Marinos Papadopoulos' workshop titled «The Creative Commons v.3.0. Greece licenses & Academic Libraries» (June 10, 2008) | Organizer: Ionian University of Greece, TAB | Nomiki Bibliothiki s.a., EUROPE Conference Hall

1. Άδειες Creative Commons έκδοση 3.0 Ελλάδα
και Πανεπιστημιακές Βιβλιοθήκες
Διονυσία Καλλινίκου
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Project Lead Creative Commons Ελλάδας
Μαρίνος Παπαδόπουλος
Δικηγόρος J.D., M.Sc., Legal Lead Creative Commons Ελλάδας
Βασιλική Στρακαντούνα
Βιβλιοθηκονόμος M.Sc., Νομικό Σπουδαστήριο ΕΚΠΑ, Μέλος Creative Commons Ελλάδας
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

2. Ερώτημα
Τι είδους πνευματική ιδιοκτησία χρειαζόμαστε την
εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας;
Θέλουμε μια πνευματική ιδιοκτησία…
…αυστηρή ή ήπια, συντηρητική ή προοδευτική,
κλειστή ή ανοιχτή, ιδεολογικά απομονωμένη ή
κοινωνικά αποδεκτή, του μέτρου και της
συναίνεσης, της ισορροπίας ανάμεσα στους
δικαιούχους, την ολότητα και εκείνους που
οικοδομούν την ψηφιακή τεχνολογία…
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

3. Άδειες Ανοικτού Περιεχομένου
Η πρωτοβουλία ανοιχτού περιεχομένου στηρίζεται
στη λογική της μη εμπορευσιμότητας του
διαδικτύου και επιζητεί την αποδέσμευση της
πνευματικής ιδιοκτησίας από τους κλασικούς
κανόνες.
Η πολιτική ανοικτής πρόσβασης περιεχομένου δεν
είναι αντίθετη με την Πνευματική Ιδιοκτησία, στο
βαθμό που ο δημιουργός αποφασίζει ελεύθερα να
διαθέσει το έργο του υπό όρους ανοικτής
πρόσβασης και ταυτόχρονα προστατεύεται το
ηθικό του δικαίωμα.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

4. Άδειες Ανοικτού Περιεχομένου
1983: Σύσταση του Free Software Foundation
από Richard Stallman & General Public License
(GPL)
Free Documentation License
Open Publication License
Free Art License
Free for Education License
2001: Creative Commons Corporation &
Creative Commons Licenses (CC)
2007: European Commission & European Public
License (EUPL)
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

5. Creative Commons Corporation
2001: Σύσταση Creative Commons Corp. από
Lawrence Lessig, Hal Abelson, James Boyle,
Michael Carroll, Eric Eldred, Eric Saltzman, Molly
Shaffer Van Houweling, Diane Cabell.
Δημιουργία αδειών χρήσης έργων που
επιτρέπουν χρήση πέρα από τα όρια του fair use
και των νόμιμων περιορισμών ως προς την έκταση
του περιουσιακού δικαιώματος πνευματικής
ιδιοκτησίας.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

6. President Thomas Jefferson
«Αυτός που λαμβάνει μια ιδέα από εμένα, εμπνέεται
χωρίς εγώ να χάνω την ιδέα. Αυτός που ανάβει το
κερί του από το δικό μου, φωτίζεται χωρίς να με
συσκοτίζει»
Επιστολή του τρίτου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Thomas Jefferson προς τον
Isaac McPherson τον Αύγουστο του 1813
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

7. Some Rights Reserved
Η βέλτιστη εκμετάλλευση των πνευματικών
δικαιωμάτων ή η διάδοση του έργου των
δημιουργών γίνεται σήμερα με αποτελεσματικό
τρόπο όταν μέρος από το περιουσιακό δικαίωμα
των δημιουργών υποχωρεί προς όφελος των
χρηστών ή των άλλων δημιουργών.
Μεταξύ του Copyright (All Rights Reserved) και του
Public Domain (No Rights Reserved) υπάρχουν οι
άδειες Creative Commons (Some Rights Reserved)
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

