Reference

1. Dr. Jose Protacio Mercado Rizal Alonzoy Realonda
A. Kapanganakan
Petsa: Miyerkules,Hunyo19,1861
Lugar: Calamba,Laguna
B. Binyag
Petsa: Hunyo22, 1861
Pari: Padre RufinoCollantes
C. Mga Magulang
- FranciscoMercado Rizal
- TeodoraAlonzoyRealonda
D. Mga Kapatid
Saturnina(1850)
Paciano(1851)
Narcisa(1852)
Olimpia(1855)
Lucia (1857)
Maria (1859)
Concepcion(1862)
Josefa(1865)
Trinidad(1868)
Soledad(1870)
E. Pag-aaral
Binan,Laguna (Hunyo1870-Disyembre 1871)
Maynila
a. San Juande Letran(Hunyo10, 1872)
b. Ateneode Manila
c. UnibersidadngSantoTomas
d. UnibersidadCentral de Madrid
F. Mga kakayahan at Kasanayan ni Rizal
Pagsulat
- Dulasa piyestangPaete
Tula
-“Sa AkingMga Kabata”, sinulatsaedadna pitongtaong gulang
Nobela
-Noli Me Tangere
-El Filibusterismo
G. Paglalakbay
Barcelona
- InilathalaangDiariongTagalog
- Laong-laan,angsagisagni Rizal
H. Pag-ibig
- LeonorRivera,unangminahal
- JosephineBracken,hulinginibig
I. Kamatayan
- Disyembre 30,1896 sa Bagumbayan
- pinagtibay ni Gov.Hen.CamiloG.Polavieja
KASAYSAYANNG NOLI ME TANGERE
-Uncle Tom’s Cabin,Naginginspirasyonni Rizal sapagsusulatngakda
-Dr. MaximoViola,TumulongkayRizal sapagpalimbagngnobela
-Marso 29, 1887 Unang nalimbagang 2000 sipi ngakda
-ResultangpagkalimbagngNoli Me Tangere ,Maraming bumatikosatpumuri sa akda
-Disyembre 30,1896, Kamatayanni Dr. Rizal

2. JOSE RIZAL AT NOLI ME TANGERE
AngNoli Me Tangere ay halimbawang nobelangpanlipunan.
AngSagisagni Rizal sa panulatay Laong-laan.
Angtulangsinulatni Rizal sa edadna waloay “Sa AkingMga Kabata.”
Angnagpahiramng perakay Rizal para maipalimbagangNoli Me Tangere ay si Dr. MaximoViola.
Angnag-udyokat inspirasyonni Rizal sapagsulatngNoli Me Tangere. Uncle Tom’s Cabin
Sakitng lipunannatinutukoyni Rizal sanobela. Kanser
Buongpangalanni Rizal. Dr. Jose Protacio Mercado Rizal Alonzoy Realonda
Angkapatidna sinundanatsumunodkay Rizal. Maria - (Rizal) - Concepcion
Petsang binyagni Rizal. Hunyo 22, 1861
Angunang minahal ni Rizal. LeonorRivera
Angpinakaunangguroni Rizal. TeodoraAlonzo
Bilangng unangsipi ngNoli me Tangere. 2000 sipi
TAONG KINASANGKAPANNIRIZAL SA NOBELA
Leonor Rivera – inspirasyonni Rizal,mahinhinatmalapitsaDiyos.
Jose Rizal – nag-aral sa ibangbansaat humihingi ngpayosamga pagpapasiya.
Paciano Rizal Mercado – nakatatandangkapatidni Rizal,angmadalasniyanghinganngpayo.
Padre AntonioPiernavieja– kinapopootangparingAgustinosaCavite nanapatayngmga rebulusyonaryo.
Kapitan Hilario Sunico – isangPilipinonagpasakopsamga Espanyol atwalangsarilingdesisyon.
Donya AgustinaMedel de Coca – isangmayamangnagmamay-ari ngTeatro Zorillaatmga lupain,ayaw niyang
tanggapinang kanyangpagka-Pilipina.
Magkapatid na Crisostomo– sila’ytaga- Hagonoyay namuhaynangpunong pagdurusa.
Mga Paring Pransiskano – mapanghamakat mapagmalupitlalosamgaPilipino.
MGAPAHAYAG
“Mahal ko ang akingbayanpagkat utangko rito at magigingutangpa ang akingkaligayahan.”
- CrisostomoIbarra
“Tunay ponghindi akomaaaringumibigni lumigayasasarilingbayanngunitnakahandaakongmagtiisatmamatayrito.
