Ενότητα 1.2 των θρησκευτικών Α' Λυκείου

1. ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ

2. Ας γνωριστούμε!!!
Ο καθένας γράφει σε ένα χαρτάκι το όνομά του
και 5 προτερήματά του. Δίνει το χαρτί στους
συμμαθητές που κάθονται κοντά του και το
συμπληρώνουν με άλλα 5 προτερήματα.
Συζητάμε : η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας
και πως μας βλέπουν οι άλλοι.

3. Τί είναι η αυτογνωσία;
Πού μας οδηγεί;
Σε τί μας βοηθάει;
Θεωρείτε ότι είναι μια εύκολη διαδικασία;
Η αναζήτηση του εαυτού μας είναι συνεχής ή
γίνεται μόνο σε δύσκολες στιγμές της ζωής μας;
Πόσο μας επηρεάζει η γνώμη των άλλων;
Τί προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει η μη
γνώση του εαυτού μας;
Μας γνωρίζει κάποιος καλύτερα απ' όσο
γνωρίζουμε εμείς τον εαυτό μας;

4. ΔΡΟΜΟΙ ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΘΕΟΓΝΩΣΙΑΣ
Dietrich Bonhoeffer
(1906-1945)
Γερμανός θεολόγος και
ποιμένας που αντιστάθηκε
στο χιτλερικό καθεστώς.
Συνελήφθη από τους ναζί
το 1943, βασανίστηκε και
εκτελέστηκε δια
απαγχονισμού τη Μεγάλη
Παρασκευή του 1945.
Υπήρξε το τελευταίο θύμα
του Ναζισμού στη
Γερμανία.

5. Διαβάζουμε το ποίημα του Ντήτριχ Μπονχέφερ
στις σ.19-20 του βιβλίου.
Τί είναι αυτό που αναρωτιέται ο ποιητής σε
σχέση με τον εαυτό του;
Τί τον προβληματίζει στη σχέση του με τον
κόσμο και τους άλλους;
Ποιά είναι τα διλήμματα που αντιμετωπίζει;
Ποιά είναι η βεβαιότητα που εκφράζει στο τέλος
του ποιήματος;

6. Η συμβολή της θρησκείας στην
αυτογνωσία και στη γνώση του κόσμου

7. Παρατηρούμε τον πίνακα του Caravaggio και
συζητάμε.
Τί βλέπεις; Τί νομίζεις; Τί σε κάνει να
αναρωτιέσαι;
Τί αισθήματα σου δημιουργεί;
Τί γνωρίζεις σχετικά με αυτό; Τί ερωτήματα σου
γεννάει; Τί περισσότερο θα ήθελες να μάθεις;
Βάλε έναν τίτλο στον πίνακα.

9. Είδαμε τον πίνακα του Caravaggio “Η μεταστροφή
του Αγίου Παύλου” που βρίσκεται στη Ρώμη
(Santa Maria del Popolo).
Στις σ.21-22 του βιβλίου σας υπάρχουν 2 κείμενα
με το σχολιασμό του έργου.
Τώρα που ξέρετε το θέμα του πίνακα έχετε να
κάνετε νέες παρατηρήσεις;

10. Θυμόμαστε την περιγραφή της μεταστροφής του
Παύλου (Πρ.9,1-19). Υπάρχει και στη σ.20 του
βιβλίου σας. Ένας μαθητής θα παραστήσει τον
απόστολο και οι υπόλοιποι θα του κάνουμε
ερωτήσεις.
Εστιάζουμε στην αλλαγή που βίωσε, τα
συναισθήματά του, τις επιπτώσεις στη ζωή του και
το πως αυτή η εμπειρία οδήγησε σε μία νέα
τοποθέτηση απέναντι στον ίδιο του τον εαυτό.
Έτοιμοι;

11. Από τα κείμενα του βιβλίου σας συζητάμε και
προβληματιζόμαστε πάνω στα ακόλουθα
αποσπάσματα:
“Πολλοί, πάρα πολλοί, είναι εκείνοι που δε βρήκαν
τον εαυτό τους αλλά τον αγάπησαν. Τη
φανταστική εικόνα τους αγαπούν αυτοί και όχι τον
εαυτό τους...Η αγάπη τους είναι ψεύτικη, εφόσον
είναι σχετική με την ψευδή εικόνα που έχουν για
τον εαυτό τους και όχι με την αλήθεια”.
Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

