Các mặt cắt cơ bản trong siêu âm ths nguyễn cảnh chương

1. Lớp siêu âm Sản Phụ khoa cơ bản 2016
Nguyễn Cảnh Chương

2.  Tuổi thai (gestational age) (BPD: biparietal diameter,
HC: head circumference, AC: abdominal
circumference).
 Hoạt động tim thai, ngôi thai, số thai.
 Giải phẫu thai nhi:
 Đầu và cổ: hình dáng hộp sọ, liềm não, đồi thị, vách
trong suốt, não thất bên, đám rối mạch mạc, tiểu
não, bể lớn. Đo bề dày da gáy (NF: nuchal fold,
nuchal pad).
 Ngực: khung xương, nhu mô phổi, mặt cắt 4 buồng
tim, mặt cắt đáy tim.
 Bụng: dạ dày, thận, thượng thận, bàng quang, gan,
lách, vị trí của cuống rốn cắm vào thành bụng, số
lượng mạch máu của cuống rốn (3).

3.  Giải phẫu thai nhi:
 Cột sống, tứ chi.
 Giới tính: đặc biệt lưu ý khi đa thai.
 Ước lượng cân nặng thai nhi.
 Chỉ số ối (AFI: amniotic fluid index).
 Bánh nhau và cuống rốn.
 Tử cung và phần phụ của sản phụ.

4.  Đường cắt ngang
 Đường cắt dọc
 Đường cắt trực diện
 Đầu: ngang, dọc, trực diện
 Ngực: ngang, dọc
 Bụng: ngang, dọc
 Chi: dọc
 Tử cung: ngang, dọc

5.  Cắt dọc
 Cắt đứng ngang
 Cắt ngang

6.  Mặt cắt ngang não
thất bên
 Mặt cắt ngang đồi thị
(não thất III)
 Mặt cắt ngang tiểu
não

8.  Bờ hộp sọ
 Vách trong suốt
 Đường giữa
 Não thất bên
 Đồi thị
 Đám rối mạch mạc
 Tiểu não
 Khe Sylvius

9.  Mặt cắt đứng dọc đầu

10.  Mặt cắt trực diện:
mũi-cằm

11.  Đường cắt ngang lồng
ngực

13.  Đường cắt ngang
bụng

14.  Đường cắt dọc thân
thai

15.  Đường cắt dọc lưng
thai
 Đường cắt trực diện
lưng thai

16.  Đường cắt dọc chi
dưới

17.  H×nh ¶nh cña x¬ng sä:
 H×nh trßn hoÆc h×nh
ovan
 X¬ng sä ®Ëm ©m vang
 Vßng x¬ng sä ®Òu, liªn
tôc
 Ph¸t hiÖn c¸c dÞ d¹ng
cña x¬ng sä: BÊt thêng
vÒ h×nh th¸i

18.  H×nh th¸i cña ®êng
gi÷a: V¸ch trong suèt,
®åi thÞ, cuèng n·o,
tiÓu n·o.
 H×nh th¸i vµ cÊu tróc
cña hè sau
 H×nh th¸i vµ sù ph¸t
triÓn cña thung lòng
Sylvius.
 H×nh th¸i cña hÖ
thèng n·o thÊt

19.  H×nh th¸i vµ cÊu tróc
cña hè sau:
 - TiÓu n·o: Hai thuú
 - Thuú nhéng: H×nh
tam gi¸c
 - BÓ lín cña hè sau
 - N·o thÊt 4: Kh«ng
quan s¸t thÊy trong
tr¹ng th¸i b×nh thêng

20.  H×nh th¸i vµ sù ph¸t
triÓn cña thung lòng
Sylvius.
 Lµ r·nh bªn cña b¸n
cÇu ®¹i n·o.
 Thay ®æi h×nh th¸i
theo sù ph¸t triÓn cña
vá n·o
 §¸nh gi¸ tuæi thai vµ
sù ph¸t triÓn cña vá
n·o

21.  Thung lũng Sylvius
20w
 Thung lũng Sylvius
25w -31w

22.  H×nh th¸i cña hÖ thèng
n·o thÊt:
 Hai n·o thÊt bªn: Ng· t
n·o thÊt
 N·o thÊt 3: Kh«ng quan
s¸t thÊy ë tr¹ng th¸i b×nh
thêng
 N·o thÊt 4: Kh«ng quan
s¸t thÊy ë tr¹ng th¸i b×nh
thêng

23.  Kü thuËt ®o
 §êng c¾t: c¾t ngang ®Çu
qua ®åi thÞ: ®êng c¾t
ngang trung b×nh.
 §Æt thíc ®o lªn b¶n x¬ng.
 §o th¼ng gãc víi ®êng gi÷a,
qua ®åi thÞ
 Chu vi ®Çu ®îc ®o trªn cïng
®êng c¾t nµy. Thíc ®o ®Æt
trïng lªn x¬ng sä
 §K chÈm tr¸n: ®Æt thíc ®o
theo ®êng gi÷a

