2. Η Κύπρος, είναι ανεξάρτητη νησιωτική χώρα
της ανατολικής Μεσογείου. Συνορεύει
θαλάσσια με την Ελλάδα (Καστελλόριζο), την
Τουρκία, την Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ
και την Αίγυπτο. Η βόρεια πλευρά της
βρίσκεται υπό κατοχή από την Τουρκία από
το 1974. Το 1983, κατά παράβαση του
καταστατικού χάρτη των Ηνωμένων Εθνών,
η Τουρκία προέβη στην ανακήρυξη της
λεγόμενης "Τουρκικής Δημοκρατίας της
Βόρειας Κύπρου“ η οποία μέχρι σήμερα
αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.
3. Γενικά
Βρίσκεται ανατολικά της Ελλάδας (Καστελλόριζο),
νότια της Τουρκίας, δυτικά της Συρίας και βόρεια της
Αιγύπτου. Είναι το τρίτο μεγαλύτερο σε έκταση νησί
της Μεσογείου μετά τη Σικελία και τη Σαρδηνία.
Γεωγραφικά η Κύπρος μπορεί να θεωρηθεί ότι
ανήκει στην Νοτιοανατολική Ευρώπη ή στην
Νοτιοδυτική Ασία. Ωστόσο, επειδή ιστορικά,
πολιτιστικά και οικονομικά η Κύπρος έχει δεσμούς
με την Ευρώπη και ιδιαίτερα με την Ελλάδα,
θεωρείται μέρος μόνο της Δύσης και της Ευρώπης.
Είναι σήμερα το νοτιοανατολικό άκρο της
Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της Ευρώπης
ολόκληρης.
4. Οι κάτοικοι της Κύπρου εντάσσονται με βάση την
καταγωγή, τη γλώσσα, την πολιτιστική παράδοση
και τη θρησκεία σε μία από τις δύο κοινότητες που
αναφέρονται από το Άρθρο 2 του Συντάγματος της
Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε την Ελληνική είτε την
Τουρκική. Η πλειονότητα των κατοίκων σήμερα,
συμπεριλαμβανομένων των τριών αναγνωρισμένων
θρησκευτικών ομάδων των Μαρωνιτών, των
Αρμενίων και των Λατίνων (Καθολικών), ανήκει κατά
78% στην Ελληνική κοινότητα. Στην Κύπρο μένει
επίσης μεγάλος αριθμός ξένων υπηκόων, οι οποίοι
στα τέλη του 2011 συνιστούσαν το 21,4% του
πληθυσμού.
5. Γεωγραφία
Η Κύπρος είναι το τρίτο
μεγαλύτερο νησί της
Μεσογείου. Βρίσκεται
ανατολικά της Ρόδου,
215 μίλια, και της
Κρήτης, νότια των
ακτών της Τουρκίας 37
μίλια, δυτικά των
Συριακών ακτών 56
μίλια, και βόρεια των
ακτών της Αιγύπτου
190 μίλια.
9. Χλωρίδα - Πανίδα
Το 17% της ολικής έκτασης της Κύπρου καλύπτεται
από δάση. Η Φυσική βλάστηση της νήσου
περιλαμβάνει καταπράσινα δάση, φυλλοβόλα
δένδρα, θάμνους και άνθη, περίπου 1800 είδη,
υποείδη και ποικιλίες από τα οποία τα 140 (7%) είναι
ενδημικά.
Στην πανίδα της Κύπρου περιλαμβάνονται 365 είδη
πουλιών, από τα οποία τα 115 αναπαράγονται στη
νήσο. Το πλέον όμως ενδιαφέρον της κυπριακής
πανίδας είναι το ενδημικό είδος ζώου, το κυπριακό
αγρινό, που ανήκει στην οικογένεια των προβάτων
και είναι το μοναδικό είδος στον κόσμο.
10. Προϊστορία
Η προϊστορία της Κύπρου αρχίζει με την
πρώτη εμφάνιση του ανθρώπου στο νησί
κατά τη 10η χιλιετία π.Χ., και τελειώνει με το
πέρασμα από τη 2η στην 1η χιλιετία π.Χ. και
τις απαρχές των κοινωνικοπολιτικών
διεργασιών που θα καταλήξουν στην ίδρυση
των κυπριακών βασιλείων της ιστορικής
περιόδου. Η Προϊστορία της Κύπρου αρχίζει
με την Νεολιθική εποχή σε αντίθεση με τον
Ελλαδικό χώρο όπου ανακαλύφθηκαν
κατάλοιπα ανθρώπινης παρουσίας ήδη από
την Παλαιολιθική εποχή.
