1. 1. ΣΑ ΑΙΣΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΦΟΡΜΕ΢ ΣΟΤ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗ΢ΙΑΚΟΤ
ΠΟΛΕΜΟΤ
Ο ΑΡΧΙΔΑΜΕΙΟ΢ ΠΟΛΕΜΟ΢ (431- 421 π.Χ.)
ΗΓΕΜΟΝΙΚΟΙ
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΙ ΚΑΙ
ΚΑΜΨΗ ΤΩΝ
ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
(431-362 π.Χ.)
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

2. Από τον Πελοποννηςιακό πόλεμο (431-404 π.Χ.) ςτη
μάχη τησ Μαντίνειασ (362 π.Χ.)
Η περύοδοσ αυτό, που
αρχύζει με τον
Πελοποννηςιακό πόλεμο
και τελειώνει με τη μϊχη
ςτη Μαντύνεια, βλϋπει
και τισ τρεισ μεγϊλεσ
ελληνικϋσ πόλεισ (Αθόνα,
Σπϊρτη, Θόβα) να
οδηγούνται ςε μια
αναπότρεπτη παρακμό.
Την πορεία των γεγονότων την
πληροφορούμαςτε από τουσ
αρχαίουσ ιςτορικούσ.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

3. Θουκυδίδησ
(460;-400;π.Χ.)
«Ιςτορύα» ό
«Συγγραφό»
(μεταγενϋςτεροι
τύτλοι) από το 431
π.Χ. ωσ το 411 π.Χ.
Κύρια πηγό του
Πελοποννηςιακού
πολϋμου
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

4. Ξενοφϊν
(427-355 π.Χ.)
«Ελληνικά»
από το 411 π.Χ. ωσ το
362 π.Χ.
Δευτερεύουςεσ Πηγϋσ:
 «Κύρου Ανάβαςισ»
«Αγηςίλαοσ»
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

5. Πλοφταρχοσ
«Βύοι»
(Νικύασ,
Αλκιβιϊδησ,
Λύςανδροσ,
Πελοπύδασ)
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

6.  Σα αίτια 
α. Αύξηςη τησ αθηναώκόσ δύναμησπλόρησ κυριαρχύα ςτο Αιγαύο
(ϋλεγχοσ εμπορικών δρόμων)
β. Αθηναώκϋσ βλϋψεισ για επϋκταςη
ςτη Δύςη (Ιόνιο- Αδριατικό) που
εύναι ςτη ςφαύρα οικονομικόσ
επιρροόσ των Κορινθύων,
ςυμμϊχων των Σπαρτιατών
γ. Πολιτειακό διαφορϊ μεταξύ
Αθόνασ (ανοικτό και
δημοκρατικό) και Σπϊρτησ
(κλειςτό και αριςτοκρατικό).
Η ςύγκρουςη, η οποία
υποδαυλίζεται από τουσ
Κορίνθιουσ, είναι αναπόφευκτη.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

7.  Οι αφορμζσ 
 433 π.Χ.: Ανϊμειξη των
Αθηναύων ςτη διαμϊχη
Κϋρκυρασ (αποικύα τησ
Κορύνθου αλλϊ ςύμμαχοσ τησ
Αθόνασ) και Κορύνθου για την
Επύδαμνο (αποικύα των
Κερκυραύων-Δυρρϊχιο τησ
ςημερινόσ Αλβανύασ).
 432 π.Χ.: Οι Κορύνθιοι ωθούν
ςε αποςταςύα από την
Αθηναώκό ςυμμαχύα την
Ποτύδαια (κορινθιακό αποικύα
αλλϊ ςύμμαχοσ τησ Αθόνασ ).
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