8. Παράλληλη συνύπαρξη
Άδειες που βασίζονται στους σταθερούς
κανόνες της Πνευματικής Ιδιοκτησίας.
Άδειες που βασίζονται στους κανόνες των
Creative Commons.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

9. Πεδίο εφαρμογής των Creative Commons
δημόσια πληροφορία
βιβλιοθήκες
εκπαιδευτικό περιεχόμενο
περιεχόμενο καλών τεχνών
ραδιοτηλεοπτικό περιεχόμενο
μουσικά έργα
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

10. Ενδυνάμωση Πνευματικής Ιδιοκτησίας
Το δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας
ενδυναμώνεται με τις άδειες Creative Commons και
την ανοικτή διάθεση περιεχομένου:
Αφού ο χρήστης έχει τη δυνατότητα να βρει
διαθέσιμα έργα με άδειες CC και υλικό ελεύθερα
προσβάσιμο, είναι φανερό ότι δεν μπορεί να έχει
καμία δικαιολογία σε περίπτωση προσβολής
πνευματικών δικαιωμάτων για περιεχόμενο που
διατίθεται στο κοινό με τους κλασικούς κανόνες της
πνευματικής ιδιοκτησίας.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

11. Νομοθετική ρύθμιση για άδειες τύπου CC
Είναι σκόπιμο να προβλεφθούν νομοθετικές
ρυθμίσεις για συμβάσεις και άδειες εκμετάλλευσης
έργων τύπου Creative Commons;
…όσο περισσότερο διευρύνεται η χρήση των
αδειών CC και προβληματίζει η έλλειψη ρύθμισης
ενός συστήματος που ανήκει στην Πνευματική
Ιδιοκτησία, τόσο περισσότερο είναι αναγκαία η
παρέμβαση του νομοθέτη.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

12. Συμβάσεις και άδειες εκμετάλλευσης σε Ν.2121/1993
αρ.12 επ.: μεταβίβαση περιουσιακού
δικαιώματος
Το δίκαιο των συμβάσεων στην Πνευματική
Ιδιοκτησία ενδέχεται ν’ αναδειχθεί σε επίκεντρο
διαμόρφωσης σχέσεων μεταξύ δικαιούχου και
χρηστών έργου μέσω νέων τεχνολογιών.
αρ.16: αμεταβίβαστο ηθικού δικαιώματος
αρ.14: έγγραφος τύπος
αρ.13: ειδικές ρυθμίσεις
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

13. Συμβάσεις και άδειες εκμετάλλευσης σε Ν.2121/1993
Συμβάσεις εκμετάλλευσης: ο αντισυμβαλλόμενος
αναλαμβάνει την υποχρέωση ν’ ασκήσει τις
εξουσίες που απορρέουν από το περιουσιακό
δικαίωμα.
Άδειες εκμετάλλευσης: ο αντισυμβαλλόμενος δεν
έχει την υποχρέωση να εκμεταλλευτεί το έργο, αλλά
υποχρεούται να καταβάλει στο δημιουργό την
αντιπαροχή για σχετική εκμετάλλευση.
Αποκλειστικές ή μη αποκλειστικές (in dubio η
παρεχόμενη άδεια εκμετάλλευση θεωρείται μη
αποκλειστική)
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

14. Ισορροπία
Αναμέτρηση ανάμεσα στο παλαιό και το νέο,
στο κλειστό και το ανοικτό σύστημα.
Ισορροπία μπορεί αν βρεθεί στη σωστή
διαχείριση της πνευματικής ιδιοκτησίας από
τους ίδιους τους δικαιούχους, λαμβάνοντας
υπόψη:
a.
b.
νέους ψηφιακούς τρόπους εκμετάλλευσης
κοινωνική αλλαγή που απαιτεί ευέλικτους τρόπους
χρήσης και εκμετάλλευσης έργων
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

