More Related Content Similar to Bai giang spss Similar to Bai giang spss (20) More from Nhat Nguyen (20) Bai giang spss1. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 1
SPSSSPSS
SSTATISTICALTATISTICAL PPACKAGE FORACKAGE FOR SSOCIALOCIAL
SSCIENCESCIENCES
((Lyù thuyeát:Lyù thuyeát: 1515 tieát. Thöïc haønh:tieát. Thöïc haønh: 3030 tieáttieát))
GVC. ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî
ThS. Voõ Taán Taøi
Trung taâm Tin hoïc
Tröôøng Ñaïi hoïc KHXH & NVTröôøng Ñaïi hoïc KHXH & NV
eMail:eMail: nguyendang_ty1953@yahoo.comnguyendang_ty1953@yahoo.com
D: 0983.436.182ĐD: 0983.436.182Đ
2. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 2
PHAÂN TÍCH DÖÕ LIEÄU VÔÙIPHAÂN TÍCH DÖÕ LIEÄU VÔÙI
SPSSSPSS
NOÄI DUNGNOÄI DUNG
--------------
Chöông 1: GIÔÙI THIEÄU SPSS
Chöông 2: TAÏO VAØ MÔÛ FILE DÖÕ
LIEÄU
Chöông 3: PHAÂN TÍCH DÖÕ LIEÄU
THOÁNG KEÂ
Chöông 4: KIEÅM ÑÒNH THOÁNG KEÂ
Chöông 5: PHAÂN TÍCH HOÀI QUY
3. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 3
Chöông 1. GIÔÙI THIEÄU SPSS
NOÄI DUNGNOÄI DUNG:
1.1. Quaù trình thu thaäp vaø xöû lyù
thoâng tin
1.2. Giôùi thieäu toång quan veà SPSS
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
1.4. Bieán vaø giaù trò cuûa bieán
1.5. Phaân tích döõ lieäu
4. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 4
1.1. Quaù trình thu thaäp vaø xöû lyù
thoâng tin
Laø phaàn meàm chuyeân duïng xöû lyù thoâng tin
sô caáp (thoâng tin ñöôïc thu thaäp tröïc tieáp töø
ñoái töôïng nghieân cöùu (ngöôøi traû lôøi) thoâng
qua moät baûng caâu hoûi ñöôïc thieát keá saün.
1. Thu thaäp xöû lyù thoâng tin trong nghieân
cöùu khoa hoïc
Quaù trình thu thaäp vaø xöû lyù thoâng tin trong
nghieân cöùu khoa hoïc ñöôïc tieán haønh thoâng
qua 3 giai ñoaïn:
- Giai ñoaïn thieát keá;
- Giai ñoaïn thu thaäp thoâng tin;
- Giai ñoaïn xöû lyù vaø phaân tích thoâng tin
a. Giai ñoaïn thieát keá: Nhieäm vuï cuûa giai ñoaïn
thieát keá coâng trình nghieân cöùu thöïc nghieäm laø
5. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 5
1.1. Quaù trình ( tieáp theo )
b. Giai ñoaïn thu thaäp thoâng tin: Ñaây laø böôùc
thu nhaän thoâng tin rieâng bieät vaø kieåm tra chaát
löôïng thu nhaän thoâng tin ngay taïi choã. Ñaëc ñieåm
cô baûn cuûa böôùc tieán haønh laø thöïc hieän
nghieâm chænh nhöõng yeâu caàu, nhöõng ñieàu
höôùng daãn ñaõ vaïch ra ôû böôùc thieát keá.
c. Giai ñoaïn xöû lyù vaø phaân tích thoâng tin:
Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa giai ñoaïn xöû lyù thoâng
tin laø chuyeån thoâng tin rieâng bieät sang thoâng tin
toång hôïp, thöïc hieän toång kieåm tra, ñaùnh giaù
chaát löôïng vaø ñaùnh giaù trieån voïng cuûa thoâng
tin toång hôïp, phaân tích vaø keát luaän. Giai ñoaïn
xöû lyù thoâng tin cuõng coù ba böôùc keá tieáp nhau
laø:
- Chuaån bò cho vieäc xöû lyù thoâng tin
- Xöû lyù thoâng tin vaø keát thuùc
6. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 6
1.1. Quaù trình ( tieáp theo )
2. Quy trình nghieân cöùu xöû lyù thoâng tin
Quy trình nghieân cöùu xöû lyù thoâng tin ñöôïc chia ra
7 böôùc nhö sau:
7. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 7
1.1. Quaù trình ( tieáp theo )
•SPSS thöïc hieän
trong böôùc 5
chia ra caùc giai
ñoaïn:
8. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 8
1.2. Giôùi thieäu toång quan veà SPSS
SPSS laø phaàn meàm chuyeân duïng xöû lyù
thoâng tin sô caáp: thoâng tin ñöôïc thu thaäp tröïc
tieáp töø ñoái töôïng nghieân cöùu (ngöôøi traû
lôøi caùc caâu hoûi) thoâng qua moät baûng caâu
hoûi ñöôïc thieát keá saün.