8.  Οι αφορμζσ 
 432 π.Χ.: Αντύποινα των
Αθηναύων κατϊ των
Μεγϊρων, ςυμμϊχων των
Σπαρτιατών ( Κατϊ
Μεγαρϋων ψόφιςμα)
 απαγορεύτηκε η διϊθεςη
μεγαρικών προώόντων ςτην
αγορϊ των Αθηνών
 απαγορεύτηκε η χρόςη
λιμανιών τησ Αθηναώκόσ
ςυμμαχύασ
 παραβύαςη των όρων τησ
Τριακονταετούσ Ειρόνησ
(Τριακοντούτεισ ςπονδαύ
446 π.Χ.)
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

9. Διπλωματικζσ εξελίξεισ
 Οκτώβριοσ 432 π.Χ. :Συνϋδριο
ςτη Σπϊρτη .
 Πύεςη Μεγαρϋων και Κορινθύων
για ανϊληψη ςτρατιωτικόσ
δρϊςησ.
 Επικρϊτηςη φιλοπόλεμησ
ςπαρτιατικόσ μερύδασ.
 Διαπραγματεύςεισ Αθόνασ-
Σπϊρτησ.
 Απαιτόςεισ των Σπαρτιατών :
 να αρθεύ το Μεγαρικό ψόφιςμα,
 να εξοριςτούν οι Αλκμεωνύδεσ,
 να αποδώςουν ςτουσ ςυμμϊχουσ
την αυτονομύα τουσ)
Οι απαιτήςεισ κρίνονται υπερβολικέσ
και απορρίπτονται
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

10. Φάςεισ του πολζμου
431 π.Χ.:
 Αρχύζουν οι εχθροπραξύεσ
 Ο πόλεμοσ κρϊτηςε , με
μικρϋσ διακοπϋσ, 27 χρόνια
(3 φϊςεισ)
α) Αρχιδϊμειοσ πόλεμοσ
(431-421 π.Χ.)
β) Σικελικό εκςτρατεύα
(415-413 π.Χ.)
γ) Δεκελεικόσ πόλεμοσ
(413-404 π.Χ.)
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

11. Αρχιδάμειοσ πόλεμοσ
(431-421 π.Χ.)
Σα πρώτα ζτη του πολζμου
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

12. Η ΣΕΛΕΤΣΑΙΑ ΕΤΚΑΙΡΙΑ
ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΠΟΣΡΟΠΗ ΣΟΤ ΠΟΛΕΜΟΤ
Έδιωξαν, λοιπόν, το Μελόςιππο χωρύσ να τον ακούςουν και διϋταξαν να βγει
αυθημερόν από τα ςύνορα τησ Αττικόσ. Πρόςθεςαν ότι από τότε κι ύςτερα θα
μπορούν οι Λακεδαιμόνιοι, αν θϋλουν, να ςτϋλνουν πρϋςβεισ μόνο αν αποςυρθούν
ςτο ϋδαφόσ τουσ. Έςτειλαν και φρουρούσ με τον Μελόςιππο, ώςτε να μην
επικοινωνόςει με κανϋναν. Όταν ϋφθαςε ςτα ςύνορα κι ϋπρεπε να χωριςτεύ απ’
τουσ ςυνοδούσ, πριν ξεκινόςει, γύριςε και εύπε τα λύγα αυτϊ λόγια: «Η μϋρα η
ςημερινό εύναι αρχό μεγϊλων κακών για τουσ Έλληνεσ». Όταν ϋφταςε ςτο
ςτρατόπεδο και ο Αρχύδαμοσ ϋμαθε ότι οι Αθηναύοι δεν εύχαν καμύα πρόθεςη να
φανούν υποχωρητικού, ςόκωςε το ςτρατόπεδο και προχώρηςε ςτο ϋδαφόσ τουσ.
Θουκυδίδησ, Ιςτορία, Β, 12 (μετ. Άγγ. Βλάχου)
1. Λαμβϊνοντασ υπόψη τα αύτια του πολϋμου και τισ πληροφορύεσ που αντλεύτε από
το παρϊθεμα ςκεφτεύτε αν όταν , κατϊ τη γνώμη ςασ, εφικτό να αποφευχθεύ ο
πόλεμοσ; Εϊν ναι, με ποιον τρόπο; Εϊν όχι, γιατύ;
2. Οι Αθηναύοι διώχνουν το Μελόςιππο, χωρύσ να τον ακούςουν. Προςπαθόςτε να
ερμηνεύςετε αυτό τουσ την αντύδραςη.
3. «Η μϋρα η ςημερινό εύναι αρχό μεγϊλων κακών για τουσ Έλληνεσ». Δικαιώθηκε ο
Μελόςιπποσ ςτην πρόβλεψό του;
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

