Γραμματική Ε΄-Στ΄

2. Οι εγκλίσεις δείχνουν τον τρόπο που παρουσιάζεται
μια πράξη του ρήματος.
Οι εγκλίσεις
Οι εγκλίσεις είναι πέντε:
Οι προσωπικές:
• Οριστική (βέβαιο/ πραγματικό)
Ο Πέτρος σπουδάζει φυσικός.
•Υποτακτική(επιθυμητό/αβέβαιο)
Ο Ανδρέας θέλει να σπουδάσει
φυσικός.
•Προστακτική(συμβουλή/απαίτηση)
Χρήστο σπούδασε φυσικός.
Οι απρόσωπες:
•Μετοχή
•Απαρέμφατο
Υποσημείωση: Στο Δημοτικό θα μας απασχολήσουν οι προσωπικές.

3. Η οριστική παρουσιάζει μια πράξη ως βέβαιη και πραγματική.
Παραδείγματα:
Ο Μηνάς τρέχει. Ο Μενέλαος δεν τρέχει.
(ενεστώτας)
Η Σοφία θα φύγει νωρίς. Η Ευγενία δε θα φύγει νωρίς.
(συνοπτικός μέλλοντας)
Οι μαθητές βγήκαν διάλειμμα. Οι μαθητές δε βγήκαν διάλειμμα.
(αόριστος)
 Έχει όλους τους
χρόνους.
Οριστική
 Η άρνηση σχηματίζεται
με το μόριο δε(ν).

4. Η υποτακτική παρουσιάζει κάτι που επιθυμούμε ή περιμένουμε να
γίνει.
Παραδείγματα:
Θανάση να μιλάς δυνατά. Θάλεια να μη μιλάς δυνατά.
(εξακολουθητική)
Η Άρτεμις να έρθει στον πίνακα. Ο Νικόλας να μη φύγει πρώτος.
(συνοπτική)
Να έχει έρθει πριν χτυπήσει το κουδούνι. Να μην έχετε φύγει πριν έρθω.
(συντελεσμένη)
 Έχει τρεις μορφές:
εξακολουθητική(συνέχεια)
συνοπτική (στιγμιαία)
συντελεσμένη
Υποτακτική
 Η άρνηση
σχηματίζεται με
το μόριο μη(ν).
 Σχηματίζεται βάζοντας
μπροστά από το ρήμα
τα μόρια να, ας ή τους
συνδέσμους αν, εάν,
άμα, πριν, όταν.

5. Η προστακτική παρουσιάζει μια απαίτηση, μια προσταγή, μια
συμβουλή.
Παραδείγματα:
Καλλιόπη γράφε γρήγορα. Παιδιά γράφετε γρήγορα.
(εξακολουθητική)
Ηλία γράψε γρήγορα. Παιδιά γράψτε γρήγορα.
(συνοπτική)
 Έχει δύο μορφές:
εξακολουθητική(συνέχεια)
συνοπτική (στιγμιαία)
και σπάνια συντελεσμένη
Προστακτική
 Σχηματίζεται μόνο στο β΄
πρόσωπο του ενικού και του
πληθυντικού. (εσύ/εσείς)

6. Η προστακτική δεν έχει άρνηση. Αν θέλουμε να απαιτήσουμε από
κάποιον να μην κάνει κάτι, τότε χρησιμοποιούμε την υποτακτική.
Παράδειγμα
Αναστασία πότισε τα λουλούδια. (προστακτική)
Ευαγγελία να μην ποτίσεις τα λουλούδια. (υποτακτική)