Hangad ko na ang lahatng Inangbayan ay magigingkasawiankorin.”
- Elias
“Ang karununganaypara sa lahat,ngunit huwagmonglilimutingiya’ynatatamongmgamay pusolamang.”
- Guro
“May mga lalongdakilangbagaynadapat mongisipin- anghinaharapaynabubuksanpalamangpara sa iyo,sa akinay
ipinipinidna...”
- Don Rafael Ibarra
“Dapat bigyangdangal ang isangmabutingtaohabang buhaypa hindi kungpatayna.”
- PilosopoTasyo

3. PILIPINONG SINAGISAG SANOBELA
Kapitan Hilario Subico-IsangPilipinongnagpasakopsamgaEspanyol at walangdesisyon.
Leonor Rivera- Inspirasyonni Rizal,mahinhinatmalapitsaDiyos.
Magkapatid na Crisostomo- Sila’ytaga-hagonoyatnamuhaynangpunong pagdurusa.
Paciano Rizal Mercado- Nakatatandangkapatidni Rizal,angmadalasniyanghinganng payo.
Mga Paring Pransiskano- Mapanghamakat mapagmalupitlalosamga Pilipino.
MGATAUHAN SA NOBELA
Jose Rizal – Crisostomo Ibarra
Padre AntonioPiernavieja –Padre Damaso
DonyaAgustinaMedel de Coca – Donya Victorina
KapitanHilarioSunico – Kapitan Tiago
PacianoRizal Mercado - Elias
CRISOSTOMO IBARRA
Bilang isang mamamayan
• Anakni DonRafael Ibarra
• Nag-aaral sa Europa
• Mapagmahal na anak
• Nagmamalasakitsakapakananngbayan
• Handang makipaglabanparasahustisyang ama at ng bayan
• Determinadosakanyangplano
• Mapaghiganti
Bilang isang mangingibig
• Tunay ang pag-ibignainialaykayMariaClara
• Handang maghintaysatamang pagkakataon
• Mapagparaya ng damdaminkayMaria Clara alang-alangsakanyangkabutihan
Bilang isang biktimang pagkakataon
• Kungpaano nilapastangananglabi ngkanyangama
• Tinuligsaangplanopara sa pagpapatayongpaaralan
• Pilitnapag-aayosni Padre Damaso sa pagpapakasal ni LinaresatMaria Clara
• PagtutugiskayIbarra parang kriminal
Ang pagpapatakas ni Rizal sa tauhang si Ibarra ay nagpapahiwatig ng pagpapalaya at pagbibigay ng pagkakataon sa
tauhan na ipagpatuloyang kanyang buhay na siyang nais ng mambabasa sa kasalukuyan.
PASULIT Identification
Don Rafael Ibarra. Pinaratangangerehe atpilibustero
Tinyente Guevarra.Tinyente mayorngSan Diego
Tiya Isabel.Nag-arugakay Maria Clara
Nol Juan. Maestrode obrasng gusali ng paaralan
Buwaya. Angnapatay ni Ibarra nang silaaymangisda
Tinolang Manok. Angpinalutoni Kapitantiagopara kayIbarra.
Nobyembre 10. BisperasngPiyestangSanDiego
Panghugos. Angipinagawasataong dilaw
Padre Damaso. Nagsermonsaaraw ng piyesta
Elias. Anglumundagsatubigupang iligawangmgatumutugissa kanila.
PASULIT Tama o Mali
Mali. (Tuyongdahon ng Sambong). Angtangingbaon ni Ibarra na galingkayMaria Clara nangsiyaay nagtungosa
Europa ay dahonng Sampaguita.
Mali. (KapitanPablo). Hinimokni Eliassi Mang Tasyo na manirahansapilingngmga di-binyagan.
Tama. Angpangalanng San Diegoay galingkay San Diegode Alcala.

4. Mali. (DonTiburcio de Espanada).Angsumawatasa dalawangnag-aawaynasenyoraay ang Alperes.
Tama. Angnagturo kayIbarra kung saan nalibingsi DonRafael aysi Tenyente Guevarra.
PASULIT Sanhi o Bunga
BUNGA.Nakatulogangmarami samahabangsermonni Padre Damaso.
SANHI.Pinasaringanni Padre Damasosi Ibarra at ang ama nito.
BUNGA.Palagi na lamangumiiyaksi MariaClara at di pinakikingganangpanggalongkaniyangate.
BUNGA.Nagingiskomulgadosi Ibarra.
BUNGA.Namundolsi TandangPablo.
