SlideShare a Scribd company logo
1 of 43
Ишний бүтэц, үүрэг
 рийн гадаргууӨө
дээр навчис т р лэх,ө үү
байнга с хө ө
чадвартай тэнхлэгт
эрхтэнг иш гэнэ.
Ишний
үүрэг
ус
ууршуулах
амьсгалах
Фото-
синтез
явуулах
үндэс, навч
2-ыг
холбож
тэдгээрийн
хооронд шим
тэжээлийн
бодисыг
дамжуулдаг
Найлзуурын бүтэц
Нахиаг
байрлалаар
нь
үзүүрийн
буюу
оройн
хажуугийн
буюу
суганы
нэмэлт
буюу
дагавар
Нахиаг
дотоод
бүтцээр нь
цэцгийн навчны холимог
Ишний салаалалт
Ишийг ургах
хугацааны
байдлаар
өвслөг иш олон наст иш
Ургамлын ургах(хавраас намар
хүртэл) хугацаанд амьдралаа
гүйцээж хагдардаг зөөлөвтөр
ногоон ишийг өвслөг иш гэнэ.
Гадуураа үйсэрхэг бүрхүүлээр
хучигдсан олон жил амьдарч
моджих, бүдүүрэх чадвартай
байдаг.
Ишний хөндлөн
огтлолын байдал
бөөрөнхий иш
гурвалжин иш
олон талт иш
горвит иш
далавчит иш
зууван иш
хавиргатай иш
Ургамлын ишний
өсөх чиглэл
цэх иш
хэвтээ буюу дэвсээ иш
мөлхөө иш
ороодог иш
авирах иш
асах буюу тээглэх иш
Сонгинолог иш
Маш богино иштэй д рсү
хувирсан найлзуур юм.
Сонгинолог ишийг тууш
таллан з сэж звэлү ү
т ний доод хэсэгт бяцханүү
шовгор бие байрлах
б г д т ний гадаргууө өө үү
дээр ш слэг зузаанүү
хайрснууд бэхлэгдсэн
байдаг. Энэ бяцхан нягт
биеийг сонгинолог
ишний ёроол гэдэг. Энэ нь
д рс хувирсан иш б г дү ө өө
з рээс нь цэцгийнү үү
нахиа сч, доод хэсгээсүү
нь нэмэлт ндэс ургадаг.ү
Үндэслэг иш
 ндэслэг иш нь зҮ ү үү-
рийн нахиагаар уртасч
хайрсны в р д хө ө ө
хажуугийн нахиагаар
салаалахын зэрэгцээ бас
шинэ найлзуур шинэ
ургамлыг т р лжө үү
чадна. ндэслэг ишнээсҮ
шинэ ургамал т ржө
байгаа ед т нийү үү
еийн доод тал буюуү
зайд- малаас нэмэлт
ндэс ургана.ү
Орооцолдуур
Оосор б чнийү
тусламжтай-гаар
ургамал ямар
нэгэн босоо
биеийг ороож
дээш авиран
ургана.
Навчин иш-кладодий
Хуурай газар ургадаг
зарим ургамлын
мөчир, иш зэрэг нь
дүрс хувирсан навч
мэт хэлбэртэй болж
навчны үүргийг
гүйцэтгэнэ. Дүрс
хувирсан навч мэт
хэлбэртэй болсон
ишийг навчин иш буюу
кладодий гэнэ.
Булцуу
Д рс хувирсан найлзуурү
б г д т ний голө өө үү
б д рч навчис ньү үү
г йрсэн байна. Харинү ү
т ний хажуугийн нахиаүү
тодорхой зэгдэнэ.ү
Булцуу сэхдээ газарүү
доорх урт нарийн ишний
салаа м чрийн з ртө ү үү
