ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤ' ΕΝΟΤΗΤΑ Ε΄ Κεφ.1 Οι βαλκανικοί πόλεμοι

1. Κεφ.1 Οι βαλκανικοί πόλεμοι

2. Μετά την επικράτηση της επανάστασης των Νεοτούρκων (1908) η θέση των χριστιανικών πληθυσμών της
Ευρωπαϊκής Τουρκίας γινόταν ολοένα και πιο δύσκολη. Παρά το Σύνταγμα και τη «μεταρρύθμιση», οι
διώξεις, το κλείσιμο σχολείων και άλλα μέτρα καταπίεσης εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών της
Μακεδονίας και της Θράκης πολλαπλασιάζονται. Ο κοινός κίνδυνος ανάγκασε της διάφορες εθνότητες να
αναζητήσουν μια βάση συμβιβασμού. Οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ των διάφορων αντάρτικων
ομάδων σταματούν.
Θεσσαλονίκη Ιούλιος 1908.
Εκδηλώσεις μετά την επικράτηση
των Νεότουρκων.
«Πολίτες! Σήμερα ο αυθαίρετος
ηγεμόνας τελείωσε, η κακή
διακυβέρνηση δεν υπάρχει πια.
Είμαστε όλοι αδέλφια. Δεν
υπάρχουν πια Βούλγαροι, Έλληνες,
Σέρβοι, Ρουμάνοι, Εβραίοι,
Μουσουλμάνοι - κάτω από τον
γαλανό ουρανό είμαστε όλοι ίσοι,
είμαστε όλοι περήφανοι που
είμαστε Οθωμανοί!»
Εμβέρ Μπέης, ηγέτης των Νεότουρκων στη
Θεσσαλονίκη
από το βιβλίο του Mark Μazower, Θεσσαλονίκη
πόλη των Φαντασμάτων, σελ.331 εκδ.
Αλεξάνδρεια 2006
Διαβάστε τα λόγια του Εμβέρ Μπέη προς τους κατοίκους της Θεσσαλονίκης. Κράτησαν τις υποσχέσεις τους οι
Νεότουρκοι για ίσα δικαιώματα μεταξύ των διαφορετικών εθνοτήτων της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ;

3. Ο πόλεμος ανάμεσα την Ιταλία και την
Τουρκία για τη Λιβύη έδωσε το χρόνο και
την ευκαιρία στα βαλκανικά κράτη
(Σερβία, Βουλγαρία, Μαυροβούνιο και
Ελλάδα) να συμμαχήσουν εναντίον της
Τουρκίας. Η συμμαχία αυτή μάλιστα
συγκροτήθηκε με την προτροπή της
Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας.
Καθώς η Τουρκία προσεγγίζει ολοένα και
περισσότερο τη Γερμανία, η ακεραιότητα
της οθωμανικής αυτοκρατορία δεν έχει
πια ενδιαφέρον ούτε για την Αγγλία, ούτε
για την Γαλλία και την Ρωσία.
Συμβολική αναπαράσταση της «Βαλκανικής
συμμαχίας» όπως ονομάστηκε η συμμαχία
Σερβίας, Βουλγαρίας, Μαυροβούνιου και Ελλάδας
κατά της Τουρκίας.
Περιγράψτε με λίγα λόγια την διπλανή εικόνα.

4. Την εποχή αυτή η Αγγλική πολιτική αλλάζει:
 συνειδητοποιεί τον κίνδυνο από την
γερμανική διείσδυση στην Ασία και γι’
αυτό συμμαχεί – με τους άλλοτε
ανταγωνιστές της- την Γαλλία και την
Ρωσία εναντίον των Γερμανών.
 Αρχίζει να υπολογίζει σοβαρά την Ελλάδα,
που μετά την αναδιοργάνωση της χώρας
από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, μετατρέπεται
σε σημαντική βαλκανική δύναμη.
Ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας
Ελευθέριος Βενιζέλος αντιλήφθηκε ότι οι
ελληνικές πολιτικές επιδιώξεις για την
Μακεδονία και την Κρήτη δεν βρίσκονται πια
σε αντίθεση με την πολιτική της Αγγλίας. Έτσι
έδωσε βάρος στην αναδιοργάνωση του
στρατού και του στόλου προβλέποντας τις
πολεμικές συγκρούσεις που έρχονταν και τον
σκληρό αγώνα ανάμεσα στα βαλκανικά κράτη
για την διεκδίκηση των εδαφών της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας που κατέρρεε.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος (1864-1936)

