SlideShare a Scribd company logo
1 of 134
Download to read offline
PAMAHAYAGAN
SA FILIPINO
MA. ELEIZEL
GASO
Tagapag-ulat
TATALAKAYIN:
PAMAHAYAGAN/ PAHAYAGAN
 Kahulugan
 Saklaw
 Layunin ng Pahayagang
Pangkampus
 Bahagi
KASAYSAYAN NG PAMAHAYAGAN
SA PILIPINAS
 Unang Anyo
 Unang Pahayagan na Lumabas
nang Palagian
 Panahon ng Pagbabago
 Panahaon ng El Renacimiento at
Amerikano
 Pahayagang Pampaaralan
TATALAKAYIN:
TATALAKAYIN:
BALITA
 Kahulugan
 Kategorya
 Sangkap
 Uri ayon sa Layunin
 Hakbang
 Batayan at Pamamaraan sa
Pagsulat ng Balita
PAMAHAYAGAN/
PAHAYAGAN
PAMAHAYAGAN
 Ito’y isang uri ng hanapbuhay na ang gawain ay
magpalimbag ng mga pahayagan at magasin
(Miller 425)
 Isang uri ng hanapbuhay na ang gawain ay
magsulat ng mga bagay na maipalilimbag sa mga
pahayagan at iba pang mga peryodiko
(diksyunaryong Webster)
 Isang gawaing pangangalap ng imformasyon,
pagsusulat, pag-eedit at paglilimbag o
pangangalap ng mga balita, maaring sa
pamamagitan ng mga pahayagan at magasin, o
kaya’y sa pamamagitan ng radyo at television
(diksyunaryong Webster)
SA KABUUAN:
Mabubuo rito batay sa katuturang
nabanggit na ang pamahayagn ay isang uri
ng gawaing kinapapalooban ng:
(1) Pagpapalimbag ng mga pahayagan,
magasin, polyeto, aklat, atb., at
(2) Pagbabalita sa radyo at/o televisyon, na
tumatalakay hinggil sa mga bagay na bukod
sa nakalilibang sa madla ay nagsasaad pa ng
mga pangyayaring tunay na nagaganap di
lamang sa sariling pook o bansa kundi gayon
din sa buong daigdig.
SAKLAW NG PAMAHAYAGAN
Sumasaklaw ang pamahayagan sa
tatlong gawain gaya ng sumusunod:
(1) Pagsulat- tulad ng pagsulat tulad ng
pagsulat ng mga pahayagn, magasin, at
iba pa
(2) Pagsasalita- na karaniwang nagaganap sa
radyo sa pamamagitan ng pagbabalita at
pamumuna o pagbibigay ng komentaryo
(3) Pampaningin- pagbabalita sa television, ng
mga on-the-spot-telecast na pagbabalita,
komentaryo, paanunsiyo, at iba pa.
Pamahayan/ Pahayagan
MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG
PAMPAARALAN
A. Tulong sa Mag-aaral
1. Nasasanay ang mga mag-aaral sa makabuluhan at
nakawiwiling panunulat.
2. Masiglang nagkakaroon ang mga mag-aaral ng hilig,
panlasa at lugod sa pagbabasa.
3. Lumilinang ng kakayahan ng mag-aaral sa
pagmamasid at sa wastong pagpapahalaga sa mga
babasahin.
4. Napasisigla sila sa lalong maningning at mabungang
pag-aaral.
5. Nasasanay sila hindi lamang sa pag-akda at
panunulat kundi gayundin sa pamamahala, pagtuturo
at paghahanapbuhay, pati na rin sa magandang
pakikitungo sa kapwa, pagsusuri sa kasiningan at
kaaghaman ng mga bagay.
MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG PAMPAARALAN
B. Tulong sa Mag-aaral
6. Natuturuan sila ng wastong pagbasa ng mga
pahayagn at ng mga aklat.
7. Naglilinang sa kanila ng mataas na pamantayan ng
pagtutulungan, katapatang-loob, pagpapaumanhin,
pagkamaginoo, pananagutan, pagkukusa,
pamumuno at pagpapasunod.
8. Nabibigyan sila ng pagkakataong makasulat ng
iskript at makapagbrodkast nito sa radyo at/o
televisyon.
MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG
PAMPAARALAN
C. Tulong sa Paaralan
1. Naipapaalam sa mga magulang o sa bayan ang
gawain ng paaralan.
2. Naglalathala ang lahat ng uri ng balitang
pampaaralan.
3. Naglalathala ang mga kurukuro ng mga mag-
aaral,
guro, kawani o administrador ng paaralan.
4. Nag-uukol ng kolumna/pitak ng mga mungkahi ng
mga mag-aaral at ng kanilang mga magulang sa
lalong ikabubuti ng paaralan.
5. Nagtataguyod ng pagkakaisa ng mga pinuno ng
paaralan, guro, magulang at mag-aaral.
MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG
PAMPAARALAN
C. Tulong sa Paaralan
6. Tumulong sa paglinang ng mabuting pamantayan ng pag-
uugali ng mga kabataang mag-aaral.
7. Nagbibigay-daan sa pagkakaisa ng buong paaralan.
8. Nagpapasigla at nagbubunsod ng mga gawaing kapaki-
pakinabang.
9. Tumatangkilik sa pakikipag-unawaan at
pakikipagtulungan sa ibang paaralan.
10. Nag-aalaga at nagpapasigla sa diwang pampaaralan
gaya ng paglikha ng matangkilik na pag-ibig sa
tinubuang lupa.
11. Nagpapahayag at nagpapalaganap ng diwa ng idealismo na
higit kaysa materyalismo.
12. Lumilikha ng magaan na pagtutulungan ng mga magulang,
paaralan at pamayanan.
MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG
PAMPAARALAN
D. Tulong sa Pamayanan
1. Nagpapabatid sa pamayanan ng tungkol sa gawain
ng
paaralan.
2. Naglalathala ng balitang pampamayanan.
3. Nakakalikha ng paraan sa ikapagkakaisa ng
pamayanan at paaralan.
4. nagpapaunlad ng pagkakaunawaan ng pamayanan
at
paaralan.
5. nagpapaunlad ng diwang makapamayanan.
6. Nagpapasigla ng mahahalagang gawain ng
pamayanan
TABLOID- maliliit na pahayagan na
kakaunti
ang mga bahagi
Broadsheet- bukod sa malaki ay malawak
pa ang saklaw ng sirkulasyon, hindi
lamang pambansa, kundi pang-
internasyunal pa, ay napakarami nang
bahagi sa loob, ma
rami pang mga kasamang suplementong
bahagi.
Pamahayan/ Pahayagan
Pamahayan/ Pahayagan
BAHAGI NG
PAHAYAGAN
BAHAGI NG PAHAYAGAN
1. Pahina ng balita
2. Pahinang pang-editoryal
a. folio
b. flag
c. kuwadrong patnugutan
d. Karikatura
e. Liham sa editor
f. tudling
g. editorial liner
BAHAGI NG PAHAYAGAN
3. Pahina ng opinion
4. Pahinang pampalakasan
a. folio
b. larawan
c. Sariling balita
d. Sariling lathalain
e. Sariling tudling
f. Sariling editorial
BAHAGI NG PAHAYAGAN
3. Pahina ng opinion
4. Pahinang pampalakasan
a. folio
b. larawan
c. Sariling balita
d. Sariling lathalain
e. Sariling tudling
f. Sariling editorial
BAHAGI NG PAHAYAGAN
5. Pahinang panlathalain
a. tudling ng pangunahing
lathalain
b. natatanging lathalain
c. lathalaing pampanitikan
d. mga larawan
6. Pahina ng edukasyon at tahanan
7. Seksyong panlipunan
BAHAGI NG PAHAYAGAN
8. Seksiyon ng mga balitang lokal
9. Seksiyon ng mga balitang banyaga
10. Pahina ng patnubay sa sine,
telebisyon at radio
11. Pahina ng balitang pambansa
12. Seksiyon ng pagsasaka
13. Seksiyon ng patnubay sa
sasakyang
dagat
BAHAGI NG PAHAYAGAN
14. Seksiyon ng anunsiyong
itinatanghal
15. Seksiyon ng anunsiyong
klasifikado
16. Pahina ng Komiks
17. Seksiyon ng Fashion & Beauty
18. Seksiyong pangnegosyo
19. Pahinang libangan
BAHAGI NG PAHAYAGAN
21. Bahagi ng pahinang pangmukha
a. Pangalan ng pahayagan
b. Tainga
c. Bandera
d. Ulo ng karaniwang balita
e. Tudling/ kolumna
f. Lupi
BAHAGI NG PAHAYAGAN
21. Bahagi ng pahinang pangmukha
g. May-ulat
h. Larawan
i. Kuwadro
j. Paliwanag ng larawan
k. Pamagat ng paliwanag ng
larawan
BAHAGI NG PAHAYAGAN
21. Bahagi ng pahinang pangmukha
l. Kicker
m. Dateline
n. Credit line
o. Deck
PAGSASANAY
Suriin ang pahayagang
broadsheet at tabloid.
Tukuyin at ipakita sa klase
ang mga bahagi nito.
KASAYSAYAN NG
PAMAHAYAGAN SA
PILIPINAS
UNANG ANYO NG UNANG PAHAYAGAN
Sucesos Felices
ni Tomas Pinpin
Nagsimula ang kasaysayan
ng pamamahayag sa Pilipinas.
Bagama’t sinasabing hindi ito
maituturing na isang ganap na
pahayagan sapagkat isa lamang
pahayagang paliham, hindi
maitatatwang ito na ang una—
wala nang iba pang pahayagang
natala sa kasulatan na lumabas
noong 1637 maliban dito.
UNANG ANYO NG UNANG PAHAYAGAN
Ito’y nabibilang sa mga “hojas
volantes” (polyeto) na umiral
hanggang noong 1809.
Al publico (sa publiko) isa sa
sinasabing “hojas volantes” ay
lumitaw noong Pebrero 27, 1799.
UNANG PAHAYAGANG LUMABAS NANG PALAGIAN
PANGALAN
NG
PAHAYAGA
N
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Del Superior
Gobierno
Governador-Heneral
Manuel Fernandez de
Folgueras
Aug. 8, 1811 1832 Kauna-unahang
pahayagan sa
Pilipinas na
lumabas nang
palagian dahilan
sa kahigpitan ng
mga Kastila
hinggil sa mga
lathalaing
nakasisira sa
kanila.
La
Ezperanza
Felipe Lacorte at
Evaresto Calderon
Dec. 1, 1846 1849 Kinikilalang
unang
pahayagang
pang-araw-araw.
UNANG PAHAYAGANG LUMABAS NANG PALAGIAN
PANGALAN
NG
PAHAYAGA
N
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
La
Ezperanza
Felipe Lacorte at
Evaresto Calderon
Dec. 1, 1846 1849 Pamfilosopiya,
panrelihiyon, at
pangkasaysayan
ang kalimitang
nauukol ang
talakayan.
Naghawan ng
landas para sa
pang-araw-araw
na pahayagan.
Diario de
Manila
Felipe del Pan Oct. 11,1848 Feb. 19,
1898
Patuloy itong
lumalabas sa
loob ng apat (4)
na taon at
tumigila lamang
upang magbigay-
UNANG PAHAYAGANG LUMABAS NANG PALAGIAN
PANGALAN
NG
PAHAYAGA
N
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Diario de
Manila
Felipe del Pan 1848 Sa isang opisyal.
Ngunit muling
inilathala
hanggang 1899
nang maging
maligalig ang
katayuan ng
Pilipinas.
El Comercio Ulpiano Fernandez Pahayang pang-
araw-araw
UNANG ANYO NG UNANG PAHAYAGAN
Ang iba pang pahayagang
nakipagpaligsahan sa larangan ng
pamahayagan ay ang La Oceania Espanola,
Diario de Filipinas, Correo de Manila, El
Porvenir Filipino, Revista Marcantil, Diario
de Avisos, El Catolico, Revista Mercantil, El
Catoliko Filipino.
PANAHON NG PAGBABAGO
PANGALAN
NG
PAHAYAGA
N
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
La Opinion Julian de Poso at
Jesus Polanco
Isang
pahayagang may
kulay politika.
Unang
pahayagang
tahasang
sumalungat sa
mga prayle at
minsan ay
humiling ng
pagpapaalis sa
mga relihiyoso
kabilang na ang
Arsobispo.
PANAHON NG PAGBABAGO
PANGALAN
NG
PAHAYAGA
N
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAPO
S
DATOS
Dioryong
Tagalog
Marcelo H. del Pilar May 2, 1882 Tumagal
lamang
sa loob
ng
limang
buwan
sa
parehon
g taon
Inilathala ang
tungkol sa pag-
ibig sa bayan at
masamang
kalagayan ng
bansa.
Hindi rin
nagtagal ang
pahayagang ito.
El Resumen Pascual Poblete at
Baldomero Hazanas
Hulyo 2, 1890 Ang peryodikong
ito ay tumutugon
sa katutubong
damdaming
Pilipino
PANAHON NG PAGBABAGO
PANGALAN
NG
PAHAYAGA
N
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
La
Solidaridad
Graciano Lopez
Jaena-
unang editor
Marcelo H. del Pilar-
sumunod na editor
Disyembre 13,
1888
1895 Pahayagan ng
Pilipino sa
Espanya
Nasusulat sa
wikang Kastila at
para lamang sa
mga intelektuwal
Kalayaan Andres Bonifacio
Emilio Jacinto
Dr. Pio Valenzuela
Enero 18,
1896
Pahayagang
nasa katutubong
wika
Ang tangi at
unang labas na
ito ang
nagpasiklab ng
damdamin ng
PANAHON NG PAGBABAGO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUGO
T/NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Republika Filipinas
La Revolucion
El Heraldo de
Revolucion
La Independencia
Pedro A.
Paterno
Antonio Luna
Sept. 3, 1898 Nov. 11,
1900
Maliit na
pahayagang
inilathala upang
lalong pag-alabin
ang damdamin
ng himagsikan.
Pahayagan na
mapanghimagsik
Gaceta de Filipinas
(dating El Heraldo
Filipino, Heraldo de
Filipno, Indice
Oficial)
Sept. 29, 1898 Oct. 14,
1899
Ofisyal na
pahayagan ng
Rebolusyonaryon
g Pamahalaan.
PANAHON NG PAGBABAGO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUGO
T/NAGTATAG
TAON
SINIMULA
N
TAON
NATAPO
S
DATOS
Gaceta de Filipinas
(dating El Heraldo
Filipino, Heraldo de
Filipno, Indice
Oficial)
Sept. 29,
1898
Oct. 14,
1899
Inilathala nito ang
tekstong ofisyal
na mga utos ng
pamahalaan,
gayon din ng
ilang balita at
mga tulang
Tagalog na
naglalaman ng
pagmamahal sa
bayan.
La Republika
Filipina
Pedro A.
Paterno
Sept. 15,
1898
1899 Halos lahat ng
mga pahayagang
ito na umiiral
lamang sa
maikling panahon
ay nagkakaisa
La Libertad Clemente Jose
Zulueta
Hunyo 20,
1898
PANAHON NG PAGBABAGO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUG
OT/NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Ang Kaibigan Nang
Bayan
(Malolos, Bulkan)
1898 sa
pakikipaglaban
para sa
kasarinlan ng
bansa.
Columnas Volantes
(Lipa Batangas)
1899
La Federacion
(Kabatuan, Iloilo)
1899
El Nuevo Dia
(Cebu)
Sergio
Osmeňa
1900 Isa sa mga
unang
makabayang
pahayagan.
Dumaan ito sa
mahigpit na
sensura at
dalawang beses
na sinuspindi
EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUG
OT/NAGTATAG
TAON
SINIMULA
N
TAON
NATAPOS
DATOS
El Renacimiento Rafael Palma 1901 Pahayagang
nagpanatili ng
damdaming
makabayan ng mga
Pilipino. Masiglang
pangangampanya
laban sa mga di-
matapat at
mandaraya sa
pamahalaan.
El Debate Ramon Torres Pahayagang
makabayan.
Taimtim na
tumataguyod ng
kampanya para
matamo ang
kalayaan sa Estados
Unidos
La Opinion
