάθησης.
Δραστηριότητα 1
Οι μαθητές προτείνεται να αναζητήσουν (πληκτρολογούν τις λέξεις στην ΕΥΡΕΣΗ) και να συμπληρώσουν τον πίνακα με βάση το κείμενο
της Οδύσσειας http://users.thess.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/OMHROS%20ODYSSEIA/OMHROS
%20ODYSSEIA.htm
ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΑ ΕΠΑΘΛΑ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΝΙΚΗΤΕΣ ΑΦΟΡΜΗ ΣΤΙΧΟΙ
ΤΕΛΕΣΗΣ
ΑΓΩΝΩΝ
Δραστηριότητα 2
Παρατηρήστε την εικόνα με το πλοίο. Παίρνοντας αφορμή από τη
λεζάντα αναφέρετε ποια από τα αγωνίσματα του πίνακα που
συμπληρώσατε θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους της
γεωμετρικής εποχής να εξερευνήσουν και να αποικήσουν
άγνωστους, ίσως εχθρικούς τόπους.
Ελληνικό πλοίο προσεγγίζει σε άγνωστο, ίσως εχθρικό, τόπο.
Γεωμετρικό αγγείο, 8ος αι. π.Χ. Μουσείο Ελευσίνας

15. 2ο φύλλο εργασίας
Ολικές δράσεις
Το δεύτερο φύλλο εργασίας μπορεί να αξιοποιηθεί σε ομαδοσυνεργατικές μορφές μάθησης.
Μια ημέρα στο ΔΔΣ
Φανταστείτε ότι περνάτε μια ημέρα στο ΔΔΣ. Γράψτε για τη μέρα αυτή στο ημερολόγιο αστροναύτη.
1.Γράψτε μια φανταστική συνέντευξη με έναν/μία αστροναύτη για την καθημερινή ζωή του/της στο ΔΔΣ. Γράψτε
την με τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων.
2.Αποφασίστε για ποιο περιοδικό ή εφημερίδα θα θέλατε να γράφετε και γράψτε ένα άρθρο για μια ημέρα στο ΔΔΣ.
Λάβετε υπόψη τους αναγνώστες σας, όταν γράφετε το άρθρο.
Μάθετε περισσότερα...
...για τους Ευρωπαίους αστροναύτες, με τι μοιάζει η διαβίωση στο διάστημα ή πώς μπορεί κανείς να γίνει
αστροναύτης στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.astro.auth.gr/esa/astronauts08/Keimeno-Odhgiwn-2.pdf
Από αυτή την ιστοσελίδα: http://www.esa.int/export/esaHS/astronauts.html μπορείτε να επιλέξετε «Ευρωπαίοι
αστροναύτες», για να διαβάσετε μια συνέντευξη με την αστροναύτη του ΕΟΔ Claudie Haignerι, το ημερολόγιο
εκπαίδευσής της και το ημερολόγιο αποστολής της, να ακολουθήσετε το ημερολόγιο εκπαίδευσης της αποστολής
«Οδύσσεια» και να μάθετε περισσότερα για τις επερχόμενες αποστολές.
Δείτε στην ιστοσελίδα http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=298725 τη συνέντευξη του
αστροναύτη Frank de Winne από Έλληνες μαθητές.