15. Έκδοση v.2.5 & v.3.0
Oι όροι διάθεσης των εξουσιών του δημιουργού
είναι απαραίτητο να εκφράζονται με σαφή και ρητό
τρόπο προσδιοριζόμενο σε συμβατικό πλαίσιο.
Συγκριτική μελέτη εφαρμογής των αδειών Creative
Commons και των αδειών ελεύθερου λογισμικού
GPL & LGPL σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και
στην Ελλάδα.
Έργο σε e-Business Forum: v.2.5
Έναρξη διάθεσης αδειών σε Ελλάδα: v.3.0
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

16. Τα τρία μέρη των αδειών CC
1.
2.
3.
το Commons Deed, το εισαγωγικό μέρος
το Legal Code, το νομικό μέρος
τα meta-data, το τεχνολογικό μέρος
Η δομή των αδειών Creative Commons v.3.0 Ελλάδας
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

17. Commons Deed
Περιληπτική διατύπωση σε απλή γλώσσα έτσι ώστε
να είναι εύληπτη και από μη νομομαθείς του
περιεχομένου της άδειας, δηλαδή των χρήσεων του
έργου που η άδεια επιτρέπει.
Σύνοψη σε απλή γλώσσα των επιτρεπόμενων
χρήσεων του έργου.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

18. Στοιχεία του Commons Deed
1. Κωδικοποιημένη ονομασία της άδειας
2. Επιτρεπόμενες χρήσεις του έργου
3. Οι όροι υπό τους οποίους επιτρέπονται οι
χρήσεις του έργου
4. Νομική επιφύλαξη περί του περιεχομένου της
άδειας:
a. Κατανόηση του περιεχομένου της άδειας
b. Δικαίωμα παραίτησης
c. Προστασία ηθικού δικαιώματος του δημιουργού
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

19. Legal Code
Πλήρης και αναλυτική διατύπωση των χρήσεων
του έργου που η άδεια επιτρέπει.
Σύμβαση (υπό μορφή Γενικών Όρων Συναλλαγών)
σε γλώσσα νομική των επιτρεπόμενων χρήσεων
του έργου.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

20. Στοιχεία του Legal Code
1.
2.
Νομική επιφύλαξη για την ευθύνη του νομικού
προσώπου Creative Commons.
Ορισμοί των εννοιών.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.
k.
Παράγωγο έργο—Τροποποίηση του έργου
Συλλογικό έργο
Διανομή του έργου
Στοιχεία της άδειας
Χορηγός της άδειας (το πρόσωπο που παρέχει την
άδεια)
Πρώτος δημιουργός—Αρχικός δικαιούχος
Δικαιούχος συγγενικών δικαιωμάτων
Αντικείμενο της αδειοδότησης
Εσείς (το πρόσωπο που λαμβάνει την άδεια)
Παρουσίαση του έργου στο κοινό
Αναπαραγωγή του έργου
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

21. Στοιχεία του Legal Code
3.
4.
Νομική επιφύλαξη υπέρ των προβλεπόμενων
στο ελληνικό δίκαιο νόμιμων περιορισμών του
περιουσιακού και ηθικού δικαιώματος.
Αναλυτική περιγραφή των επιτρεπόμενων
χρήσεων του έργου.
a.
b.
Παροχή δικαιώματος χρήσης ουσιώδους μέρους
περιεχομένων βάσης δεδομένων.
Παραίτηση από το δικαίωμα ειδικής φύσης—sui
generis—του κατασκευαστή βάσης δεδομένων.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

22. Στοιχεία του Legal Code
5.
Περιορισμοί που αφορούν στις επιτρεπόμενες
χρήσεις σύμφωνα με την άδεια.
a.
b.
c.
d.
Περιορισμοί & δικαίωμα ειδικής φύσης κατασκευαστή
βάσης δεδομένων.
Επιτρεπόμενες χρήσεις & μη επιτρεπόμενη παραίτηση
για είσπραξη αμοιβών για πνευματικά δικαιώματα.
Επιτρεπόμενες χρήσεις & επιτρεπόμενη παραίτηση για
είσπραξη αμοιβών για πνευματικά δικαιώματα είτε για
εμπορικές χρήσεις είτε για μη εμπορικές χρήσεις.
Πρόσθετη πρόβλεψη περί μη παραβίασης του ηθικού
δικαιώματος του δημιουργού.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

