Góc Y Khoa xin giới thiệu phần 5 trong loạt bài "first aid for babies and children", phần này giới thiệu cách xử lý vết thương ngoài da ở trẻ cũng như các tinh huống tai nạn bị mất 1 phần chi.

1. FIRST AID FOR BABIES AND
CHILDREN
(PHẦN 5)
Dr GINA M. PIAZZA
NHÓM DỊCH MEDICAL LONG

2. BÓNG NƯỚC
• Bóng nước được gây ra do cọ sát (ví dụ: giầy quá chật)
• Rửa sạch bóng nước với xà phòng và nước
• Lau khô bóng nước và vùng da xung quanh
• Đắp bóng nước bằng gạc sạch hoặc giấy lụa mềm
• Phủ bóng nước với một miếng băng nếu có, đảm bảo bờ miếng dán
phải láng mịn để ngăn bóng nước khác xuất hiện
• Nếu bóng nước quá lớn, phủ nó với miếng gạc sạch, cố định bằng băng
dính
• Không làm vỡ bóng nước vì sẽ có nguy cơ nhiễm trùng
• KHÔNG dùng phương pháp nêu trên cho bóng nước do bỏng

3. BÓNG NƯỚC

4. CHẤN THƯƠNG MI MẮT
• Vết thương mi mắt có thể đi kèm với chấn thương và nhiễm trùng mắt
nặng, làm tổn hại khả năng nhìn của trẻ.
• Nếu không nghi ngờ chấn thương nào khác có thể thực hiện theo các
bước sau nhưng nếu có khả năng chấn thương mắt hoặc có dị vật trong
mắt đưa trẻ đến bệnh viện ngay.
• Giúp trẻ nằm xuống, dùng tay đở đầu trẻ, đặt trẻ trong lòng, giữ đầu trẻ
hơi cao đảm bảo trẻ có thể nghe thấy bạn.
• Dặn trẻ không cố chùi dụi mắt, trấn an trẻ, đắp miếng gạc sạch lên mắt
bị chấn thương, giữ miếng gạc nhẹ nhàng trong khi chở hỗ trợ y tế.
• Giữ trẻ nằm thẳng xuống nếu đang chảy máu

5. CHẤN THƯƠNG MI MẮT

6. CHẢY MÁU MŨI
• Nếu có máu hoặc nước mũi lẫn máu chảy ra sau chấn thương đầu, gọi
cấp cứu ngay lập tức.
• Nếu chảy máu mũi nặng hoặc chảy máu kép dài hơn 30 phút, đưa trẻ
đến bệnh viện ngay.
• Giúp trẻ ngồi xuống với đầu nghiêng ra phía trước, dặn trẻ hít thở qua
miệng, kẹp 2 bên phần mềm của mũi khoảng 10 phút sau đó thả ra.
• Dặn trẻ nhổ ra bất cứ dịch nào trong miệng, nếu chảy máu không dừng
sau 10 phút, lặp lại thêm 10 phút nữa sau đó thả ra, nếu vẫn còn chảy
thực hiện thêm 10 phút nữa.
• Khi máu ngừng chảy, dùng gạc coton nhúng nước hơi ấm lau mặt cho
trẻ, dặn trẻ nghỉ ngơi và không xì mũi, nếu trẻ dùng tay móc mũi hoặc xì
mũi trong ít giờ, chảy máu có thể tái phát.

7. CHẢY MÁU MŨI

8. CHẤN THƯƠNG TAI
• Chấn thương tai ngoài có thể gây chảy máu nhiều, nếu máu chảy từ bên
trong tai thì kiểm tra xem trẻ có bỏ gì vào trong tai hay không, nếu chảy
máu tai sau chấn thương đầu gọi cấp cứu ngay lập tức.
• Nếu chảy máu do vòng đeo tai gây rách tai thì trẻ cần được khâu, đưa
trẻ đến bệnh viện ngay.
• Chảy máu tai ngoài:
 Đặt trẻ ngồi xuống, kẹp nhẹ nhàng vết thương bằng ngón tay cái và trỏ
qua một miếng gạc sạch, giữ chừng 10 phút.
 Phủ vết thướng bằng miếng băng sạch và băng cố định nó.
• Chảy máu trong tai: cho trẻ nằm nghiêng về phía tai chày máu, cho máu
chảy ra ngoài, đặt miếng băng hút và băng cố định nhẹ nhàng, không bít
lỗ tai đang chảy máu, gọi hỗ trợ y tế.