Los Obreros
La Vanguardia
*Taliba
*Matapos
ideklara ang
Batas Militar
noong Sept. 21,
1972
EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUG
OT/NAGTATA
G
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
La Democracia Pahayag
pampolitika
Consoledacion
Nacional
Manila Daily Bulletin Carson Taylor Feb. 1, 1900 Matapos
ideklara
ang Batas
Militar
noong
Sept. 21,
1972
Pahayagang nauukol
sa pagbabapor ngunit
nang malaunan ay
nagtaglay na rin ng
iba’t ibang balita.
Nabili ni Hanz Menzi
noong Hunyo 12
Cable News Israel Putman Isinama sa
kalaunan sa
pahyagang
American na
naging Cablenews-
American
Philippine Free Press Hukom
*Kincaid
1907
*Aug. 19,
Magasing Ingles na
umiral nang
EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUG
OT/NAGTATA
G
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Graphic Ramon
Roces
Hulyo 1927 Naging kalaban ng
Phil. Free Press
Napahinto ang
paglilimbag bago
sumapit ang
pananakop ng mga
Hapones at
nagpatuloy mula
lamang noong
Mayo 25, 1948 sa
ilalim ng bagong
pangalang Kislap
Liwayway Ramon
Roces
Nov. 18, 1922 Isang babasahing
magasin sa
Pilipinas na
nakasulat sa
wikang Tagalog
EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUGOT/N
AGTATAG
TAON
SINIMULA
N
TAON
NATAP
OS
DATOS
Manila Times Thomas Golwan
Willmott Luis
Oktubre 11,
1898
Marso 15,
1930
Binili ni Alejandro
Roces Sr.
Philippines Herald Vicente Madrigal
Manuel Earnshaw
Tomas Earnshaw
Ramon Fernandez
Teodoro R. Yangco
Mauro Prieto
At iba pang
milyonaryong
Pilipino
Agosto 8,
1920
Matapos
ideklara
ang
Batas
Militar
noong
Sept. 21,
1972
Pahayagang
panghapon
Naging bahagi na
lamang ito kalaunan
ng naging kawing na
pahayagan ni
Alejandro Roces Sr.
na DMHM (Debate,
Mabuhay, herald,
Monday Mail)
Phil. Review at
Pillars
Tanging naging
popular sa mga
magasing inilathala
noon ng Hapon
PANAHON NG PAGPAPALAYA
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUG
OT/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Newsweek
Daily Pacifican
Yank
Stars
Stripes
1945
(Panahon ng
‘Liberasyon’)
Pahayagan ng
sundalong Amerikano
Free Philippines
(Leyte)
Office of War
Information ng
punong himpilan
ni Heneral
Douglas
MacArthur
1945 Ang kopya nito ay
ipinamahagi nang
walang bayad.
Bagong Buhay, *Taliba, The
Philippines Press, *The Manila
Chronicle, the Comet, The
Courier, The Express, The Fil-
American, The Filipino
Observer, The Freedom, The
Guerilla, The Liberal, The Daily
Mail, The Phil Liberty News,
The Manila Post, The
Progress, Voz de Manila, The
Victory News, The Evening
Herald, atbp.
*Matapos
ideklara
ang
Batas
Militar
noong
Sept. 21,
1972
Lihim na umusbong
ang mga
pahayagang ito sa
dahilang nais ng
mamamayan ang
balitang nahihinggil
sa loob at labas ng
bansa.
PANAHON NG PAGPAPALAYA
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUGO
T/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
The Morning Sun Sergio Osmeňa
Sr.
Abril 1946
Daily News
Balita
Manuel A. Roxas Pahayagan ng Partido
Liberal
Daily Mirror Manila Times
Publishing Co.
Mayo 2, 1949 *Matapos
ideklara
ang
Batas
Militar
noong
Sept. 21,
1972
Ang pahayagang
ito at ang Evening
News lamang ang
pahayagang
panghapon
makalipas ang
digmaan
Mabuhay Amado V.
Hernandez
Hindi rin nagtagal
ay ipinagbili ng mga
Manahan nang si
Hernandez ay
puspusang
lumahaok sa
politika (1955-1956)
PANAHON NG PAGPAPALAYA
PANGALAN
NG
PAHAYAGAN
TAGAPATNUG
OT/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
TAON
NATAP
OS
DATOS
Weekly Nation D.H. Soriano Agosto 27,
1965
Isang uri ng
magasin
lingguhan na
nagtataglay ng
makabago at
masaklaw na
mga artikulo
Examiner Leon O. Ty Isang lingguhang
magasin na
kahawig sa anyo
at estilo ng
Times at
Newsweek na
limitado ang
saklaw ng
publisidad
PANAHON NG PAGPAPALAYA
Matapos na ideklara ang Batas Militar noong
Setyembre 21, 1972 kagyat na naglaho sa
sirkulasyon ang lahat ng mga pahayagan noon
ngunit hindi nagtagal ay may lumabas na ring
mga tabloid. Unang linggo pa lamang ng
sumunod na buwan ng Oktubre 1972 ay lumabas
na ang unang sipi ng tabloid na Mabuhay at
Sitsiritsit. Nagsunuran ng lumabas ang mga
pahayagang Times Journal, People’s Journal,
Tempo, ang Taliba, Metro Manila Times, The
Guardian, Pahayagang Malaya, Mr. & Mrs.
Veritas, Filipino Times, Philippine Signs at iba’t
iba pang mga pahayagang lokal na karaniwa’y
nasusulat sa Pilipino o sa wika ng rehiyong
PANAHON NG PAGPAPALAYA
Sa kasalukuyan ay marami nang
pahayagang broadsheet na pang-araw-araw
gaya ng sumusunod:
Sa Filpino ay kabilang ang Malaya at
Kabayan at sa Ingles ay kabilang ang Manila
Bulletin, The Philippine Star, The Philippine
Daily Inquirer, Manila Standard, The Manila
Times, The Philippine Post, The Business
World, Sun Star, Business Mirror, Standard
PANAHON NG PAGPAPALAYA
Sa mga tabloid ay kabilang ang: Abante,
Abante Tonite, Bagong Titik, ang Balita,
Balitang Sariwa, Bandera, Bulgar, Daily
Aiwan, Diario UN 1, People’s Journal,
People’s Tonight, Pilipino Star Ngayon,
Remate, Remate Tonight, Taliba at Tumbok.
Ang mga bagong labas naman ay ang
Bomba, Hataw, Tanod (dyaryo ng Bayan) at
Diyaryo Kongreso (Politica Newspaper).
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAMANTASAN)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPATNUG
OT/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
DATOS
The College Folio Pamantasan
ng Pilipinas
Dean Hariet
Fansler
1910
Torch Paaralang
Normal ng
Pilipinas
1912
Varsitarian Pamantasan
ng Santo
Tomas
Guidon Ateneo de
Manila
Far Eastern
University
National
University
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPATNUG
OT/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
DATOS
Manila
University
The Weekly
Sillimanian (tWS)
Silliman
University
1903
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (MATAAS NA PAARALAN)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPATNUG
OT/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
DATOS
The Coconut Manila High
School
Carlos P.
Romulo
1912
La Union Tab La Union High
School
1923
The Lagunian Laguna High
School
1925
The Pampangan Pampanga
High School
1925
The Leytean Leyte High
School
1925
The Rizalian Mataas na
Paaralan ng
Rizal
1926
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (MATAAS NA PAARALAN)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPATNUG
OT/
NAGTATAG
TAON
SINIMULAN
DATOS
The Coconut Mataas na
Paaralan ng
Tayabas
1927
The Volcano Mataas na
Paaralan ng
Batangas
1927
The Toil La Union
Trade
1928
The Samarian Mataas na
Paaralan ng
Samar
1928
The Melting Pot Mataas na
Paaralan ng
Tarlac
1929
The Granary Mataas na
Paaralan ng
Nueva Ecija
1929
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (MATAAS NA PAARALAN)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
The Torres Torch Mataas na Paaralan ng Torres 1930
The Cagayan
Student’s Chronicle
Mataas na Paaralan ng
Cagayan
1931
The Chronicler Mataas na Paaralan ng
Arellano
Mapazete Mataas na Paaralan ng Mapa
Newsette Mataas na Paaralan ng
Maynila
Wheel Mataas na Paaralan ng
Manuel Roxas
Gasette Jose Abad Santos
Molave Mataas na Paaralan ng
Villamor
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
(PAGKATAPOS ANG PANAHON NG BATAS MILITAR)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
Ang Sulo Mataas na Paaralan ng
Torres
Hunyo
1956
Ang Gabay Mataas na Paaralan ng
Mapa
Ang Moog Mataas na Paaralan ng
Araullo
1957
Ang Tinig Mataas na Paaralan ng
Jose Abad Santos
1957
Ang Lagablab Mataas na Paaralan ng
Pilipinas sa Agham
1970
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
(PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
Ang Agong MSU Iligan Institute of
Technology
Ang Aninag Negros Occidental High
School, Bacolod City
Ang Bagiw Baguio City High
School
Ang Banyuhay Quezon City Science
High School
Ang Bangan Nueva Ecija High
School, Cabanatuan
City
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
(PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
Ang Baranggay Lakandula High School
Ang Batis Mariano Marcos High
School, Manila
Ang Gabay Mapa High School
Ang Gintong
Panitikan
E. Quirino High School,
Manila
Ang Gulong Manuel Roxas High
School, Manila
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
(PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
Kalasag Raja Soliman High
School, Manila
Malaya Marcelo H. del Pilar
High School, Malolos,
Bulacan
Mulawin Villamor High School,
Manila
Pabaon Binalonan High School
Ang Pag-asa E. Quirino High School
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
(PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
Ang Silahis Ramon Magsaysay
High School
Ang Silangan Zamboanga del Norte
National High School
Tambuli Arellano High School
Tanglaw Ramon Magsaysay
High School
Tilamsik Gregorio Perfecto High
School
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
(PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL)
PANGALAN NG
PAHAYAGAN
PAARALAN TAGAPAT
NUGOT/
NAGTATA
G
TAON
SINIMU
LAN
DATOS
Ang Tinig Kalookan High School
Ang Ubod Manila Science High
School
Wika Sergio Osmena High
School
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
Naging lalong aktibo ngayon ang mga
pahayagang pampaaralan sa paglahok sa mga
patimpalak sa pagsulat ng iba’t ibang sulatin sa
pagtataguyod ng Secondary Schools Press
Conference na idinaraos taon-taon.
Sa alinmang patimpalak na itinataguyod ng
SSPC, pandivisyon man, panrelihiyon o
pambansa, dalawang kategorya ang nilalahukan
ng ga kinatawang mamamahayag-estudyante: (1)
individuwal (2) pangkatan
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
HALIMBAWA NG RADIO
BROADCASTING.avi
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
Sa individwal:
1. Pagsulat ng balita (Filipino at Ingles)
2. Pagsulat ng Editorial (Filipino at Ingles)
3. Pagsulat ng Lathalain (Filipino at Ingles)
4. Pagsulat ng balitang pang-isports (Filipino at Ingles)
5. Pagwawasto at pagsulat ng ulo ng balita (Filipino at
Ingles)
6. Photo-Journalism (Filipino at Ingles)
7. Editorial Kartuning (Filipino at Ingles)
MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN
Sa Paligsahang Pangkatan:
8. Pag-aanyo (layouting sa Filipino at Ingles)
9. Pahina ng balita (Filipino at Ingles)
10. Pahina ng Panitikan at Lathalain (Filipino at
Ingles)
11. Pahina ng Isports (Filipino at Ingles)
12. Komunikasyong Developmental (Filipino at
Ingles)
13. Pahinang Pang-agham (Filipino at Ingles)
14. Pinakamagaling na pahayagang pampaaralan
BALITA
KATUTURAN NG BALITA
 Isang ulat na hindi pa nailalathala, hinggil sa
mga ginagawa ng mga tao na inaakalang
pananabikang mabatid at mapaglilibangan ng
mga mambabasa (Alejandro 19).
 Isang imformasyon hinggil sa isang
pangyayaring naganap na, nagaganap pa
lamang, o magaganap pa sa isang tiyak na
hinaharap, ngunit hindi pa alam ng marami, na
may kaugnayan sa kabuhayan, katahimikan,
edukasyon, pulitika, isports, kalusugan at/o
paniniwalang panrelihiyon.
“Ano mang bagay na hindi mo
alam nang nagdaang araw ay
isang balita”
-- Turner Catlege
Tagapangasiwang Editor ng The New York Times
Ito ay maaaring maibahagi sa
pamamaraang pasalita, pasulat at
pampaningin.
Pasalita
kung ang ginawang midyum ay ang
radio at telebisyon;
Pasulat
kung ito ay ipinalimbag sa pahayagan at
iba pang uri ng babasahin; at
Pampaningin
kung ang midyum ay ang telebisyon at
sine.
KATEGORYA
NG BALITA
KATEGORYA NG MGA BALITA
1. KABAGUHAN
Ang anumang balita hinggil sa
pagtuklas o imbensiyon, ang
pinakahuling moda o istilo, tulad ng
pinakabagong tuklas na pamalit na
panggatong na kilala bilang “Kero-gas”
o “Kero-tano”
KATEGORYA NG MGA BALITA
2. “Personal Impact”
Halimbawa:
Ang pagtaas ng presyo ng langis ay
nagpalala sa pagbagsak ng kabuhayan
sa bansa sapagkat nagkaroon ito ng
“chain reaction” tulad ng pagtaas ng
pamasahe at pagtaas ng halaga ng
mga pangunahing bilihin.
KATEGORYA NG MGA BALITA
3. Balitang Panglokal
Binibigyan ng kalapitan ang mga
kaganapan sa lokalidad.
KATEGORYA NG MGA BALITA
4. Pera
Balita hinggil sa kinikita, suweldo, pagtaas
ng buwis, implasyon at loteriya.