23. Στοιχεία του Legal Code
6.
7.
8.
9.
Νομική επιφύλαξη υπέρ του χορηγούντος την
άδεια.
Περιορισμός της ευθύνης για τον χορηγούντα
την άδεια.
Πρόβλεψη για τη διάρκεια ισχύος της άδειας,
αλλά και για τις περιπτώσεις παύσης της
ισχύος αυτής με καταγγελία της.
Γενικοί, καταληκτικοί όροι.
a.
b.
Αν υπάρξει ακυρώσιμος όρος, τότε δεν ακυρώνεται το
λοιπό περιεχόμενο της άδειας.
Παραίτηση από χορηγούμενο δικαίωμα είναι δυνατή
εφόσον γίνει εγγράφως και ενυπόγραφα.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

24. Στοιχεία του Legal Code
10.
11.
Νομική επιφύλαξη και περιορισμός της
ευθύνης υπέρ του νομικού προσώπου
Creative Commons και δήλωση προστασίας
δικαιωμάτων επί στοιχείων διανοητικής
ιδιοκτησίας του νομικού προσώπου Creative
Commons.
Στοιχεία για απευθείας ηλεκτρονική
επικοινωνία με το νομικό πρόσωπο Creative
Commons.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

25. Meta-Data
Απαρτίζεται από τα μετα-δεδομένα (meta-tags και
meta-data) τα οποία επιτρέπουν την αναγνώριση
των έργων τα οποία διατίθενται και διαδίδονται υπό
τους όρους των αδειών.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

26. Χαρακτηριστικά των αδειών CC
Προσφέρονται δωρεάν μέσω διαδικτύου
Δεν είναι αποκλειστικές
Η χρήση τους δεν απαιτεί την παραίτηση του
δικαιούχου των δικαιωμάτων της πνευματικής
ιδιοκτησίας από τις εξουσίες του, που
απορρέουν είτε από το περιουσιακό είτε από
το ηθικό δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

27. Τα τέσσερα στοιχεία (License Elements)
Αναφορά στον αρχικό δημιουργό του
έργου
Διανομή του παράγωγου έργου με τους
όρους της αρχικής άδειας
Απαγόρευση δημιουργίας παράγωγων
έργων
Απαγόρευση εμπορικής χρήσης του
έργου
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

28. Οι έξι άδειες Creative Commons
Attribution
Attribution + Share-Alike
Attribution + Non-Derivatives
Attribution + Non-Commercial
Attribution + Non-Commercial + NonDerivatives
Attribution + Non-Commercial + Share-Alike
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

29. Attribution
Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει
το έργο όπως θέλει,
αρκεί να διατηρήσει τις διατυπώσεις που
προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά
στον αρχικό δημιουργό.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

30. Attribution + Share-Alike
Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει
το έργο όπως θέλει,
αρκεί να αδειοδοτήσει οποιοδήποτε παράγωγο
έργο με την ίδια άδεια ή μια άδεια με τα ίδια στοιχεία
άδειας και
να διατηρήσει τις διατυπώσεις που προβλέπονται
στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό
δημιουργό.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

31. Attribution + Non-Derivatives
Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει
το έργο όπως θέλει,
αλλά δεν μπορεί να δημιουργήσει παράγωγα
έργα
και πρέπει να διατηρήσει τις διατυπώσεις που
προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά
στον αρχικό δημιουργό.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

32. Attribution + Non-Commercial
Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει
το έργο όπως θέλει,
αρκεί να μην υπάρχει σκοπός εμπορικής χρήσης
και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που
προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά
στον αρχικό δημιουργό.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

