Tiếp tục loạt bài "First aid for babies and children", Góc Y Khoa xin giới thiệu đến các bạn phần 9 với các kiến thức về xử trí sơ cấp cứu ban đầu trong các chấn thương ở chi trên và cách xử trí chuột rút, một hình thức tổn thương rất thường gặp ở trẻ đang hoạt động thể lực nhiều.
1. FIRST AID FOR BABIES
AND CHILDREN
(PHẦN 9)
Dr GINA M. PIAZZA
NHÓM DỊCH MEDICAL LONG
2. CHẤN THƯƠNG XƯƠNG SƯỜN
• Triệu chứng gồm đau chói chổ gãy xương, bầm, sưng hoặc có thể
có vết thương và đau khi thở.
• Không cho trẻ ăn uống bất kỳ thứ gì vì trẻ có khả năng được gây
mê.
• Nếu trẻ diễn tiến cho thấy các dấu hiệu của chảy máu trong hoặc
sốc, cần gọi cấp cứu ngay.
• Nếu trẻ mất đáp ứng hoặc bất thường nhịp thở, đanh giá và cấp
cứu ngưng tim ngưng thở ngay.
• Cho trẻ ngồi xuống, đặt nhẹ nhàng tay lên phần chấn thương ngang
ngực, đở bằng tay còn lại, bạn có thể giúp nếu cần.
• Hổ trợ cẳng tay bằng băng treo và đưa trẻ đến bệnh viện.
4. CHẤN THƯƠNG CẲNG TAY
• Chấn thương từ cổ tay lên đến cánh tay.
• Di chuyển tay ít nhất có thể để hạn chế đau tối đa.
• Không cho trẻ ăn uống vì trẻ có khả năng được gây mê.
• Nếu trẻ không thể cong tay, xử trí như gãy xương khuỷu tay.
• Giúp trẻ ngồi xuống, hổ trợ tay và khuyến khích trẻ, đ8ạt một tấm
đệm mềm quanh chổ chấn thương, và kẹp giữa tay và ngực.
• Hổ trợ thêm bằng băng treo và cột bên không chấn thương.
6. CHẤN THƯƠNG KHUỶU TAY
• Nghi ngờ chấn thương khuỷu tay nếu trẻ không thể cong tay, đau
tăng theo chuyển động của tay, có phù quanh khuỷu tay.
• Cố gắng giữ chổ chấn thương ổn định vì đầu xương gãy có thể gây
tổn thương mạch máu.
• Không cho trẻ ăn uống bất cứ thứ gì vì trẻ có khả năng được gây
mê.
• Không kéo thẳng hoặc bẻ cong khuỷu tay.
• Nếu băng gây đau, cho trẻ nằm xuống với tay bắt ngang cơ thể và
gọi hổ trợ y tế.
• Giúp trẻ ngồi xuống, tay bắt ngang cơ thể, đệm quanh khuỷu tay.
• Băng bản rộng quanh cánh tay và cẳng tay phủ qua cơ thể ở vị trí
trên dưới khuỷu, kiểm tra mạch cổ tay đều hay không.
8. CHẤN THƯƠNG BÀN TAY
• Loại chấn thương này thường rất đau, có thể gãy nhiều xương và
kèm trật khớp.
• Nếu bàn tay bị đụng dập, có lẽ có vết thương hở.
• Nếu bị kẹt ngón tay, sau khi giải phóng ngón tay, cho ngón tay dưới
vòi nước lạnh đang chảy nhằm giảm đau phù, nếu còn đau chèn đá
lạnh khoảng 10 phút.
• Nếu không có vết thương, phủ bằng miếng đệm mềm và nâng cao
tay một cách thoải mái.
• Dùng băng treo nhằm nâng cao tay và tăng sự hổ trợ trên đường
đến trung tâm y tế.
• Nhằm gia tăng sự hổ trợ, băng bản rộng phủ quanh cánh tay và cơ
thể, cột bên không chấn thương.
10. CHẤN THƯƠNG NGÓN TAY
• Thường gặp, có thể thay đổi từ vết cắt đến trầy hoặc gãy xương.
• Cần kiểm tra mạch máu, gân, và dây thần kinh.
• Nếu đau chảy máu nặng, mất mô hoặc dập móng, cần đưa trẻ đến
bệnh viện ngay.
• Đè ép nếu chảy máu, ngưng khi có cảm giác đau vì có thể gây gãy
xương kín.
• Nâng cao ngón tay để giảm đau phù.
• Băng nẹp ngón tay bị chấn thương ào ngón tay kế bên hoặc dùng
băng gạc dạng ống.
• Tìm hổ trợ y khoa
12. CHUỘT RÚT
• Gây đau cơ, nhất là vùng bàn chân, cẳng chân và đùi.
• Chuột rút có thể do vận động quá mức hoặc mất nước do đổ mồ hôi
quá nhiều.
• Bạn có thể giảm đau bằng căng duỗi cơ bị ảnh hưởng sau đó mát
xa cơ để giảm co rút.
• Cho trẻ uống nước để giảm tình trạng mất nước.
• Nếu triệu chứng không giảm gọi hổ trợ y tế.
13. CHUỘT RÚT
• Nếu chuột rút ở bàn chân, khuyến khích trẻ đứng, trong khi đở chân
bị ảnh hưởng, duỗi ngón chân lên trên để căng cơ, khi chuột rút
giảm, xoa bóp vùng chân dưới bàn chân.
14. CHUỘT RÚT
• Nếu chuột rút xảy ra ở vùng bắp chân, cho trẻ nằm hoặc ngồi, giúp
trẻ duỗi thẳng chân, duỗi bàn chân hướng về phía gối để căng cơ
bắp chân, khi chuột rút giảm, xoa bóp vùng mặt dưới cẳng chân của
trẻ.
15. CHUỘT RÚT
• Nếu chuột rút xảy ra ở mặt trước đùi, cho trẻ nằm xuống, sau đó
nấng và hổ trợ chân trẻ, cong đầu gối để căng cơ đùi, khi chuột rút
đã giảm, xoa bóp cơ bị ảnh hưởng.
16. CHUỘT RÚT
• Nếu chuột rút xảy ra ở mặt sau đùi, nâng và hổ trợ chân, duỗi thẳng
chân, khi chuột rút chân giảm, xoa bóp vùng chân bị ảnh hưởng
17. SƯNG BẦM
• Khi bị sưng bầm cần nhớ nguyên tắc: cố định, làm lạnh và nâng cao
vùng sưng bầm.
• Nếu nghi ngờ trẻ gãy tay, băng treo tay và đưa trẻ đến trung tâm y
tế.
• Vai trò của túi đá: áp túi đá lên vùng sưng bầm, giúp giảm phù do
giảm dòng máu đến nơi tổn thương, làm túi đá bằng cách cho đá
vào 2/3 túi và một lượng nhỏ nước, hoặc có thể dùng túi trái cây
hoặc rau lạnh, phủ túi với một miếng vải bọc để túi đá không tiếp
xúc trực tiếp với da, có thể dùng khăn vải nhúng nước lạnh rồi vắt
khô, chèn túi đá không hơn 20 phút.
