1. Espainiako Hirien Hierarkia Euskadiko Hiri sistema IES MUNGIA BHI BATXILERGOKO GEOGRAFIA 2. maila Marije AGUILLO

2. ESPAINIAKO HIRI SISTEMA EZAUGARRIAK Hiriek sarea osatzen dute. (sistema bat) Hiri sistema bat hiriek eta haien arteko harremanek osatuta dago. Hiri sistema baten barruan hiriek kokapen hierarkikoa dute betetzen dituzten funtzioen arabera. (erregionala, estatuarena, nazioartekoa). Funtzioen kantitate eta tamainaren arabera izango da hiriek egiten duten eragina eskualde batean.

3. Espainiako hirien hierarkia Hierarkiaren faktoreak Tamaina demografikoa Funtzioak Interakzioak Fluxuak Eragin-eremuaren hedadura

4. ESPAINIAKO HIRI HIERARKIA

5. Hirienbanaketa Hirien tamaina demografikoa hiri-hierarkiaren osagai garrantzitsuenetako bat da. Hiri-aglomerazio handienak Badaude hiri asko 400.000 eta 150.000 biztanle artean Hiri ertainen etengabeko hazkundea hiri handien kontura Deszentralizazio ekonomikoa dela eta.

6. HIRIEN BANAKETA Espazioan banaketak dituen ezaugarriak: Periferiaren inguruan kokatzen dira (Ipar-ekialdean gehien bat) Madril gutxi urbanizatutako barrualdeko erdigunea da. Iparraldeko ardatzak artikulazio-arazoak ditu (metropoli-inguru etenak) Mediterraneoko ardatzarik dinamikoena da Andaluziako hiri-sarea ardatz bikoitza du: Guadalquivirrekoa eta kostaldekoa Ebroko ardatza komunikazio korridore modukoa da

7. HIRI FUNTZIOAK Funtzioa = jarduera sozioekonomikoa Funtzioen arabera: Hiri primarioa (nekazaritza) Andaluziar eta Gaztela-Mantxako hiri-aglomerazioak Hiri sekundarioa (industria) Euskadi, Katalunia, Asturias,… Hiri tertziarioa (zerbitzuak) Jarduera tertziarioak dira hiri baten rango eta eragina hoberen definitzen dutenak

8. HIRI ERAGIN EREMUA Kanporantz egindako jarduerek, hiriak zerbitzuak eta baliabideak hornitzen dituen erdigune bihurtzen dute. Zenbat eta jarduera gehiago eta espezializatuagoak hainbat eta eragin eremu handiagoa.

9. METROPOLIA Probintzia, eskualde edo estatu bateko hiri nagusia, inguruko lurraldearen antolamenduan eginkizun kultural, ekonomiko edo sozial berezia duena. Metropoli: hiri-sistemako hierarkia gorena duen hiria da. 250.000 biztanle baino gehiagokoa Funtzio oso espezializatuak eta dibertsifikatuak ditu. Maila handiko hirugarren eta bigarren sektorei lotuta (goi teknologiakoa) Eragin-eremu handia dute

10. EspainiakoMetropolienezaugarriak Zazpi Metropoliek biltzen dute: Lurraldearen %2 Populazio osoaren 1/3 Balio gehigarria gordinaren %50 Industria-lanaren %20

11. GAURKO METROPOLIEN JOERAMetropolien dinamika berriak Azpiegituren iraultza Industria eta eskulanaren kokapen berria. Metropoli eremuaren espezializazioa Demografia dinamika berria

12. GAURKO METROPOLIEN JOERAMetropolien dinamika berriak Lehen Gaur Konpaktoak Dispertsoak Konplexuak Espezializatuak Integratuak Segregatuak

13. Bilboko Metropoli-gunea Area del Bilbao metropolitano KONURBAZIOA Hiri batzuk haztean sortzen den hirigintza espazio jarraia non hirien mugak bereiztezinak direnak.