SPSS söû duïng caùc file coù phaàn môû roäng sau:
- .SAV: File döõ lieäu SPSS
- .SPS: File leänh thay cho caùc thao taùc tröïc
tieáp (Syntax)
- .SPO: File keát xuaát (Output)
- .SBS: File ñaëc taû SPSS (Script)
Taïi moät thôøi ñieåm SPSS chæ laøm vieäc vôùi 1
file döõ lieäu. Neáu môû file döõ lieäu môùi thì file
9. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 9
1.2. Giôùi thieäu SPSS ( tieáp theo )
Phaàn meàm SPSS coù caùc loïai maøn hình sau:
1. Maøn hình quaûn lyù döõ lieäu (Data View)
2. Maøn hình quaûn lyù bieán (Variable View)
3. Maøn hình hieån thò keát quaû (Output)
4. Maøn hình cuù phaùp (Syntax)
10. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 10
Maøn hình quaûn lyù döõ lieäu
(Data View)
Laø nôi
löu tröõ
döõ lieäu
nghieân
cöùu vôùi
moät caáu
truùc cô
sôû döõ
lieäu bao
goàm
coät,
haøng vaø
caùc oâ
giao nhau
giöõa coät
Coät (Column): Ñaïi dieän
cho bieán quan saùt.
11. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 11
Maøn hình quaûn lyù döõ lieäu
(Data View)
Laø nôi löu
tröõ döõ
lieäu
nghieân
cöùu vôùi
moät caáu
truùc cô
sôû döõ
lieäu bao
goàm coät,
haøng vaø
caùc oâ
giao nhau
giöõa coät
vaø haøng
Haøng (Row): Ñaïi dieän
cho moät tröôøng hôïp quan
saùt (ngöôøi traû lôøi)
12. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 12
Maøn hình quaûn lyù döõ lieäu
(Data View)
OÂ giao nhau giöõa coät vaø haøng
(cell): Chöùa ñöïng moät keát quaû traû
lôøi töông öùng vôùi caâu hoûi caàn khaûo
saùt (bieán) vaø moät ñoái tyùôïng traû lôøi
cuï theå (tröôøng hôïp quan saùt). OÂ laø söï
keát hôïp cuûa ñoái töôïng vaø bieán. Caùc
oâ chæ chöùa caùc trò soá cuûa bieán.
13. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 13
Maøn hình quaûn lyù döõ lieäu
(Data View)
File dữ liệu có hình chữ nhật. Hai hướng của
file dữ liệu được xác định bởi số lượng các đối
tượng và số lượng các biến. Không có các ô
“trống rỗng” trong các đường biên của file dữ
liệu. Đối với các biến dạng số, các ô rỗng được
chuyển thành trị số khuyết thiếu hệ thống. Đối
với các biến dạng chuỗi, một dấu cách vẫn
được coi là một trị số.
14. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 14
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Laø nôi
quaûn lyù
caùc bieán
cuøng vôùi
caùc thoâng
soá lieân
quan ñeán
bieán. Trong
maøn hình
naøy moãi
haøng treân
maøn hình
quaûn lyù
moät bieán,
vaø moãi
Tên biến (name): Là tên đại
diện cho biến, tên biến này sẽ
được hiễn thị trên đầu mỗi cột
trong màn hình dữ liệu
15. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 15
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Caùc qui taéc döôùi ñaây ñöôïc aùp duïng cho teân bieán:
Teân phaûi baét ñaàu baèng moät chöõ. Caùc kyù töï coøn
laïi coù theå laø baát kyø chöõ naøo, baát kyø soá naøo,
hoaëc caùc bieåu töôïng nhö @, #, _, hoaëc $.
Teân bieán khoâng ñöôïc keát thuùc baèng moät daáu
chaám.
Traùnh duøng caùc teân bieán maø keát thuùc vôùi moät
daáu gaïch döôùi (ñeå traùnh xung ñoät vôùi caùc bieán
ñöôïc töï ñoäng laäp bôûi moät vaøi thuû tuïc)
Ñoä daøi cuûa teân bieán khoâng vöôït quaù 8 kyù töï.