11. Οι πρώτοι Αχαιοί εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο το
1400 π.Χ. σε κυπριακά λιμάνια, κυρίως στα νότια και
ανατολικά, εκμεταλλευόμενοι τις συνθήκες ειρήνης
που επικρατούσαν στην περιοχή. Η Κύπρος όμως
εξελληνίστηκε πλήρως μετά τον Τρωικό πόλεμο, με
τους Αχαιούς να κατακλύζουν το νησί. Τότε οι
ιθαγενείς του νησιού που οι σύγχρονοι μελετητές
ονόμασαν Ετεοκύπριους, εξελληνίστηκαν και από
τότε το νησί κατοικείται από τους Αχαιούς. Ο
πληθυσμός των λεγόμενων Ετεοκύπριων ήταν
ασήμαντος σε σχέση με αυτό των Αχαιών, ζούσαν
στην Αμαθούντα, και εξαφανίστηκε κάθε ίχνος τους
το 450 π.Χ.
13. Η πλειοψηφία των Ελλήνων της Κύπρου είναι
Χριστιανοί Ορθόδοξοι και ανήκουν στην
Αυτοκέφαλη ελληνορθόδοξη Εκκλησία της
Κύπρου. Οι περισσότεροι Τουρκοκύπριοι
είναι μουσουλμάνοι. Στην Κύπρο υπάρχουν
επίσης και άλλες μικρότερες κοινότητες
όπως: η Εβραϊκή, η Διαμαρτυρόμενη, η
Καθολική, η Μαρωνίτικη και μια Αρμενική
που ανήκουν σε άλλα αντίστοιχα δόγματα.
Επίσης, υπάρχουν 2.514 Μάρτυρες του
Ιεχωβά και 428 Μορμόνοι της Εκκλησίας του
Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων
Ημερών.
14. Η Εκκλησία της Κύπρου είναι Αυτοκέφαλη
Ελληνορθόδοξη Εκκλησία και Πρώτος Επίσκοπος,
ιδρυτής και προστάτης υπήρξε ο Απόστολος
Βαρνάβας του οποίου η μνήμη εορτάζεται την 11η
Ιουνίου. Ο Προκαθήμενός της, είναι ο Μακαριώτατος
Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης
Κύπρου. Στον Θρόνο τώρα βρίσκεται ο
Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος κ. Χρυσόστομος Β'.
Η έδρα της Εκκλησίας της Κύπρου βρίσκεται στο
Μέγαρο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου μέσα
στην Παλιά Λευκωσία απέναντι από το Παγκύπριο
Γυμνάσιο.
18. Την Πρωτοχρονιά φτιάχνουμε την
βασιλόπιτα που μέσα έχει ένα νόμισμα.
Όποιο παιδί βρει το κομμάτι με το νόμισμα
λένε πως θα του πάει καλά η χρονιά.
19. • Το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς
όσοι έχουν στα σπίτια τους τζάκι κόβουν κλαδιά
ελιάς και τα ρίχνουν μέσα στην φωτιά. Την ώρα
που ρίχνουν το φύλλο λένε το παρακάτω
τραγουδάκι:
• Aϊ Βασίλη, Βασιλιά, δείξε και φανέρωσε αν με
αγαπά.
• και λες το όνομα του ατόμου που θέλεις να
μάθεις αν σε αγαπά. Αν το φύλλο καεί με
θόρυβο τότε σημαίνει ότι το άτομο που
ευχήθηκες σε αγαπά.
20. ΤΑ ΦΩΤΑ
• Την ημέρα των Φώτων τα παιδιά γυρίζουν στις
γειτονιές και στους συγγενείς τους και τους λένε
ένα τραγουδάκι με σκοπό να πάρουν χρήματα:
«Καλημέρα και τα Φώτα και την Πουλουστρίνα
πρώτα»
• Επίσης την ημέρα των φώτων κάποιος πάτερ,
όταν γίνει ο Αγιασμός ρίχνει σε ένα ποτάμό ή σε
μια θάλασσα τον Σταυρό και κάποιοι τολμηροί
πέφτουν στο νερό. Όποιος τον βρει πρώτος λένε
πως θα έχει μια τυχερή χρονιά με υγεία.