24.  §¸nh gi¸ sù ph¸t triÓn cña
thai
 TÝnh tuæi thai: ®Õn 27
tuÇn
 Ph¸t hiÖn mét sè dÞ d¹ng
vÕ sè ®o cña ®Çu: HC
n·o bÐ
 ChØ sè ®Çu
CHERVENAK:
 L§/§KCT = 0,80 +/- 0,05
>0,85: §Çu dµi
<0,75: §Çu ng¾n
13 - 16 SA : 3.9 mm/
tuÇn (4mm/tuÇn)
17 - 28 SA : 3.1 mm/
tuÇn (3 mm/tuÇn)
Tõ 29 SA : 1.1 mm/
tuÇn (1mm/tuÇn)

25.  KÝch thíc tiÓu n·o: b×nh
thêng kÝch thíc cña tiÓu
n·o b»ng tuæi thai tõ 18-
24 tuÇn.
 - KÝch thíc bÓ lín: ®o
gi÷a tiÓu n·o vµ x¬ng sä:
B×nh thêng kh«ng vît qu¸
10mm ë bÊt kú tuæi thai
nµo
 - §o bÒ réng cña tõng
thuú cña tiÓu n·o: kh«ng
cã ý nghÜa nhiÒu.

26.  KÝch thíc cña n·o thÊt bªn:
 §o ng· t n·o thÊt
 §êng c¾t ngang ®Çu trªn ®åi
thÞ: ng· t n·o thÊt cã thµnh song
song víi nhau, h×nh ¶nh cña
®¸m rèi m¹ch m¹c
 §o theo FILLY: §o gi÷a hai thµnh
cña ng· t n·o thÊt ngay sau ®¸m
rèi m¹ch m¹c: <10mm ë bÊt kú
tuæi thai nµo.
 §o theo MAHONY: §o gi÷a ®¸m
rèi m¹ch m¹c vµ thµnh n·o thÊt
<4mm

27.  ThiÕt lËp ph©n sè:
 N·o thÊt/B¸n cÇu ®¹i
n·o:
 BT: 0,3 - 0,6
 > 0,6: Gi·n n·o thÊt
 §o gãc t¹o bëi ®¸m rèi
m¹ch m¹c vµ ®êng gi÷a:
 16 - 22®é
 > 29 ®é: gi·n n·o thÊt

28.  Mặt cắt đứng dọc bên:
thể trai
 Mặt cắt đứng dọc
giữa:
Xương mũi:
7mm/22w

29.  Động mạch thể trai  Mặt cắt đứng ngang:
thể trai, não thất bên,
rãnh não

30.  Phæi:
 Phæi bao quanh tim
 Phæi kh«ng ho¹t
®éng
 TÝnh chÊt ©m vang
cña phæi so víi tÝnh
chÊt ©m vang cña
gan.

31.  Hình ảnh tim 4
buồng, định vị các
buồng tim
 Hình ảnh lỗ Botal, van
Vieussen
 Vách liên thất
 Động mạch chủ, ĐM
phổi

32.  Lỗ Btal-van Vieussen
 ĐMC và quai ĐMC

33.  Động mạch phổi  ĐM phổi bắt chéo
ĐMC (cắt ngang qua
đáy tim)

34.  Xuất phát của ĐMC

35.  Quan sát trên các mặt
cắt ngang, dọc phải,
dọc trái, trực diện
 Khảo sát:
-Thành bụng trước
-Gan
-Thận
-Dạ dày
-Bàng quang
-Ruột non
-Đại tràng
-Cơ hoành

36.  C¸c mèc:
 Cét sèng c¾t ngang
 Thµnh bông tríc liªn tôc
 Mét vµi x¬ng sên côt
 Mét phÇn h×nh ¶nh cña
d¹ dµy
 TÜnh m¹ch rèn: Xoang
TM rèn
 TuyÕn thîng thËn, §MC
bông vµ TMC

37.  Trªn ®êng c¾t ngang
bông trung b×nh ®o:
 §êng kÝnh ngang
bông:®o vu«ng gãc víi
cét sèng ®i qua d¹
dµy.
 Chu vi bông: trªn cïng
®êng c¾t, thíc ®o
®Æt trïng lªn da thµnh
bông

38.  Cắt dọc phải: cơ
hoành, phổi, gan
 Cắt dọc trái: Tim và
dạ dày

39.  H×nh ¶nh thËn:
 H×nh qu¶ ®Ëu.
 N»m c©n ®èi hai bªn
cét sèng
 Cã thÓ quan s¸t thÊy tõ
14 tuÇn
 Nh×n râ cÊu tróc tõ 25
tuÇn
 Quan s¸t trªn ®êng c¾t
däc hoÆc c¾t ngang
bông.
 H×nh ¶nh thËn:
 H×nh ¶nh vá thËn. NÐt,
®Ëm ©m vang
 Nhu m« thËn: H×nh ¶nh
biÖt ho¸ vá tuû: Th¸p
Malpighi vµ trô Bertin.
 BÓ thËn: < 7mm
 §o chiÒu thËn trªn ®êng
c¾t däc: Tuæi thai + 3-
4.