15. Metropolien ierarkia estrukturala Hiri aglomerazioek menerapen (nagusitasun) gaitasun handia pilatzen dute. Nagusitasun horren adierazle garrantzitsuenak hauexek dira: Biztanleria, Hazkundea, multinazional enpresen presentzia, azpiegituak eta jajrdeuera teknopolitanoak, ingeniari eta goi teknikoen presentzia, Ikerketa, Unibertsitate funtzioa, Ikerketazentroak, itsas portu eta aireportu funtzioak, Kultura eragina, Azokak eta kongresuak. Prentsa eta argitapenak, Telekomunikabideak eta hiri espezializatuak. Resumiendo, se pueden clasificar en cinco sectores: Nazioarteko harremanak Komunikabideak Ekonomi potentzia Ikerketa eta Teknologia Kultura funtzioa Informe RECLUS

16. Metropolien fenomenoa: Garapen politiken ardatza Gaurko metropoli batek etorkizunean aukera bat edukitzeko nazioarteko sareetan sartu behar du. Lurraldeen artean lehikortasun handia sortzen ari da. Hori dela eta metropoliak sustatzeko politikak gero eta ugariagoak dira. Atzerrikoarekin harremanak hobetzeko eta hiriak berpizteko azpiegituren inplementazioa Komunikazioak eta garraioak Kultura Industria Den hau jakinarazteko “marketing”teknikak erabiltzen dira. Alor publikoek ikaragarrizko inbertsioak egiten dituzte. Eskualdea eraldakuntza prozesu sakon batean murgilduko da.

17. EZAGUPEN HIRIAK Ezagupen hiriaren definizioa “Es un territorio geográfico en donde, conforme a un plan y una estrategia general asumido conjuntamente por la sociedad y el gobierno, sus actores tienen el propósito común de construir una economía basada en el desarrollo del conocimiento”

18. Hiriinteligenteak, Hirijasangarriak Hiri kontzeptu berriak agertzen ari dira: Administrazio berria (birtuala) Lan forma berriak (telematikaz) Gizarte harreman berriak Kalitate integralako zerbitzuak Insumoen kudeaketa berria Hondakinak Energia TIC-en bitartez http://www.gobiernoelectronico.org/node/5193

19. Metropoli mota Estatukoak 4 milioi bizt. baino gehiago Zerbitzu oso espezializatuak eta goi teknologiako industria dituzte Eragin-eremua estatu osotik eta munduko beste metropoliekin lotuta daude. Eskualdekoa Valentzia, Malaga, BI, Za, Se 1,5 eta 500.000 bitarteko biztanleria dute Goi-mailako zerbitzuak (bereziki administratiboak) Estatuko beste metropoliekin harreman estuak Eskualdeko eragin-eremua Azpi-eskualdekoa 500.000 eta 250.000 bitarteko biztanleria dute Oraindik zerbitzu edo funtzio batzuetan oso espezializatuta daude. Eragin-eremua azpi-eskualdekoa edo eskualdekoa

21. Tarteko hiriak 250.000 eta 50.000 bitarteko biztanleria. Hirugarren sektorekoak Zerbitzu ez hain espezialitatuak Probintzietako zerbitzuak (Hezkuntza,Osasuna, Administrazioa) Garraioen muturreko puntua dira.

22. Hiri txikiak edo hiribilduak 50.000 biztanle baino gutxiago Astorga, Mungia,.. Ez dira hain espezializatuak: administrazio, merkataritza. Baina nolabaiteko espez.eduki dezakete: Bigarren mailako hezkuntza Lan-Heziketa

23. Zer da metropoli-ingurua? Zein da metropoli-ingurua artikulatzen duen elementurik garrantzitsuena? Zer dela eta sortzen dira metropoli-inguruak? Zer da periferia suburbanoa? Pperiferia suburbanoa

24. BARRUTI SUBMETROPOLITARRA - Barruko periferia BARRUTI SUBURBANOA - Metropoli eremuko kanpoko periferia

25. AldaketaberriakHirisisteman 1980. urtetik Autonomi estatuaren ezarpenak , EB-an sartzeak eta globalizazioak aldaketak ekarri ditu. Eskualdeko azpisistemak sortzen ari dira. Sistema monozentrikoa nagusi Madrilk, Aragoi, Kanatabria, Katalunia,… Sistema monozentrikoa hierakizatua Valentzia, Andaluzia, mendebaldekoa Nafarroa,… Sistema polizentrikoa Euskadi, Galizia, Asturias, Bi Gaztelak, ….

26. Hiri sistema eta europarintegrazioa Europar hiri hierarkiaren adierazleak: Biztanleen tamaina Funtzioak Garraioan Turismoan Industrian Ezagutzan Erabaki gaitasunean Honen arabera; Metropoli globala: Espainian ez dago Europar lokomotoreak: Madril eta Bartzelona Europar metropoli potentzialak: Bilbao, Valentzia, eta Palma de Mallorca Europar metropoli ahula (Sevilla) Gainenrako hiriak: eragin nazionala, eskualdekoa ala tokian tokikoa

27. EUROPAR HIRI SISTEMA Ardatz batzuk Espainiako hiriek kokapen periferikoa dute Finisterretan Artikulazio gabeko lekuetan Hegoaldeetan Berriena: Lisboa-Ma-Za-B ardatz diagonala oraindik egonkortu gabe.