PASULIT Tukuyin ang Salita
BAKLAD. Isangsalitalamangitona nagsisimulasaletrangBna nangangahulugangisanglugarkungsaan matatagpuan
ang mga isdanginaalagaanhanggangsa lumaki atmay palibotnakawayano lambatupangmanatili angmga isdasa loob
nito.
NABULABOG.Isang salitalamangitona nagsisimulasaletrangN na may katuturangnagagambalatuladng ingayna
nakagugulosamga taong natutulog.
DAMPI. Isangsalitalamangito na nagsisimulasaletrangN na may katuturangnagagambalatuladng ingayna
nakagugulosamga taong natutulog.
SAKLOT. Isang salitaitonagsisimulasaletrangSna ang ibigsabihinaykinakadloktuladngpag-aalisngtubigsa
ikalawangbakladopagsasalinngtubigmulasa isanglalagyan.
ESKABETSE. Isangsalitangmaiuugnaysapaglulutongisa. Maaaring salitangKastilaitonanagsisimulasaletraE na isang
uri ngpaglulutongbiyagaya ng ayunginna isinisigangatangdalag ay ipinepesa.
PASULIT Tukuyin ang mga Tahuhan
KAPITAN PABLO. “Akoay may tatlonganak at ang isarito ay babae.”
KAPITAN TIYAGO.“Akopo ay nagkapaladna makatulongsaisangbinatangmayaman,marangal at umiibigsabayan.”
________________“Padre Kura! Ako’ytalagangpupuntasainyodahil sa inyongkambing.”
________________“Sa ikawalonggabi ay uulanng mga bituinat krus.”
ELIAS. “Kilalaba ninyosi DonPedroEibarramendia? Si DonPedroEibarramendiaangumupusalasaakingnunonglalaki
na nagingdahilanngamingkasawian.”
PASULIT Pagsunod-sunurin
5. Nagtaposangpag-uusapna makikipagpakitasi EliaskayIbarraupang humingi ngtulong.
1. Napansinni Eliasna ang matandangnakaupoay malungkotngunitnangsiya’ymakitaaysumiglaito.
2. Sa pag-uusapni Kap.Pabloat Eliasay ikinuwentoangpangyayaringnaganapsatatlonganakna ang isa ay babae.
3. Umiiyaksi Kap. Pablohabangpatuloynitonginuulitangkatagang“Eliasako’yduwag!”
4 . Si Eliasay nagmungkahi kayKap.Pablona lisaninnanilaanglugar na kanilangkinaroroonan.
PASULIT Tukuyin
Kapitan Tiago1. Angmay-ari ng bakladna pupuntahanngmga binataat dalaga.
Iday 2. Anghumawakng alpaat umastangtutugtogkayanagpalakpakananglahat ngkabataan.
Kampanaryo 3. Si Ibarra ay magpapahatid kayEliassa bayanna ang _____ ay kanilangmatatanaw.
Crisostomo4. Ayonkay ______ ang pagbabawassa lakasng mga GuardiaCivil aymaglalagaysapanganibng
kapanataganng bayan.
Nasunog 5. Ang pinagtatrabahuanngninunoni Elias ay ____________
Jesuita6. Si Eliasay nag-aaral sa paaralanng mga ________.
PASULIT Tama o Mali
Tama 7. Angpagtugtogng batingaway naghuhudyatngorasyon.
Mali 8. Si Eliasay apo sa tuhodni Don PedroEibarramendia.
Tama 9. Si Eliasang nagbalitakayIbarra na may pag-aalsangmagaganap
Mali 10. Si Eliasay kumuhang sandata at kanyangsinaksaksi Ibarra.

5. PASULIT Pagsunod-sunurin
3 Nabulokangbangkayni Lolopagkat walangpampalibing.
2 Angakingnunoay itinakwil nglahatmalibansakanyangasawa.
4 Umibigang ama ni Eliassa isangdalagangtaga-Tayabasna naanakanniya.
1 InilibotsaMaynilahabangpatuloynanilalatigoanglolongama ni Elias.
5 Naglayasat natagpuangbangkayna lamangang kapatidnadalaga ni Elias.
5 Inagawni Eliassa libingan si Ibarra.
1 Nalamanngmakapangyarihanangpagtakasni Ibarra.
3 Tinakpanni Eliassi Ibarra ng damo at sinabingmagkikitasilasanoche buena.
4 di nagluwatinilutangni Eliasanguloniyaupangkumuhang hangin.
