Mga Tuntunin sa Pagbabaybay Filipino 1

2. Ito ay binubuo ng mga
kalakaran kung paano
sumusulat ang mga
Pilipino sa ating
pambansang wika. Dito
natin makikita ang mga
tuntunin sa paggamit at
pagbigkas ng mga
simbolo.

4. a.) Letra – ang serye nag mga letra na
tinatawag na alpabeto, kung saan ang
alpabetong Filipino ay binubuo ng
dalawampu’t walong letra.
Aa
“ey”
Bb
“bi”
Cc
“si”
Dd
“di”
Ee
“i”
Ff
“ef”
Gg
“ji”
Hh
“eych”
Ii
“ay”
Jj
“jey”
Kk
“key”
Ll
“el”
Mm
“em”
Nn
“en”
Ññ
“enye”
NGng
“enji”
Oo
“o”
Pp
“pi”
Qq
“kyu”
Rr
“ar”
Ss
“es”
Tt
“ti”
Uu
“yu”
Vv
“vi”
Ww
“dobolyu”
Xx
“eks”
Yy
“way”
Zz
“zi”

5. b.) Hindi Letra – maaaring buuin ng:
Paiwa ( ` ) at Pakupya ( ^ ) – na simbolo ng impit na tunog ( ´ )
Tudlik na pahilis ( ` ) na simbolo ng diin at/o haba.
Bantas, gaya ng tuldok ( . ), pananong ( ? ), padamdam ( ! ),
kuwit ( , ),
tuldok-kuwit ( ; ), tutuldok ( : ), kudlit ( ’ ), at gitling ( - ).
Mga Grapema

7. a.) Pasalitang
Pagbaybay
Ang mga salita ay nabibigkas sa maaayos na
pagkakasunod-sunod ng mga lettrang bumubuo
dito. Base ito sa ating mga Alpabeto
Pasulat Pabigkas
Salita Mansanas
Lubid
Armas
/em-ey-en-es-ey-en-ey-es/
/el-yu-bi-ay-di/
/ey-ar-em-ey-es/
Pantig Mag
Ba
Nang
/em-ey-ji/
/bi-ey/
/en-ey-en-ji/

9. Daglat
Atty.
(Attorney o Abogado)
/capital ey-ti-ti-way/
AR.
(Architect)
/kapital ey - kapital ar/
Engr.
(Engineer)
/kapital i-en-ji-ar/

11. ICES
(Integrated Civil Engineering Students)
/ay-si-i-es/
UIC
(University of Immaculate Conception)
/yu-ay-si/
PNP
(Philippine National Police)
/pi-en-pi/

12. Simbolong Pang-
agham/Pangmatematika
Al
(Aluminum)
/ey-el/
CO₂
(Carbon dioxide)
/si-o-tu/
Km
(kilometer)
/key-em/

13. b.) Pasulat na
Pagbaybay
Panatilihin ang
orihinal na anyo
ng mga salitang
mula sa ibang
kututbong wika
sa Pilipinas.
Vakúl (Ivatan) Panakip sa ulo na yari sa palmera
Payyo/payew (Ifugaw) Tawag sa palayan ng mga Ifugaw
Banamu (Hudhud) Tawag sa Hagdan-hagdang palayan
nila
Tnalák o t’nalák (T’boli) Habing yari sa abaka ng mga T’boli
Butanding (Bicol) Isang whale shark
Cabalén (Pampango) kababayan
Hádja Babaeng Muslim na nagsasagawa ng
banal na paglalakbay sa Mecca

14. Mga salitang galing sa banyaga na dapat panatilihin ang orihinal na anyo nito
Status quo Samurai French fries
Bouquet Pizza pie Sheik
Mga salitang mula sa Español, baybayin ito ayon sa ABAKADA
familia Pamilya
baño Banyo
cheque tseke
maquina makina