28. Globalizazioa eta integrazioamunduhirisisteman Tertziarizazioa Produkzioaren kokapen malgutasuna Espazioa globalizatzen duten garraio eta komunikabideen hobekuntza Bizi kalitate eta ingurugiroaren balorazioa. Hau denak ekarri du: Industria helduan espezializatutako hirien gainbeheraldia

29. MunduHiriSistemantxertatzeko Mundu sisteman arrakastatsu moduan txertatzeko hiriek behar dute: Nazioarteko erakundeen eta enpresen egoitzak edukitzea Nazioarteko eragina duten jarduerak Horretarako baldintzak - Primerako garraio sistema eta ekipamenduak - Kalitateko giza baliabideak - Giza giro egokia - Kalitateko ingurugiroa Tamaina guztietako hiriek bere estrategiak gauzatzen ari dira eskualdeko hiri sareak osatzeko (fuztzio ezberdinen hiri osagarriak)

30. EUROPAKO HIRI SISTEMAREN TIPOLOGIA: RECLUS Txostena (1989) Europako Megalopolisa (Londres arrotik Lombardiaraino) Hegoaldeko Iparra (Mediterranear mendebaldeko kostaldea, Murtziatik Romagnaraino) Atlantiar isurialdeko hiriak (Portugal, Galizia, Espainiako Iparraldea, Frantziako mendebaldeko eskualdea eta Bretaña) Periferiak (Hegoak: Andaluzia, Messogiorno, Grezia eta Irlanda)

31. Euskadiko Hiri sistema

32. Euskadiko hiri-sistema Ezaugarriak: Hiri hierarkia biztanleria eta funtzioen garrantzian oinarrituta Biztanleriaren %70 isurialde atlantikoan biltzen da, lurraldearen %24an Espazio banaketaren desoreka, garapen ekonomikoak izandako garapen prozesu ezberdinen ondorioa da. Hiri sistema polinuklearra. Bi hiri sistemak bereiz daitezke: Kostaldekoa: BI eta Donostiaren artean Barrualdekoa

34. Bizkaia Urbanizazioa hiri-kate jarraian antolatzen da EAEko kostalde osotik Bilbo Handia Metropoli-ingurua nabarmentzen da KONURBAZIOA osatzen du (Galdakao-tik Getxo eta Santurtzi-Zierbana-raino) Industria-, finantza-, teknologia-, kultura,- zerbitzuen pilaketa trinkoa Eskualdeko garapenaren motorra Eragin eremua lurralde osoan nabaria da. Bizkaiko gainerako lurraldea eskualdeko buruen inguruan egituratzen da Balmaseda, Durango, Gernika, Mungia,...

35. Gipuzkoa Hirien sarea orekatuagoa da Industrien eta enpresen ekimena askotarikoa eta finantza-bolumen txikiagokoa izan direlako Hirien bilbea haranen hondoan luzetara egituratzen da. Hiri-bilbe honek probintzia zatikatzen du. Errenteria eta Pasaiako portua atzean

36. Gipuzkoa Donostia, hiri ierarkia ere osatzen du eta bere eremu metropolitarrean integratuta daude Pasaia, Errenteria, Lezo, Oiarzun, Hernani, Usurbil eta Lasarte-Oria konurbazioa osatzen. Hiri ierarkiaren hurrengo mailetan beste mikrokonurbazioak Azpeitia-Azkoitia, Andoain-Villabona, Zumarraga-Urretxu, Arrasate-Aretxabaleta eta hiri guneak haraneetatik sakabanatua aurkitzen dira

37. ARABA Gasteizek sistema makrozekaliko oso desorekatuta osatzen du Gasteizen biztanleriaren %76 pilatzen da Gainerako lurraldean bakarrik beste bi hiri daude (Laudio eta Amurrio)

