1. Yrd.Doç.Dr. Ayşegül İŞLER
Akdeniz Üniversitesi Antalya Sağlık Yüksekokulu
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği AD.

2.  Enteral Beslenme Nedir?
 Enteral Beslenmede Bebeğe Verilecek Besinler Nelerdir?
 Enteral Beslenme Yöntemleri Nelerdir?
 Minimal Enteral Beslenme (Trofik Beslenme) Nedir?
 Enteral Beslenmede Hemşirelik Yaklaşımı Nasıl Olmalıdır?

3. Enteral ve/veya Parenteral yolla sağlanır.
sindirim sisteminin hiç kullanılamadığı durumlarda
beslenme desteği
Oral beslenme ile gereksinimlerin yeterli olarak
karşılanamadığı ya da

4. TPN’ ye tercih edilen, son yıllarda önemi
kanıtlanmış bir nütrisyonel tedavi uygulamasıdır.
daha fizyolojik, ekonomik, güvenli ve kolay
uygulanabilir olması nedeniyle
Enteral beslenme;

5. TPN santral venöz kateter ile uygulandığında
yaklaşık %5 oranında görülen ağır
komplikasyon riski, enteral beslenme
uygulamasında görülmemektedir.

6. 1. Kendi Annesinin Sütü
2. Zenginleştirilmiş Anne Sütü
3. Donör Sütü (Pastörize edilmiş)
4. Enteral Diyet Formulaları

7.  Kolay sindirilen,
 üstün immünolojik ve
 NEK’ten koruyucu,
 kognitif fonksiyonları artırıcı
etkilerinin yanı sıra
 anne-bebek bağının kurulabilmesi
amacıyla tüm bebekler için anne
sütü, en ideal besindir.
Kendi Annesinin Sütü

8.  Prematüre bebekler kendi annelerinin sütleri ile daha hızlı
büyürler.
 AS. özellikle ilk iki hafta hatta 1 ay süresince kolostral
özelliğini sürdürür ve
 daha çok kalori, yağ, protein ve sodyumun yanı sıra
yüksek düzeyde Ig A içerir.
 Yüksek yağ içeriği sayesinde, sınırlı mide kapasitesi olan
yenidoğana daha az hacimde, daha fazla kalori verilebilir.
Kendi Annesinin Sütü

9. Sadece anne sütü ile beslenen
çok düşük doğum tartılı
bebekler;
 osteopeni,
 hipoalbüminemi,
 yavaş tartı alımı açısından risk
altındadır.

10. Anne sütünü zenginleştirmek amacıyla;
 glikoz polimerleri
 protein
 sodyum
 kalsiyum
 fosfor
 çinko
 magnezyum
 A,C,E,K vitaminleri eklenmelidir.

11.  Güçlendirilmiş anne sütü alan bebeklerde daha hızlı
büyüme ve daha fazla kalsiyum ve fosfor retansiyonu
olur.
 Eklemelerin bebek taburcu edilinceye veya memeden
emme başlayıncaya kadar yapılması önerilmekle birlikte
6-9 aya kadar suplemente edilmiş anne sütü alan bebekler
çok daha iyi gelişme ve kemik mineralizasyonu
gösterirler.

12.  Formulalar yaş gruplarına göre tasarlanmıştır.
 Prematüre mamaları bebeklerin özel
ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanmışlardır;
 Daha fazla kalori, daha yüksek protein,
vitamin ve mineral konsantrasyonu
içermektedir.

13.  Prematüre mamalarının kalori içeriği 65-80 kcal/kg
olarak değişmektedir.
 Bebek 2.5 kg olunca standart formulaya geçilirse de hızlı
büyümeleri nedeni ile prematüre bebeklerde standart
formulalardan daha yüksek protein ve enerji içeren bir
geçiş maması daha yararlı olabilir ve 9. aya kadar
kullanılabilir.

14.  bebeğin besin ve sıvı gereksinimleri,
 yaşı,
 aktivite düzeyi,
 kronik bir hastalığının varlığı,
 gastrointestinal fonksiyonu,
 besin inteloransı ve alerji vb. durumlar göz önünde
bulundurulmalı

15.  Formulaların bileşimleri dengeli olmalı,
 bebeğin gereksinimlerini karşılamalı,
 Uzun süre kullanıldığında metabolik
bozukluk yaratmamalı,
 beslenme eksikliği geliştirmemeli

16.  İçerik, günlük gereksinimlere uygun olmalı:
 Günlük enerjinin %15-20’i protein,
 %25-30’u yağ,
 %50-60’ı karbonhidrattan sağlanmalı
 Formulalar iyi tolere edilebilmeli,
 Sindirim sistemine yük oluşturmamalı

17.  Enteral beslenmede kullanılan ticari formüllerin hastane mutfağında
hazırlanan besinlere üstünlükleri vardır.
 Enteral verilmek amacıyla blender ile hazırlanan besinler genellikle
dengeli karışımlar değildir;
 Kalsiyum içerikleri yüksek, esansiyel amino asit oranları, vitamin,
özellikle tiyamin ve askorbik asit içerikleri düşüktür.
 Bu besinler uygulandığında ishal ile sık karşılaşılır, uzun süreli
kullanımda beslenme eksikliği bulguları gelişir.
 Ticari formüllerin geliştirilmesi ile bu sakıncalar önemli ölçüde
ortadan kaldırılmıştır.