15. Bérde Berdeng-berde
Kapé Kapeng-kapé
Karné Karneng-karné
Libre Libreng-libre
Suwerte Suwerteng-suwerte
Sa Pag-uulit ng salitang-ugat na
nagtatapos sa patinig e hindi ito
pinapalitan ng letrang i.
Kinakabitan ng pang-ugnay o linker (-
ng) at ginagamitan ng gitling sa pagitan
ng salitang-ugat.
Sa pag-uulit ng salitang-ugat na
nagtatapos sa patinig na o hindi ito
pinapaitan ng letrang u.
Ginagamitan ng gitling sa pagitan ng
salitang-ugat.
Ano Ano-ano
Sino Sino-sino
Pito Pito-pito
Halo Halo-halo
Buto Buto-buto
Piso Piso-piso
Bato Bato-bato
Next

16. Mga salitang nabubuo sa
pag-uulit ng salitang-ugat na
hindi ginagamitan ng gitling
at may iba ng kahulugan.
Halimbawa:
Haluhalo (pagkain)
Salusalo (piging o
handaan)
Batubato (uri ng
ibon)
Ang huling pantig ng
salitang-ugat na
nagtatapos sa e, ito ay
nagiging i at ang o ay u.
Korté Kotihan
Atake Atakihin
Salbahe Salbahihin
Bálot Balútin
Hintô Hintuán
Bató Batuhín

17. Sine Sinehan
Bote Botehan
Onse Onsehan
base basehan mésa mísa
úso óso
téla tíla
babáe Hindi babái
búhos Hindi búhus
sampû Hindi sampô
Mga salitang nanatili ang e
kahit hinuhulapian.
Mga
hiram na
salita sa
katutubo
na
ginagam
itan ng e
at o.

18. 3.) Ang Panghihiram

19. a.) Tumbasan
ng
kasalukuyang
leksikon sa
Filipino ang
mga salitang
hiram o
banyaga
rule tuntunin
narrative salaysay
skill ksanayan
banquet salusalo
tranquil panatag, tiwasay

20. b.) gamitin ang natatanging mga salita mula sa mga
katutubong wika sa Pilipinas at panatilihin ang orihinal
na baybay.
• “bana” (Hiligaynon at Sugbuanong Binisaya) – tawag sa
asawang lalaki
• “butanding” (Bicol) – whale shark
• “imam” (Tausug) – twag sa paring Muslim
• “cañao” (Igorot) – panseremonyang sayaw
• “banhaw” (Visaya) – muling pagkabuhay
• “Chidwai” (Ivatan) – biloy o dimple
• “gahun” (Cebuano, Hiligaynon, Waray) - kapangyarihan

21. Baybayin ang salita ayon sa ABAKADA
vocabulario bokabularyo
telefono telepono
celebracion selebrasyon
maquina makina
psicologia sikolohiya
c.) Mga salitang hiram sa Español.
estudyante Hindi istudyante
estilo Hindi istilo
espiritu Hindi ispiritu
estruktura Hindi istruktura
espesyal Hindi ispesyal
desgrasya Hindi disgrasya
politika Hindi pulitika
opisina Hindi upisina
tradisyonal Hindi tradisyunal
koryente Hindi kuryente
tornilyo Hindi turnilyo
Español Filipino
convencion kumbensiyon
conferencia kumperensya
convento kumbento
conforme kumporme
convulsion kumbulsiyon

22. d. Mga salitang hiram sa
Español at Ingles: Kung hindi
tiyak ang pagtutumbas,
hiramin ang orihinal na
Español at Ingles.
Español Filipino Ingles
imagen imahen image
dialogo diyalogo dialogue
prioridad priyoridad priority

23. e. Panghihiram sa Wikang
Ingles: Kung wikang Ingles at
iba pang wikang dayuhan ang
pinaghihiraman, panatilihin ang
orihinal na ispelling.

24. f. Panatilihin ang orihinal na baybay ng
mga salitang pantangi, teknikal, pang-
agham, at mga simbolong pang-
agham at matematika.
Manuel Quezon varicose vein
Biñan, Laguna chemotherapy
Ablaza Bldg. videotape
Jose Reyes Hospital x-ray
Jhonson Wax carbon dioxide
Fe (iron) C (carbon)
ZnO (zinc oxide) V (velocity)

25. End

26. Back Hiram

27. Ano Anu-ano
Sino Sinu-sino
Pito Pitu-pito
Halo Halu-halo
Buto Butu-buto
Piso Pisu-piso
Bato Batu-bato
Back