33. Attribution + Non-Commercial + Non-Derivatives
Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει
το έργο όπως θέλει,
αρκεί να μην υπάρχει σκοπός εμπορικής
χρήσης,
να μη δημιουργήσει παράγωγα έργα
και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που
προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά
στον αρχικό δημιουργό.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

34. Attribution + Non-Commercial + Share-Alike
Ο αποδέκτης της άδειας μπορεί να χρησιμοποιήσει
το έργο όπως θέλει,
αρκεί να μην υπάρχει σκοπός εμπορικής
χρήσης,
να αδειοδοτήσει οποιοδήποτε παράγωγο έργο
με την ίδια άδεια ή μια άδεια με τα ίδια στοιχεία
άδειας
και να διατηρήσει τις διατυπώσεις που
προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά
στον αρχικό δημιουργό.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

35. Creative Commons Ελλάδα
13 Οκτωβρίου 2007: Έναρξη διάθεσης των
ελληνικών αδειών Creative Commons μέσω URL:
http://creativecommons.org/international/gr
Mirroring στα ελληνικά: Συνήθεις ερωτήσεις και
απαντήσεις (F.A.Q.), σχετικές εργασίες, κ.λ.π., στα
ελληνικά μέσω URL:
http://creativecommons.gr
CC-GR στο FACEBOOK:
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

36. Creative Commons Ελλάδα
Legal Leads: Μαρίνος Παπαδόπουλος &
Πρόδρομος Τσιαβός
Project Leads: Διονυσία Καλλινίκου & Θεόδωρος
Καρούνος
Affiliate Institution: Εθνικό Δίκτυο Έρευνας &
Τεχνολογίας α.ε.
Από αριστερά:
Dr. Αλέξιος Ζάβρας,
Θεόδωρος Καρούνος (Project Lead CCGR), Καθηγήτρια Διονυσία Καλλινίκου
(Project Lead CC-GR), Professor Lawrence
Lessig, Καθηγητής Παναγιώτης
Τσανάκας, (Πρόεδρος ΕΔΕΤ α.ε.) & Μαρίνος
Παπαδόπουλος (Legal Lead, CC-GR)
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

37. Ελεύθερα Έργα – Free Cultural Works
Έργα στα οποία ο δημιουργός επιτρέπει:
1.
Ελευθερία χρήσης του έργου
Ελευθερία μελέτης του έργου και εφαρμογής
2.
της γνώσης που παράγεται εκ του
περιεχομένου του έργου
3.
Ελευθερία δημιουργίας και διανομής
αντιγράφων του έργου
4.
Ελευθερία δημιουργίας και διανομής
παραγώγων έργων εκ του έργου
Έργα που διατίθενται με άδεια CC
ή
Έργα που έχουν περιέλθει στο Public Domain
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

38. Freedom
«Without culture, and the relative freedom it
implies, society, even when perfect, is but a
jungle. This is why any authentic creation is a gift
to the future».
Albert Camus
The Artist and his time, The Myth of Sisyphus (1955)
«Freedom is never voluntarily given by the
oppressor; it must be demanded by the
oppressed».
Martin Luther King, Jr.
Freedom of Speech,
oil painting, (1943)
Norman Rockwell
Letter from Birmingham Jail, «Why We Can’t Wait» (1963)
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

39. …πρόσθετη οπή στην τρύπα της ανεπάρκειας…
29 Ιανουαρίου 2008: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο
στην υπόθεση Promusicae v. Telefonica ορίζει ο τι
δεν είναι δυνατόν ν’ απαιτήσουμε στο πλαίσιο της
Ευρωπαϊκής έννομης τάξης τη λήψη νομοθετικών
μέτρων για την προστασία της πνευματικής
ιδιοκτησίας που καταστρατηγούν ατομικά
δικαιώματα παραβιάζοντας κάθε αρχή περί
αναλογικότητας και προσφορότητας του μέσου
για την επίτευξη του σκοπού.
10 Απριλίου 2008: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
απέρριψε το μοντέλο Sarkozy, γνωστότερο ως
Mission Olivennes.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