18. Her bebek,
 gestasyonel yaşı,
 klinik durumu ve
 sağlık personelinin deneyimi göz önüne
alınarak ayrı ayrı değerlendirilmeli

19. Enteral Beslenme Yöntemleri
Oral
Kap ile
Gavaj
Ora/Nazogastrik Transpilorik Trofik

20.  >34. gestasyon haftası,
 Solunum: <60/dk
 emme ve yutma refleksinin koordine
olması,
 klinik tablonun stabil olması,
 apne,
 hipotermi,
 olmaması gerekir.

21.  Yenidoğanda sindirim işlevini
kolaylaştırır,
 Beslenmesini düzenlenmesine
yardım eder.
 Ebeveynlerin katılımı ile
yenidoğanın sosyal gelişimini
sağlar.

22.  Sistematik değerlendirme
 Bebek tolere ettikçe besin miktarı yavaş yavaş artırılır.
 Beslenme sırasında yenidoğan besinleri aspire etmemeli,
desatüre olmamalı ve apne-bradikardi gelişmemelidir.
 Besleme sırasında yakından izlenmeli
 Beslenme sonrası bebek sağ yan ve baş hafif yüksek
olarak yatırılmalıdır.

23. alamadıkları miktar, gavajla tamamlanır.
zaman zaman emerek beslenmeye alıştırılır ve
32-34. haftalarda klinik durumlarına göre
Ora Gastrik/Nazogastrik gavaj

24. güvenli bir yoldur.
oral beslenmeyi engelleyen durumlarda
solunum hızı yüksek (60-80/dk) veya
<34. gestasyon hafta,
Gavajla besleme;

25.  Enteral beslenme nazogastrik sonda ile ya da özellikle
solunum sıkıntısı olan bebeklerde oragastrik sonda ile
yapılır.
 NG yol tespit açısından daha emindir.
 Tüpün sık çıkarılıp takılması mukoza zedelenmesine
neden olur ve uygulama yenidoğan için stres vericidir.
 NG sondanın yerleştirilmesi sırasında solunum ile ilgili
sorunların oluştuğu, tüpün yerleştirilmesi ile dakikadaki
solunum sayısında ve tidal volümde düşme, oksijen
saturasyonunda azalma oluşabileceği belirtilmektedir.

26.  Yumuşak,
 fleksibl,
 küçük delikli poliüretan veya
 silikon-elastomer sondalar tercih
edilmeli
 İki-üç günde bir değiştirilmesi
gereken polivinilklorid sondalar
kısa süreli enteral beslenmede
uygundur .

27.  Gavaj ile besleme sırasında
yalancı emzik vermenin
yararlı olduğunu gösteren
çalışmalar vardır.
 Nonnütritif emme, 33. gebelik
haftasından sonra matür,
ritmik bir patern kazanır.

28.  Azalmış enerji harcaması nedeni ile artmış kilo alımı.
 Bu etkinin nedeni, bebeği sakinleştirmesi, stresi
azaltması, aktiviteyi azaltması ve oksijenlenmeyi
artırmasıdır.
 Emme refleksinin matürasyonunun hızlanması ve emerek
beslemeye geçiş zamanının hızlanmasıdır.

29. Gavajla
beslenme
bolus şeklinde
(aralıklı ) sürekli perfüzyon
şeklinde (damla
damla)

30. Bolus şeklinde beslemede;
Besinler 2-3 saatte bir verilir.
Yer çekimi ile 20-25 dk. verilir.
Böylece gastrointestinal yola basınç önlenir
ve
midede biriken gazın çıkmasına yardımcı
olunur.

31.  Beslenme sırasında, besin
intoleransı ve
komplikasyonlar açısından
(oksijen desaturasyonu,
kusma, bradikardi, apne vb)
gözlenmelidir.

32.  Yüksek enerjili besinler daha iyi tolere
edilir.
 Sıvı ve kalori yönetimi en doğru şekilde
kontrol edilir.
 Besin öğelerinin utilizasyonu artar.
 Metabolik komplikasyonlar azalır.
 Bu nedenle sürekli perfüzyon şeklinde
beslenme en güvenilir yoldur.

33.  Özellikle enflamatuar
bağırsak hastalıkları, kısa
bağırsak sendromu ve
radyasyon enteritinde bu
yol seçilmelidir.

34. Sürekli gavajla beslemede; besinler 4 saatlik olarak
aseptik koşullarda hazırlanmalı,
uygun infüzyon pompası ile verilmeli
Küçük ve ekonomik olması nedeniyle enjektör
şeklindeki infüzyon pompaları kullanılabilir.