Halimbawa:
Sino ang nanalo sa sweeptakes? Magkano
ang tinatanggap ng simbahan mula sa
Philippine Amusements and Gaming
Corporation (PAGCOR) para sa mga
kawanggawang mga proyekto?
KATEGORYA NG MGA BALITA
5. Krimen at Kaparusahan
Halimbawa:
Ang tangkang pagpatay ng dalawang
beses laban sa dating Pangulo ng Polytechnic
University of the Philippines (PUP) na si Dr.
Nemesio Prudente at sa bantog na si
Gobernador Rodolfo Aguinaldo ng Cagayan.
KATEGORYA NG MGA BALITA
6. Kasarian (Sex)
Ito'y nagbibigay ng kawilihan na
karaniwang natutunghayan sa romansa, pag-
aasawa, paghihiwalay at pagdidiborsiyo.
Nailalarawan rin ang mga kasarian,
halimbawa kung ang isang babae ang pinuno
ng mga bandido o kung ang naihalal na
pangulo ng isang bansa ay babae gaya ni
Gloria M. Arroyo.
KATEGORYA NG MGA BALITA
7. Tunggalian
Ang mga balitang tungkol sa giyera at
rebolusyon “coup d’etat” o magulong
demonstrasyon, kasama rin ang panloob na
tunggalian ng tao sa hindi makataong
pakikitungo, pakikibaka sa pagitan ng masama
at mabuti, ang agwat ng mahirap at mayaman
ay pawang pagtutunggalian.
KATEGORYA NG MGA BALITA
8. Relihiyon
Halimbawa:
Paggunita sa mahal na araw, ang
preperensiya sa pagboto ng mga tagasunod
ng Iglesya ni Kristo, ang paghalal ng bagong
Santo Papa, mga himala ng mga Santo at ng
Birheng Maria.
KATEGORYA NG MGA BALITA
9. Sakuna at Trahedya
Halimbawa:
Ang mga namatay sa bagyo o baha, ang
pagsabog ng Philipppine Airlines Jetliner
malapit sa Ninoy Aquino International Airport,
ang paglubog ng barkong Doña Paz ay ilan sa
mga maaaring ihanay sa uring ito.
KATEGORYA NG MGA BALITA
10. Pagpapatawa
Balita hinggil sa emosyon ng tao,
matandang anekdota at mga kartoon na
nagpapasigla sa pahayagan.
KATEGORYA NG MGA BALITA
11. Pantaong Interes
Balita hinggil sa mga damdamin ng
tao: kabutihan, kalupitan at tagumpay.
KATEGORYA NG MGA BALITA
12. Sikat na Tao
Halimbawa:
Ang dating Pangulong Corazon Aquino ay
laman ng lokal at internasyonal na mga
babasahin dahil sa pangyayari na naibalik ang
demokrasya sa Pilipinas sa paraang
mapayapa, na naging huwaran sa buong
mundo.
KATEGORYA NG MGA BALITA
13. Taya ng Panahon
Sa buong mundo, ang mga tao ay interesado
sa kalagayan ng panahon. Ang mga tao sa
Pilipinas, tinatanggap ang taya ng panahon na
may kalakip na puna. Kung minsan ang ulat ng
PAGASA hinggil sa taya ng panahon ay hindi
kapani-paniwala.
KATEGORYA NG MGA BALITA
14. Pagkain at Inumin
Ilan sa mga bagong alak ay
nakapagpapasigla sa araw ng mga
mayayaman at kilalang tao. Subalit ang
kakulanagan sa pagkain sa mga lugar na
dinaanan ng lindol ay lalong nakatatawag ng
pansin sa mga mambabasa.
KATEGORYA NG MGA BALITA
15. Grupo ng Balita
Ito’y hinggil smga katutubo, tulad ng
mga Mangyan ng Mindoro o mga
Manobo sa Mindanao ay isang
halimbawa.
SANGKAP NG
BALITA
SANGKAP NG BALITA
AKSYON O
PAKIKIHAMOK
NAKAKAGANYAK SA MGA TAO
SANGKAP NG BALITA
KAKAIBA
SANGKAP NG BALITA
NAGAGANAP SA KASALUKUYAN
SANGKAP NG BALITA
NAGAGANAP SA MALAPIT NA POOK
SANGKAP NG BALITA
KATIYAKAN
SANGKAP NG BALITA
KALINAWAN
SANGKAP NG BALITA
PAMATNUBAY
SANGKAP NG BALITA
KOMBENSYONAL
SANGKAP NG BALITA
BINIBIGYANG-DIIN ANG TAO ( SINO)
SANGKAP NG BALITA
BINIBIGYANG-DIIN ANG PAMAMARAAN ( PAANO)
SANGKAP NG BALITA
BINIBIGYANG-DIIN ANG SANHI O DAHILAN ( BAKIT )
SANGKAP NG BALITA
BINIBIGYANG-DIIN ANG LUGAR O
PINAGGANAPAN ( SAAN )
SANGKAP NG BALITA
PAYAK NA PAHAYAG
SANGKAP NG BALITA
NAKARAANG BALITA NA KARUGTONG
NG BAGONG BALITA
SANGKAP NG BALITA
TANONG NA MAY KAGYAT NA SAGOT
SANGKAP NG BALITA
PAGSASALAYSAY SA KABAWIAN O
KATANGIAN NG TAO O BAGAY
SANGKAP NG BALITA
PAGSASALAYSAY SA KABAWIAN O
KATANGIAN NG TAO O BAGAY
SANGKAP NG BALITA
URI NG BALITA AYON SA
LAYUNIN
URI AYON SA LAYUNIN
1. Tuwirang balita (Straight News)
Ito’y tuwirang nagsasalaysay ng
pangyayaring naganap. Ang
nakatatawag-pansin dito ay ang pagiging
bago ng pangyayari. Pangunahing
layunin nito ang maghatid ng
imformasyon at pangalawa lamang ang
pagdudulot ng aliw.
URI AYON SA LAYUNIN
2. Balita ng kasalukuyang pangyayari
(Spot News)
Ito ang balita ng pangyayaring kasalukuyang
nagaganap o kagaganap-ganap pa lamang.
Bihirang-bihirang mapalabas sa pahayagang
pampaaralan ang ganitong uri ng balita, ngunit
sa mga pahayagang broad sheet ang ganitong
uri ng balita ay malimit na may puwang. Ang
ganito namang uri ng balita ang paborito ng
mga reporter sa radyo at television.
URI AYON SA LAYUNIN
3. Inaasahang balita (Anticipated News)
Tumutukoy naman ito sa balita ng
pangyayaring matagal nang naganap at alam
na ng di-iilang mambabasa bago pa malathala
bilang isang balita. Karaniwan ang ganitong
uri ng balitang lumalabas sa mga pahayagang
pampaaralan, pandalubhasaan at
pampamantasan na buwan, quarterly, o
semestral ang labas.
URI AYON SA LAYUNIN
4. Paunang balita (Advance News)
Ito naman ay tumutukoy sa mga balita ng
pangyayaring magaganap pa lamang sa isang
tiyak na panahon sa isang tiyak na lugar sa
hinaharap. Karaniwang nakakabilang sa
ganitong uri ng balita ang pagbabalita ng mga
gawaing pang-isports na magaganap sa
hinaharap, tulad ng idaraos na pabasketbol,
pabeisbol, pati na ang magaganap na
paseminar, pakomvensiyon, at kauri.
URI AYON SA LAYUNIN
5. Balitang Kinipil (News Brief)
Ito naman ang balitang pinaikli, binuod
na lamang, upang mapagkasiya sa maliit
na ispasyo. Karaniwan sa mga pinaikling
balita ang nagbuhat sa isang mahalagang
balita, ngunit bunga ng kakulanagan sa
ispasyo ay piaikli na lamang para sa
kabatiran ng higit na nakararaming
mambabasa.
URI AYON SA LAYUNIN
6. Bulletin at Flash
Ang flash ay karaniwang nagbabanta ng
isang malaking balita, samantalang ang
bulletin ay isang ulat ukol sa isang laganap
nang balita. Ang bulletin ay pauna na
tugaygay na balita, samantalang ang flash ay
pauna ng isang malaking balita.
Kabilang din sa uri ng balitang flash ang
isang ulo ng balita na nasa unang pahina,
ngunit ang istorya ay nasa ibang pahina.
URI AYON SA LAYUNIN
8. Tugaygay na balita (follow-up
news)
URI AYON SA LAYUNIN
9. Balitang pinaganda (colored news) o
lathalaing balita (featured news)
Ito ay balita ng isang pangyayari na
pinaganda ang paghahatid ng imformasyon
upang maging higit na kawili-wili o kaya’y higit
na makapagbigay-aliw sa mambabasa.
URI AYON SA LAYUNIN
9. Balitang di-totoo (false news)
Karaniwan itong balita ng mga likhang pangyayari o
inimbentong pangyayari. Maiikling ulat na gaya nito ang
madalas lumabas o nailalathala sa mga pahayagang
tabloid, ngunit ang pag-iimbento ng mahahalagang
balita ay bihirang makita. May nagsasabing ngayon ang
panahon na maraming lumalabas na istoryang
pamulaan ng kawilihang-tao –human interest story,
artifisyal ngunit madulang ulat o istorya.
URI AYON SA LAYUNIN
10. Balitang pampublisidad (publicity news)
Nagsasaad ito ng pagpapakilala sa madla ng
isang tao, bagay, pook o pangyayari, na hindi
pa kilala ngunit mahalagang makilala.
URI AYON SA LAYUNIN
11. Balita ng pagkilala (recognition news)
Ito naman ang balita ng kahanga-hangang
nagawa ng isang tao o ng isang pangkat. Kasama
rito ang pagtatampok sa mga proyektong
pambayan, pambansa o pampaaralan. Ito ang
nararapat na gamitin ng mga reporter sa mga
paaralan kung may nagkakaloob ng mga donasyon,
iskolarship, teaching chair, professorial chair, at iba
pa
URI AYON SA LAYUNIN
12. Balitang Interpretative
Ang balitang ito ay nagbibigay-diin sa
pagsusuri at pagpapaliwanag ng malalim na
dahilan ng mga pangyayari upang lalong
madaling maunawaan ng mambabasa.
Binibigyang-halaga nito ang pagbibigay-
liwanag sa dahilan ng masalimuot na pag-
unlad ng pag-uugnayan ng mga tao sa
lipunan, politika at kultura. Ginagamit ito ng
mga reporter upang mapalitaw ang tunay na
kahalagahan ng balita o pangyayari sa mga
URI AYON SA LAYUNIN
13. Balitang developmental
Ito ang mga balitang nauukol sa mga
pangyayaring may kaugnayan sa mga
kaunlaran ng bayan, lalawigan, rehiyon at
buong bansa. Halimbawa ang pagtatayo ng
tulay na San Juanico sa Samar-Leyte.
URI AYON SA LAYUNIN
14. Balitang Investigative
Ito ang pinakabagong paraan ng
pagbibigay ng balita. Dahil sa hindi na
nasisiyahan ang mga reporter sa
pagpapaliwanag ng kahulugan ng mga
pangyayari, kaya’t ginagawa na nilang
personal na magsiyasat sa mga pangyayari.
URI AYON SA LAYUNIN
15. Printable News
Ito ang mga balitang ang pangyayari’y itinuturing na
nagdudulot ng kabutihan sa mamamayan, tuwiran man o di-
tuwiran. Kabilang sa ganitong kategorya ang mga pangyayaring
napapaloob sa sumusunod:
A. Pananalapi ng bayan
B. Kalusugan ng mamamayan
C. Ang dahilan ng mababang performance ng mga mag-aaral sa
agham at matematika kahambing ng mga mag-aaral sa
ibang bansa.
URI AYON SA LAYUNIN
D. Epekto sa kabuhayan ng di pagbibigay-diin ng pamahalaan sa
pagtatalaga ng sapat na badjet para sa kaunlaran ng
pagsasaka sa buong bansa.
E. Epekto sa kalidad ng edukasyon sa bansa sa di-pag-uukol ng
malaking bagjet sa edukasyon para matustusan ang pagtatayo
ng sapat na dami ng mga paaralan, sapat na dami ng mga
batayang-aklat ng mga mag-aaral, ang pagpapanatili sa 40
estudyante man lamang bawat klase, at pagtataas man lang ng
suweldo ng guro kapantay kung hindi man nakakataas nang
kaunti sa suweldo ng mga pulis.
URI AYON SA LAYUNIN
16. Unprintable news (mga balitang di-mainam
ipalimbag)
Kabilang sa ganitong mga balita ang
nakakasira sa pagkatao o pangalan ng isang
taong nasasangkot. Ang dahilan ay upang
huwag masira ang kanyang pangalan nang
hindi pa napapatunayan ang katotohanan ng
mga pangyayari sa kanyang buhay.
URI AYON SA LAYUNIN
17. Science Journalism at Science Writing
Ang Science Writing ay inihahanda ng may-akda
para sa mga taong ang pinagpakadalubhasaan ay
kapareho ng sa may-akda. Ito’y para sa mga taong
nabibilang sa iisang linya. Pangunahing pinaglilimbagan
nito ay mga journal, magasin at huli na ang pahayagan.
Ang Science Journalism ay ang pagsulat hinggil sa
agham o mga bagay na teknikal para sa kaunawaan ng
karaniwang mamamayan at hindi para lamang sa mga
nakatapos sa mga dalubhasaan at pamantasan. Ito’y
sumasaklaw sa newspaper writing at technical writing.
HAKBANG SA PAGSULAT
NG BALITA
HAKBANG SA PAGSULAT NG BALITA
1. Pangangalap ng mga ideya at
impormasyon
2. Pagsusuri sa mga ideya at impormasyon
3. Pagpapahayag ng layunin
4. Paggawa ng plano
5. Pagsulat
6. Pagsusuri, Pagwawasto at Pagbabago
KAAYUSAN NG BALITA
Ang kaayusan ng paglalahad ng
mga datos sa balita ay sumusunod sa
baligtad na piramide tulad ng nasa ibaba:
BATAYAN SA PAGSULAT
NG BALITA
BATAYAN SA PAGSULAT NG BALITA
1. Pabuod na pagkakabuo
2. “Salient” na pagtatampok
Sa pamamagitan ng pamatnubay na
pangungusap
3. Kombinasyon na pagkakabuo
Ang pamatnubay na pangungusap ay
binuod ang dlawang tampok na pangungusap
at saka binuod sa mga sumusnod na talata.
4. Tabulasyon
Sinusundan ng buod na pamatnubay ang
pangungusap na karaniwang ginagamit sa mga
paligsahan.
BATAYAN SA PAGSULAT NG BALITA
5. Interpretasyon ng pamatnubay na
pangungusap.
6. Buod ng balita
Nakakalat o sunod-sunod, maaaring nasa
ilalim ng malaking paksa, ang bawat isa ay
may petsa, pook ng kaganapan at may
karaniwang paksa.
MGA PAMAMARAAN SA
PAGSULAT NG BALITA
PAMAMARAAN SA PAGSULAT NG BALITA
1. Itala ang kaugnayan
2. Pag-ugnayin sa pamamagitan ng:
a. Paggamit ng salitang nag-uugnay tulad ng: gaya,
sa kabilang dako, samantala, ito, iba pa, tulad atbp
b. pag-uulit sa nakaraang paksa.
3. Gumamit ng paghahambing sa mga maikling talata subalit
may pagkakaiba sa haba.
4. Bawat talata ay tumatalakay sa iisang paksa lamang.
Buuin ang mga talat upang maiwasan o magpalit ng hindi
nagbabago ang pagtalakay, maliban sa paggamit ng
parirala.
PAMAMARAAN SA PAGSULAT NG BALITA
5. Iwasan ang nakasasawang paggamit ng tuwiran at
di-tuwirang sipi ng mga sinasabi. Pantay na
paggamit ng buod, tuwiran at di-tuwirang sipi ng
mga sinabi. Iwasan din ang paggamit ng tuwirang
sipi nang higit sa dalawang magkasunod na talata.
6. Ang balita ay kinakailangan tumalakay nang wasto
upang magbigay ng malinaw na kaisipan,
makatawag pansin at tiyak subalit hindi magulo ang
mga detalye.
Maraming
Salamat!