40. Openness & Creative Commons
Openness → Open Access + Open Content
υλοποιούνται ως Creativity (Δημιουργικότητα) στις
Ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες με άδειες Creative
Commons.
Εφαρμογές αδειών που ενθαρρύνουν την
ανοικτότητα (Openness) και κυρίως των αδειών
Creative Commons στο περιβάλλον των
Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

41. Openness & Creative Commons
Openness → συνεισφορά, μοίρασμα,
δημιουργικότητα, συμμετοχική διαδικασία
Απάντηση της Ακαδημαϊκής κοινότητας σε:
a. αύξηση των τιμών των επιστημονικών
περιοδικών εκδόσεων
b. νομικούς και τεχνολογικούς περιορισμούς
που πρόβαλλαν οι εκδότες και διανομείς
Έκφραση επιθυμίας για ευρύτερη διάχυση της
επιστημονικής γνώσης.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

42. Διεθνές Κίνημα Ανοικτής Πρόσβασης
Budapest Open Access Initiative
http://www.soros.org/oepnaccess/read.shtml
Bethesda Statement on Open Access Publishing
http://www.earlham.edu/~peters/fos/bethesda.htm
Berlin Declaration on Open Access to
Knowledge in the Sciences and Humanities
http://oa.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

43. Διεθνές Κίνημα Ανοικτής Πρόσβασης
Ευαισθητοποίηση της ερευνητικής κοινότητας
Παρότρυνση για ελεύθερη διάθεση
επιστημονικού περιεχομένου, ιδιαίτερα του
χρηματοδοτούμενου από δημόσιους πόρους
Κατάθεση των έργων σε αποθετήρια Ανοικτής
Πρόσβασης
Θέσπιση και τήρηση κανόνων αναφοράς στο
δημιουργό
Δημιουργία Δημόσιου Τομέα (Public Domain) με
ελεύθερα προσβάσιμα έργα
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

44. Μέσα επίτευξης Ανοικτής Πρόσβασης
Δικαίωμα Αυτοαρχειοθέτησης (open access
self-archiving).
Δημοσίευση σε αποθετήρια και περιοδικά
Ανοικτής Πρόσβασης (repositories, archives,
journals).
Ανάπτυξη μηχανισμών αξιολόγησης και
διασφάλισης ποιότητας.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

45. Αποθετήρια & Περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης
Περιοδικά
Εφαρμόζουν σύστημα ποιοτικού ελέγχου
Προσφέρουν δυνατότητα στους δημιουργούς
να διατηρούν τα πνευματικά δικαιώματά τους
Χρησιμοποιούν άδειες χρήσης ανοιχτού
περιεχομένου
Αποθετήρια
Θεματικά
Θεσμικά ή Ιδρυματικά
Blogs, Podcasting, Wiki
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

46. Άδειες Ανοικτού Περιεχομένου
Δίνουν στους χρήστες δικαίωμα αντιγραφής,
διανομής, τροποποίησης, παρουσίασης και
δημιουργίας παράγωγων έργων.
Ορίζουν με σαφήνεια αναφορά στον αρχικό
δημιουργό του έργου.
Περιλαμβάνουν διατάξεις για εμπορική και μη
εμπορική χρήση ενός έργου.
Διασφαλίζουν τη συμμετοχή της κοινότητας
στην ανάπτυξη και διανομή του περιεχομένου.
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

47. Ερωτήματα
1.
Οι άδειες Creative Commons κατοχυρώνουν
πνευματική ιδιοκτησία επί του έργου;
2.
Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να ισχύουν ώστε
ένα προστατευμένο έργο να διατεθεί υπό
συνθήκες ανοικτής πρόσβασης;
3.
Πόσο σημαντική είναι η συναίνεση του
δημιουργού;
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

