хүүхэд, хнас ын тухай ойлголт, судлах зүйл

1. Хүүхэд, ХНАС-ын тухай ойлголт,
судлах зүйл, онцлог
Насс-308
Ж.урандэлгэр

2. Хүүхэд гэж юу вэ?
• Хүүхэд нь 18-20 насны бие бялдар, сэтгэл зүйн
хувьд тасралтгүй өсч байгаа хүн юм.
• Хүүхэд нь насанд хүрэгсэдтэй харьцуулхад бие
махбодийн хувьд жижиг, үйл ажиллагааны
хөгжил нь бүрэн гүйцээгүй байдаг.

3. Хүүхэд ба нийгэм
• Хүүхдийн эмч нь хүүхдийн бие
махбод, сэтгэл санааг мэдэрч
ойлгох төдийгүй гэр бүл болон
нийгэмтэй харьцан амьдарч буй
хүүхдийг таньж мэдэх нь чухал.
• Иймд хүүхдийн эрүүл мэнд
эмчилгээг нуруундаа үүрч буй нүүр
амны эмч бид санамсаргүй
тохиолдлоор ч гэсэн хүүхэдтэй
харьцаж байхдаа тэднийг ажиглаж,
таньж мэдэхийг алхам тутамдаа
мэрийх нь хамгийн чухал.

4. Хүүхэд ба хүний эрх
• Манай улсын хувьд хүүхэд эцэг эхийнхээ
өмч гэгдэж улмаар хүүхэд нь эцэг эхдээ
хүлцэнгүй байх үүрэгтэйн улмаас хүүхдийн
хувьд хүний эрх, эрх чөлөө нь үл
ойшоогдож ирсэн.
• 1989 оны НҮБ-аас “Хүүдийн эрхийн олон
улсын гэрээ”-г баталснаар хүүхэд өөрийн
эрхээ эдлэх болсон.

5. • Орчин үед өвчтөний эрх-хүний эрхийг
хүндэтгэн, ялангуяа өөрийн хүсэл сонирхол,
бодол санааг бүрэн илэрхийлж чадахгүй бага
насны хүүхдийг “Хүүхэд ” хэмээн үл ойшоох
асуудалд онцгой анхаарч байна.
• Хүүхдийн эрүүл мэнд ба өвчлөлд эцэг эх болон
бусад хүмүүс шийдвэр гаргах нөлөө үзүүлэх
тохиолдол их байдаг. Иймд эмнэлгийн
аэилтан нь хүүхдийн хамгаалагч, өмгөөлөгч
болж хүүхдийн эрх-хүний эрхийг сахин
хамгаалах хариуцлага, үүрэг хүлээнэ.

6. Хүүхэд ба амьдралын чанар
• QOL-сайн сайхан амьдрах
• Хүүхдийн QOL-зөвхөн өвчин шаналалгүй
байх гэвэл өрөөсгөл ойлголт болно.
Тоглон наадах, сонирхолтой сурч
боловсрох, амтархан хооллох, хүнтэй нүүр
тулан ярилцах, г.м
• Хүүхдийн QOL-ын дээшлүүлэхэд амны
хөндийн эрхтнүүд нь чухал үүрэгтэй.

7. Хүүхэд ба анагаах ухаан эмчилгээ
• Өсөн хөгжиж байгаа хүүхдэд өвчин
эмгэгийн дараа өсөлт-хөгжилд нь их
хэмжээний гажиг үүлдэх нь хялбар байдаг.
• Зөвхөн эмчлэх гэхээсээ илүүтэйгээр
урьдчилан сэргийлэх, эрүүл мэндийг хянах
нь чухал
• Cure<Care

8. • Амьдралын сүүлийн хагаст илрэх өвчин
эмгэгийн шалтгаан нь хүүхэд үед үүсдэг
• Эмчилгээнээс илүү амьдралын үе шат,
амьдралын мөчлөгийг гол болгосон
“өсөлт хөгжлийн үеийн эмчилгээ” чухал юм.

9. Хүүхдийн нүүр ам судлалын зорилго
• Хүүхдийн эрүү нүүр амны хөндийн эрхтнүүдийн анатоми,
физиологийн үйл ажиллагаа нь өвчин эмгэгийн үед насанд
хүрэгсдийнхээс ялгаатай, өсөлт хөгжлийн үе шат бүрд өөр өөр
байдаг.
• Насанд хүрэгсдэд эмгэг гэх зүйл хүүхдэд физиологийн гэгдэх
тохиолдол байдаг.
• ХНА-ны оношлогоо эмчилгээний үед өсөлт хөгжлийг анхаарах
нь чухал.

10. • ХНАС өсөлт хөгжлийн үедээ байгаа эрүү нүүр амны
хөндийн эрхтнүүдийн физиологи, анатоми, шүд цоорох
өвчин, зуултын гажиг зэргийг эрт илрүүлэх улмаар өвчин
эмгэг, үйл ажиллагааны хямралын эмчилгээ, урьдчилан
сэргийлэх асуудал, амны хөндийн хэвийн үйл
ажиллагааг хангах үүрэг бүхий сүүн шүдний эгнээ, болон
эрүү амны хөндийн эрхтнүүдийн хөгжил үйл ажиллагааг
цогцоор нь шинжлэх ухааны үүднээс судалдаг

11. Хүүхдийн нүүр амны эрүүл мэндийн
үйлчилгээний онцлог
• Эмчилгээний арга эмнэл зүйн
систем нь амьдралын үе шат
бүрд онцлог байдаг.
1. Зөвхөн өвчинг илрүүлж
оношлохоос гадна эрүүл мэндийн
боловсрол олгох, урьдчилан
сэргийлэх, нийт хүн амын амны
хөндийн эрүүл мэндийг
дээшлүүлэх нь илүү чухал
2. Амны хөндийг тогтмол хянах