21. ΤΑ ΦΩΤΑ
Πολλοί άνθρωποι την ημέρα των φώτων βαφτίζονται
γιατί είναι μια μεγάλη γιορτή. Γιατί φώτα σημαίνει
βάπτιση. Αυτό συνηθίζεται παλιά σε ανθρώπους
που αποφάσιζαν να γίνουν ορθόδοξοι χριστιανοί.
Το γλύκισμα της ημέρας των Φώτων, που
ετοιμάζουν οι νοικοκυρές είναι τα ξεροτήγανα (τύπος
λουκουμάδων). Κατά το έθιμο, τα παιδιά όχι μόνο
τρώνε αλλά ρίχνουν και στη στέγη του σπιτιού
ξεροτήγανα για να τα βρει ο Καλικάντζαρος να φάει
και να φύγει.
22. Ο γάμος
• Ο γάμος για τους Κύπριους, δεν ήταν ποτέ μια απλή
θρησκευτική τελετή. Οι διαδικασίες για την ένωση
του ζευγαριού ξεκινούσαν από πολύ νωρίς και
διαρκούσαν για 8 με 10 μέρες.
Σήμερα, αν και μερικά από τα έθιμα αυτά
εξακολουθούν να τηρούνται σε κάποια χωριά της
Κύπρου τα περισσότερα από αυτά έχουν αρχίσει να
χάνονται με το πέρασμα του χρόνου. Εμείς θα
αναφερθούμε στα έθιμα του παρελθόντος που
παρουσιάζουν και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον αφού
στις μέρες ελάχιστα από αυτά έχουν παραμείνει
αναλλοίωτα.
23. Ο γάμος
Παλαιότερα λοιπόν ο γάμος μεταξύ δυο νέων
πραγματοποιούνταν μόνο μετά την άτυπη συμφωνία των
γονέων τους, που έδιναν την υπόσχεση να τελέσουν το γάμο
των παιδιών τους όταν αυτά έφταναν σε κατάλληλη ηλικία.
Έτσι ουσιαστικά οι προετοιμασίες του γάμου άρχιζαν με τους
επίσημους αρραβώνες διαρκώντας στη συνέχεια ακόμη και
χρόνια αφού έπρεπε να περιμένουν έως ότου κτιστεί το νέο
σπίτι του ζευγαριού. Η κοπέλα, ιδίως αν προερχόταν από
φτωχική οικογένεια, άρχιζε από μικρή να ετοιμάζει την
απαραίτητη προίκα της, να υφαίνει στον αργαλειό τα υφαντά,
να κεντά και να ράβει τα σεντόνια και όλα όσα χρειαζόταν για
να στηθεί ένα πλήρες νοικοκυριό. Όταν κρινόταν πως όλα ήταν
έτοιμα τότε ξεκινούσε και ο γάμος, τα έθιμα του οποίου
διαρκούσαν για πολλές ημέρες και χωριζόταν: σε αυτά πριν το
γάμο, τα της ημέρας του γάμου, της επόμενης ημέρας και
ολοκληρωνόταν μετά από μια εβδομάδα
24. Πρίν το γάμο
Η μουσική αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι
ενός γάμου. Έτσι, το Σάββατο, μια ημέρα δηλαδή πριν το γάμο οι
μουσικοί, οι επονομαζόμενοι «βιολάρηδες» ξεκινούσαν για το σπίτι
της νύφης δίνοντας το επίσημο κάλεσμα προς τους υπόλοιπους
χωρικούς για το «στρώσιμο του κρεβατιού». Μετά το κάλεσμα γινόταν
η συγκέντρωση των γυναικών στο σπίτι της κοπέλας και άρχιζε «το
ράψιμο» του νυφικού κρεβατιού από επτά παντρεμένες γυναίκες.
Ανάμεσά τους βρισκόταν μόνο ο ιερέας του χωριού και οι μουσικοί οι
οποίοι συνόδευαν με τη μουσική και τα τραγούδια τους το ράψιμο. Στις
τέσσερις γωνίες του κρεβατιού αυτού τοποθετούνταν τέσσερις μεγάλοι
κόκκινοι σταυροί από πλατιά κορδέλα, καθώς και ένα κόκκινο αστέρι
στο κέντρο του κρεβατιού. Ύστερα έπαιρναν ένα μικρό αγόρι και το
έριχναν στο κρεβάτι, αφού με αυτό τον τρόπο όπως πιστευόταν το
πρώτο παιδί του ζευγαριού θα ήταν αγόρι. Στη συνέχεια πάνω στο
κρεβάτι τοποθετούνταν τα προικιά και ακολουθούσε το πλούμισμα.