13. Σύνθημα των Σπαρτιατών:
απελευθζρωςη των Ελλήνων από την Αθηναϊκή κυριαρχία
Σκοπός:
η προςζλκυςη των δυςαρεςτημζνων ςυμμάχων των Αθηναίων
431 π.Χ. (ϊνοιξη):
 Ειςβολό των Θηβαύων ςτισ
Πλαταιϋσ (ςύμμαχοσ Αθόνασ).
 Ο πελοποννηςιακόσ ςτρατόσ, με
αρχηγό τον Σπαρτιϊτη βαςιλιϊ
Αρχύδαμο, λεηλατεύ την
ύπαιθρο τησ Αττικόσ
 Ο πληθυςμόσ καταφεύγει ςτα
Μακρϊ τεύχη.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

14. ΟΙ ΑΘΗΝΑΙΟΙ,ΜΕ ΘΛΙΨΗ, ΕΓΚΑΣΑΛΕΙΠΟΤΝ ΣΟΤ΢ ΑΓΡΟΤ΢ ΣΟΤ΢
 Οι Αθηναύοι, λοιπόν, εύχαν ζόςει για πολλούσ αιώνεσ ςτην ύπαιθρο, ςε
αυτόνομουσ οικιςμούσ. Αλλϊ και όταν ακόμη οργανώθηκαν ςε μύα μόνη
πολιτεύα, εξακολούθηςαν, και οι παλιότεροι και οι νεότεροι, μϋχρι του
πολϋμου αυτού να ζουν ςτην ύπαιθρο, όπου και εύχαν γεννηθεύ. Γι’ αυτό
και δυςφορούςαν με την μετοικεςύα αυτό και, μϊλιςτα, επειδό μόνον τουσ
τελευταύουσ καιρούσ εύχαν ςυνϋλθει από τισ ζημιϋσ που εύχαν πϊθει ςτα
μηδικϊ. Με θλύψη βαριϊ εγκαταλεύπαν τα ςπύτια τουσ και τουσ ναούσ τουσ
που όςαν, από τα αρχαύα χρόνια, πατροπαρϊδοτη κληρονομιϊ τουσ κι
ϋπρεπε τώρα ν’ αλλϊξουν τρόπο ζωόσ. Εύχαν ο καθϋνασ το αύςθημα ότι
εγκατϋλειπε την πραγματικό του πατρύδα.
Θουκυδίδησ, Ιςτορία, Β, 16 (μετ. Άγγ. Βλάχου)
1. Σε ποιο γεγονόσ αναφϋρεται το παρϊθεμα;
2. Πότε και από ποιον οργανώθηκαν οι Αθηναύοι ςε «μύα μόνη πολιτεύα»;
3. Ποιεσ εύναι οι ςυνϋπειεσ των πολεμικών ςυγκρούςεων για τουσ αγρότεσ;
4. Πώσ φαντϊζεςτε ότι θα όταν πλϋον η ζωό των αγροτών μϋςα ςτα τεύχη;
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

15. 430 π.Χ.: επιδημία πλήττει την Αθήνα
χάνεται το1/3 του πληθυςμοφ





429 π.Χ :
Υποκύπτει ςτη νόςο και ο
Περικλόσ.
Τον διαδϋχονται ςτην
πολιτικό ηγεςύα οι
δημαγωγού.
Πύεςη ςτουσ ςυμμϊχουσ για
οικονομικό ενύςχυςη
(τριπλαςιαςμόσ των φόρων).
428 π.Χ.:
Αποςταςύα τησ Λϋςβου από
την Αθηναώκό ςυμμαχύα.
Καταπνύγεται με αγριότητα.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