More Related Content

What's hot

Ang pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyon
Ang pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyonAng pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyon
Ang pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyonMakati Science High School
 
Pamatnubay at mga uri nito
Pamatnubay at mga uri nitoPamatnubay at mga uri nito
Pamatnubay at mga uri nitoKriza Erin Babor
 
Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)
Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)
Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)Antonnie Glorie Redilla
 
Mga Uri ng Paningin sa Maikling Kwento
Mga Uri ng Paningin sa Maikling KwentoMga Uri ng Paningin sa Maikling Kwento
Mga Uri ng Paningin sa Maikling KwentoManuel Daria
 
Ang pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinasAng pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinasKing Ayapana
 
Pampaaralang pamamahayag
Pampaaralang pamamahayagPampaaralang pamamahayag
Pampaaralang pamamahayagKing Ayapana
 
Bahagi ng pamahayagan
Bahagi ng pamahayaganBahagi ng pamahayagan
Bahagi ng pamahayaganTine Bernadez
 
Balitang isports
Balitang isportsBalitang isports
Balitang isportsJake Pocz
 
Kasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwentoKasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwentochrisbasques
 
Katuturan ng maikling kuwento.13
Katuturan ng maikling kuwento.13Katuturan ng maikling kuwento.13
Katuturan ng maikling kuwento.13Rosalie Orito
 
Pagsusuri ng akdang pampanitikan
Pagsusuri ng akdang pampanitikanPagsusuri ng akdang pampanitikan
Pagsusuri ng akdang pampanitikankim desabelle
 
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...Mila Saclauso
 
Paghahanda ng-mga-kagamitang-panturo
Paghahanda ng-mga-kagamitang-panturoPaghahanda ng-mga-kagamitang-panturo
Paghahanda ng-mga-kagamitang-panturoChristine Joy Abay
 
Ang Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling KuwentoAng Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling KuwentoSandy Suante
 
Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8
Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8
Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8Wyeth Dalayap
 
Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...
Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...
Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...Karen Fajardo
 

What's hot (20)

Ang pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyon
Ang pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyonAng pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyon
Ang pagtuturo ng filipino sa batayang edukasyon
 
Pamatnubay at mga uri nito
Pamatnubay at mga uri nitoPamatnubay at mga uri nito
Pamatnubay at mga uri nito
 
Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)
Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)
Introduksyon sa pag aaral ng wika (mga yugto sa pagkatuto ng wika)
 
Mga Uri ng Paningin sa Maikling Kwento
Mga Uri ng Paningin sa Maikling KwentoMga Uri ng Paningin sa Maikling Kwento
Mga Uri ng Paningin sa Maikling Kwento
 
Ang pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinasAng pamahayagan sa pilipinas
Ang pamahayagan sa pilipinas
 
Pampaaralang pamamahayag
Pampaaralang pamamahayagPampaaralang pamamahayag
Pampaaralang pamamahayag
 
Bahagi ng pamahayagan
Bahagi ng pamahayaganBahagi ng pamahayagan
Bahagi ng pamahayagan
 
Lathalain
LathalainLathalain
Lathalain
 
Balitang isports
Balitang isportsBalitang isports
Balitang isports
 
Kasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwentoKasaysayan ng maikling kwento
Kasaysayan ng maikling kwento
 
Katuturan ng maikling kuwento.13
Katuturan ng maikling kuwento.13Katuturan ng maikling kuwento.13
Katuturan ng maikling kuwento.13
 
Estratehiya sa filipino
Estratehiya sa filipino Estratehiya sa filipino
Estratehiya sa filipino
 
TEORYANG BAYOGRAPIKAL
TEORYANG BAYOGRAPIKALTEORYANG BAYOGRAPIKAL
TEORYANG BAYOGRAPIKAL
 
Pagsusuri ng akdang pampanitikan
Pagsusuri ng akdang pampanitikanPagsusuri ng akdang pampanitikan
Pagsusuri ng akdang pampanitikan
 
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
Mga estratihiya sa pagtuturo ng filipino milagros m. saclauso lala national h...
 
Paghahanda ng-mga-kagamitang-panturo
Paghahanda ng-mga-kagamitang-panturoPaghahanda ng-mga-kagamitang-panturo
Paghahanda ng-mga-kagamitang-panturo
 
Ang Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling KuwentoAng Kasaysayan ng Maikling Kuwento
Ang Kasaysayan ng Maikling Kuwento
 
Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8
Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8
Detailed Lesson Plan in Filipino Grade 8
 
Pagsulat ng balita ppt
Pagsulat  ng balita pptPagsulat  ng balita ppt
Pagsulat ng balita ppt
 
Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...
Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...
Kahulugan at Kahalagahan ng Panunuring Pampanitikan ; Katangian ng isang Mahu...
 