Daáu caùch vaø caùc kyù töï ñaëc bieät (ví duï nhö !, ?, ‘,
vaø *) khoâng ñöôïc söû duïng.
Töøng teân bieán phaûi ñôn chieác/duy nhaát; khoâng
ñöôïc pheùp truøng laëp. Khoâng ñöôïc duøng chöõ hoa
ñeå ñaët teân bieán. Caùc teân NEWVAR, NewVar, vaø
16. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 16
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Loại biến (type): Thể hiện
dạng dữ liệu thể hiện trong
biến. Dạng số, và dạng chuỗi
17. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 17
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Số lượng con số hiễn thị cho
giá trị (Width): Giá trị dạng
số được phép hiễn thị bao nhiêu
con số
18. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 18
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Số lượng con số sau dấu
phẩy được hiễn thị
(Decimals
19. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 19
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đóNhãn của biến (label): Tên
biến chỉ được thể hiện tóm tắc
bằng ký hiệu, nhãn của biến
cho phép nêu rõ hơn về ý nghĩa
của biến
20. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 20
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Giá trị trong biến (Values):
Cho phép khai báo các giá trị
trong biến với ý nghĩa cụ thể
(nhãn giá trị)
21. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 21
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Giá trị khuyết (Missing): Do thiết
kế bảng câu hỏi có một số giá trị
chỉ mang tính chất quản lý, không
có ý nghĩa phân tích, để loại bỏ các
biến này ta cần khai báo nó như là
giá trị khuyết (user missing). SPSS
mặc định giá trị khuyết (system
missing) là một dấu chấm và tự
động loại bỏ các giá trị này ra khỏi
các phân tích thống kê.
22. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 22
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Kích thướt cột
(columns): Cho
phép khai báo độ
rộng của cột
23. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 23
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Ví trí (align): Vị
trí hiễn thị các
giá trị trong cột
(phải, trái, giữa)
24. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 24
Maøn hình quaûn lyù bieán
(Variables View)
Là nơi quản lý
các biến cùng
với các thông số
liên quan đến
biến. Trong màn
hình này mỗi
hàng trên màn
hình quản lý
một biến, và
mỗi cột thể hiện
các thông số
liên quan đến
biến đó
Dạng thang đo
(measures): Hiễn thị
dạng thang đo của giá
trị trong biến
25. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 25
Maøn hình hi n th k t quệ ị ế ả
(Output)
Các phép phân
tích thống kê sẽ
cho ra các kết
quả như bảng
biểu, đồ thị và
các kết quả
kiểm định….,
các kết quả này
sẽ được truy
xuất ra một
màn hình, và
được lưu giữ
dưới một tập tin
khác (có đuôi là
.SPO). Màn hình
này cho phép ta
xem và lưu giữ
các kết quả
phân tích
Nhắp để mở
rộng hoặc thu
hẹp các cấp
độ xem
Nhắp đúp một
biểu tượng
kiểu sách để
hiện hoặc làm
ẩn một chi tiết
Panô phân
cấp xem
Nhắp một chi tiết
để chọn và đi
thẳng đến nó
Panô nội dung Nhắp đúp một bảng để xoay hoặc
hiệu đính nó
26. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 26
Maøn hình cuù phaùp (Syntax)
Màn hình này
cho phép ta
xem và lưu trữ
những cú pháp
của một lệnh
phân tích. Các
cú pháp được
lưu trữ sẽ được
sử dụng lại mà
không cần thao
tác các lệnh
phân tích lại
27. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 27
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
1. Döõ lieäu (Data):
Laø soá lieäu, taøi lieäu, tö lieäu, thoâng tin … ñaõ coù
ñeå giaûi quyeát vaán ñeà nghieân cöùu. Noùi 1 caùch
chính xaùc, döõ lieäu laø baûn chaát cuûa ñoái töôïng
maø chuùng ta caàn phaûn aûnh, caàn theo doõi ñeå
giaûi quyeát vaán ñeà ñaët ra trong nghieân cöùu khoa
hoïc.
2. Bieán (Variable):
Laø ñaïi löôïng coù theå nhaän giaù trò naøy hay giaù
trò khaùc, trong tröôøng hôïp naøy hay tröôøng hôïp
khaùc.
ÔÛ goùc ñoä moân hoïc SPSS thì bieán chính laø
nhöõng döõ lieäu caàn thu thaäp qua phoûng vaán,
ñieàu tra, quan saùt … vaø döïa vaøo ñoù ñeå phaân
tích, xöû lyù nhaèm giaûi quyeát vaán ñeà nghieân cöùu.
28. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 28
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
3. Phaân loïai döõ lieäu (Data Classification):
Döõ lieäu nghieân cöùu coù theå bieåu thò döôùi
ba loïai chính:
Döõ lieäu ñònh löôïng
Döõ lieäu ñònh tính
Döõ lieäu ñònh tính khoâng thöù baäc
Döõ lieäu ñònh tính coù thöù baäc
Döõ lieäu baùn ñònh löôïng
29. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 29
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
a. Döõ lieäu ñònh löôïng:
Caùc döõ lieäu theå hieän baèng nhöõng con soá
(Numeric), bieán thieân lieân tuïc (Continuous)
hoaëc rôøi raïc (Discrete). Ví duï: ño chieàu cao
cuûa thanh nieân ta seõ coù nhöõng con soá: 16.5;
1.70; 1.72,…, ñoù laø moät bieán soá lieân tuïc
(Continuous Variable); tieâm chuûng cho treû em
ôû moät ñòa phöông, coù em ñöôïc tieâm moät
laàn, coù em hai laàn hoaëc ba laàn (khoâng theå
coù 1 laàn röôõi), ñoù laø bieán soá rôøi raïc.
Noùi moät caùch ñôn giaûn: Nhöõng gì coù theå
caân, ñong, ño, ñeám ñöôïc, vaø chuùng coù theå
ñöôïc thöïc hieän 1 caùch coù yù nghóa vôùi caùc
pheùp toùan soá hoïc (nhö +, -, *, /, …) thì noù
30. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 30
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
b. Döõ lieäu ñònh tính:
Döõ lieäu ñònh tính phaûn aùnh tính chaát, söï
hôn keùm, khoâng tính ñöôïc trò trung bình. Coù
nhieàu caùch theå hieän caùc döõ lieäu ñònh tính.
Ví duï: giôùi tính nam hay nöõ, beänh naëng hay
nheï, keát quaû ñieàu trò toát hay xaáu, loaïi
thuoác ñieàu trò laø Ampicilin hay Streptomycin,
ñoä boûng 1 hoaëc 2 hoaëc 3… Vì vaäy ngöôøi ta
coøn phaân ra döõ lieäu thöù töï (Ordered Data),
döõ lieäu ñònh danh (Norminal Data).
31. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 31
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
c. Döõ lieäu baùn ñònh tính:
Trong tuøy töøng lónh vöïc coù nhöõng chæ tieâu
khoù ñaùnh giaù chính xaùc, vì vaäy phaûi duøng
ñeán nhöõng caùch theå hieän baùn ñònh löôïng.
Ví duï kyù sinh truøng soát reùt trong maùu +, ++,
+++; tröùng giun trong phaân +, ++, +++. Maëc duø
xu höôùng duøng baùn ñònh löôïng ngaøy caøng ít
ñi, nhöng cuõng coù luùc caàn ñeán. Xöû lyù
thoáng keâ vôùi caùc döõ lieäu baùn ñònh löôïng
töông ñoái ñôn giaûn, nhöng caùch ñaùnh giaù
vaãn giuùp cho ta bieát ñöôïc ñaùng tin caäy hay
khoâng vaø tin caäy ôû möùc ñoä naøo.
Maëc duø, veà maët lyù thuyeát, trong SPSS coù
nhaéc ñeán loïai döõ lieäu baùn ñònh löôïng,
32. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 32
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
4. Thang ño (Measurement):
Ngay töø giai ñoaïn thieát keá ñaõ phaûi xaây
döïng thang ño. Thang ño laø moät trong nhöõng
phöông tieän ñeå ño moái lieân quan giöõa caùc
hieän töôïng xaõ hoäi. Thang ño laø caùch saép
xeáp thoâng tin, laø heä thoáng nhöõng con soá vaø
nhöõng moái quan heä giöõa chuùng. Noù laø
phöông tieän ñeå ño moái lieân quan theo töøng
noäi dung nghieân cöùu cuûa khaùch theå cuï theå.
Ñaëc tröng cuûa moãi thang ño, vôùi tö caùch moät
phöông tieän ñeå ño, ñeàu chöùa ba yeáu toá: ñoä
daøi, soá ño vaø chæ soá.
33. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 33
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
Ñoä daøi cuûa thang ño thöôøng coù cöïc ñaïi vaø
cöïc tieåu, ví duï: khoaûng caùch veà möùc löông
(töø möùc löông thaáp nhaát ñeán möùc löông cao
nhaát), veà trình ñoä hoïc vaán (töø trình ñoä
thaáp nhaát ñeán trình ñoä cao nhaát),
Soá ño cuûa thang ño laø nhöõng ñaïi löôïng töông
ñoái hay nhöõng ñôn vò phaân chia ñoä daøi cuûa
thang ñeå xaùc ñònh vò trí cuûa moïi khaùch theå
coù ñaëc tính xaõ hoäi caàn nghieân cöùu. Nhöõng
ñaïi löôïng töông ñoái hay caùc ñôn vò ño coù theå
laø nhö nhau hoaëc khoâng nhö nhau, coù theå laø
con soá tuyeät ñoái nhöng cuõng coù nhöõng soá ño
chæ coù tính chaát töông ñoái : nhieàu hôn, ít
hôn, yeáu hôn, maïnh hôn,…
Chæ soá laø moät chæ tieâu soá löôïng naøo ñoù
xaùc ñònh vò trí cuûa ñoái töôïng ñieàu tra hay
taäp hôïp cuûa caùc ñoái töôïng ñieàu tra theo
moät daáu hieäu naøo ñoù treân thang. Noù coù
34. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 34
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
SPSS söû duïng caùc loïai thang ño sau ñaây:
1. Thang ño ñònh danh (Nominal)
Thang ño ñònh danh laø loaïi thang ño ñôn giaûn.
Noù theå hieän söï phaân ñònh nhöõng bieán
daïng cuûa moät daáu hieäu naøo ñoù. Noùi moät
caùch ñôn giaûn, thang ño naøy ñöôïc aùp duïng
ñeå ñaët teân cho caùc giaù trò baèng nhöõng con
soá, hay ñeå maõ hoùa caùc giaù trò. Ví duï, maõ
hoùa 1-Nam, 2-Nöõ. Nhö vaäy, döõ lieäu veà giôùi
tính söû duïng thang ño ñònh danh.
2. Thang ño thöù töï (Ordinal)
ÔÛ thang ño thöù töï caùc bieán theå cuûa moät daáu
hieäu (chæ baùo) naøo ñoù ñöôïc xeáp baäc theo
möùc ñoä taêng daàn hoaëc giaûm daàn theå hieän
35. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 35
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
3- Thang ño khoaûng caùch (Interval)
Thang ño khoaûng caùch laø moät daïng ñaëc bieät
cuûa thang thöù töï. Caùc bieán theå cuûa moät
hieän töôïng xaõ hoäi naøo ñoù cuõng ñöôïc xeáp
theo thöù töï vaø noù coøn cho bieát khoaûng
caùch ñeàu nhau giöõa caùc bieán theå ñoù.
Ví duï: Thang ño nhieät ñoä duøng ñôn vò ñoä coù
khoaûng caùch gioáng nhau taïi baát kyø ñieåm
naøo treân thang ño, neân khoaûng caùch giöõa 5
vaø 6 ñoä baèng vôùi khoaûng caùch giöõa 9 vaø 10
ñoä.
Nhö vaäy, thang ño khoûang caùch laø thang ño
thöù baäc ñoàng thôøi caùc giaù trò lieân tieáp
nhau coù cuøng moät khoûang caùch.
36. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 36
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
4- Thang ño tyû leä (Ratio)
Thang ño tyû leä coù taát caû ñaëc tính khoaûng
caùch vaø thöù töï cuûa thang khoaûng caùch.
Ngoaøi ra, vì coù ñieåm 0 ñöôïc xaùc ñònh moät
caùch coù yù nghóa, neân pheùp toaùn chia (tyû
soá) coù theå thöïc hieän ñöôïc
Thöïc teá treân maùy, thang ño khoaûng caùch
(Interval) vaø thang tyû leä (Ratio) ñöôïc duøng
chung laøm moät thang ño ñònh löôïng (Scale)
duøng cho bieán ñònh löôïng.
Ví duï: tuoåi ñôøi, soá giôø giaûng daïy, thu nhaäp,
dieän tích nhaø ôû v.v… ñöôïc phaûn aûnh bôûi
thang ño tyû leä.
37. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 37
1.3. Caùc loïai döõ lieäu vaø thang ño
( tieáp theo )
Ñeå deã hình dung, caùc thang ño ñöôïc phaûn aûnh baèng
bieåu ñoà sau:
Dữ liệu
nh tínhĐị
nh l ngĐị ượ
Thang ño
ñònh danh
Thanh ño
th b cứ ậ
Th ng ñoả
kho ngả
caùch
Thang ño t lỷ ệ
Chia theo thang
ño
Chia theo thang
ño
Chia theo loïai
38. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 38
1.4. Bieán vaø giaù trò cuûa bieán
Bieán (Variable):
Trong SPSS, bieán chính laø nhöõng döõ lieäu caàn thu
thaäp qua phoûng vaán, ñieàu tra, quan saùt … vaø döïa
vaøo ñoù ñeå phaân tích, xöû lyù nhaèm giaûi quyeát
vaán ñeà nghieân cöùu. où laø n i ghi nhaän laïi söïĐ ơ
traû lôøi cho 1 caâu hoûi. Nhö vaäy, coù bao nhieâu
khaû naêng traû lôøi thì caàn tôùi ngaàn ñoù bieán ñeå
ghi nhaän. N u theå hieän döôùi daïng baûng thì bieánế
chính laø teân cuûa coät chæ tieâu hay ñaëc tröng maø
chuùng ta caàn theo doõi cuûa ñoái töôïng – ñöôïc xem
nhö laø caùc doøng.
Moãi caâu hoûi coù theå coù 1 taäp hôïp phöông aùn
traû lôøi. Nhöõng phöông aùn ñoù laø nhöõng giaù trò
ñöôïc maõ hoùa baèng soá. Taäp hôïp caùc giaù trò soá
ñoù ñöôïc goïi laø mieàn giaù trò (Domain) cuûa bieán.
39. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 39
1.5. Phaân tích döõ lieäu
Trong SPSS ngöôøi ta coù theå thöïc hieän caùc
phaân tích sau:
1. Kieåm tra döõ lieäu
2. Thoáng keâ moâ taû
3. Laäp baûng toång hôïp, phaân toå
4. Kieåm ñònh thoáng keâ
5. Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát
6. Phaân tích hoài quy
7. Daõy soá thôøi gian
40. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 40
1.5. Phaân tích döõ lieäu ( tieáp theo )
1. Kieåm tra döõ lieäu (Data Screening)
Xaùc ñònh nhöõng giaù trò vöôït troäi (Outliers)
vaø caùc giaù trò loãi (Roque Values)
Söû duïng coâng cuï baûng phaân boå taàn xuaát
ngoaøi vieäc ñeå ñeám soá laàn xuaát hieän cuûa
töøng giaù trò rieâng bieät, noù coøn giuùp ta tìm
ra caùc giaù trò loãi hoaëc caùc giaù trò maõ hoùa
sai soùt hoaëc khoâng mong ñôïi
Khaûo saùt hai hay nhieàu bieán cuøng moät luùc.
Ñoái vôùi caùc bieán daïng ñònh danh (nominal)
hoaëc thöù baäc (ordinal) söû duïng coâng cuï
baûng cheùo ta coù theá xaùc ñònh ñyùôïc nhöõng
söï keát hôïp phi lyù giöõa hai hoaëc nhieàu bieán
41. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 41
1.5. Phaân tích döõ lieäu ( tieáp
theo )
2. Thoáng keâ moâ taû (Descriptive Statistics):
Moâ taû döõ lieäu (ño löôøng ñoä taäp trung hay
phaân taùn, tyû leä %, moái quan heä giöõa caùc
bieán, v.v … ).
Caàn phaûi naém ñöôïc loaïi bieán (loaïi thang
ño cuûa bieán)
42. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 42
1.5. Phaân tích döõ lieäu ( tieáp
theo )
3. Kieåm ñònh caùc moái quan heä (Testing
Relationships: Tables)
Trong kieåm ñònh moái quan heä giöõa hai
bieán, ta söû duïng kieåm ñònh Chi-bình phöông
ñeå kieåm ñònh giaû thuyeát ban ñaàu cho
raèng hai bieán theå hieän trong baûng cheùo
(bieán coät vaø bieán haøng) laø khoâng coù
moái quan heä vôùi nhau (ñoäc laäp vôùi nhau).
Trong kieåm ñònh töông quan giöõa caùc bieán
ta söû duïng kieåm ñònh F kieåm ñònh giaû
thuyeát ban ñaàu cho raèng giöõa caùc bieán
ñang khaûo saùt khoâng coù töông quan vôùi
nhau (heä soá tyùoõng quan R = 0).
43. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 43
1.5. Phaân tích döõ lieäu ( tieáp theo )
4. Kieåm ñònh trung bình maãu (Tests for
Comparing Means):
Kieåm ñònh t cho moät maãu, caëp maãu vaø hai maãu ngaãu
nhieân ñoäc laäp
Söû duïng kieåm ñònh t cho hai maãu ngaãu nhieân ñoäc
laäp (Independent Samples T Test) so saùnh giaù trò trung
bình cuûa moät bieán rieâng bieät theo moät nhoùm coù
khaùc bieät hay khoâng ñoái vôùi giaù trò trung bình cuûa
bieán rieâng bieät ñoù theo moät nhoùm khaùc.
