1. T.C.
İZMİR VALİLİĞİ
İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ
ALKOL VE MADDE BAĞIMLILIĞI
EĞİTİM PROGRAMI
Öfke ve Stresle Başa ÇıkmaÖfke ve Stresle Başa Çıkma
( ÖZEL EĞİTİM REHBERLİK VE DANIŞMA HİZMETLERİ BÖLÜMÜ )
15-19 MART 2004
HASAN SAĞLAM ÖĞRETMENEVİ - İZMİR

2. Öfke ve Stresle Başa ÇıkmaÖfke ve Stresle Başa Çıkma
EGEBAMEGEBAM
Uzm. Dr. Zeki YÜNCÜUzm. Dr. Zeki YÜNCÜ
Prof. Dr. Cahide AYDINProf. Dr. Cahide AYDIN

3. Temel DuygularTemel Duygular
Bilişsel faaliyetlere eşlik edenBilişsel faaliyetlere eşlik eden
4 temel duygudurum4 temel duygudurum
 Keder:Keder: kayıp sonrasıkayıp sonrası
Geri çekilmeGeri çekilme
Hayal kırıklığıHayal kırıklığı
 Sevinç, kıvanç:Sevinç, kıvanç: kazanç sonrasıkazanç sonrası
Amaca gidişi güçlendirirAmaca gidişi güçlendirir
 Kaygı:Kaygı:Kendine yönelik bir saldırı sonrasıKendine yönelik bir saldırı sonrası
Geri çekilmeGeri çekilme
DeğersizleştirmeDeğersizleştirme
 Öfke:Öfke: davranışa karşı savunmasal bir tepkidavranışa karşı savunmasal bir tepki

4. ÖFKEÖFKE
 Karşılaşılan davranışa tepki olarak ortayaKarşılaşılan davranışa tepki olarak ortaya
konan savunmasal bir tepkidir.konan savunmasal bir tepkidir.
 Kendini korumaya yönelik olarak agresifKendini korumaya yönelik olarak agresif
davranış ve karşı atağa geçmedir.davranış ve karşı atağa geçmedir.
 Öfke az yada çokÖfke az yada çok hepimizdehepimizde olan birolan bir
duygudur.duygudur.

5. BUNALTI ve KAYGIBUNALTI ve KAYGI
 Gerçekleşebilecek hoş olmayan olaylarınGerçekleşebilecek hoş olmayan olayların
beklentisinin verdiği huzursuzlukbeklentisinin verdiği huzursuzluk
 Kaygı doğuran durumlar yaşla birlikteKaygı doğuran durumlar yaşla birlikte
değişirdeğişir (Piaget)(Piaget)
 Erken çocukluk (Erken çocukluk ( hayvan, karanlık, hayali yaratıklar)hayvan, karanlık, hayali yaratıklar)
 Geç çocukluk (Geç çocukluk ( Başarı korkusu)Başarı korkusu)
 Erken ergenlik (Erken ergenlik ( sosyal ve kişilerarası)sosyal ve kişilerarası)

6. BUNALTI ve KAYGIBUNALTI ve KAYGI
 Bilişsel gelişim kuramı çocuklardaki bunaltıBilişsel gelişim kuramı çocuklardaki bunaltı
kuramını etkilemiştir.kuramını etkilemiştir.
 Çocuk kendi çevresiyle ilgili deneyimler hakkındaÇocuk kendi çevresiyle ilgili deneyimler hakkında
zamanla artan dengeli ve örgütlenmiş bilişselzamanla artan dengeli ve örgütlenmiş bilişsel
temalar yada temsilciler geliştirir.temalar yada temsilciler geliştirir.
 Bunaltı belirtileri bilişsel çarpıtmaların işleviBunaltı belirtileri bilişsel çarpıtmaların işlevi
olarak farklılık gösterir.olarak farklılık gösterir.
 Bunaltı şeması herhangi bir zorlanma ileBunaltı şeması herhangi bir zorlanma ile
tetikleninceye kadar gizli kalır.tetikleninceye kadar gizli kalır.