Viewers also liked

Buod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyes
Buod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyesBuod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyes
Buod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyesJames Robert Villacorteza
 
Ang Sampung Natatanging Nobelang Filipino
Ang Sampung Natatanging Nobelang FilipinoAng Sampung Natatanging Nobelang Filipino
Ang Sampung Natatanging Nobelang FilipinoMckoi M
 
Araling panlipunan
Araling panlipunanAraling panlipunan
Araling panlipunanJhi Khyung
 
Pagsulat11_Editoryal
Pagsulat11_EditoryalPagsulat11_Editoryal
Pagsulat11_EditoryalTine Lachica
 
Sanaysay na mga guho
Sanaysay na mga guhoSanaysay na mga guho
Sanaysay na mga guhoIrene Yutuc
 
Kalakalang Panlabas
Kalakalang PanlabasKalakalang Panlabas
Kalakalang PanlabasGesa Tuzon
 
Bahagi ng pahayagan pampaaralan
Bahagi ng pahayagan pampaaralanBahagi ng pahayagan pampaaralan
Bahagi ng pahayagan pampaaralanDesiree Emano
 
K TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNANK TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNANLiGhT ArOhL
 
HALIMBAWA NG MGA DULA
HALIMBAWA NG MGA DULA HALIMBAWA NG MGA DULA
HALIMBAWA NG MGA DULA asa net
 
Tula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysay
Tula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysayTula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysay
Tula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysayMariel Flores
 

Viewers also liked (20)

Bahagi ng pahayagan
Bahagi ng pahayaganBahagi ng pahayagan
Bahagi ng pahayagan
 
Bahagi ng Pahayagan
Bahagi ng PahayaganBahagi ng Pahayagan
Bahagi ng Pahayagan
 
Buod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyes
Buod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyesBuod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyes
Buod ng nobelang pusong walang pagibig ni roman reyes
 
Mga bahagi ng pahayagan
Mga bahagi ng pahayaganMga bahagi ng pahayagan
Mga bahagi ng pahayagan
 
Ang Sampung Natatanging Nobelang Filipino
Ang Sampung Natatanging Nobelang FilipinoAng Sampung Natatanging Nobelang Filipino
Ang Sampung Natatanging Nobelang Filipino
 
Araling panlipunan
Araling panlipunanAraling panlipunan
Araling panlipunan
 
Pagsulat11_Editoryal
Pagsulat11_EditoryalPagsulat11_Editoryal
Pagsulat11_Editoryal
 
Maikling Kwento
Maikling KwentoMaikling Kwento
Maikling Kwento
 
Journalism pagsulat ng balita
Journalism  pagsulat ng balitaJournalism  pagsulat ng balita
Journalism pagsulat ng balita
 
Sanaysay na mga guho
Sanaysay na mga guhoSanaysay na mga guho
Sanaysay na mga guho
 
Balita sa Pamamahayag
Balita sa PamamahayagBalita sa Pamamahayag
Balita sa Pamamahayag
 
Epiko ni cilo
Epiko ni ciloEpiko ni cilo
Epiko ni cilo
 
Kalakalang Panlabas
Kalakalang PanlabasKalakalang Panlabas
Kalakalang Panlabas
 
Bahagi ng pahayagan pampaaralan
Bahagi ng pahayagan pampaaralanBahagi ng pahayagan pampaaralan
Bahagi ng pahayagan pampaaralan
 
Bahagi ng aklat
Bahagi ng aklatBahagi ng aklat
Bahagi ng aklat
 
Balita.final.ppt
Balita.final.pptBalita.final.ppt
Balita.final.ppt
 
K TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNANK TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNAN
K TO 12 GRADE 2 LEARNING MATERIAL IN ARALING PANLIPUNAN
 
HALIMBAWA NG MGA DULA
HALIMBAWA NG MGA DULA HALIMBAWA NG MGA DULA
HALIMBAWA NG MGA DULA
 
Tula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysay
Tula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysayTula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysay
Tula, talumpati, maikling kwento, pabula, sanaysay
 
Tabloid
TabloidTabloid
Tabloid
 

Similar to Pamahayan/ Pahayagan

Fil. Maj. 110-Module 1.docx
Fil. Maj. 110-Module 1.docxFil. Maj. 110-Module 1.docx
Fil. Maj. 110-Module 1.docxKryzthanjaynunez
 
Aralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptx
Aralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptxAralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptx
Aralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptxCARLACONCHA6
 
Q3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptx
Q3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptxQ3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptx
Q3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptxjessa9llorente
 
Q3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptx
Q3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptxQ3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptx
Q3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptxIvyTalisic1
 
Report- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyon
Report- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyonReport- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyon
Report- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyonRocelVidal
 
Dlp nov.4 8,2019
Dlp nov.4 8,2019Dlp nov.4 8,2019
Dlp nov.4 8,2019ROSEPANGAN2
 
YUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptx
YUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptxYUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptx
YUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptxJohnQuidongAgsamosam
 
POPULAR NA BABASAHIN 8.pptx
POPULAR NA BABASAHIN 8.pptxPOPULAR NA BABASAHIN 8.pptx
POPULAR NA BABASAHIN 8.pptxROSEANNIGOT
 
IBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptx
IBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptxIBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptx
IBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptxRoseAnneOcampo1
 
g8-191116034242 (2).pptx
g8-191116034242 (2).pptxg8-191116034242 (2).pptx
g8-191116034242 (2).pptxROSEANNIGOT
 
Pinoi notes (kasaysayan bahagi ng nobela) iii
Pinoi notes (kasaysayan   bahagi ng nobela) iiiPinoi notes (kasaysayan   bahagi ng nobela) iii
Pinoi notes (kasaysayan bahagi ng nobela) iiiAnnabelle Beley
 
KASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINAS
KASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINASKASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINAS
KASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINASJaimeSaludario
 

Similar to Pamahayan/ Pahayagan (20)

Fil. Maj. 110-Module 1.docx
Fil. Maj. 110-Module 1.docxFil. Maj. 110-Module 1.docx
Fil. Maj. 110-Module 1.docx
 
Pamamahayag report ko
Pamamahayag   report koPamamahayag   report ko
Pamamahayag report ko
 
Aralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptx
Aralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptxAralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptx
Aralin 1_ Kontemporaryong Panitikan - Pahayagan pptx.pptx
 
Q3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptx
Q3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptxQ3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptx
Q3-PPT-FIL-WEEK1.popular na babasahinpptx
 
Mga repormista
Mga repormista Mga repormista
Mga repormista
 
Q3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptx
Q3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptxQ3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptx
Q3 DOKUMENTARYONG PAMPELIKULA PAGSUSULIT.pptx
 
Report- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyon
Report- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyonReport- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyon
Report- Tabloid. isang pag uulat sa edukasyon
 
Dlp nov.4 8,2019
Dlp nov.4 8,2019Dlp nov.4 8,2019
Dlp nov.4 8,2019
 
Unit 2, mod 3
Unit 2, mod 3Unit 2, mod 3
Unit 2, mod 3
 
YUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptx
YUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptxYUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptx
YUNIT IV PAHAYAGAN SA PILIPINAS.pptx
 
POPULAR NA BABASAHIN 8.pptx
POPULAR NA BABASAHIN 8.pptxPOPULAR NA BABASAHIN 8.pptx
POPULAR NA BABASAHIN 8.pptx
 
LP 1 ppt..pptx
LP 1 ppt..pptxLP 1 ppt..pptx
LP 1 ppt..pptx
 
Filipino 8
Filipino 8Filipino 8
Filipino 8
 
IBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptx
IBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptxIBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptx
IBAT IBANG URI NG POPULAR NA BABASAHIN.pptx
 
POPULAR NA BABASAHIN.pptx
POPULAR NA BABASAHIN.pptxPOPULAR NA BABASAHIN.pptx
POPULAR NA BABASAHIN.pptx
 
g8-191116034242 (2).pptx
g8-191116034242 (2).pptxg8-191116034242 (2).pptx
g8-191116034242 (2).pptx
 
Pagsulat ng tanging lathalain
Pagsulat ng tanging lathalainPagsulat ng tanging lathalain
Pagsulat ng tanging lathalain
 
Pinoi notes (kasaysayan bahagi ng nobela) iii
Pinoi notes (kasaysayan   bahagi ng nobela) iiiPinoi notes (kasaysayan   bahagi ng nobela) iii
Pinoi notes (kasaysayan bahagi ng nobela) iii
 
KASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINAS
KASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINASKASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINAS
KASAYSAYAN NG PAMAMAHAYAG SA PILIPINAS
 
panitikang isabelo
panitikang isabelopanitikang isabelo
panitikang isabelo
 

More from Eleizel Gaso

Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)
Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)
Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)Eleizel Gaso
 
El Filibusterismo: Si Basilio
El Filibusterismo: Si BasilioEl Filibusterismo: Si Basilio
El Filibusterismo: Si BasilioEleizel Gaso
 
Historikal na Pagsusuri sa Edukasyong Pilipino
Historikal na Pagsusuri sa Edukasyong PilipinoHistorikal na Pagsusuri sa Edukasyong Pilipino
Historikal na Pagsusuri sa Edukasyong PilipinoEleizel Gaso
 
Pang uri by meekzel
Pang uri by meekzelPang uri by meekzel
Pang uri by meekzelEleizel Gaso
 

More from Eleizel Gaso (6)

Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)
Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)
Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa Persia/ Iran)
 
El Filibusterismo: Si Basilio
El Filibusterismo: Si BasilioEl Filibusterismo: Si Basilio
El Filibusterismo: Si Basilio
 
Uri ng teksto
Uri ng tekstoUri ng teksto
Uri ng teksto
 
PANGNGALAN
PANGNGALANPANGNGALAN
PANGNGALAN
 
Historikal na Pagsusuri sa Edukasyong Pilipino
Historikal na Pagsusuri sa Edukasyong PilipinoHistorikal na Pagsusuri sa Edukasyong Pilipino
Historikal na Pagsusuri sa Edukasyong Pilipino
 