16. 425 π.Χ. :
κατάληψη τησ νήςου ΢φακτηρίασ από τουσ Αθηναίουσ και
ςφλληψη πολλϊν Σπαρτιατϊν
 Η Σπϊρτη ζητϊ ειρόνη με
ςκοπό την απελευθϋρωςη
των αιχμαλώτων.
 Οι Αθηναύοι απορρύπτουν την
πρόταςη.
424 π.Χ.:
 Οι Σπαρτιϊτεσ μεταφϋρουν
τον πόλεμο ςτη Μακεδονύα.
 Ο Σπαρτιϊτησ ςτρατηγόσ
Βραςύδασ καταλαμβϊνει την
Αμφύπολη (Αθηναώκό
αποικύα).
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

17. 422 π.Χ.:
οι Αθηναίοι ςτζλνουν ςτρατό ςτην Αμφίπολη με
επικεφαλήσ τον δημαγωγό Κλζωνα
 Αμφύρροπη μϊχη, ςκοτώνονται και
ο Βραςύδασ και ο Κλϋων
 Άμεςο αποτϋλεςμα
τερματιςμόσ του πολϋμου
421 π.Χ.:
 Νικύειοσ Ειρόνη (για 50 χρόνια)πρωταγωνιςτόσ, ο αρχηγόσ του
αριςτοκρατικού κόμματοσ, Νικύασ
Θουκυδύδησ: «ύποπτοσ ανακωχό»
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr

18. Ο ΘΟΤΚΤΔΙΔΗ΢ ΢ΚΙΑΓΡΑΦΕΙ ΣΟΝ ΟΛΕΘΡΟ ΣΟΤ ΠΟΛΕΜΟΤ
Απ’ όλα τα προηγούμενα πολεμικϊ γεγονότα, το μεγαλύτερο όταν ο
Περςικόσ πόλεμοσ, ο οπούοσ τερματύςτηκε με δύο ναυμαχύεσ και δύο
μϊχεσ, ενώ ο ςημερινόσ πόλεμοσ κρϊτηςε πϊρα πολλϊ χρόνια και
προκϊλεςε τόςεσ ςυμφορϋσ ςτην Ελλϊδα, όςεσ δεν εύχε ποτϋ πϊθει ςε
ανϊλογο χρονικό διϊςτημα. Ποτϋ ϊλλοτε δεν κυριεύτηκαν και δεν
καταςτρϊφηκαν τόςεσ πολιτεύεσ, εύτε από βαρβϊρουσ εύτε από Έλληνεσ
που πολεμούςαν μεταξύ τουσ. Σε πολλϋσ, μϊλιςτα, πολιτεύεσ, αφού
καταςτρϊφηκαν, εγκαταςτϊθηκε καινούργιοσ πληθυςμόσ. Ποτϋ ϊλλοτε
δεν ϋγιναν τόςεσ εξορύεσ και δε ςκοτώθηκαν τόςοι ϊνθρωποι, εύτε ςτον
πόλεμο, εύτε ς’ εμφυλύουσ ςπαραγμούσ.
Θουκυδίδησ, Ιςτορία, Α, 23 (μετ. Άγγ. Βλάχου)
1. Ποιεσ όταν, κατϊ τη γνώμη ςασ, οι δύο ςημαντικότερεσ μϊχεσ και
ναυμαχύεσ των Περςικών πολϋμων ςτισ οπούεσ αναφϋρεται ο Θουκυδύδησ.
Τεκμηριώςτε την επιλογό ςασ.
2. Ποιεσ όταν οι ςυνϋπειεσ του εμφύλιου πολϋμου για τισ ελληνικϋσ πόλεισ;
Να τισ ςυγκρύνετε με αυτϋσ των περςικών πολϋμων.
Χιωτϋρη Κατερύνα- 1ο Γυμνϊςιο Κοζϊνησ
(Βαλταδώρειο) katchiot.blogspot.gr