Coâng cuï kieåm ñònh t cho caëp maãu (Paired-Samples T
Test) kieåm ñònh coù hay khoâng giaù trò trung bình cuûa
caùc khaùc bieät giöõa caùc caëp quan saùt laø khaùc giaù trò
0.
Coâng cuï kieåm ñònh t moät maãu (One-Sample T Test)
kieåm ñònh coù hay khoâng giaù trò trung bình cuûa moät
bieán laø khaùc bieät vôùi moät giaù trò giaû ñònh töø
tröôùc.
Phaân tích phöông sai moät chieàu (One-Way ANOVA): Laø
44. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 44
1.5. Phaân tích döõ lieäu ( tieáp theo )
5. Kieåm soaùt quaù trình saûn xuaát baèng
thoáng keâ:
Ghi nhaän söï thay ñoåi cuûa quaù trình döïa treân
cô sôû moái quan heä giöõa caùc tham soá ño xu
höôùng trung taâm vaø ñoä bieán thieân cuûa quaù
trình.
6. Phaân tích hoài quy töông quan
(Regression):
Phaân tích söï phuï thuoäc cuûa bieán nghieân cöùu vôùi
1 hoaëc nhieàu bieán ñoäc laäp.
7. Phaân tích daõy soá thôøi gian (Time
series):
Phaân tích xu höôùng (hay quy luaät) bieán ñoäng cuûa
45. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 45
Chöông 2. TAÏO VAØ MÔÛ FILE DÖÕ
LIEÄU
NOÄI DUNGNOÄI DUNG
2.1. Khaùi nieäm veà bieán vaø giaù trò
cuûa bieán
2.2. Phöông phaùp ñònh bieán trong
SPSS
2.3. Nhaäp döõ lieäu
2.4. Môû caùc file döõ lieäu
2.5. Hôïp nhaát caùc taäp döõ lieäu
(Merge files)
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu trong baûng
Data View
46. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 46
2.1. Khaùi nieäm veà bieán vaø giaù
trò cuûa bieán
1. Khaùi nieäm veà bieán (Variable):
Trong SPSS, bieán chính laø nhöõng döõ lieäu caàn thu
thaäp qua phoûng vaán, ñieàu tra, quan saùt … vaø döïa
vaøo ñoù ñeå phaân tích, xöû lyù nhaèm giaûi quyeát
vaán ñeà nghieân cöùu. où laø n i ghi nhaän laïi söïĐ ơ
traû lôøi cho 1 caâu hoûi. Nhö vaäy, coù bao nhieâu
khaû naêng traû lôøi thì caàn tôùi ngaàn ñoù bieán ñeå
ghi nhaän. N u theå hieän döôùi daïng baûng thì bieánế
chính laø teân cuûa coät chæ tieâu hay ñaëc tröng maø
chuùng ta caàn theo doõi cuûa ñoái töôïng – ñöôïc xem
nhö laø caùc doøng.
Moãi caâu hoûi coù theå coù 1 taäp hôïp phöông aùn
traû lôøi. Nhöõng phöông aùn ñoù laø nhöõng giaù trò
ñöôïc maõ hoùa baèng soá. Taäp hôïp caùc giaù trò soá
47. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 47
2.1. Khaùi nieäm veà bieán ( tieáp
theo )
Caùc caâu hoûi coù nhieàu caùch traû lôøi ñöôïc goïi laø
caâu hoûi nhieàu traû lôøi (Multiple-Response Query).
Moãi 1 phöông aùn traû lôøi caàn phaûi coù 1 bieán ñeå
ghi nhaän. Khi phaân tích chuùng ta coù theå goäp caùc
bieán naøy thaønh 1 bieán ñeå ñaëc tröng cho 1 caâu
hoûi. Bieán naøy goïi laø bieán nhieàu traû lôøi
(Multiple-Response Variable), hay goïi taét laø bieán
Multi. Ví duï:
Caâu hoûi 1: “Giôùi tính cuûa ngöôøi traû lôøi: 1. -
Nam. 2. - Nöõ” chæ coù theå choïn 1 trong 2 phöông
aùn ñeå traû lôøi Caàn 1 bieán.