Pang uri by meekzel
Pang uri by meekzelPang uri by meekzel
Pang uri by meekzel
 

Pamahayan/ Pahayagan

  • 2. TATALAKAYIN: PAMAHAYAGAN/ PAHAYAGAN  Kahulugan  Saklaw  Layunin ng Pahayagang Pangkampus  Bahagi
  • 3. KASAYSAYAN NG PAMAHAYAGAN SA PILIPINAS  Unang Anyo  Unang Pahayagan na Lumabas nang Palagian  Panahon ng Pagbabago  Panahaon ng El Renacimiento at Amerikano  Pahayagang Pampaaralan TATALAKAYIN:
  • 4. TATALAKAYIN: BALITA  Kahulugan  Kategorya  Sangkap  Uri ayon sa Layunin  Hakbang  Batayan at Pamamaraan sa Pagsulat ng Balita
  • 6. PAMAHAYAGAN  Ito’y isang uri ng hanapbuhay na ang gawain ay magpalimbag ng mga pahayagan at magasin (Miller 425)  Isang uri ng hanapbuhay na ang gawain ay magsulat ng mga bagay na maipalilimbag sa mga pahayagan at iba pang mga peryodiko (diksyunaryong Webster)  Isang gawaing pangangalap ng imformasyon, pagsusulat, pag-eedit at paglilimbag o pangangalap ng mga balita, maaring sa pamamagitan ng mga pahayagan at magasin, o kaya’y sa pamamagitan ng radyo at television (diksyunaryong Webster)
  • 7. SA KABUUAN: Mabubuo rito batay sa katuturang nabanggit na ang pamahayagn ay isang uri ng gawaing kinapapalooban ng: (1) Pagpapalimbag ng mga pahayagan, magasin, polyeto, aklat, atb., at (2) Pagbabalita sa radyo at/o televisyon, na tumatalakay hinggil sa mga bagay na bukod sa nakalilibang sa madla ay nagsasaad pa ng mga pangyayaring tunay na nagaganap di lamang sa sariling pook o bansa kundi gayon din sa buong daigdig.
  • 8. SAKLAW NG PAMAHAYAGAN Sumasaklaw ang pamahayagan sa tatlong gawain gaya ng sumusunod: (1) Pagsulat- tulad ng pagsulat tulad ng pagsulat ng mga pahayagn, magasin, at iba pa (2) Pagsasalita- na karaniwang nagaganap sa radyo sa pamamagitan ng pagbabalita at pamumuna o pagbibigay ng komentaryo (3) Pampaningin- pagbabalita sa television, ng mga on-the-spot-telecast na pagbabalita, komentaryo, paanunsiyo, at iba pa.
  • 10. MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG PAMPAARALAN A. Tulong sa Mag-aaral 1. Nasasanay ang mga mag-aaral sa makabuluhan at nakawiwiling panunulat. 2. Masiglang nagkakaroon ang mga mag-aaral ng hilig, panlasa at lugod sa pagbabasa. 3. Lumilinang ng kakayahan ng mag-aaral sa pagmamasid at sa wastong pagpapahalaga sa mga babasahin. 4. Napasisigla sila sa lalong maningning at mabungang pag-aaral. 5. Nasasanay sila hindi lamang sa pag-akda at panunulat kundi gayundin sa pamamahala, pagtuturo at paghahanapbuhay, pati na rin sa magandang pakikitungo sa kapwa, pagsusuri sa kasiningan at kaaghaman ng mga bagay.
  • 11. MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG PAMPAARALAN B. Tulong sa Mag-aaral 6. Natuturuan sila ng wastong pagbasa ng mga pahayagn at ng mga aklat. 7. Naglilinang sa kanila ng mataas na pamantayan ng pagtutulungan, katapatang-loob, pagpapaumanhin, pagkamaginoo, pananagutan, pagkukusa, pamumuno at pagpapasunod. 8. Nabibigyan sila ng pagkakataong makasulat ng iskript at makapagbrodkast nito sa radyo at/o televisyon.
  • 12. MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG PAMPAARALAN C. Tulong sa Paaralan 1. Naipapaalam sa mga magulang o sa bayan ang gawain ng paaralan. 2. Naglalathala ang lahat ng uri ng balitang pampaaralan. 3. Naglalathala ang mga kurukuro ng mga mag- aaral, guro, kawani o administrador ng paaralan. 4. Nag-uukol ng kolumna/pitak ng mga mungkahi ng mga mag-aaral at ng kanilang mga magulang sa lalong ikabubuti ng paaralan. 5. Nagtataguyod ng pagkakaisa ng mga pinuno ng paaralan, guro, magulang at mag-aaral.
  • 13. MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG PAMPAARALAN C. Tulong sa Paaralan 6. Tumulong sa paglinang ng mabuting pamantayan ng pag- uugali ng mga kabataang mag-aaral. 7. Nagbibigay-daan sa pagkakaisa ng buong paaralan. 8. Nagpapasigla at nagbubunsod ng mga gawaing kapaki- pakinabang. 9. Tumatangkilik sa pakikipag-unawaan at pakikipagtulungan sa ibang paaralan. 10. Nag-aalaga at nagpapasigla sa diwang pampaaralan gaya ng paglikha ng matangkilik na pag-ibig sa tinubuang lupa. 11. Nagpapahayag at nagpapalaganap ng diwa ng idealismo na higit kaysa materyalismo. 12. Lumilikha ng magaan na pagtutulungan ng mga magulang, paaralan at pamayanan.
  • 14. MGA LAYUNIN NG PAHAYAGANG PAMPAARALAN D. Tulong sa Pamayanan 1. Nagpapabatid sa pamayanan ng tungkol sa gawain ng paaralan. 2. Naglalathala ng balitang pampamayanan. 3. Nakakalikha ng paraan sa ikapagkakaisa ng pamayanan at paaralan. 4. nagpapaunlad ng pagkakaunawaan ng pamayanan at paaralan. 5. nagpapaunlad ng diwang makapamayanan. 6. Nagpapasigla ng mahahalagang gawain ng pamayanan
  • 15. TABLOID- maliliit na pahayagan na kakaunti ang mga bahagi Broadsheet- bukod sa malaki ay malawak pa ang saklaw ng sirkulasyon, hindi lamang pambansa, kundi pang- internasyunal pa, ay napakarami nang bahagi sa loob, ma rami pang mga kasamang suplementong bahagi.
  • 19. BAHAGI NG PAHAYAGAN 1. Pahina ng balita 2. Pahinang pang-editoryal a. folio b. flag c. kuwadrong patnugutan d. Karikatura e. Liham sa editor f. tudling g. editorial liner
  • 20. BAHAGI NG PAHAYAGAN 3. Pahina ng opinion 4. Pahinang pampalakasan a. folio b. larawan c. Sariling balita d. Sariling lathalain e. Sariling tudling f. Sariling editorial
  • 21. BAHAGI NG PAHAYAGAN 3. Pahina ng opinion 4. Pahinang pampalakasan a. folio b. larawan c. Sariling balita d. Sariling lathalain e. Sariling tudling f. Sariling editorial
  • 22. BAHAGI NG PAHAYAGAN 5. Pahinang panlathalain a. tudling ng pangunahing lathalain b. natatanging lathalain c. lathalaing pampanitikan d. mga larawan 6. Pahina ng edukasyon at tahanan 7. Seksyong panlipunan
  • 23. BAHAGI NG PAHAYAGAN 8. Seksiyon ng mga balitang lokal 9. Seksiyon ng mga balitang banyaga 10. Pahina ng patnubay sa sine, telebisyon at radio 11. Pahina ng balitang pambansa 12. Seksiyon ng pagsasaka 13. Seksiyon ng patnubay sa sasakyang dagat
  • 24. BAHAGI NG PAHAYAGAN 14. Seksiyon ng anunsiyong itinatanghal 15. Seksiyon ng anunsiyong klasifikado 16. Pahina ng Komiks 17. Seksiyon ng Fashion & Beauty 18. Seksiyong pangnegosyo 19. Pahinang libangan
  • 25. BAHAGI NG PAHAYAGAN 21. Bahagi ng pahinang pangmukha a. Pangalan ng pahayagan b. Tainga c. Bandera d. Ulo ng karaniwang balita e. Tudling/ kolumna f. Lupi
  • 26. BAHAGI NG PAHAYAGAN 21. Bahagi ng pahinang pangmukha g. May-ulat h. Larawan i. Kuwadro j. Paliwanag ng larawan k. Pamagat ng paliwanag ng larawan
  • 27. BAHAGI NG PAHAYAGAN 21. Bahagi ng pahinang pangmukha l. Kicker m. Dateline n. Credit line o. Deck
  • 28. PAGSASANAY Suriin ang pahayagang broadsheet at tabloid. Tukuyin at ipakita sa klase ang mga bahagi nito.
  • 30. UNANG ANYO NG UNANG PAHAYAGAN Sucesos Felices ni Tomas Pinpin Nagsimula ang kasaysayan ng pamamahayag sa Pilipinas. Bagama’t sinasabing hindi ito maituturing na isang ganap na pahayagan sapagkat isa lamang pahayagang paliham, hindi maitatatwang ito na ang una— wala nang iba pang pahayagang natala sa kasulatan na lumabas noong 1637 maliban dito.
  • 31. UNANG ANYO NG UNANG PAHAYAGAN Ito’y nabibilang sa mga “hojas volantes” (polyeto) na umiral hanggang noong 1809. Al publico (sa publiko) isa sa sinasabing “hojas volantes” ay lumitaw noong Pebrero 27, 1799.
  • 32. UNANG PAHAYAGANG LUMABAS NANG PALAGIAN PANGALAN NG PAHAYAGA N TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Del Superior Gobierno Governador-Heneral Manuel Fernandez de Folgueras Aug. 8, 1811 1832 Kauna-unahang pahayagan sa Pilipinas na lumabas nang palagian dahilan sa kahigpitan ng mga Kastila hinggil sa mga lathalaing nakasisira sa kanila. La Ezperanza Felipe Lacorte at Evaresto Calderon Dec. 1, 1846 1849 Kinikilalang unang pahayagang pang-araw-araw.
  • 33. UNANG PAHAYAGANG LUMABAS NANG PALAGIAN PANGALAN NG PAHAYAGA N TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS La Ezperanza Felipe Lacorte at Evaresto Calderon Dec. 1, 1846 1849 Pamfilosopiya, panrelihiyon, at pangkasaysayan ang kalimitang nauukol ang talakayan. Naghawan ng landas para sa pang-araw-araw na pahayagan. Diario de Manila Felipe del Pan Oct. 11,1848 Feb. 19, 1898 Patuloy itong lumalabas sa loob ng apat (4) na taon at tumigila lamang upang magbigay-
  • 34. UNANG PAHAYAGANG LUMABAS NANG PALAGIAN PANGALAN NG PAHAYAGA N TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Diario de Manila Felipe del Pan 1848 Sa isang opisyal. Ngunit muling inilathala hanggang 1899 nang maging maligalig ang katayuan ng Pilipinas. El Comercio Ulpiano Fernandez Pahayang pang- araw-araw
  • 35. UNANG ANYO NG UNANG PAHAYAGAN Ang iba pang pahayagang nakipagpaligsahan sa larangan ng pamahayagan ay ang La Oceania Espanola, Diario de Filipinas, Correo de Manila, El Porvenir Filipino, Revista Marcantil, Diario de Avisos, El Catolico, Revista Mercantil, El Catoliko Filipino.
  • 36. PANAHON NG PAGBABAGO PANGALAN NG PAHAYAGA N TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS La Opinion Julian de Poso at Jesus Polanco Isang pahayagang may kulay politika. Unang pahayagang tahasang sumalungat sa mga prayle at minsan ay humiling ng pagpapaalis sa mga relihiyoso kabilang na ang Arsobispo.
  • 37. PANAHON NG PAGBABAGO PANGALAN NG PAHAYAGA N TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAPO S DATOS Dioryong Tagalog Marcelo H. del Pilar May 2, 1882 Tumagal lamang sa loob ng limang buwan sa parehon g taon Inilathala ang tungkol sa pag- ibig sa bayan at masamang kalagayan ng bansa. Hindi rin nagtagal ang pahayagang ito. El Resumen Pascual Poblete at Baldomero Hazanas Hulyo 2, 1890 Ang peryodikong ito ay tumutugon sa katutubong damdaming Pilipino
  • 38. PANAHON NG PAGBABAGO PANGALAN NG PAHAYAGA N TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS La Solidaridad Graciano Lopez Jaena- unang editor Marcelo H. del Pilar- sumunod na editor Disyembre 13, 1888 1895 Pahayagan ng Pilipino sa Espanya Nasusulat sa wikang Kastila at para lamang sa mga intelektuwal Kalayaan Andres Bonifacio Emilio Jacinto Dr. Pio Valenzuela Enero 18, 1896 Pahayagang nasa katutubong wika Ang tangi at unang labas na ito ang nagpasiklab ng damdamin ng
  • 39. PANAHON NG PAGBABAGO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUGO T/NAGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Republika Filipinas La Revolucion El Heraldo de Revolucion La Independencia Pedro A. Paterno Antonio Luna Sept. 3, 1898 Nov. 11, 1900 Maliit na pahayagang inilathala upang lalong pag-alabin ang damdamin ng himagsikan. Pahayagan na mapanghimagsik Gaceta de Filipinas (dating El Heraldo Filipino, Heraldo de Filipno, Indice Oficial) Sept. 29, 1898 Oct. 14, 1899 Ofisyal na pahayagan ng Rebolusyonaryon g Pamahalaan.
  • 40. PANAHON NG PAGBABAGO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUGO T/NAGTATAG TAON SINIMULA N TAON NATAPO S DATOS Gaceta de Filipinas (dating El Heraldo Filipino, Heraldo de Filipno, Indice Oficial) Sept. 29, 1898 Oct. 14, 1899 Inilathala nito ang tekstong ofisyal na mga utos ng pamahalaan, gayon din ng ilang balita at mga tulang Tagalog na naglalaman ng pagmamahal sa bayan. La Republika Filipina Pedro A. Paterno Sept. 15, 1898 1899 Halos lahat ng mga pahayagang ito na umiiral lamang sa maikling panahon ay nagkakaisa La Libertad Clemente Jose Zulueta Hunyo 20, 1898
  • 41. PANAHON NG PAGBABAGO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUG OT/NAGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Ang Kaibigan Nang Bayan (Malolos, Bulkan) 1898 sa pakikipaglaban para sa kasarinlan ng bansa. Columnas Volantes (Lipa Batangas) 1899 La Federacion (Kabatuan, Iloilo) 1899 El Nuevo Dia (Cebu) Sergio Osmeňa 1900 Isa sa mga unang makabayang pahayagan. Dumaan ito sa mahigpit na sensura at dalawang beses na sinuspindi
  • 42. EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUG OT/NAGTATAG TAON SINIMULA N TAON NATAPOS DATOS El Renacimiento Rafael Palma 1901 Pahayagang nagpanatili ng damdaming makabayan ng mga Pilipino. Masiglang pangangampanya laban sa mga di- matapat at mandaraya sa pamahalaan. El Debate Ramon Torres Pahayagang makabayan. Taimtim na tumataguyod ng kampanya para matamo ang kalayaan sa Estados Unidos La Opinion Los Obreros La Vanguardia *Taliba *Matapos ideklara ang Batas Militar noong Sept. 21, 1972