38. EUSKAL HIRIEN HIERARKIA Hirien Hierarkia Garrantzia demografiko eta funtzionalaren eta eragin-eremuaren hedaduraren arabera. Gailurrean: hiriburuen Euskal Sistema Polinuklearra: - Bilboko metropoli ingurua (Eskualde metropoli gisa ) Azpieskualdeko metropoliak - Donostia - Vitoria-Gasteiz Hiriburuen azpitik, hiri txikiagoak daude (20.000-50.000 bitarteko biztanlekoak.) Eskualdeko betekizun industriala, administratiboak eta zerbitzuetakoak

39. Metropolien espezializazioaMetropolien dinamika berria BILBO: Industria eta ekipamenduak DONOSTIA: Astialdirako eta ekipamenduak GASTEIZ: Industria eta jarduera kuaternarioak

40. Euskal Hiri-sistemaren ezaugarriak Hiri-sistemarenbanaketa desorekatuta espazioan. 1- Kostaldeko azpisistema Bilbo eta Donostiaren arteko jarraipena Baionaraino luzatzen da. Bilbo eta Donostia nabarmentzen dira , honetan hirigintza trinkoa Ibaien haranetan hiri txikien pilaketa nagusia da. 2- Barrualdeko azpisistema Gasteizen inguruan biltzen da Sistema makrozefaliko eta desorekatua da. (Biztanleriaren %76) Gasteizen aparte Amurrio eta Laudio nabarmentzen dira: Funtzioei begira Bizkaiari lotuta daude Agurain (4000 bizt) Arabako lautadako bigarren zentroa da. Arabar sistemaren arazoak: Udalerri asko EAE-tik kanpoko nukleoekin lotura gehiago dute: Bastida, Harorekin (Lo) Zanbrana, Miranda de Ebrorekin Trebiño Konterriak planifikaziorako oztopoa da

41. Hiri-sistemaren harremanak Paris Euskal hirien artean harremanak oso indartsuak dira. Kanpoko beste sistema batzuekin ere. Kantauri erlaitzarekin Errioxarekin eta Nafarroarekin Burgosekin Europan: posizio estrategioa du komunikazio ardatz batzuekin: Atlantiko ardatzarekin Bizkaiko itsasoko ardatzaren eta Atlantikoko kostaldeko ardatz frantsesarekin Mediterraneoko ardatzarekin Ebro haranean zehar Ipar-Hego ardatza Paris-Madril-Lisboa lotzen duena Bizkaian: Bilbo Kantauri kostaldean hiribururik garrantzitsuena. Gipuzkoan: Donostia kokapen estrategioa Frantziarekin, Nafarroarekin eta Ebroko haranarekin Araba: Errioxari esker Ebroren haranarekin Madrid-Lisboa

43. Berrikuntza horiek Euskadi osotik zabaltzen gai izatea.

44. Horretarako behar diren estrategiak:

46. Euskadiko eta lurralde bakoitzeko hiri-sistema lideratzeko eginbeharra: Bizkaian -Bilbo metropolitarra nazio mailan sustatzea Espezializazioa ekipamenduetan Nazio mailako zerbitzuz hornitzea Hiri ingurugiro-kalitatea hobetzea itsasadarren inguruko espazioak berritzen Nazio eta nazioarteko komunikabideak hobetzea Zorrozaurre

47. Gipuzkoan Funtzio tertziarioak sustatzea Aisia, kultura eta kalitateko turismoa Lurralde oreka mantentzea hiriburuaren inguruko udalei berritze jarduerak eskuratzea errezten. Irunen eskualdeko liderazgoa mantentzea Donostiarekiko iruñear turismoa eta jardueren erakarpena sustatzeko Araban Industria eta zerbitzu administratibo hiri funtzioak sustatzea. Eskualde ezberdinen potentzial endogenoa sustatzea lurralde oreka handitzeko. Trebiño arabar lurraldean politikoki txertatzeko akordio politikoak lortu. Aire eta lur-komunikazioak hobetzea euskal hiri sistemarekin Ebroko ardatzean bere erlazioak eta eragina handitzea.

49. Ohiko megalopolisaren deskongestiorako eskualdeaARKU ATLANTIARREKO HIRIAK Gutxi integratutako eta artikulatutako hiri azpisistema. Bere hiriak txarto komunikatzen dira. Ez dute goi rangoko hiriak berrikuntzen transmiziorako kapazak direnak Eskualde honen etorkizunaren arrakasta Europako beste hiri sistema dinamikoekin integrazioaren lorpenatik pasatzen da.

50. http://www.euskalyvasca.com/es/multi_infog_detalle.html?contentName=cont_multimedia.infografia.el_proyecto