Όταν ολοκληρωνόταν η διαδικασία, οι γυναίκες έπαιρναν το
χειροποίητο αυτό κρεβάτι και αφού το χόρευαν και το τραγουδούσαν
το τοποθετούσαν πάνω στη νυφική κλίνη. Μετά ακολουθούσε το
τραπέζι για όλους τους παρευρισκομένους κρατώντας μέχρι το πρωί.
25. Η μέρα του γάμου
Με το ξημέρωμα της Κυριακής άρχιζαν και επίσημα όλες οι
ετοιμασίες για το γάμο. Το μεσημέρι, όλες οι κοπέλες του
χωριού συγκεντρώνονταν στο σπίτι της νύφης για να την
ετοιμάσουν για τη γαμήλια τελετή. Αμέσως μετά η μητέρα της
της έδινε ένα κόκκινο μαντήλι που επιβεβαίωνε την αγνότητα
της μελλονύμφου.
Παράλληλα, και στο σπίτι του γαμπρού είχαν αρχίσει οι
ετοιμασίες, το ξύρισμα, το κούρεμα και το ντύσιμο. Όταν ο
γαμπρός ήταν έτοιμος πια πήγαινε με τη συνοδεία των
μουσικών στο σπίτι της νύφης για να την παραλάβει για την
εκκλησία. Κατά την ώρα του μυστηρίου και του «Ησαϊα χόρευε»
οι καλεσμένοι τους έραιναν με ρύζι, σιτάρι, βαμβακόσπορους
και νομίσματα ενώ κάποιοι τολμηροί για να πειράξουν το
ζευγάρι άρχιζαν να τους χτυπούν. Το έθιμο αυτό αν και έχει
απαγορευτεί από την εκκλησία ωστόσο σε κάποιες περιοχές
αναβιώνει ακόμη και σήμερα.
26. •
Μετά την τελετή, το νιόπαντρο ζευγάρι
πήγαινε στο σπίτι για να ακολουθήσει το
κέρασμα ενώ το βράδυ στηνόταν το μεγάλο
γλέντι. Το αντρόγυνο έμενε μέχρι αργά
περιμένοντας να αποχωρήσει και ο
τελευταίος καλεσμένος. Πολλοί όμως για να
πειράξουν το γαμπρό και τη νύφη
καθυστερούσαν την αναχώρησή τους. Τότε
αναλάμβανε η ορχήστρα παίζοντας το
«πολογιαστόν», έναν αποχαιρετιστήριο
σκοπό όπου όλοι ήταν υποχρεωμένοι να
αποχωρήσουν.
27. Μετά το γάμο
• Το πρωί της επομένης ακολουθούσε το έθιμο με το
σεντόνι, ατράνταχτη απόδειξη για την παρθενία της
νύφης. Λίγο μετά, γονείς, κουμπάροι και συγγενείς
έδιναν τα δώρα τους στους νιόπαντρους που
αποτελούνταν συνήθως από χρήματα, κοσμήματα,
ρούχα και ακολουθούσε και πάλι γλέντι όπου το
ζευγάρι έπρεπε να χορέψει προκειμένου να γίνει το
«πλούμισμα».
Με τη συνοδεία της μουσικής, η νύφη και ο γαμπρός
άνοιγαν το χορό ενώ οι παρευρισκόμενοι
τοποθετούσαν το πλούμισμα τους –συνήθως
νομίσματα από χρυσό, αργυρό ή χαλκό- σε ένα
πιάτο ή καρφίτσωναν επάνω στα ρούχα των
νιόπαντρων χρήματα ή κοσμήματα. Ο γάμος
συνεχιζόταν με καθημερινό γλέντι μέχρι και την
επόμενη Κυριακή, όπου ουσιαστικά το ζευγάρι
ξεκινούσε πια και επίσημα τον κοινό του βίο.