7. BUNALTI ve KAYGIBUNALTI ve KAYGI
Ne zaman hastalıktır?Ne zaman hastalıktır?
Bunaltı yaratan durum ortadan kalktıktanBunaltı yaratan durum ortadan kalktıktan
sonra çocuk yada genç kendinisonra çocuk yada genç kendini
toparlayabilmelidir.toparlayabilmelidir.
Örnek:Örnek:
((Arkadaşı ile küsen eden genç bunaltı yaşar.Arkadaşı ile küsen eden genç bunaltı yaşar.
Uygun bakım verilmişse bu sıkıntıyla başa çıkar.Uygun bakım verilmişse bu sıkıntıyla başa çıkar.
Yas süreci sonunda eski işlevselliğine geri döner)Yas süreci sonunda eski işlevselliğine geri döner)
 Patolojik kaygıdaPatolojik kaygıda
İşlevsellikte bozulmaİşlevsellikte bozulma
Şiddetin katılığıŞiddetin katılığı
Zorlanma derecesiZorlanma derecesi
(Miral ve ark)(Miral ve ark)

8. ENGELLENME ve ÇATIŞMAENGELLENME ve ÇATIŞMA
 Yaşam içinde kaçınılmazdır.Yaşam içinde kaçınılmazdır.
 Benliğin olgunlaşmasında ve gelişmesindeBenliğin olgunlaşmasında ve gelişmesinde
önemlidir.önemlidir.
– çatışmalı durumlarçatışmalı durumlar
– bunaltıya karşı savaşımbunaltıya karşı savaşım
 Benliğin dayanma gücü bir bakıma engellemelerleBenliğin dayanma gücü bir bakıma engellemelerle
karşılaşarak gelişir.karşılaşarak gelişir.

9. ENGELLENME ve ÇATIŞMAENGELLENME ve ÇATIŞMA
Her engellenme ve çatışma benlik gelişimi için olumluHer engellenme ve çatışma benlik gelişimi için olumlu
mudur?mudur?
Hayır!!Hayır!!
 Kimi durumlarda benliği etkileyen engelleme veKimi durumlarda benliği etkileyen engelleme ve
çatışmalar çok ağır ve örseleyici nitelikteçatışmalar çok ağır ve örseleyici nitelikte
olabilir.olabilir.
 Örselenme şiddeti her kişi için farklıdır.Örselenme şiddeti her kişi için farklıdır.
Savaş, göç, deprem herkes için şiddetlidir.Savaş, göç, deprem herkes için şiddetlidir.
Geçmiş yaşam deneyimleriGeçmiş yaşam deneyimleri
Organizmaya bağlı yapısal etkenlerOrganizmaya bağlı yapısal etkenler
Gelişme çağı: Örnek anne yitimiGelişme çağı: Örnek anne yitimi
Fiziksel, toplumsal ve ruhsal durum: Uzun süreFiziksel, toplumsal ve ruhsal durum: Uzun süre
yatalak olma, siperde bekleme vb.yatalak olma, siperde bekleme vb.

10. BENLİK ve ÖRSELENMEBENLİK ve ÖRSELENME
 BENLİK, ruhsal aygıtınBENLİK, ruhsal aygıtın
– özgül işlevler dizgesidir.özgül işlevler dizgesidir.
– Algılayan algıladıklarının bilincinde olanAlgılayan algıladıklarının bilincinde olan
– Gerçeği değerlendirme, savunma, ilişki kurmaGerçeği değerlendirme, savunma, ilişki kurma
fonksiyonları vardır.fonksiyonları vardır.
– Yürütme organıdır: devinim doyum yönetimYürütme organıdır: devinim doyum yönetim
 Temel hedef uyum ve düzendir.Temel hedef uyum ve düzendir.
 Şiddetli örselenmede benlik gelişimindeŞiddetli örselenmede benlik gelişiminde
YavaşlamaYavaşlama
SapmaSapma
DurmaDurma