12. “Γνώρισε τον εαυτό σου πριν από όλα, διότι
τίποτα δεν είναι δυσκολότερο από αυτό...τίποτα
κοπιαστικότερο. Όταν όμως γνωρίσεις τον εαυτό
σου, τότε θα μπορέσεις να γνωρίσεις και τον Θεό
και να εξετάσεις με τον λογισμό τα κτίσματα,
όπως ταιριάζει”.
Όσιος Νείλος ο Ασκητής
“Αυτός που γνωρίζει τον εαυτό του, έλαβε τη
γνώση των πάντων. Διότι το να γνωρίζει κανείς
τον εαυτό του, είναι η ολοκλήρωση της γνώσης
των πάντων”.
Άγιος Ισαάκ ο Σύρος

13. Σύνδεση της αυτογνωσίας με την
κοινωνικότητα, την αγάπη και την πηγή
της αγάπης (Θεός)
“Εκείνος που έχει επίγνωση των δικών του
αμαρτιών, ευκολότερα συγχωρεί τον συνδούλο
του”.
Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος
“Η χριστιανική αγάπη κινείται κυκλικά. Πρώτα
έρχεται η αγάπη προς τον εαυτό μας, κατόπιν
η αγάπη προς τους φίλους μας, μετά η αγάπη
προς τους εχθρούς μας και, τέλος, η αγάπη
προς τον Θεό”.
Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς

14. “Μα όταν κανείς γνωρίζει καλά έναν άλλον, είναι
σα να γνωρίζει τον εαυτό του”.
Σαίξπηρ, Άμλετ
“Είδες τον αδελφό σου, είδες το Θεό σου”.
Αββάς Απολλώς

15. Συμπεράσματα
Αυτογνωσία είναι η βαθύτερη γνώση του εαυτού
μας. Είναι μια δύσκολη διαδικασία που απαιτεί
ειλικρίνεια και κόπο.
Οι Πατέρες της Εκκλησίας ζητούν από τον
άνθρωπο να διαλεγεί με τον εαυτό του και να
αλλάξει τον τρόπο σκέψης και τον τρόπο ζωής
του (μετάνοια). Έτσι θα μπορέσει να βρεθεί
ξανά με τους συνανθρώπους του στον ίδιο
χώρο (Εκκλησία).

16. Η αυτογνωσία σχετίζεται με τους άλλους και με
το Θεό καθώς ο άνθρωπος, ως ον κοινωνικό,
δημιουργεί διαρκώς σχέσεις. Πρέπει να γνωρίζει
τον εαυτό του και τα κίνητρα των πράξεών του
για να ξέρει τι ζητά από τους άλλους και από το
Θεό.
Στο χριστιανισμό δεν υπάρχει κατάλογος καλών
και κακών πράξεων, οι πράξεις κρίνονται με
βάση τα κίνητρα που ώθησαν τον άνθρωπο σε
αυτές.

17. Ο άνθρωπος που τηρεί τις εντολές του Θεού
επειδή φοβάται την τιμωρία χαρακτηρίζεται
δούλος.
Ο άνθρωπος που σχετίζεται με το Θεό
περιμένοντας ανταλλάγματα χαρακτηρίζεται
μισθωτός ή υπάλληλος.
Ο άνθρωπος που αναζητά ελεύθερα τον Θεό
και ανοίγεται σε Αυτόν με αγάπη χαρακτηρίζεται
υιός ή ελεύθερος.

18. Και τώρα η σειρά σας!!!

19. Φαντάσου ότι είσαι ο Απόστολος Παύλος.
Πηγαίνοντας στη Δαμασκό για να καταδιώξεις
τους εκεί χριστιανούς σου εμφανίζεται ο Χριστός
και συνομιλεί μαζί σου. Διάβασε το κείμενο στη σ.
20 για να σε βοηθήσει.
Στο τέλος λοιπόν αυτής της τόσο ξεχωριστής
μέρας γράφεις το ημερολόγιό σου. Περίγραψε την
εμπειρία σου, τι ένιωσες εκείνη τη στιγμή, πως
νιώθεις τώρα, τι ελπίζεις για το μέλλον και τι
φοβάσαι.
Εστίασε στην αλλαγή που έγινε στη ζωή σου και
το πως κατάλαβες πράγματα για τον εαυτό σου
που τα αγνοούσες.

20. Ξεκίνα ως εξής: “Αγαπητό μου ημερολόγιο...” και
χρησιμοποίησε πρώτο πρόσωπο.
Δεν χρειάζεται να γράψεις πολλά.
Η εργασία θα παραδοθεί με καταληκτική
ημερομηνία αυτή που συμφωνήσαμε στην τάξη.
Όχι αργότερα!
Εκτός αν έχετε μια πολύ καλή δικαιολογία!!!