тэжээлийн н ц бодисөө
хуримтлуулан бий болно
Хатгуур
Шовх үзүүр бүхий
хатуурсан богино
мөчрийг хатгуур гэнэ.
Бүтцийн хувьд хатгуурыг
салаалсан салаалаагүй
гэж ялгадаг. Хатгуур
өргөстэй адил боловч тэр
2-ын ялгагдах шинж нь
хатгуурыг угаар нь
хугалахад модлогийн
эдтэй хэсэг нь цуг унадаг
бол өргөс зөвхөн дангаар
сугарч унана.
Ишний анхдагч бүтэц
Ишний хоёрдогч бүтэц
Салаалалтын хэлбэрүүд (М.П.Жуковский)
Ишний морфологи
 еҮ
Зайдмал
Нахиа
Навчны суга
Навч нахиа б хий ишийгү
найлзуур гэнэ.
Урт найлзуур
Жилд см-ээр
өснө
Богино
найлзуур
Жилд мм-ээр
өснө.
Навчны өврийн
нахианаас үүснэ
Навч болон цэцгийн үүсгэвэрийг агуулж
буй хараахан ургаж амжаагүй залуу
богино найлзуурыг нахиа гэнэ.
Нахиаг байршлаар нь
Оройн нахиа
Хажуугийн нахиа
Нэмэлт нахиа
Ичмэл нахиа гэж ангилна.
Нахиаг дотоод бүтцээр нь
Цэцгийн
Навчны
Холимог нахиа гэж 3 ангилна.
Ишний салаалалт
Ацан
Дихотом
өгссөн
моноподиаль
уруудсан
симподиаль
хуурамч ацан
псевдодихотом
Ишний дотоод бүтэц нь
 шим тэжээлийн бодисыг дамжуулах эд
 иш мөчрийг бэхлэх тулгуур эд
 биеийн үндсэн эд
 бүрхүүл эд зэргээс тогтоно.
Иш нь
 бүрхүүл эд
 анхдагч
холтос
 гол цилиндр
гэсэн 3 үндсэн
хэсгээс
тогтоно.
secstem02[1].gifsecstem02[1].gif
-багцтай иш
-багцгүй иш
Ургамлын ишийг дамжуулах
багцын байрлалаар нь 2 ангилдаг.
Ишийг дотоод бүтцээр нь 2 ангилдаг.
Анхдагч бүтэцтэй
Хоёрдогч бүтэцтэй
Ишний гадаад бүтэц
Иш нь үе, зайдмал гэсэн хэсгээс тогтоно.
Навч байрласан хэсгийг ишний үе гэнэ. Үе
хоорондын зайг зайдмал гэнэ.
Ишний хөндлөн огтлол бөөрөнхий,
дөрвөлжин, гурвалжин, хөндий, далавчтай
хавтгай зэрэг янз бүрийн хэлбэртэй байдаг.
Нахиа ба ишний өсөлт
Нахиа нь найлзуурын эх үүсвэр юм. Нахиа
хөөж томорсны дараа хайрсан бүрхүүл нь
задарч найлзуурын хунимал ногоон навч
гардаг. Нахиаг байрлалаар нь оройн,
хажуугийн гэж хуваахаас гадна гарал
үүслээр нь цэцгийн навчны холимог нахиа
гэж ангилдаг.
Ишний дүрс хувирал
Шим тэжээлийн бодис болон усыг их
хэмжээгээр хуримтлуулж нөөцлөснөөс иш
шүүслэг зузаан болохын зэрэгцээ хавтгай
бөөрөнхий зэрэг олон янзын хэлбэртэй болж
өөрчлөгддөг. Ингэж ургамлын иш хувиран
өөрчилгдсөнийг ишний дүрс хувирал гэнэ.