28. Το Πάσχα στην Κύπρο
Το Σάββατο του Λαζάρου
Το Σάββατο του Λαζάρου, ομάδες παιδιών
γυρίζουν τα σπίτια του χωριού τραγουδώντας το
λαϊκό τραγούδι του Λαζάρου. Κρατούν στα χέρια
τους βάγια (κλαδιά φοινικιάς) και βάζουν στα
κλαδιά τους λουλούδια. Επίσης κρατούν κι ένα
καλαθάκι για να βάλουν τ’αβγά, το τυρί, και το
χαλούμι που τους δίνουν οι οικοκυρές. Σε μερικά
χωριά οι νοικοκυρές ζητούν από τα παιδιά να
πουν το τραγούδι του Λαζάρου γονατιστά για να
κλωσήσουν οι όρνιθες τους αυγά.
29. Το Σάββατο του Λαζάρου
Σε πολλά μέρη μαζί τους παίρνουν κι
ένα παιδί λιγνό κι αδύνατο για να
παριστάνει το Λάζαρο. Το στολίζουνε
με κίτρινες μαργαρίτες ή λαζάρους.
Στην είσοδο του σπιτιού που
επισκέπτονται τα παιδιά τραγουδούν
το τραγούδι του Λαζάρου. Και όταν
φτάσουν στο σημείο που ο Χριστός
λέει “Λάζαρε δεύρο έξελθε…” το παιδί
πετάγεται πάνω.
30. Κυριακή Βαΐων
Η επόμενη μέρα είναι η Κυριακή των Βαϊων ή της
Ελιάς όπως τη λένε στην Κύπρο. Οι χριστιανοί
παίρνουν στις εκκλησίες κλαδιά ελιάς. Τ’αφήνουν
εκεί ως τη γιορτή της Ανάληψης για ν’αγιαστούν.
Τότε τα παίρνουν στο σπίτι, κόβουν τα φύλλα, τα
φυλάνε σ’ένα σακούλι και καπνίζουν μ’αυτά όλο το
χρόνο.
Την Κυριακή των Βαϊων πολλοί άνθρωποι φτιάχνουν
ένα σταυρό με δυο φύλλα ελιάς ή ένα κλαδί
φοινικιάς. Το σταυρό αυτό το βάζουν στο πέτο τους
ή στην εξώπορτα του σπιτιού τους. Η ελιά και η
φοινικιά θυμίζουν τη θριαμβευτική είσοδο του
Χριστού στα Ιεροσόλυμα, όπου οι άνθρωποι τον
υποδέχτηκαν κρατώντας κλαδιά ελιάς και φοινικιάς.
31. Η Μεγάλη Πέμπτη
Σε πολλά μέρη αυτή τη μέρα ζυμώνουν
τα λαμπριάτικα κουλούρια, τα δάχτυλα,
τις γλυσταρκές και τις αυκοτές.
Βάφουν τ’ αβγά με μπογιές ή με τις
κίτρινες μαργαρίτες ή με ρίζες
32. Η Μεγάλη Παρασκευή
Είναι η πιο πένθιμη μέρα της Μ.
Εβδομάδας. Σταματούν οι δουλειές. Σε
μερικά μέρη πίνουν ξύδι ή τρώνε
φαγητά με ξύδι, όπως φακές, κουκιά
κ.λ.π. για να θυμηθούν το μαρτύριο του
Χριστού , που όταν ζήτησε νερό, τον
πότισαν ξύδι. Άλλες οικογένειες δε
μαγειρεύουν καθόλου γιατί είναι μέρα
μεγάλης νηστείας.
33. Η Μεγάλη Παρασκευή
Από το πρωί ομάδες παιδιών γυρίζουν με καλάθια
και μαζεύουν από τα σπίτια και τους κήπους
λουλούδια για να στολιστεί ο Επιτάφιος. Τα κορίτσια
αναλαμβάνουν και το στολίζουν με τέχνη και
γούστο. Η εκκλησία μοσχομυρίζει από τα
τριαντάφυλλα και τους λεμονανθούς. Οι κρίνοι
δίνουν μεγαλοπρέπεια. Σε χωριά ή πόλεις που
λειτουργούν περισσότερες από μια εκκλησίες, τα
κορίτσια συναγωνίζονται ποια θα στολίσουν τον
καλύτερο Επιτάφιο.
Το βράδυ ψάλλονται τα Εγκώμια ή ο Επιτάφιος
θρήνος από κορίτσια που παριστάνουν τις
Μυροφόρες και ραντίζουν το Νεκρό Ιησού με πέταλα
λουλουδιών.