11. BENLİK ve ÖRSELENMEBENLİK ve ÖRSELENME
 Kişinin kendini kanıtlaması ve varlığını savunmasıKişinin kendini kanıtlaması ve varlığını savunması
görevi benliğe düşer.görevi benliğe düşer.
 Benlik bu görevi dış uyaranları tanıyarak yaparBenlik bu görevi dış uyaranları tanıyarak yapar
 Uygun olanlara yaklaşır, uygun olmayanlardanUygun olanlara yaklaşır, uygun olmayanlardan
uzaklaşıruzaklaşır
 Çevreyi kendisine en yararlı olacak şekildeÇevreyi kendisine en yararlı olacak şekilde
biçimlendirir. Doyum için uygun zamanı beklerbiçimlendirir. Doyum için uygun zamanı bekler..

12. DOYUM ve DÜRTÜDOYUM ve DÜRTÜ
DürtüDürtü
Bir uyarılma ve gerginlik durumudur.Bir uyarılma ve gerginlik durumudur.
Değişmiş dengenin yeniden sağlanması çabasıdır.Değişmiş dengenin yeniden sağlanması çabasıdır.
(Freud)(Freud)
Anında doyum ve boşalım arayan tasarımsal birAnında doyum ve boşalım arayan tasarımsal bir
birimdir.birimdir.
 Bir güç ve enerji kaynağı olarak ruhsal olguların tümündeBir güç ve enerji kaynağı olarak ruhsal olguların tümünde
etkilidir.etkilidir.
 Tüm yaşam boyunca itkisel bir güç olarak etkinlikleriniTüm yaşam boyunca itkisel bir güç olarak etkinliklerini
sürdürürler.sürdürürler.
 Engellenerek amaçlarından uzaklaşabilir yada nesneleriniEngellenerek amaçlarından uzaklaşabilir yada nesnelerini
değiştirebilirler ancak yine de farklı doyum ve boşalım yollarıdeğiştirebilirler ancak yine de farklı doyum ve boşalım yolları
bulurlar.bulurlar.

13. LİBİDO ve SALDIRGANLIKLİBİDO ve SALDIRGANLIK
 LibidoLibido
– Yalnızca cinsellik değildir.Yalnızca cinsellik değildir.
– Yaratıcılık estetikYaratıcılık estetik
– YakınlıkYakınlık
 SaldırganlıkSaldırganlık
– UzaklaştırırUzaklaştırır
– YıkarYıkar
Bu iki dürtü zaman içinde bütünleşir. BuBu iki dürtü zaman içinde bütünleşir. Bu
nedenle en yoğun sevgide bir parçanedenle en yoğun sevgide bir parça
saldırganlık en saldırgan eylemde birsaldırganlık en saldırgan eylemde bir
parça sevgi bulunur.parça sevgi bulunur.

14. SALDIRGANLIKSALDIRGANLIK
 Saldırganlığın ruhsal gelişim sırasında olumluSaldırganlığın ruhsal gelişim sırasında olumlu
etkileri vardır.etkileri vardır.
 Kimliğin örgütlenmesindeKimliğin örgütlenmesinde
 Kişinin kendini kabul ettirmesindeKişinin kendini kabul ettirmesinde
 Rekabet çatışmalarındaRekabet çatışmalarında
 Bireysel sınırların gelişmesindeBireysel sınırların gelişmesinde
 Yaratıcı çalışmalardaYaratıcı çalışmalarda

15. KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİKAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ
 SöndürmeSöndürme
 Sistematik duyarsızlaştırmaSistematik duyarsızlaştırma
 Operan yöntemlerOperan yöntemler
 Model oluşturmaModel oluşturma
 Kendilik (Self) kontrolüKendilik (Self) kontrolü

16. KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİKAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ::
SöndürmeSöndürme
Bu yöntemle pekiştirilmiş bir davranış kısıtlanır.Bu yöntemle pekiştirilmiş bir davranış kısıtlanır.
Sonuç olarak o davranışın sıklığında azalma olur.Sonuç olarak o davranışın sıklığında azalma olur.
Söndürme bir davranışın sıklığı azaltmada yadaSöndürme bir davranışın sıklığı azaltmada yada
yok etmede etkili bir tekniktir. Davranışyok etmede etkili bir tekniktir. Davranış
üzerinde kademeli bir etkisi vardır.üzerinde kademeli bir etkisi vardır.
Çocuk yada genç için bunaltı yaratan durumlardanÇocuk yada genç için bunaltı yaratan durumlardan
kaçınma yerine zarar görmeden karşılaştırmakaçınma yerine zarar görmeden karşılaştırma
uygun olur.uygun olur.

17. KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:
Sistematik DuyarsızlaştırmaSistematik Duyarsızlaştırma
 Karşıt koşullandırmaKarşıt koşullandırma
 Bunaltı uyaran yanıta zıt ya da bu durumlaBunaltı uyaran yanıta zıt ya da bu durumla
uyuşmayan yanıt oluşturulur.uyuşmayan yanıt oluşturulur.

18. KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:
Operan YöntemlerOperan Yöntemler
Olumlu pekiştirme davranışsal girişimOlumlu pekiştirme davranışsal girişim
programlarında en sık kullanılan yöntemdir. Birprogramlarında en sık kullanılan yöntemdir. Bir
olumlu olay bir davranışı izler. Olumlu davranışınolumlu olay bir davranışı izler. Olumlu davranışın
sıklığı artarsa bu davranış yöntemi olumlusıklığı artarsa bu davranış yöntemi olumlu
pekiştirme olarak adlandırılır.pekiştirme olarak adlandırılır.

19. KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:
MModel Oluşturmaodel Oluşturma
Başkalarının davranışlarını gözleyerek ya da taklitBaşkalarının davranışlarını gözleyerek ya da taklit
ederek öğrenme çocukta ya da gençteederek öğrenme çocukta ya da gençte
davranışların kazanılmasında önemli birdavranışların kazanılmasında önemli bir
yöntemdir.yöntemdir.
– Canlı modelCanlı model
– Sembolik modelSembolik model
– Paylaşan katılan modelPaylaşan katılan model

20. KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:KAYGI GİDERME YÖNTEMLERİ:
Kendilik KontrolüKendilik Kontrolü
Kendini yüreklendirme, yönlendirme,Kendini yüreklendirme, yönlendirme,
ödüllendirme gibi stratejilere dayanır. Buödüllendirme gibi stratejilere dayanır. Bu
yöntemim uygulanabilmesi için kişinin kendiyöntemim uygulanabilmesi için kişinin kendi
sorununu tanıması ve değişmeye motivasyonusorununu tanıması ve değişmeye motivasyonu
olması gerekir. Kendini yönlendirmede gerekliolması gerekir. Kendini yönlendirmede gerekli
motor-bilişsel yetenek, kişinin ne zaman nemotor-bilişsel yetenek, kişinin ne zaman ne
yapacağını bilmesi gerekir.yapacağını bilmesi gerekir.