48. Ερωτήματα
4.
Ποια έργα μπορούν ν’ αδειοδοτηθούν με Creative
Commons;
Έργα που διατίθενται online & offline:
Γραπτά κείμενα
Βιβλία
Ιστοσελίδες, ιστολόγια (blogs), wikis
Φωτογραφίες
Οπτικοακουστικά έργα
Καλλιτεχνικά έργα
Εκπαιδευτικά έργα
...δηλαδή…
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

49. Ερωτήματα
a.
b.
c.
d.
e.
f.
Διδακτορικές διατριβές, διπλωματικές εργασίες
Εργασίες σεμιναρίων και υλικό που δημιουργείται
κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας,
άρθρα ή μελέτες του ερευνητικού και διδακτικού
προσωπικού
Πρακτικά συνεδρίων, ημερίδων, επιστημονικών
ενώσεων
Έργα ολόκληρα ή τμήμα (sample) αυτών που
διατίθενται από τους εκδότες ή τους συγγραφείς για
συγκεκριμένο σκοπό (marketing & promotion)
Ιστοσελίδες, ιστολόγια (blogs), wikis
Εργασίες ή μελέτες που χρηματοδοτούνται από
ερευνητικά προγράμματα
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

50. Ερωτήματα
5.
Μπορεί ν’ αδειοδοτηθεί με Creative Commons
έργο που έχει περιέλθει στο Δημόσιο Τομέα
(Public Domain);
O Δημόσιος Τομέας αφορά σε έργα για τα
οποία η προστασία της πνευματικής
ιδιοκτησίας έχει λήξει
70 χρόνια από το θάνατο του δημιουργού
50 χρόνια από την τελευταία έκδοση
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

51. Υπηρεσίες διάθεσης Ανοικτού Περιεχομένου
1.
Εγκυκλοπαίδειες (π.χ. Wikipedia)
2.
Ομιλούντα βιβλία (π.χ. Librivox)
3.
Φωτογραφίες (π.χ. Flickr)
4.
Multimedia (π.χ. Clip Art Library)
5.
Εκπαιδευτικό & ερευνητικό υλικό (π.χ. PLoS,
OpenLearn, The MIT Open Courseware, St.
George’s University of London)
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

52. Παραδείγματα: ΝΗΜΕΡΤΗΣ
Σύστημα διαχείρισης διδακτορικών διατριβών και
μεταπτυχιακών εργασιών του Πανεπιστημίου Πατρών
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

53. Παραδείγματα: ΨΗΦΙΔΑ
Ψηφιακή βιβλιοθήκη & αποθετήριο του Πανεπιστημίου
Μακεδονίας
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

54. Παραδείγματα: LIBRIVOX
Ψηφιακή βιβλιοθήκη με ομιλούντα βιβλία
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

55. Παραδείγματα: BERKLEE SHARES
Ψηφιακή βιβλιοθήκη μουσικής και μουσικών μαθημάτων
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

56. Παραδείγματα: PUBLIC LIBRARY OF SCIENCE
Ψηφιακή βιβλιοθήκη επιστημονικών και ιατρικών έργων
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

57. Παραδείγματα: CLINICAL SKILLS ONLINE
Ψηφιακή βιβλιοθήκη και e-Learning εφαρμογή έργων
ιατρικής, οδοντιατρικής, κτηνιατρικής επιστήμης
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

58. Παραδείγματα: THE MIT OPECOURSEWARE
Ψηφιακή βιβλιοθήκη και e-Learning εφαρμογή
πτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων του MIT
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

59. Παραδείγματα: THE OPEN CLIP ART LIBRARY
Ψηφιακή βιβλιοθήκη γραφικών
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr

60. Άδειες Creative Commons έκδοση 3.0 Ελλάδα
και Πανεπιστημιακές Βιβλιοθήκες
Σας ευχαριστούμε!
Αυτή η εισήγηση είναι διαθέσιμη στο Bulletin Βoard του URL:
http://www.marinos.com.gr
∆ιονυσία Καλλινίκου, Μαρίνος Παπαδόπουλος, Βασιλική Στρακαντούνα | URL: www.marinos.com.gr