More Related Content

What's hot

амьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэрамьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэрDolgormaa Doogii
 
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжилонтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжилМандухай Г.
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайbyamba-1
 
ургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэцургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэцbyamba-1
 
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүдэсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүдOidov Tungaa
 
навчаар ус уурших
навчаар ус ууршихнавчаар ус уурших
навчаар ус ууршихSugar Gonchigdanzan
 
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэнэсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэнOidov Tungaa
 
нэг эстэн
нэг эстэннэг эстэн
нэг эстэнnaraa3338
 
Tsetsegt urgamliin bier bodis damjih
Tsetsegt urgamliin bier bodis damjihTsetsegt urgamliin bier bodis damjih
Tsetsegt urgamliin bier bodis damjihorhonchimeg
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсbyamba-1
 

What's hot (20)

Lecture8
Lecture8Lecture8
Lecture8
 
Lecture10
Lecture10Lecture10
Lecture10
 
амьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэрамьд биеийн үржлийн хэлбэр
амьд биеийн үржлийн хэлбэр
 
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжилонтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
онтогенез-нэгэн биеийн хөгжил
 
фотосинтез
фотосинтезфотосинтез
фотосинтез
 
Lecture14
Lecture14Lecture14
Lecture14
 
Эс
ЭсЭс
Эс
 
дотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхайдотоод шүүрлийн булчирхай
дотоод шүүрлийн булчирхай
 
ургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэцургамлын эсийн бүтэц
ургамлын эсийн бүтэц
 
Lecture5
Lecture5Lecture5
Lecture5
 
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүдэсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
эсийн дан мембрант эрхтэ нцэрүүд
 
навчаар ус уурших
навчаар ус ууршихнавчаар ус уурших
навчаар ус уурших
 
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэнэсийн бүтэц бүрхүүл бөөм  сийвэн
эсийн бүтэц бүрхүүл бөөм сийвэн
 
нэг эстэн
нэг эстэннэг эстэн
нэг эстэн
 
Tsetsegt urgamliin bier bodis damjih
Tsetsegt urgamliin bier bodis damjihTsetsegt urgamliin bier bodis damjih
Tsetsegt urgamliin bier bodis damjih
 
Lecture2
Lecture2Lecture2
Lecture2
 
Цусны эргэлтийн эрхтэн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн эрхтэн тогтолцооЦусны эргэлтийн эрхтэн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн эрхтэн тогтолцоо
 
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцооЦусны эргэлтийн тогтолцоо
Цусны эргэлтийн тогтолцоо
 
эукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эсэукариот ба прокариот эс
эукариот ба прокариот эс
 
Lecture3
Lecture3Lecture3
Lecture3
 

Similar to Lecture7

Эрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн багш Б. Оюун
Эрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн  багш Б. ОюунЭрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн  багш Б. Оюун
Эрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн багш Б. Оюунchemistry teacher
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3atuya68
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3atuya68
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Gegeen_73
 
Biology 7
Biology 7Biology 7
Biology 7undar79
 
Altaa hicheel
Altaa hicheelAltaa hicheel
Altaa hicheelatuya68
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3atuya68
 
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDaagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойajaa97
 
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDaagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDavaa97
 
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDaagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойdaagii97
 
амьд биеийн бүтэц
амьд биеийн бүтэцамьд биеийн бүтэц
амьд биеийн бүтэцsumka79
 
Biology1
Biology1Biology1
Biology1atuya68
 
Biology1
Biology1Biology1
Biology1atuya68
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2atuya68
 
8 class plants stem structure
8 class plants stem structure8 class plants stem structure
8 class plants stem structureBiologyAOyundari
 

Similar to Lecture7 (20)

2013 хцү 03
2013 хцү 032013 хцү 03
2013 хцү 03
 
Эрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн багш Б. Оюун
Эрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн  багш Б. ОюунЭрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн  багш Б. Оюун
Эрдэнэмандал ахлах сургууль хими - биологийн багш Б. Оюун
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3
 
Biology 7
Biology 7Biology 7
Biology 7
 
Biology 7
Biology 7Biology 7
Biology 7
 
2013 mod urjuuleg 11
2013 mod urjuuleg  112013 mod urjuuleg  11
2013 mod urjuuleg 11
 
Шавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилалШавьж түүний ангилал
Шавьж түүний ангилал
 
Altaa hicheel
Altaa hicheelAltaa hicheel
Altaa hicheel
 
Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3Tsahim hicheel 3
Tsahim hicheel 3
 
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDaagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
 
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDaagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
 
Daagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхойDaagii чийгийн улаан хорхой
Daagii чийгийн улаан хорхой
 
Muug
MuugMuug
Muug
 
амьд биеийн бүтэц
амьд биеийн бүтэцамьд биеийн бүтэц
амьд биеийн бүтэц
 
Biology1
Biology1Biology1
Biology1
 
Biology1
Biology1Biology1
Biology1
 
Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2Tsahim hicheel 2
Tsahim hicheel 2
 
8 class plants stem structure
8 class plants stem structure8 class plants stem structure
8 class plants stem structure
 

More from munhtaivan

More from munhtaivan (6)

Lecture16
Lecture16Lecture16
Lecture16
 
Lecture13
Lecture13Lecture13
Lecture13
 
Lecture12
Lecture12Lecture12
Lecture12
 
Lecture4
Lecture4Lecture4
Lecture4
 
Lecture4
Lecture4Lecture4
Lecture4
 
Lecture1
Lecture1Lecture1
Lecture1
 

Lecture7