21. STRESLE BAŞA ÇIKMASTRESLE BAŞA ÇIKMA
 Stres ya da gerginlikStres ya da gerginlik
denince nedenince ne
anlıyorsunuz?anlıyorsunuz?
Bütün insanlar bazBütün insanlar bazıı
durumlarda kendinidurumlarda kendini
gergin, sinirli,gergin, sinirli,
huzursuz vehuzursuz ve
endiendişşeli hisseder.eli hisseder.
Bu duygularBu duygular
genellikle hogenellikle hoşşaa
gitmeyen ve insangitmeyen ve insanıı
zorlayanzorlayan
duygulardırduygulardır

22. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
 Böyle durumlardaBöyle durumlarda
bedenimizde ne gibibedenimizde ne gibi
tepkiler olur?tepkiler olur?
KKalp atalp atışıışımmıız hz hıızlanzlanıırr
Ellerimiz titreyebilirEllerimiz titreyebilir
Mide gurultularMide gurultularıı olurolur
Ellerimiz terleyebilirEllerimiz terleyebilir
AAğığız kuruluz kuruluğğu olabiliru olabilir
Ses titremesi olabilirSes titremesi olabilir
KiKişşi dikkatinii dikkatini
toplayamayabilirtoplayamayabilir

23. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
Kendinizi hangiKendinizi hangi
durumlarda sdurumlarda sııkkııntntııllıı,,
huzursuzhuzursuz
hissediyorsunuz?hissediyorsunuz?
GördüGördüğğümüz gibiümüz gibi
herkesin kendiniherkesin kendini
huzursuz, shuzursuz, sııkkııntntııllıı
hissettiği durumlarhissettiği durumlar
var; bu çok normal.var; bu çok normal.
Bir de herkesiBir de herkesi
huzursuz edenhuzursuz eden
durumların farklıdurumların farklı
olduolduğğunu görüyoruz.unu görüyoruz.

24. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
Bunlar dBunlar dışıışında sizenda size
özel, stres yapanözel, stres yapan
durumlar var mdurumlar var mıı??
Bunları da gruplaBunları da grupla
paylapaylaşşmak istermak ister
misiniz?misiniz?

25. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
Herkes buHerkes bu
durumlarda farklıdurumlarda farklı
düdüşşünceler veünceler ve
yayaşşantılar içindeantılar içinde
olabilir. O anda neolabilir. O anda ne
gibi şeylergibi şeyler
hissediyorsunuz?hissediyorsunuz?
AklAklıınnıızdan nelerzdan neler
geçiyorgeçiyor

26. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
 Her insan sHer insan sııkkııntntıı ve huzursuzluk yave huzursuzluk yaşşadadığıığı
durumlarda, farkldurumlarda, farklıı tepkiler gösterir.tepkiler gösterir.
Bazı insanlar bu duruma tamamenBazı insanlar bu duruma tamamen
tepkisiz kaltepkisiz kalıır, hiçbirr, hiçbir şşey yapmaz.ey yapmaz.
Bazıları bu zor durumdan kaçar,Bazıları bu zor durumdan kaçar,
uzaklauzaklaşışırr..
 Bu durumlarda siz nasıl tepkilerBu durumlarda siz nasıl tepkiler
veriyorsunuz?veriyorsunuz?

27. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
Stresin yarattığıStresin yarattığı
gerginliktengerginlikten
kurtulmak içinkurtulmak için
nelerneler
yapıyorsunuz?yapıyorsunuz?
Bu durumdan bir süreBu durumdan bir süre
uzaklaşabilir, molauzaklaşabilir, mola
verebiliriz.verebiliriz.
Bu olayın bizim içinBu olayın bizim için
öneminin ne olduöneminin ne olduğğunauna
bakabiliriz, bazenbakabiliriz, bazen
önemli olmadönemli olmadığıığınana
karar veririz.karar veririz.
Gerçekten de biziGerçekten de bizi
huzursuz eden olaylarhuzursuz eden olaylar
bazen çok önemlibazen çok önemli
olmayabilir.olmayabilir.

28. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
SSııkkııntntııllıı olduğumuz zamanlar bedenimizin deolduğumuz zamanlar bedenimizin de
etkilendietkilendiğğini konuini konuşşmumuşştuk. Bu yüzden butuk. Bu yüzden bu
sıkıntıdan kurtulmak için bazı yöntemlersıkıntıdan kurtulmak için bazı yöntemler
uygulayabiliriz Bu yöntemlerden buygulayabiliriz Bu yöntemlerden biirrii de nefesde nefes
alma teknialma tekniğğidir. İidir. İyyi nefes burundan yavai nefes burundan yavaşçşçaa
alalıınan ve karnnan ve karnıınnıı içeriiçeri iiterek citerek ciğğerleri dolduranerleri dolduran
nefestir.nefestir. ŞŞimdi uygulayalım.imdi uygulayalım.

29. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
 Bir elinizi karnınızın altına,Bir elinizi karnınızın altına,
bir elinizi de göğsünüzünbir elinizi de göğsünüzün
üstüne koyun.üstüne koyun.
 Gözlerinizi kapayın ve nefesGözlerinizi kapayın ve nefes
alırken ciğerlerinizinalırken ciğerlerinizin
tümünü doldurmaya çalışın.tümünü doldurmaya çalışın.
 Bir iki saniye nefesiniziBir iki saniye nefesinizi
tutun ve daha sonratutun ve daha sonra
nefesinizi yavaşça boşlatın.nefesinizi yavaşça boşlatın.
 Eğer doğru nefes alırsanız,Eğer doğru nefes alırsanız,
karnınız hareket eder vekarnınız hareket eder ve
şişerek elinizi yukarı doğruşişerek elinizi yukarı doğru
kaldırır.kaldırır.
 Yeni nefes almadan önce deYeni nefes almadan önce de
bir iki saniye bekleyip aynıbir iki saniye bekleyip aynı
şekilde yavaşça nefes alıpşekilde yavaşça nefes alıp
bir süre tutup yavaşçabir süre tutup yavaşça
bırakın.bırakın.
 Bunu dört kez tekrarlayın.Bunu dört kez tekrarlayın.
 Derin bir nefes alın veDerin bir nefes alın ve
alırken içinizden 1’den 4’ealırken içinizden 1’den 4’e
kadar sayın.kadar sayın.
 Nefesinizi tutun ve yineNefesinizi tutun ve yine
içinizden 1’den 4’e kadariçinizden 1’den 4’e kadar
sayın.sayın.
 Nefesinizi yavaşça verirkenNefesinizi yavaşça verirken
1’den 8’e kadar sayın.1’den 8’e kadar sayın.
 Tüm alıştırmayı dört beşTüm alıştırmayı dört beş
kez tekrarlayabilirsiniz.kez tekrarlayabilirsiniz.

30. STRESLE BASTRESLE BAŞŞA ÇIKMAA ÇIKMA
Önümüzdeki iki gün boyunca sizi sÖnümüzdeki iki gün boyunca sizi sııkkııntntııya sokanya sokan
olaylar olabilir. Eolaylar olabilir. Eğğer böyle olaylarlaer böyle olaylarla
karkarşışılalaşışırsanrsanıız bugün konuz bugün konuşştuklartuklarıımızmızıı
uygulamaya çaluygulamaya çalışıışın. Bir sonra ki toplantn. Bir sonra ki toplantıımmıızdazda
bugün öbugün öğğrendiklerimizi günlük yarendiklerimizi günlük yaşşantantıımmıızda nezda ne
kadar uygulayabildikadar uygulayabildiğğimiz üzerine kimiz üzerine kıısa birsa bir
dedeğğerlendirme yapalerlendirme yapalıım.m.

31.
ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
ÖfkelendiÖfkelendiğğinizdeinizde
nelerneler
hissedersiniz?hissedersiniz?
 SinirlenirizSinirleniriz
 Yüzümüz kızarırYüzümüz kızarır
 Vücudumuz gerginleşirVücudumuz gerginleşir
 Nabzımız artarNabzımız artar
 TitrerizTitreriz
 Yumruklarımızı sıkarızYumruklarımızı sıkarız
 DiDişşlerimizi slerimizi sııkarkarıızz
 Madde kullanmakMadde kullanmak
isterizisteriz

32. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
En çok hangi durumdaEn çok hangi durumda
öfkelenirsiniz?öfkelenirsiniz?
En çok kimlereEn çok kimlere
öfkelenirsiniz?öfkelenirsiniz?

33. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
SizceSizce
hiç öfkelenmeyenhiç öfkelenmeyen
iinsan var mıdır?nsan var mıdır?
Hayır her insan öfkelenir.Hayır her insan öfkelenir.
Öfkeye kapılmak çok doÖfkeye kapılmak çok doğğalal
bir insan davranbir insan davranışıışıdır. Herdır. Her
insanın hayatında onuinsanın hayatında onu
öfkelendiren kiöfkelendiren kişşiler ve/veyailer ve/veya
olaylar olabilir. Fakat önemliolaylar olabilir. Fakat önemli
olan öfkemizi bize zararolan öfkemizi bize zarar
vermeden ifade edebilmevermeden ifade edebilme
şşeklimizdir.eklimizdir.

34. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
SizceSizce
öfkelenmekleöfkelenmekle
öfkeli tepkiöfkeli tepki
vermek aynıvermek aynı
şşey midir?ey midir?
HayHayıır. Aynr. Aynıı şşey deey değğildir. Her insanildir. Her insan
öfkelenebilir. Bu doöfkelenebilir. Bu doğğaldaldıır. Ancakr. Ancak
insanlar öfkelendiklerinde farklıinsanlar öfkelendiklerinde farklı
şekilde tepki verirler. Önemli olanşekilde tepki verirler. Önemli olan
öfkeliyken veya öfkelendiktenöfkeliyken veya öfkelendikten
sonra ki davransonra ki davranışış şşeklimizdir.eklimizdir.
Kimileri, kendilerine veKimileri, kendilerine ve
çevrelerine zarar vermemek içinçevrelerine zarar vermemek için
bir süre sakinleşmek için çababir süre sakinleşmek için çaba
harcarlar. Kimileriyse ani olarakharcarlar. Kimileriyse ani olarak
kkıırrııccıı ve sert davranve sert davranışışlardalarda
bulunurlar.bulunurlar.

35. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
Öfkeli tepkiye örnekÖfkeli tepkiye örnek
verebilir misiniz?verebilir misiniz?

36. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
Öfkeli tepki vermekÖfkeli tepki vermek
bizi nasıl bir durumabizi nasıl bir duruma
düdüşşürürürür??
 Toplumdan dToplumdan dışışlananlanan
 HakHaksısızz duruma düduruma düşşenen
 Madde kullananMadde kullanan
 ZayZayııff
 KaybedenKaybeden
 ÜzülenÜzülen

37. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ
KONTROLÜKONTROLÜ
Öfkeli tepkiÖfkeli tepki
veren insanveren insan
güçlü bir insangüçlü bir insan
mıdır?mıdır?
Bazı insanlar arasBazı insanlar arasıında yanlnda yanlışış birbir
inaninanışış vardır. Öfkelendivardır. Öfkelendiğğindeinde
şşiddetli tepki veren insanlariddetli tepki veren insanlarıınn
güçlü kigüçlü kişşiler olduklariler olduklarıı
düdüşşünülür. Oysa güçlü insanünülür. Oysa güçlü insan
nerede nasıl tepki vermesinerede nasıl tepki vermesi
gerektigerektiğğini bilen insandini bilen insandıır. Birr. Bir
eyleme kaeyleme kallkkışışmadan öncemadan önce
yapacayapacağığı hareketin sonuçlarhareketin sonuçlarıınnıı
önceden kestirebilen kiönceden kestirebilen kişşi güçlüi güçlü
insandinsandıır. Öfkelendir. Öfkelendiğğinde aniinde ani
tepki veren ise güçsüzdürtepki veren ise güçsüzdür

38. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
Öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz?Öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz?
Öfkeli tepki vererek baÖfkeli tepki vererek başşta kendimize zarar veriyoruz. Bazenta kendimize zarar veriyoruz. Bazen
çok küçükçok küçük şeşeyler karyler karşışıssıında bile çok öfkeli davrannda bile çok öfkeli davranışışlardalarda
bulunabiliyoruz. Bizi kbulunabiliyoruz. Bizi kıızdzdııran kiran kişşileri ve olaylarileri ve olaylarıı yokyok
etmemiz deetmemiz değğiişştirmemiz ve onlardan kaçmamız imkansız.tirmemiz ve onlardan kaçmamız imkansız.
OnlarOnlarıı dedeğişğiştiremeyecetiremeyeceğğimize göre öfkemizi kontrol altimize göre öfkemizi kontrol altıınana
almayalmayıı ööğğrenmeliyiz.renmeliyiz.
Harekete geçmeden önce bir trafik lambasHarekete geçmeden önce bir trafik lambasıınını
düdüşşünününün..
KKıırmrmıızzıı ışıışıkta ne yapılması gerekiyor?kta ne yapılması gerekiyor?
KKıırmrmıızzıı ışıışık durmamk durmamıızzıı hemen tepki vermememiz gerektihemen tepki vermememiz gerektiğğiniini
gösteriyorgösteriyor..

39. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
Öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz?Öfkemizi nasıl kontrol edebiliriz?
SarSarıı ışıışıkta ne yapılması gerekiyor?kta ne yapılması gerekiyor?
SarSarıı ışıışık biraz beklememiz yani düşünüp plan yapmamk biraz beklememiz yani düşünüp plan yapmamıızzıı,,
harekete geçmeden önce verebileceharekete geçmeden önce verebileceğğimiz en saimiz en sağğllııklklıı
tepkinin ne olacatepkinin ne olacağğına karar vermemiz için zaman gerektiına karar vermemiz için zaman gerektiğğiniini
gösteriyor.gösteriyor.
YeYeşşilil ışıışıkta ne yapkta ne yapıılmaslmasıı gerekiyor?gerekiyor?
YeYeşilşil ışıışık ise harekete geçmek için en uygun zamanık ise harekete geçmek için en uygun zamanı
belirtiyor. Kbelirtiyor. Kıırmrmıızzıı ve sarve sarıı ışıışıkta düşünüp düşünüp kararkta düşünüp düşünüp karar
verdik. Artık saverdik. Artık sağğllııkklılı tepki verebilecetepki verebileceğğimiz zamanimiz zaman
 DUR, DÜŞÜN, PLAN YAP, HAREKETE GEÇDUR, DÜŞÜN, PLAN YAP, HAREKETE GEÇ

40. ÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜÖFKE KONTROLÜ-DÜRTÜ KONTROLÜ
ÖÖfkeli tepki vermemek için neler yapabiliriz?fkeli tepki vermemek için neler yapabiliriz?
BazBazıı yöntemler:yöntemler:
KarnKarnıınnıı dolduracak kadar derin derin bir nefes al,dolduracak kadar derin derin bir nefes al, yavayavaşş
yavayavaşş ver.ver.
YavaYavaşş yavayavaşş 20’ye kadar say,20’ye kadar say,
Bir süre oradan uzaklaBir süre oradan uzaklaşş,,
Sorunu yetkili ve deneyimli biriyle paylaSorunu yetkili ve deneyimli biriyle paylaşş
ŞŞimdi herkes kendisi için en uygun yöntemi seçsin Önceimdi herkes kendisi için en uygun yöntemi seçsin Önce
ismini sonra uygulayacaismini sonra uygulayacağığı yöntemi yüksek sesle grubayöntemi yüksek sesle gruba
söylesin. Bu yöntemleri uygulamaya çalsöylesin. Bu yöntemleri uygulamaya çalışıışın ve bir sonrakin ve bir sonraki
oturumda tekrar konuoturumda tekrar konuşşalalıımm