34. Το Μεγάλο Σάββατο
Το πάτωμα της εκκλησίας είναι στρωμένο με
μυρτιές και δάφνες. Όταν πει ο ιερέας
“Ανάστα ο Θεός…” οι χριστιανοί αρχίζουν να
κτυπούν τους σκάμνους για να δείξουν τη
χαρά τους που αναστήθηκε ο Χριστός. Ο
ιερέας σκορπίζει φύλλα δάφνης που
συμβολίζουν τη νίκη του Χριστού ενάντια στο
θάνατο. Ο κόσμος τα μαζεύει, τα παίρνει στο
σπίτι του και μ’ αυτά καπνίζει στις δύσκολες
ώρες για να φύγει το κακό, γιατί είναι
αγιασμένα.
35. Το Μεγάλο Σάββατο
Το μαύρο ύφασμα που σκεπάζει τις άγιες εικόνες
πέφτει κι αυτό. Οι καμπάνες κτυπούν χαρούμενα κι
ο κόσμος χαίρεται. Αυτή η λειτουργία λέγεται Πρώτη
Ανάσταση.
Μετά τη λειτουργία τα παιδιά μαζεύουν ξύλα, κλαδιά
και κορμούς δέντρων για την καθιερωμένη
λαμπρατζιά, η οποία ανάβεται τη νύχτα της ίδιας
μέρας για να καεί το ομοίωμα του προδότη Ιούδα.
Οι νοικοκυρές ζυμώνουν τις μοσχομυριστές
φλαούνες κι ετοιμάζουν τα φαγητά τους.
Το βράδυ οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία για να
ακούσουν το άγγελμα της Ανάστασης του Κυρίου, το
«Χριστός Ανέστη». Στη συνέχεια επιστρέφουν στο
σπίτι, όπου δοκιμάζουν την τύχη τους στο
‘τσούγκρισμα’ αυγών και κατόπι τρώνε την
παραδοσιακή σούπα.
36. Παραδοσιακά φαγητά
Η Κυπριακή παραδοσιακή κουζίνα είναι
πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, βασισμένη
σε φρέσκα και αγνά υλικά. Τα Κυπριακά
πιάτα θεωρούνται άκρως υγιεινά μιας και
βασίζονται στη Μεσογειακή διατροφή και
μαγειρεύονται συνήθως με ελαιόλαδο. Κύρια
συστατικά είναι το χοιρινό το αρνί, το
κοτόπουλο, το φρέσκο ψάρι, τα φρούτα και
τα λαχανικά, τα άγρια χόρτα, το γιαούρτι, το
τυρί και φυσικά τα μπαχαρικά και τα
αρωματικά που μέσα από το άρωμα τους
βοηθούν στο να αναδεικνύεται καλύτερα η
γεύση.
37. Παραδοσιακά φαγητά
Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πάντα φρέσκα και τα
περισσότερα είναι κυπριακής παραγωγής,
καλλιεργημένα σε όλα τα χωριά του νησιού. Η
Κύπρος από αρχαιοτάτων χρόνων ήταν φημισμένη
για τα εσπεριδοειδή της, πορτοκάλια, μανταρίνια και
γκρείπφρουτς, τις φράουλες, μήλα, αχλάδια,
καρπούζια, πεπόνια, σταφύλια και σύκα.
Το πιο διάσημο γεύμα που πρέπει να δοκιμάσει
κανείς, φτάνοντας σαν επισκέπτης στην Κύπρο, δεν
είναι άλλο από τον παραδοσιακό "μεζέ", μια
παραλλαγή των ελληνικών μεζέδων. Ο "μεζές" είναι
σημείο αναφοράς κάθε κυπριακής ταβέρνας.
38. Παραδοσιακά φαγητά
Ο παραδοσιακός μεζές αποτελείται από αρκετά
πιάτα, κρύα και ζεστά, που σερβίρονται πάντα σε
μικρές ποσότητες για να δίνεται η ευκαιρία στο
κοινό να δοκιμάζει ένα ευρύ φάσμα γεύσεων και
αρωμάτων. Ξεκινώντας με τα ορεκτικά όπως
φρέσκα και ξυδάτα λαχανικά, ελιές, καπνιστά και
πικάντικα κρεατικά, χαλούμι (παραδοσιακό
κατσικίσιο τυρί), τζατζίκι (γιαούρτι με τριμμένο
αγγουράκι, σκόρδο και δυόσμο), μελιτζανοσαλάτα,
χούμους (μια πάστα με λειωμένα ρεβίθια, ελαιόλαδο
και μαϊντανό), Ελληνική παραδοσιακή σαλάτα, με
ντομάτα, αγγουράκι, ελιές και φέτα.