  • 43. EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUG OT/NAGTATA G TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS La Democracia Pahayag pampolitika Consoledacion Nacional Manila Daily Bulletin Carson Taylor Feb. 1, 1900 Matapos ideklara ang Batas Militar noong Sept. 21, 1972 Pahayagang nauukol sa pagbabapor ngunit nang malaunan ay nagtaglay na rin ng iba’t ibang balita. Nabili ni Hanz Menzi noong Hunyo 12 Cable News Israel Putman Isinama sa kalaunan sa pahyagang American na naging Cablenews- American Philippine Free Press Hukom *Kincaid 1907 *Aug. 19, Magasing Ingles na umiral nang
  • 44. EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUG OT/NAGTATA G TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Graphic Ramon Roces Hulyo 1927 Naging kalaban ng Phil. Free Press Napahinto ang paglilimbag bago sumapit ang pananakop ng mga Hapones at nagpatuloy mula lamang noong Mayo 25, 1948 sa ilalim ng bagong pangalang Kislap Liwayway Ramon Roces Nov. 18, 1922 Isang babasahing magasin sa Pilipinas na nakasulat sa wikang Tagalog
  • 45. EL RENACIMIENTO AT PANAHON NG AMERIKANO PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUGOT/N AGTATAG TAON SINIMULA N TAON NATAP OS DATOS Manila Times Thomas Golwan Willmott Luis Oktubre 11, 1898 Marso 15, 1930 Binili ni Alejandro Roces Sr. Philippines Herald Vicente Madrigal Manuel Earnshaw Tomas Earnshaw Ramon Fernandez Teodoro R. Yangco Mauro Prieto At iba pang milyonaryong Pilipino Agosto 8, 1920 Matapos ideklara ang Batas Militar noong Sept. 21, 1972 Pahayagang panghapon Naging bahagi na lamang ito kalaunan ng naging kawing na pahayagan ni Alejandro Roces Sr. na DMHM (Debate, Mabuhay, herald, Monday Mail) Phil. Review at Pillars Tanging naging popular sa mga magasing inilathala noon ng Hapon
  • 46. PANAHON NG PAGPAPALAYA PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUG OT/ NAGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Newsweek Daily Pacifican Yank Stars Stripes 1945 (Panahon ng ‘Liberasyon’) Pahayagan ng sundalong Amerikano Free Philippines (Leyte) Office of War Information ng punong himpilan ni Heneral Douglas MacArthur 1945 Ang kopya nito ay ipinamahagi nang walang bayad. Bagong Buhay, *Taliba, The Philippines Press, *The Manila Chronicle, the Comet, The Courier, The Express, The Fil- American, The Filipino Observer, The Freedom, The Guerilla, The Liberal, The Daily Mail, The Phil Liberty News, The Manila Post, The Progress, Voz de Manila, The Victory News, The Evening Herald, atbp. *Matapos ideklara ang Batas Militar noong Sept. 21, 1972 Lihim na umusbong ang mga pahayagang ito sa dahilang nais ng mamamayan ang balitang nahihinggil sa loob at labas ng bansa.
  • 47. PANAHON NG PAGPAPALAYA PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUGO T/ NAGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS The Morning Sun Sergio Osmeňa Sr. Abril 1946 Daily News Balita Manuel A. Roxas Pahayagan ng Partido Liberal Daily Mirror Manila Times Publishing Co. Mayo 2, 1949 *Matapos ideklara ang Batas Militar noong Sept. 21, 1972 Ang pahayagang ito at ang Evening News lamang ang pahayagang panghapon makalipas ang digmaan Mabuhay Amado V. Hernandez Hindi rin nagtagal ay ipinagbili ng mga Manahan nang si Hernandez ay puspusang lumahaok sa politika (1955-1956)
  • 48. PANAHON NG PAGPAPALAYA PANGALAN NG PAHAYAGAN TAGAPATNUG OT/ NAGTATAG TAON SINIMULAN TAON NATAP OS DATOS Weekly Nation D.H. Soriano Agosto 27, 1965 Isang uri ng magasin lingguhan na nagtataglay ng makabago at masaklaw na mga artikulo Examiner Leon O. Ty Isang lingguhang magasin na kahawig sa anyo at estilo ng Times at Newsweek na limitado ang saklaw ng publisidad
  • 49. PANAHON NG PAGPAPALAYA Matapos na ideklara ang Batas Militar noong Setyembre 21, 1972 kagyat na naglaho sa sirkulasyon ang lahat ng mga pahayagan noon ngunit hindi nagtagal ay may lumabas na ring mga tabloid. Unang linggo pa lamang ng sumunod na buwan ng Oktubre 1972 ay lumabas na ang unang sipi ng tabloid na Mabuhay at Sitsiritsit. Nagsunuran ng lumabas ang mga pahayagang Times Journal, People’s Journal, Tempo, ang Taliba, Metro Manila Times, The Guardian, Pahayagang Malaya, Mr. & Mrs. Veritas, Filipino Times, Philippine Signs at iba’t iba pang mga pahayagang lokal na karaniwa’y nasusulat sa Pilipino o sa wika ng rehiyong
  • 50. PANAHON NG PAGPAPALAYA Sa kasalukuyan ay marami nang pahayagang broadsheet na pang-araw-araw gaya ng sumusunod: Sa Filpino ay kabilang ang Malaya at Kabayan at sa Ingles ay kabilang ang Manila Bulletin, The Philippine Star, The Philippine Daily Inquirer, Manila Standard, The Manila Times, The Philippine Post, The Business World, Sun Star, Business Mirror, Standard
  • 51. PANAHON NG PAGPAPALAYA Sa mga tabloid ay kabilang ang: Abante, Abante Tonite, Bagong Titik, ang Balita, Balitang Sariwa, Bandera, Bulgar, Daily Aiwan, Diario UN 1, People’s Journal, People’s Tonight, Pilipino Star Ngayon, Remate, Remate Tonight, Taliba at Tumbok. Ang mga bagong labas naman ay ang Bomba, Hataw, Tanod (dyaryo ng Bayan) at Diyaryo Kongreso (Politica Newspaper).
  • 52. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAMANTASAN) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPATNUG OT/ NAGTATAG TAON SINIMULAN DATOS The College Folio Pamantasan ng Pilipinas Dean Hariet Fansler 1910 Torch Paaralang Normal ng Pilipinas 1912 Varsitarian Pamantasan ng Santo Tomas Guidon Ateneo de Manila Far Eastern University National University
  • 53. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPATNUG OT/ NAGTATAG TAON SINIMULAN DATOS Manila University The Weekly Sillimanian (tWS) Silliman University 1903
  • 54. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (MATAAS NA PAARALAN) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPATNUG OT/ NAGTATAG TAON SINIMULAN DATOS The Coconut Manila High School Carlos P. Romulo 1912 La Union Tab La Union High School 1923 The Lagunian Laguna High School 1925 The Pampangan Pampanga High School 1925 The Leytean Leyte High School 1925 The Rizalian Mataas na Paaralan ng Rizal 1926
  • 55. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (MATAAS NA PAARALAN) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPATNUG OT/ NAGTATAG TAON SINIMULAN DATOS The Coconut Mataas na Paaralan ng Tayabas 1927 The Volcano Mataas na Paaralan ng Batangas 1927 The Toil La Union Trade 1928 The Samarian Mataas na Paaralan ng Samar 1928 The Melting Pot Mataas na Paaralan ng Tarlac 1929 The Granary Mataas na Paaralan ng Nueva Ecija 1929
  • 56. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (MATAAS NA PAARALAN) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS The Torres Torch Mataas na Paaralan ng Torres 1930 The Cagayan Student’s Chronicle Mataas na Paaralan ng Cagayan 1931 The Chronicler Mataas na Paaralan ng Arellano Mapazete Mataas na Paaralan ng Mapa Newsette Mataas na Paaralan ng Maynila Wheel Mataas na Paaralan ng Manuel Roxas Gasette Jose Abad Santos Molave Mataas na Paaralan ng Villamor
  • 57. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAGKATAPOS ANG PANAHON NG BATAS MILITAR) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS Ang Sulo Mataas na Paaralan ng Torres Hunyo 1956 Ang Gabay Mataas na Paaralan ng Mapa Ang Moog Mataas na Paaralan ng Araullo 1957 Ang Tinig Mataas na Paaralan ng Jose Abad Santos 1957 Ang Lagablab Mataas na Paaralan ng Pilipinas sa Agham 1970
  • 58. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS Ang Agong MSU Iligan Institute of Technology Ang Aninag Negros Occidental High School, Bacolod City Ang Bagiw Baguio City High School Ang Banyuhay Quezon City Science High School Ang Bangan Nueva Ecija High School, Cabanatuan City
  • 59. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS Ang Baranggay Lakandula High School Ang Batis Mariano Marcos High School, Manila Ang Gabay Mapa High School Ang Gintong Panitikan E. Quirino High School, Manila Ang Gulong Manuel Roxas High School, Manila
  • 60. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS Kalasag Raja Soliman High School, Manila Malaya Marcelo H. del Pilar High School, Malolos, Bulacan Mulawin Villamor High School, Manila Pabaon Binalonan High School Ang Pag-asa E. Quirino High School
  • 61. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS Ang Silahis Ramon Magsaysay High School Ang Silangan Zamboanga del Norte National High School Tambuli Arellano High School Tanglaw Ramon Magsaysay High School Tilamsik Gregorio Perfecto High School
  • 62. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN (PAGSAPIT NG PANAHONG SENTINYAL) PANGALAN NG PAHAYAGAN PAARALAN TAGAPAT NUGOT/ NAGTATA G TAON SINIMU LAN DATOS Ang Tinig Kalookan High School Ang Ubod Manila Science High School Wika Sergio Osmena High School
  • 63. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN Naging lalong aktibo ngayon ang mga pahayagang pampaaralan sa paglahok sa mga patimpalak sa pagsulat ng iba’t ibang sulatin sa pagtataguyod ng Secondary Schools Press Conference na idinaraos taon-taon. Sa alinmang patimpalak na itinataguyod ng SSPC, pandivisyon man, panrelihiyon o pambansa, dalawang kategorya ang nilalahukan ng ga kinatawang mamamahayag-estudyante: (1) individuwal (2) pangkatan
  • 64. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN HALIMBAWA NG RADIO BROADCASTING.avi
  • 65. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN Sa individwal: 1. Pagsulat ng balita (Filipino at Ingles) 2. Pagsulat ng Editorial (Filipino at Ingles) 3. Pagsulat ng Lathalain (Filipino at Ingles) 4. Pagsulat ng balitang pang-isports (Filipino at Ingles) 5. Pagwawasto at pagsulat ng ulo ng balita (Filipino at Ingles) 6. Photo-Journalism (Filipino at Ingles) 7. Editorial Kartuning (Filipino at Ingles)
  • 66. MGA PAHAYAGANG PAMPAARALAN Sa Paligsahang Pangkatan: 8. Pag-aanyo (layouting sa Filipino at Ingles) 9. Pahina ng balita (Filipino at Ingles) 10. Pahina ng Panitikan at Lathalain (Filipino at Ingles) 11. Pahina ng Isports (Filipino at Ingles) 12. Komunikasyong Developmental (Filipino at Ingles) 13. Pahinang Pang-agham (Filipino at Ingles) 14. Pinakamagaling na pahayagang pampaaralan
  • 68. KATUTURAN NG BALITA  Isang ulat na hindi pa nailalathala, hinggil sa mga ginagawa ng mga tao na inaakalang pananabikang mabatid at mapaglilibangan ng mga mambabasa (Alejandro 19).  Isang imformasyon hinggil sa isang pangyayaring naganap na, nagaganap pa lamang, o magaganap pa sa isang tiyak na hinaharap, ngunit hindi pa alam ng marami, na may kaugnayan sa kabuhayan, katahimikan, edukasyon, pulitika, isports, kalusugan at/o paniniwalang panrelihiyon.
  • 69. “Ano mang bagay na hindi mo alam nang nagdaang araw ay isang balita” -- Turner Catlege Tagapangasiwang Editor ng The New York Times
  • 70. Ito ay maaaring maibahagi sa pamamaraang pasalita, pasulat at pampaningin. Pasalita kung ang ginawang midyum ay ang radio at telebisyon; Pasulat kung ito ay ipinalimbag sa pahayagan at iba pang uri ng babasahin; at Pampaningin kung ang midyum ay ang telebisyon at sine.
  • 72. KATEGORYA NG MGA BALITA 1. KABAGUHAN Ang anumang balita hinggil sa pagtuklas o imbensiyon, ang pinakahuling moda o istilo, tulad ng pinakabagong tuklas na pamalit na panggatong na kilala bilang “Kero-gas” o “Kero-tano”
  • 73. KATEGORYA NG MGA BALITA 2. “Personal Impact” Halimbawa: Ang pagtaas ng presyo ng langis ay nagpalala sa pagbagsak ng kabuhayan sa bansa sapagkat nagkaroon ito ng “chain reaction” tulad ng pagtaas ng pamasahe at pagtaas ng halaga ng mga pangunahing bilihin.
  • 74. KATEGORYA NG MGA BALITA 3. Balitang Panglokal Binibigyan ng kalapitan ang mga kaganapan sa lokalidad.
  • 75. KATEGORYA NG MGA BALITA 4. Pera Balita hinggil sa kinikita, suweldo, pagtaas ng buwis, implasyon at loteriya. Halimbawa: Sino ang nanalo sa sweeptakes? Magkano ang tinatanggap ng simbahan mula sa Philippine Amusements and Gaming Corporation (PAGCOR) para sa mga kawanggawang mga proyekto?