9. CHẤN THƯƠNG TAI

10. CHẤN THƯƠNG MiỆNG
• Do trẻ cắn vào môi khi ngã hoặc do đánh răng, đảm bảo trẻ không hít
phải máu vì sẽ gây ra các vấn đề về hô hấp.
• Không rữa miệng vì có thể làm bong tróc cục máu đông.
• Nếu trẻ bị mất một răng vĩnh viễn thì đưa trẻ đến nha sĩ để trồng lại
răng, giữ răng trong sữa hoặc nước bọt để giữ độ ẩm và mang nó đến
nha sĩ.
• Đảm bảo răng sữa không bị hít hoặc nuốt, nhờ nha sĩ kiểm tra vùng lợi.
• Giúp trẻ ngồi xuống và nghiêng đầu về phía một cái tô, khuyến khích trẻ
nhổ máu ra.
• Đặt miếng gạc lên vết thương và kẹp nó bằng ngón tay cái và trỏ trong
10 phút, gọi hỗ trợ y tế.
• Nếu chảy máu từ ổ răng, cho trẻ ngồi xuống, đặt gạc vào ổ răng, đảm
bảo nó cao hơn răng kế cận và dặn trẻ cắn chặt lại.

11. CHẤN THƯƠNG MiỆNG

12. CHẤN THƯƠNG ĐỨT CHI
• Bất cứ chấn thương nào gây đứt chi toàn phần hoặc một phần, đều có
thể nối lại được.
• Trẻ sẽ cần được gây mê nên không được cho trẻ ăn hay uống bất cứ
thứ gì vì sẽ gây trì hoãn việc phẫu thuật.
• Đưa trẻ đến bệnh viện nhanh nhất có thể, phần chi bị tach rời có thể
được nối lại bằng vi phẫu khi cả trẻ và phần chi bị tách rời được đưa
đến bệnh viện cùng lúc.
• Không bao giờ rữa phần chi tách rời, tranh tiếp xúc trực tiếp với nước.
• Không áp gạc trực tiếp lên vết thương hở.
• Bảo quản chi bị tách rời: giữ trong túi nhựa và bọc trong vải lụa mềm
như khăn tay lụa, miếng gạc, sau đó đặt vào trong túi đá, lưu ý không để
phần chi bị tách rời tiếp xúc trực tiếp với đá, tiếp theo đặt vào một túi
khác, ghi thời điểm chấn thương và tên của trẻ rồi gửi đến bệnh viện.

13. CHẤN THƯƠNG ĐỨT CHI
• Kiểm soát chảy máu bằng cách đè chặt lên vết thương bằng gạc sạch,
nếu cần điều trị sốc cho trẻ, bằng cách cho trẻ nằm xuống và kê cao
chân.
• Băng cố định vết thương, có thể băng cả ngón.
• Gọi cấp cứu.
• Theo dõi các dấu hiệu sốc của trẻ trong khi chờ đợi hỗ trợ y tế, cùng lúc
đó thực hiện các bước bảo quản lạnh cho phần chia bị tach rời.

14. CHẤN THƯƠNG ĐỨT CHI

15. CHẢY MÁU BÊN TRONG CƠ THỂ
• Nghi ngờ đến tình trạng này nếu trẻ bị sốc mà không có dấu hiệu chảy
máu rõ ràng bên ngoài.
• Có thể có các dấu hiệu chày sướt quanh vết thương cùng với các dấu
hiệu trên quần áo hoặc các vật gây đụng dập vì chảy máu có thể xảy ra
trong phổi, bụng.
• Cấp cứu ngưng tim ngưng thở nếu cần.
• Cho trẻ nằm xuống, nâng cao chân và theo dõi các dấu hiệu tri giác, thở
và mạch trong khi chờ đợi hỗ trợ y tế.

16. CHẢY MÁU BÊN TRONG CƠ THỂ

17. CHẤN THƯƠNG ĐỤNG DẬP
• Các chấn thương đụng dập thương nghiêm trong vì nguy cơ gây chảy
máu trong, gãy xương hoặc vết thương hở.
• Nếu trẻ bị đè ép hơn 30 phút, không lấy bỏ vật đè ép vì nguy cơ khiến
các dịch độc từ cơ bị hủy hoại đi vào máu, tăng nguy cơ tử vong.
• Nếu nghi ngờ gãy xương, không di chuyển trẻ nếu hiện trường an toàn,
kiểm tra dâu hiệu sốc và chờ hỗ trợ y tế.
• Nếu tai nạn chỉ mới diễn ra, loại bỏ vật đè trẻ nhanh nhất có thể.
• Kiểm soát chảy máu bằng cách đè ép vết thương, bằng tay hoặc miếng
băng sạch, hỗ trợ phần bị thương nhưng không di chuyển nó.

18. CHẤN THƯƠNG ĐỤNG DẬP