Κυρίως ζεστά πιάτα όπως
τηγανιτά και φαγητά φούρνου ή θαλασσινά.
Τελειώνοντας, φυσικά, σειρά θα πάρουν τα φρούτα
της εποχής, παραδοσιακά γλυκά και καφές.
39. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
Η ιστορία έπαιξε ένα σημαντικό ρόλο στην κυπριακή
κουζίνα.
Μέσα από τους αιώνες το μικρό αλλά με
στρατηγική σημασίας νησί της Κύπρου,
κατακτήθηκε από πολλούς: όπως Φοίνικες,
Αιγύπτιους, Πέρσες, Ρουμάνους, Λουζινιανούς,
Βενετούς, Οθωμανούς και Άγγλους, οι οποίοι
επηρέασαν με ποικίλους τρόπους την παράδοση.
Ο κάθε ένας από αυτούς μετάφερε μαζί του τα δικά
τους σημαντικά έθιμα και εδέσματα, μεταφέροντας
επίσης καινούργια για την Κύπρο υλικά δίνοντας μια
προσθήκη ανάμικτης κουζίνας.
40. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
Στην Κύπρο μπορείς να βρεις τις πιο
εξωτικές γεύσεις της Μεσογείου:
ρόδια, σουσάμι, δυόσμος, κύμινο,
σταφίδες, μπάμιες, μελιτζάνες, πινόλια και
αποξηραμένα βερίκοκα, με την ανάμειξη
τους με Ιταλικές πάστες, αποξηραμένες
λιαστές ντομάτες, «πέστο», καπνιστό
ζαμπόν, ελιές και αγκινάρες.
41. Στην Ευρώπη υπάρχουν πολλά μαγειρευτά φαγητά
κατσαρόλας από χοιρινό και βοδινό μαγειρευμένα με
κρεμμύδια και κόλιανδρο, παρασκευές που είναι πολύ
φημισμένες στη Κύπρο. Επίσης φασιανοί ρόστο και
ορτύκια μαγειρευμένα με τοπικά μπράντι και πορτοκάλι
είναι αυτή η ανάμειξη που έχει δώσει ένα χαρακτήρα της
κυπριακής σημερινής κουζίνας. Για παράδειγμα τα γεμιστά
λαχανικά και τα κουπέπια τα οποία είναι παραδοσιακά
κυπριακά εδέσματα έχουν μια ιστορία 1500 χρόνων, όταν
ήρθαν στη Κύπρο οι Οθωμανοί και από τότε με
τροποποιήσεις από τους Κύπριους έχουμε τα
παραδοσιακά αυτά εδέσματα.
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ
42. Παραδοσιακοί χοροί
Οι κυπριακοί χοροί και τραγούδια,
γέννημα και θρέμμα του ίδιου του λαού,
διαμορφώθηκαν ανάλογα με τον τρόπο
ζωής των κατοίκων, τη γεωγραφική
θέση, τα ήθη και έθιμα και φυσικά τα
κατά καιρούς ιστορικά γεγονότα και
την κοινωνική θέση του άντρα και της
γυναίκας.
43. Παραδοσιακοί χοροί
Το χορό και το τραγούδι τα συναντά
κανείς σε όλες τις κοινωνικές και
γιορταστικές εκδηλώσεις, κυρίως της
υπαίθρου, όπως τοπικά πανηγύρια,
οικογενειακά γλέντια (βαπτίσεις,
ονομαστικές εορτές, γενέθλια,
αρραβώνες), στα καφενεία, στα
χωράφια και τους αγρούς.
44. Στοιχεία του κυπριακού χορού
Ένα σημαντικό στοιχείο που
διακρίνουμε είναι ο αυτοσχεδιασμός
και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι
χόρευαν δυο χορευτές και κυριαρχούσε
το στοιχείο της σύγκρισης και κατ΄
επέκταση ο ανταγωνισμός.