  • 76. KATEGORYA NG MGA BALITA 5. Krimen at Kaparusahan Halimbawa: Ang tangkang pagpatay ng dalawang beses laban sa dating Pangulo ng Polytechnic University of the Philippines (PUP) na si Dr. Nemesio Prudente at sa bantog na si Gobernador Rodolfo Aguinaldo ng Cagayan.
  • 77. KATEGORYA NG MGA BALITA 6. Kasarian (Sex) Ito'y nagbibigay ng kawilihan na karaniwang natutunghayan sa romansa, pag- aasawa, paghihiwalay at pagdidiborsiyo. Nailalarawan rin ang mga kasarian, halimbawa kung ang isang babae ang pinuno ng mga bandido o kung ang naihalal na pangulo ng isang bansa ay babae gaya ni Gloria M. Arroyo.
  • 78. KATEGORYA NG MGA BALITA 7. Tunggalian Ang mga balitang tungkol sa giyera at rebolusyon “coup d’etat” o magulong demonstrasyon, kasama rin ang panloob na tunggalian ng tao sa hindi makataong pakikitungo, pakikibaka sa pagitan ng masama at mabuti, ang agwat ng mahirap at mayaman ay pawang pagtutunggalian.
  • 79. KATEGORYA NG MGA BALITA 8. Relihiyon Halimbawa: Paggunita sa mahal na araw, ang preperensiya sa pagboto ng mga tagasunod ng Iglesya ni Kristo, ang paghalal ng bagong Santo Papa, mga himala ng mga Santo at ng Birheng Maria.
  • 80. KATEGORYA NG MGA BALITA 9. Sakuna at Trahedya Halimbawa: Ang mga namatay sa bagyo o baha, ang pagsabog ng Philipppine Airlines Jetliner malapit sa Ninoy Aquino International Airport, ang paglubog ng barkong Doña Paz ay ilan sa mga maaaring ihanay sa uring ito.
  • 81. KATEGORYA NG MGA BALITA 10. Pagpapatawa Balita hinggil sa emosyon ng tao, matandang anekdota at mga kartoon na nagpapasigla sa pahayagan.
  • 82. KATEGORYA NG MGA BALITA 11. Pantaong Interes Balita hinggil sa mga damdamin ng tao: kabutihan, kalupitan at tagumpay.
  • 83. KATEGORYA NG MGA BALITA 12. Sikat na Tao Halimbawa: Ang dating Pangulong Corazon Aquino ay laman ng lokal at internasyonal na mga babasahin dahil sa pangyayari na naibalik ang demokrasya sa Pilipinas sa paraang mapayapa, na naging huwaran sa buong mundo.
  • 84. KATEGORYA NG MGA BALITA 13. Taya ng Panahon Sa buong mundo, ang mga tao ay interesado sa kalagayan ng panahon. Ang mga tao sa Pilipinas, tinatanggap ang taya ng panahon na may kalakip na puna. Kung minsan ang ulat ng PAGASA hinggil sa taya ng panahon ay hindi kapani-paniwala.
  • 85. KATEGORYA NG MGA BALITA 14. Pagkain at Inumin Ilan sa mga bagong alak ay nakapagpapasigla sa araw ng mga mayayaman at kilalang tao. Subalit ang kakulanagan sa pagkain sa mga lugar na dinaanan ng lindol ay lalong nakatatawag ng pansin sa mga mambabasa.
  • 86. KATEGORYA NG MGA BALITA 15. Grupo ng Balita Ito’y hinggil smga katutubo, tulad ng mga Mangyan ng Mindoro o mga Manobo sa Mindanao ay isang halimbawa.
  • 88. SANGKAP NG BALITA AKSYON O PAKIKIHAMOK
  • 89. NAKAKAGANYAK SA MGA TAO SANGKAP NG BALITA
  • 92. NAGAGANAP SA MALAPIT NA POOK SANGKAP NG BALITA
  • 97. BINIBIGYANG-DIIN ANG TAO ( SINO) SANGKAP NG BALITA
  • 98. BINIBIGYANG-DIIN ANG PAMAMARAAN ( PAANO) SANGKAP NG BALITA
  • 99. BINIBIGYANG-DIIN ANG SANHI O DAHILAN ( BAKIT ) SANGKAP NG BALITA
  • 100. BINIBIGYANG-DIIN ANG LUGAR O PINAGGANAPAN ( SAAN ) SANGKAP NG BALITA
  • 102. NAKARAANG BALITA NA KARUGTONG NG BAGONG BALITA SANGKAP NG BALITA
  • 103. TANONG NA MAY KAGYAT NA SAGOT SANGKAP NG BALITA
  • 104. PAGSASALAYSAY SA KABAWIAN O KATANGIAN NG TAO O BAGAY SANGKAP NG BALITA
  • 105. PAGSASALAYSAY SA KABAWIAN O KATANGIAN NG TAO O BAGAY SANGKAP NG BALITA
  • 106. URI NG BALITA AYON SA LAYUNIN
  • 107. URI AYON SA LAYUNIN 1. Tuwirang balita (Straight News) Ito’y tuwirang nagsasalaysay ng pangyayaring naganap. Ang nakatatawag-pansin dito ay ang pagiging bago ng pangyayari. Pangunahing layunin nito ang maghatid ng imformasyon at pangalawa lamang ang pagdudulot ng aliw.
  • 108. URI AYON SA LAYUNIN 2. Balita ng kasalukuyang pangyayari (Spot News) Ito ang balita ng pangyayaring kasalukuyang nagaganap o kagaganap-ganap pa lamang. Bihirang-bihirang mapalabas sa pahayagang pampaaralan ang ganitong uri ng balita, ngunit sa mga pahayagang broad sheet ang ganitong uri ng balita ay malimit na may puwang. Ang ganito namang uri ng balita ang paborito ng mga reporter sa radyo at television.
  • 109. URI AYON SA LAYUNIN 3. Inaasahang balita (Anticipated News) Tumutukoy naman ito sa balita ng pangyayaring matagal nang naganap at alam na ng di-iilang mambabasa bago pa malathala bilang isang balita. Karaniwan ang ganitong uri ng balitang lumalabas sa mga pahayagang pampaaralan, pandalubhasaan at pampamantasan na buwan, quarterly, o semestral ang labas.
  • 110. URI AYON SA LAYUNIN 4. Paunang balita (Advance News) Ito naman ay tumutukoy sa mga balita ng pangyayaring magaganap pa lamang sa isang tiyak na panahon sa isang tiyak na lugar sa hinaharap. Karaniwang nakakabilang sa ganitong uri ng balita ang pagbabalita ng mga gawaing pang-isports na magaganap sa hinaharap, tulad ng idaraos na pabasketbol, pabeisbol, pati na ang magaganap na paseminar, pakomvensiyon, at kauri.
  • 111. URI AYON SA LAYUNIN 5. Balitang Kinipil (News Brief) Ito naman ang balitang pinaikli, binuod na lamang, upang mapagkasiya sa maliit na ispasyo. Karaniwan sa mga pinaikling balita ang nagbuhat sa isang mahalagang balita, ngunit bunga ng kakulanagan sa ispasyo ay piaikli na lamang para sa kabatiran ng higit na nakararaming mambabasa.
  • 112. URI AYON SA LAYUNIN 6. Bulletin at Flash Ang flash ay karaniwang nagbabanta ng isang malaking balita, samantalang ang bulletin ay isang ulat ukol sa isang laganap nang balita. Ang bulletin ay pauna na tugaygay na balita, samantalang ang flash ay pauna ng isang malaking balita. Kabilang din sa uri ng balitang flash ang isang ulo ng balita na nasa unang pahina, ngunit ang istorya ay nasa ibang pahina.
  • 113. URI AYON SA LAYUNIN 8. Tugaygay na balita (follow-up news)
  • 114. URI AYON SA LAYUNIN 9. Balitang pinaganda (colored news) o lathalaing balita (featured news) Ito ay balita ng isang pangyayari na pinaganda ang paghahatid ng imformasyon upang maging higit na kawili-wili o kaya’y higit na makapagbigay-aliw sa mambabasa.
  • 115. URI AYON SA LAYUNIN 9. Balitang di-totoo (false news) Karaniwan itong balita ng mga likhang pangyayari o inimbentong pangyayari. Maiikling ulat na gaya nito ang madalas lumabas o nailalathala sa mga pahayagang tabloid, ngunit ang pag-iimbento ng mahahalagang balita ay bihirang makita. May nagsasabing ngayon ang panahon na maraming lumalabas na istoryang pamulaan ng kawilihang-tao –human interest story, artifisyal ngunit madulang ulat o istorya.
  • 116. URI AYON SA LAYUNIN 10. Balitang pampublisidad (publicity news) Nagsasaad ito ng pagpapakilala sa madla ng isang tao, bagay, pook o pangyayari, na hindi pa kilala ngunit mahalagang makilala.
  • 117. URI AYON SA LAYUNIN 11. Balita ng pagkilala (recognition news) Ito naman ang balita ng kahanga-hangang nagawa ng isang tao o ng isang pangkat. Kasama rito ang pagtatampok sa mga proyektong pambayan, pambansa o pampaaralan. Ito ang nararapat na gamitin ng mga reporter sa mga paaralan kung may nagkakaloob ng mga donasyon, iskolarship, teaching chair, professorial chair, at iba pa
  • 118. URI AYON SA LAYUNIN 12. Balitang Interpretative Ang balitang ito ay nagbibigay-diin sa pagsusuri at pagpapaliwanag ng malalim na dahilan ng mga pangyayari upang lalong madaling maunawaan ng mambabasa. Binibigyang-halaga nito ang pagbibigay- liwanag sa dahilan ng masalimuot na pag- unlad ng pag-uugnayan ng mga tao sa lipunan, politika at kultura. Ginagamit ito ng mga reporter upang mapalitaw ang tunay na kahalagahan ng balita o pangyayari sa mga
  • 119. URI AYON SA LAYUNIN 13. Balitang developmental Ito ang mga balitang nauukol sa mga pangyayaring may kaugnayan sa mga kaunlaran ng bayan, lalawigan, rehiyon at buong bansa. Halimbawa ang pagtatayo ng tulay na San Juanico sa Samar-Leyte.
  • 120. URI AYON SA LAYUNIN 14. Balitang Investigative Ito ang pinakabagong paraan ng pagbibigay ng balita. Dahil sa hindi na nasisiyahan ang mga reporter sa pagpapaliwanag ng kahulugan ng mga pangyayari, kaya’t ginagawa na nilang personal na magsiyasat sa mga pangyayari.
  • 121. URI AYON SA LAYUNIN 15. Printable News Ito ang mga balitang ang pangyayari’y itinuturing na nagdudulot ng kabutihan sa mamamayan, tuwiran man o di- tuwiran. Kabilang sa ganitong kategorya ang mga pangyayaring napapaloob sa sumusunod: A. Pananalapi ng bayan B. Kalusugan ng mamamayan C. Ang dahilan ng mababang performance ng mga mag-aaral sa agham at matematika kahambing ng mga mag-aaral sa ibang bansa.
  • 122. URI AYON SA LAYUNIN D. Epekto sa kabuhayan ng di pagbibigay-diin ng pamahalaan sa pagtatalaga ng sapat na badjet para sa kaunlaran ng pagsasaka sa buong bansa. E. Epekto sa kalidad ng edukasyon sa bansa sa di-pag-uukol ng malaking bagjet sa edukasyon para matustusan ang pagtatayo ng sapat na dami ng mga paaralan, sapat na dami ng mga batayang-aklat ng mga mag-aaral, ang pagpapanatili sa 40 estudyante man lamang bawat klase, at pagtataas man lang ng suweldo ng guro kapantay kung hindi man nakakataas nang kaunti sa suweldo ng mga pulis.
  • 123. URI AYON SA LAYUNIN 16. Unprintable news (mga balitang di-mainam ipalimbag) Kabilang sa ganitong mga balita ang nakakasira sa pagkatao o pangalan ng isang taong nasasangkot. Ang dahilan ay upang huwag masira ang kanyang pangalan nang hindi pa napapatunayan ang katotohanan ng mga pangyayari sa kanyang buhay.
  • 124. URI AYON SA LAYUNIN 17. Science Journalism at Science Writing Ang Science Writing ay inihahanda ng may-akda para sa mga taong ang pinagpakadalubhasaan ay kapareho ng sa may-akda. Ito’y para sa mga taong nabibilang sa iisang linya. Pangunahing pinaglilimbagan nito ay mga journal, magasin at huli na ang pahayagan. Ang Science Journalism ay ang pagsulat hinggil sa agham o mga bagay na teknikal para sa kaunawaan ng karaniwang mamamayan at hindi para lamang sa mga nakatapos sa mga dalubhasaan at pamantasan. Ito’y sumasaklaw sa newspaper writing at technical writing.
  • 126. HAKBANG SA PAGSULAT NG BALITA 1. Pangangalap ng mga ideya at impormasyon 2. Pagsusuri sa mga ideya at impormasyon 3. Pagpapahayag ng layunin 4. Paggawa ng plano 5. Pagsulat 6. Pagsusuri, Pagwawasto at Pagbabago
  • 127. KAAYUSAN NG BALITA Ang kaayusan ng paglalahad ng mga datos sa balita ay sumusunod sa baligtad na piramide tulad ng nasa ibaba:
  • 129. BATAYAN SA PAGSULAT NG BALITA 1. Pabuod na pagkakabuo 2. “Salient” na pagtatampok Sa pamamagitan ng pamatnubay na pangungusap 3. Kombinasyon na pagkakabuo Ang pamatnubay na pangungusap ay binuod ang dlawang tampok na pangungusap at saka binuod sa mga sumusnod na talata. 4. Tabulasyon Sinusundan ng buod na pamatnubay ang pangungusap na karaniwang ginagamit sa mga paligsahan.
  • 130. BATAYAN SA PAGSULAT NG BALITA 5. Interpretasyon ng pamatnubay na pangungusap. 6. Buod ng balita Nakakalat o sunod-sunod, maaaring nasa ilalim ng malaking paksa, ang bawat isa ay may petsa, pook ng kaganapan at may karaniwang paksa.
  • 132. PAMAMARAAN SA PAGSULAT NG BALITA 1. Itala ang kaugnayan 2. Pag-ugnayin sa pamamagitan ng: a. Paggamit ng salitang nag-uugnay tulad ng: gaya, sa kabilang dako, samantala, ito, iba pa, tulad atbp b. pag-uulit sa nakaraang paksa. 3. Gumamit ng paghahambing sa mga maikling talata subalit may pagkakaiba sa haba. 4. Bawat talata ay tumatalakay sa iisang paksa lamang. Buuin ang mga talat upang maiwasan o magpalit ng hindi nagbabago ang pagtalakay, maliban sa paggamit ng parirala.
  • 133. PAMAMARAAN SA PAGSULAT NG BALITA 5. Iwasan ang nakasasawang paggamit ng tuwiran at di-tuwirang sipi ng mga sinasabi. Pantay na paggamit ng buod, tuwiran at di-tuwirang sipi ng mga sinabi. Iwasan din ang paggamit ng tuwirang sipi nang higit sa dalawang magkasunod na talata. 6. Ang balita ay kinakailangan tumalakay nang wasto upang magbigay ng malinaw na kaisipan, makatawag pansin at tiyak subalit hindi magulo ang mga detalye.