35. İnfüzyon pompasının sondası her 4 saatte bir değiştirilmeli
Pompanın hızı yenidoğana uygun ayarlanır.
Saatlik verilecek miktar kaydedilir.
Beslenmeye intölerans geliştiğini gösteren hiçbir belirti yoksa
beslenmeye devam edilir.

36. Karında distansiyon varsa yenidoğanda ajitasyon
durumu artar.
Karın çevresi ölçümü yapılır ve önceki ölçümlerle
karşılaştırılarak değerlendirilir.
Bağırsak sesleri dinlenir.
Bağırsak seslerinde artma besine intölerans belirtisidir.

37.  Çok küçük bebeklerin bile gavajla besleme sırasında kanguru
bakımı yapılarak emzirmenin erken başlatılabilmesi
mümkündür.

38.  Prematürite veya acil sorunlar nedeniyle
memeden emmenin mümkün olmadığı ilk
günlerde elektrikli pompa ile her iki göğüs
eş zamanlı olarak günde 6-10 kez sağılır.
 Sağmaya başlamadan önce ılık elle masaj,
ılık nemli ped uygulaması, galaktogoglar
önerilebilir.
 Ememeyen bebeğe süt tercihen sağılır
sağılmaz sonda ile verilir.

39. Gavajla beslemede
yenidoğan hemşiresi her
beslenme öncesi rezidü
kontrolü yapmalıdır.
Küçük miktarlardaki
rezidü geri verilir ve bir
sonraki öğünden o
miktar azaltılır.
Rezidü miktarı
verilenin ½’sinden
fazla ise beslenme
atlanır.
Israr eden rezidü NEK
yönünden uyarıcıdır.
Kuşkulu NEK’te
beslenmeye 3 gün ara
verilir.

40. Beslenme
sonrası
bebeğin
gazı
çıkarılır
Baş 30º
olacak
şekilde
yatırılır.
Yalancı
emzik ile
oral
beslemeye
erken
geçiş
sağlanır
Sondadan
steril su
geçirilir
ve uç
kısmı
kapatılır.

41. Az miktarda besin sürekli olarak duedonum veya
jejenuma verilir.
Besinler, pilor sfinkterinin ilerisine verildiği için aspirasyon
riski azdır.
GÖR, nazal CPAP’lı yenidoğanlarda aspirasyon riski yüksek
olduğundan önerilmektedir.
Ancak mide enzimleri sindirim işlemine katılamadığından
sık dışkılama sonucunda yağ ve potasyum kaybı fazladır.

42.  >30. gebelik haftasında denenebilir.
 Bebeğin uyanık ve emmeye istekli olduğu
dönemde bir elle başı alttan desteklenir,
diğer elle fincan içindeki süt dudağına
değdirilerek dili ile alması sağlanır.
 Dezavantajı; ağız kenarına taşan süt
kaybı ve süt ağıza boşaltılırsa aspirasyon
riskidir.

43. Avantajları
 Enerji harcanımı azaltılır.
 Nazo-oragastrik beslenme süresi azalır.
 Oral tecrübe kazanılır;
 yutma, soluk alma koordinasyonu gavaj
ile beslemeye göre daha çabuk gelişir.
 Lingual lipaz devreye gireceğinden yağ
sindirimi daha iyi olur.

44. Minimal Enteral
Besleme
(Trofik Besleme)
Düşük kalori ve
küçük miktardaki
enteral
beslenmedir.
Uzun süren TPN,
kolestatik sarılık,
raşitizm ve sepsis
riski

45.  Bu nedenle TPN ile beraber normal gastrointestinal
yapı ve bütünlük için doğumdan hemen sonra,
 küçük miktarlarda (2-8 ml/gün) trofik beslenmeye
başlanmalıdır.

46. Preterm bebek için uzun süreli
avantajları var.
Trofik besleme ile parenteral
beslenme aynı anda uygulanmaktadır.

47. Parenteral besleme besin
gereksinimlerini karşılamak için yapılır,
Trofik besleme besin gereksinimlerini
karşılamaz ancak küçük miktarda besin
verilerek bağırsakların gelişimsel
fonksiyonu sağlanır.

48. Daha erken tam enteral beslenme,
Daha az beslenme intoleransı,
Daha hızlı kilo alımı,
Daha az fototerapi gereksinimi,
Daha az metabolik kemik hastalığı,
Daha erken anne memesine geçiş bildirilmiştir.
NEK insidansında artış gösterilememiştir.
Mishra S, et al (2008). Minimal enteral nutrition. AIIMs-NICU Protocols.
www.newbornwhocc.org

49. Enteral besleme sırasında bağırsak
sesleri dinlenmeli,
dışkılama sıklığı izlenmeli ve
karın çevresi ölçülerek enteral
beslemeye devam edilip
edilmeyeceğine karar verilmelidir.

50. Sabrınız için teşekkürler…