40.  Cắt dọc: hình ảnh biệt
hóa vỏ-tủy
 Cắt ngang: đo bể thận

41.  Niệu quản:  Động mạch thận: cắt
trực diện

42.  Bàng quang: Trong ổ
bụng
 Động mạch bàng
quang

43.  Nghiªn cøu h×nh th¸i cña cét
sống trªn ®êng c¾t däc,c¾t
ngang qua từng ®èt sèng vµ
c¾t trùc diÖn:
 C¾t däc cét sèng:
 Da liªn tôc
 C¸c ®èt sèng ®Òu ®Æn
 Kh«ng thÊy h×nh ¶nh biÕn
d¹ng cét sèng
 C¾t ngang tõng ®èt sèng:
 Cung sau b×nh thêng

44.  Cắt ngang đốt sống:
cung sau đóng kín
 Cắt trực diện: các gai
bên chạy song song,
khoảng cách <6mm

45.  Mặt cắt trực diện:
 Chi díi:
 §ïi: 1 x¬ng: x¬ng ®ïi
 C¼ng ch©n: 2 x¬ng,
chiÒu dµi b»ng nhau
 Bµn ch©n: cã 5 ngãn.

46.  Bµn ch©n cã 5 ngãn
 §o chiÒu dµi bµn
ch©n: §o ë mÆt gan
bµn ch©n. ChiÒu dµi
bµn ch©n =chiÒu dµi
X®ïi.
 Tû lÖ Bµn
ch©n/X§ïi=1:
 Tû lÖ nµy <0,8: X®ïi
ng¾n

47.  Chi trªn
 C¸nh tay: 1 x¬ng
 C¼ng tay: 2 x¬ng,
chiÒu dµi khong b»ng
nhau
 Bµn tay: 5 ngãn

48.  B¸nh rau
 VÞ trÝ
 TÝnh chÊt ©m vang
 §é dÇy
 C¸c h×nh ¶nh bÊt th-
êng
 KÝch thíc b¸nh rau
kh«ng cã gi¸ trÞ nhiÒu
trong thùc hµnh:
 §êng kÝnh b¸nh rau:
20cm
 §é dµy: 35mm vµ
kh«ng ®îc vît qu¸
50mm khi thai đủ
th¸ng
 DiÖn tÝch trao ®æi
cña b¸nh rau:10m
vu«ng

49.  B¸nh rau: Rau b¸m thÊp
 Theo ®Þnh nghÜa rau
b¸m thÊp lµ mÐp díi
b¸nh rau cach lç trong
CTC díi 10cm sau khi
sæ rau
 Theo siªu ©m:
 <1cm ë thai 5 th¸ng
 <2cm ë thai 7 th¸ng
 <3cm ë thai nh÷ng th¸ng
cuèi

50. Bờ trên vượt qua điểm giữa đáy tử cung:
không có nguy cơ rau tiền đạo. Bờ trên ở nửa trên thân tử cung: nguy cơ
rau tiền đạo < 10%.
Bờ trên ở nửa dưới thân tử cung: nguy cơ cao
rau tiền đạo.

51. Độ 0: Âm vang đồng dạng, bờ nhẵn
Độ 1: Âm vang thô, bờ gồ ghề
Độ 2: Vôi hóa ở đáy và các múi nhau
Độ 3: Vôi hóa nhiều và những vùng trống âm

52.  Níc èi: Sinh lý
 S¶n sinh níc èi:
 -TiÕt niÖu: §©y lµ nguån
s¶n xuÊt chñ yÕu cña níc
èi :800-1200ml/24h
 -Sù bµi tiÕt cña ®êng h«
hÊp: 20-30% lîng níc
èi:300-400ml/24h
 Níc èi: Sinh lý
 Tiªu thô níc èi:
 -Tiªu ho¸: Sù tiªu ho¸ ®îc
b¾t ®Çu vµo 18-20 tuÇn
vµ cã thÓ quan s¸t thÊy tõ
25 tuÇn: 500ml/24h ë thai
®ñ th¸ng
 -C¸c mµng cña thai: Da,
mµng èi tiªu thô kho¶ng
250ml/24h
 -D©y rèn

53.  Ph¬ng ph¸p 4 gãc cña
Phelan va Rutherford
IA: Chia tö cung lµm 4
phÇn sau ®ã ®o bÓ lín
nhÊt cña mçi gãc vµ
céng l¹i:
 -<5 cm:thiÓu èi nÆng
 -5,1-8: èi trung b×nh
 -8,1-18: èi b×nh thêng
 -18,1-25: D èi
 >25: §a èi
- Khoang ối được đo ở vị
tri lớn nhất ở mỗi goc,
và tinh bằng đơn vị cm.
 + Khoang ối này phải
co bề ngang tối thiểu
1cm.
 + Đo theo chiều dọc
đứng.
 + Loại trừ cac phần
nhỏ của thai nhi và day
rốn.

55.  Chỉ số ối: Chamberlain
< 1 cm:thiÓu èi nÆng
 1-2 cm: ThiÓu èi
 2-8 cm: èi BT
 >8 cm: §a èi