5. Α΄ βαλκανικός πόλεμος 1912
Έτσι κλείνονται συμμαχίες ανάμεσα στην
Ελλάδα και τη Σερβία, τη Σερβία και τη
Βουλγαρία και την Ελλάδα και την
Βουλγαρία, που δέχτηκε την πρόταση του
Βενιζέλου για καθορισμό των συνόρων των
δυο κρατών στη Μακεδονία και τη Θράκη,
μετά την νίκη επί της Τουρκίας.
Στις 17 Οκτωβρίου 1912 η Τουρκία κήρυξε
τον πόλεμο στη Σερβία και τη Βουλγαρία.
Η Ελλάδα δέχεται τους βουλευτές της
αυτόνομης Κρήτης στη Βουλή και κηρύσσει
τον πόλεμο στην Τουρκία (18 Οκτωβρίου
1912).
Η εφημερίδα Εμπρός ανακοινώνει την κήρυξη του
πολέμου

6. Οι Τούρκοι ηττώνται σε όλα τα μέτωπα:
 Οι Έλληνες μπαίνουν στη Θεσσαλονίκη,
καταλαμβάνουν τα Ιωάννινα, την
πρωτεύουσα της Ηπείρου ενώ ο στόλος
ελευθερώνει τα νησιά του Αιγαίου (Χίο,
Σάμο Μυτιλήνη).
 Οι Βούλγαροι και οι Σέρβοι από τη μεριά
τους καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της
Μακεδονίας και της Θράκης και
μπαίνουν στα Σκόπια, το Μοναστήρι και
την Αδριανούπολη.
Με τη συνθήκη του Λονδίνου (30 Μαΐου
1913) που τερμάτισε τον Α΄ βαλκανικό
πόλεμο η Τουρκία έχασε όλα τα εδάφη της
που βρίσκονταν δυτικά του ποταμού Έβρου
τα οποία διαμοιράστηκαν μεταξύ της
Ελλάδας, της Σερβίας και της Βουλγαρίας.
Ταυτόχρονα η Κρήτη ενσωματώθηκε στο
ελληνικό κράτος.
Ο ελληνικός στρατός μπαίνει στη Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 1912 (επάνω).
Το θωρηκτό «Αβέρωφ» στο λιμάνι της Μυτιλήνης Νοέμβριος 1912 (κάτω)

7. Β΄ βαλκανικός πόλεμος 1913
Το πρόβλημα όμως της διανομής των
εδαφών της Μακεδονίας και της Θράκης
οδήγησε τους συμμάχους του Α’
βαλκανικού πολέμου (Ελλάδα, Σερβία,
Βουλγαρία) σε σύγκρουση.
Η Βουλγαρία με προτροπή της Γερμανίας,
χτύπησε πρώτα τους Σέρβους και μετά τους
Έλληνες που συμμάχησαν εναντίον της και
την αντιμετώπισαν με επιτυχία.
Στο μεταξύ τόσο η Ρουμανία όσο και η ίδια
η Τουρκία μπήκαν στον πόλεμο κατά της
Βουλγαρίας που νικήθηκε ολοκληρωτικά
και αναγκάστηκε να υπογράψει τη συνθήκη
του Βουκουρεστίου (10 Αυγούστου 1913)
Η εφημερίδα Εμπρός ανακοινώνει την έναρξη
του β΄ βαλκανικού πολέμου

8. Με τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913):
 Η Ελλάδα προσάρτησε την νότια
Μακεδονία με τη Θεσσαλονίκη, την
Καβάλα μέχρι τις εκβολές του Νέστου
ποταμού, τη Νότια Ήπειρο με τα
Ιωάννινα και την Κρήτη. Η συνθήκη
παραχώρησε επίσης στην Ελλάδα τα
νησιά του Αιγαίου, εκτός από τα
Δωδεκάνησα που έμειναν στους Ιταλούς
και την Ίμβρο και Τένεδο που παρέμειναν
στην Τουρκία.
 Η Σερβία πήρε τη βόρεια Μακεδονία με
το Μοναστήρι, τα Σκόπια και τη
Στρώμνιτσα.
 Η Βουλγαρία απέκτησε διέξοδο στο
Αιγαίο κρατώντας σημαντικό μέρος της
Δυτικής Θράκης.
 Η Τουρκία κράτησε την Ανατολική
Θράκη με την Αδριανούπολη.
 Αναγνωρίστηκε η ανεξαρτησία της
Αλβανίας
Χάρτης που αποτυπώνει τα σύνορα στα Βαλκάνια μετά τη
συνθήκη του Βουκουρεστίου 1913.