45. Κυπριακοί Χοροί
Οι πιο βασικοί και χαρακτηριστικοί
χοροί της Κύπρου είναι οι αντικριστοί ή
καρτσιλαμάδες από την τούρκικη λέξη
«καρτσί» που σημαίνει αντίκρυ. Άλλοι
γνωστοί Κυπριακοί χοροί είναι οι:
o Ζεϊππέκκικος
o Καροτσέρης (τύπος νησιώτικης
σούστας ή χασαποσέρβικου)
46. Αντρικοί χοροί
Οι αντρικοί χοροί σε αντίθεση με τους γυναικείους, είναι
ζωηροί και δίνουν την ευκαιρία στους χορευτές να δείξουν
την τέχνη και τις ικανότητες τους τόσο στις κινήσεις όσο
και στην φωνή.
Καλός χορευτής θεωρούνταν αυτός που χόρευε
«πάνω στο βελόνι» ή «σε ένα μάρμαρο» ή «με το πάτημα
του βιολιού» ή «αυτός που πατά στον χρόνο» αλλά πάνω
απ όλα εκείνος που πρωτοτυπούσε ή που έκανε τα δικά
του.
Σημασία για το κράτημα του ρυθμού είχε το τσάκρισμα
των δακτύλων (πρόκληση κρότου με τα δάκτυλα).
Με την εισαγωγή του χορού γίνεται το σκόνισμα των
δακτύλων είτε από το χώμα είτε από το τακούνι της
μπότας , κάτι σαν τελετή.
47. Γυναικείοι χοροί
Επειδή οι γυναίκες κατά κανόνα
ασχολούνταν με τις οικιακές εργασίες,
το κέντημα το ράψιμο, το μεγάλωμα
των παιδιών, δημιούργησαν μια
ιδιαίτερη ψυχολογία και στους χορούς
τους, που είναι ντροπαλοί και
συνεσταλμένοι, υποδεικνύοντας έτσι
τις θηλυκές αρετές τους. Γι αυτό το
λόγο χαρακτηρίζονται για την
σεμνότητα που τους διακρίνει.
48. Παραδοσιακή μουσική
Η Κύπρος αποτελεί κομμάτι του
ελληνισμού και η μουσική της
παράδοση επηρεάζεται από την
παράδοση της Ελλάδος. Παρά την
κατάκτησή της από πολλούς
κατακτητές: Πέρσες, Φοίνικες,
Πτολεμαίους, Ρωμαίους, Φράγκους,
Ενετούς και Τούρκους κατάφερε και
διατήρησε μέσα στους αιώνες την δικιά
της μουσική παράδοση.
49. Παραδοσιακή μουσική
Η Κυπριακή μουσική παράδοση διαδόθηκε
από στόμα σε στόμα. Τα όργανο που
συνοδέυουν την μουσική τους είναι η
φλογέρα, το πιδκιαύλι( παράγεται από την
σύνθετη λέξη παιδί και αυλός και είναι είδος
γλυκόφωνου ευθυάυλου,όργανο που
χρησιμοποιούσαν κύριως οι βοσκοί) ,
ταμπούρας , η ταμπουτσιά και τα
σφυρίγματα. Με την πάραδο του χρόνου
όμως προστέθηκε το λαούτο και αργότερα το
σολιστικό βιολί.
50. Παραδοσιακή μουσική
Χρησιμοποιώντας τον ιδιωματισμό της
γλώσσας τους οι Κύπριοι μουσικοί
τραγούδησαν τον πόνο, την χαρά, ηρωικά
κατορθώματα, την ξενιτιά και την ελπίδα της
ένωσης με την μητέρα Ελλάδα. Επηρεάστηκε
πολύ η μουσική τους από την βυζαντινή
μουσική μετά την άλωση της πόλης που
μεγάλος αριθμός κατοίκων της βυζαντινής
επικράτειας εγκαταστάθηκαν στην Κύπρο.
Λόγω της γεωγραφικής της θέσης είναι το
σταυροδρόμι της ανατολής και της δύσης και
αυτό φαίνεται και στη μουσική τους.
51. Ευχαριστούμε θερμά για την
προσοχή σας
Ελένη Μπεντεβή
&
Μαριάννα Βοσδογάνη
Μάθημα: Γεωγραφία Β’ Γυμνασίου
Υπεύθυνη Καθηγήτρια: Μακριδάκη
Χρυσούλα