2 Hindi nanilatinantananang pagpapaputok.
Ano ang damdamin ni Salome sa pag-alisni Elias,bakit kailangangmanatili ni Elias at bakit nakatali sa tahanang iyon
ang pag-ibigng dalawa?
a. Nalungkotdahil angnamulatsiyanaang pag-ibig nilaayhindi maaaringmagpatuloy.
b. Kinailangangmanatili si Eliasdahil hindi paniyanatatagpuanangsadya niyadoon.
c. Sa tahanangyaon, nagkasamasilangdalawa.
PASULIT Identification
1. Si Maria Claraay ipinaglihini PiaAlbakay San Antonio.
2. Namataysi Pia sanhi ngpagkasakitng Lagnat.
3. Isang_____ ang limosni Maria Clara sa ketongin.
4. Sa pamamasyal ngmga dalagaay kasama si Crisostomo peronakasunodsakanilasi Tiya Isabel.
5..Sinawayni Victoriasi Sinangsapagkat maingayito.
6. Si ______ ay nagtulosng kandilaupangmaging mabilisangpaggalingngkaibigangmaysakit.
7. Angutang ni KapitanTiyagokay Ibarra ay nagkakahalagang50,000 pesos.
8. NaunangkinausapngKapitanHeneral si Ibarrabagamat ang mga pari ay maagang dumatingsatinutuluyangnitong
bahay.
9. Anguloni Claraay natatalianng isangpanyongbasang __________.
10. Si AlfonsoLinaresaypinamulahanngpisngi nangmakitangpapalapitsi CrisostomoIbarra.
PASULIT Tukuyin ang Maling Pahayag
11. Nagingpaksang usap-usapanngmga taga-maynilaangkahanga-hangangkariktanngdalaga.
12. Si Crisostomoaylulanngisangkarwahengtumigil satapatng kumbento.
13. Naisni Maria Clara na gumawang paraan si Crisostomoparahuwagmakasama si Tiya Isabel.
14. Nag-usapangmagkasintahansaisangdurungawangnakaharapsa ilogat napapalibutanngmgapunong suha at
ilang-ilang.
15. Dalawangaraw nang naghihintayangtulisanupangmakausapang kurahinggil sakanyangpaghingi ngtulongpara
sa asawa’tmga anak.
PASULIT Pagsunod-sunurin
1 Si Padre Salvi ay nagmisanangmaaga.
2 Nilamukosni Padre Salvi angsulatatnagpalakad-lakadsamaluwagnabulwagan.
3 Angkarwahe ay ipinahandani Padre Salvi sakutseroupangihatidsiyasagubat na pinagdarausanngpiknikngmga
kabataan.
4 Libangna libangangmga dalaga at binatasa paglalarong gulongngkapalaranat ahedres.
5 Hinamonni Don Basilionamaglarong ahedressi Ibarra.

6. PASULIT Identification
Kura 1. Ang nagsabingpapatayinsapalosi Crispinkapaghindi niyanailabasangninakaw.
Pedro2. Ang ama ng magkapatidnasinaCrispinat Basilio.
2 onsa 3. Halaga ngtatlumpu’tdalawangpisonasweldoni Basiliosakumbento.
Lubid4. Ang ginamitni Basilioupangmakatakassakumbento.
Bente Singko 5. Angmultakay Basiliodahil hinditamaangpagtugtogng kampanaryo.
Tawilis6. Hindi nakakainsi Basiliodahil ayawniyang___________.
Noo 7. Lakinggulatni Sisa nangmatagpuanang na si Basilionamaysugat sa ____.
Pagkain 8. Angama nina Basilioaywalangpakundanganginubosang_______ nila.
Sakristan 9. Bais ni Basilionaumalisnasa pagiging___________ sa kumbentoatlilipatkay
CrisostomoIbarra (10)________ upangmagingpastol.
PASULIT Tama o Mali
Tama 11. Ang unangindulgenciaaykatumbasngmahigitng isanglibongtaonna nakatakdangpagdurusasa
purgatoryo.
Tama 12. Ibigmakausapni Sisaang kura sapagkathinahanapniyasi Crispin.
Tama 13. Pinagtulakanpalabasngkumbentosi Sisa.
Tama 14. Sinigawanngkusinerosi Sisasakanyangpaghagulgol.
Tama 15. Mahusay ang pananamitni Sisanoongsiyaay nagtungosa kumbento.
PASULIT DUGTUNGAN
1. Dalawangoras si Sisasa bilangguan –nang dumating ang alperes
2. Hindi magnanakawangakingmga anak – kahit kami’y nagugutom
3. Inabotna si Sisang gabi – sa paglalakad
4. Nakitani Sisaang nakasabitsa dingdingna– pirasong damit ni Basilio
5. Bilangpagsunodsautos ng alperes,pinakawansi Sisang – mga sundalo