Caâu hoûi 2: “Gia ñình coù thuoäc dieän chính
saùch naøo sau ñaây:
(Coù theå ñaùnh daáu vaøo nhieàu muïc – khoâng thuoäc
dieän naøo thì khoâng choïn)
1. - Gia ñình thöông binh. 2. - Gia ñình lieät syõ.
48. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 48
2.1. Khaùi nieäm veà bieán ( tieáp
theo )
Caâu hoûi 3: Haõy cho bieát baïn ôû nhoùm tuoåi
naøo trong soá caùc nhoùm tuoåi sau:
1. Döôùi 18 2. 18 ñeán 303. 31 ñeán
40
4. 41 ñeán 50 5. Treân 50
Ñaây laø caâu hoûi chæ coù 1 traû lôøi.
Caâu hoûi 4: Noùi ñeán ñieän thoaïi di ñoäng,
baïn bieát ñöôïc nhöõng nhaõn hieäu naøo trong
danh saùch lieät keâ döôùi ñaây:
1. Ericson 2. Motorola 3. Nokia
4. Siemens 5. Panasonic
Ñaây laø caâu hoûi coù theå coù tôùi 5 traû lôøi.
Do ñoù caàn coù 5 bieán ñeå ghi nhaän 5 yù traû
49. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 49
2.1. Khaùi nieäm veà bieán ( tieáp theo )
Phaân chia bieán theo loïai döõ lieäu:
Bieán ñònh tính
Thang ño ñònh danh (Nominal Scale)
Thanh ño thöù baäc (Ordinal Scale)
Bieán ñònh löôïng
Thang ño khoaûng caùch (Internal Scale)
Thang ño tyû leä (Ratio Scale)
Tuy nhieân, SPSS goäp chung 2 thang ño khoûang caùch
vaø thang ño tyû leä laøm 1 thang ño Scale, neân bieán
ñònh löôïng chæ coøn duøng 1 thang ño Scale maø
thoâi.
Vì caùc giaù trò ñònh tính ñeàu ñöôïc maõ hoùa baèng
nhöõng con soá neân maëc nhieân, khi khai baùo bieán,
SPSS töï ñoäng gaùn cho noù thang ño Scale.
50. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 50
2.1. Khaùi nieäm veà bieán ( tieáp
theo )
Vôùi moïi bieán luoân luoân caàn xaùc ñònh mieàn
giaù trò maø bieán coù theå nhaän. Vôùi thang ño
Scale mieàn giaù trò cuûa bieán laø khoâng xaùc
ñònh neân caàn ñöôïc xaùc ñònh soá löôïng chöõ
soá leû. Vôùi thang ño ñònh danh vaø thöù baäc,
mieàn giaù trò cuûa noù laø höõu haïn, do ñoù
caàn ñònh nghóa caùc giaù trò naøy, hôn nöõa,
neân xaùc ñònh soá löôïng soá leû laø 0, töùc laø
coøn soá nguyeân troøn tròa.
Khi bieán khoâng nhaän giaù trò naøo trong mieàn
giaù trò cuûa noù thì giaù trò cuûa bieán ñöôïc ñeå
troáng (NULL) - coi nhö laø khoâng ñöôïc xaùc
ñònh, hoaëc cho noù nhaän 1 giaù trò naøo ñoù
naèm ngoøai mieàn giaù trò nhöng caûnh baùo cho
SPSS khoâng xöû lyù caùc tröôøng hôïp coù giaù
51. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 51
2.2. Phöông phaùp ñònh bieán trong
SPSS
Coâng vieäc ñònh nghóa bieán bao goàm:
1. Ñaët teân cho bieán (Name)
2. Xaùc ñònh kieåu döõ lieäu cuûa bieán (Type)
3. Xaùc ñònh soá löôïng chöõ soá hieån thò cho
giaù trò (Width) vaø soá löôïng soá leû sau daáu
phaåy (Decimals)
4. Gaùn nhaõn cho bieán (Variable Label)
5. Xaùc ñònh teân cho caùc giaù trò trong bieán
(Value lables)
6. Xaùc ñònh caùc giaù trò khuyeát (Missing
Values)
7. Xaùc ñònh ñoä roäng cho coät (Column)
8. Caên leà giaù trò (Align)
52. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 52
2.2. Phöông phaùp ñònh bieán ( tieáp
theo )
Maëc duø vieäc ñaët teân bieán laø tuøy yù, nhöng
caùch ñaët teân theo thöù töï caâu hoûi cuõng laø 1
caùch hay vaø thöôøng ñöôïc söû duïng vì raát tieän
lôïi cho quaù trình ñònh nghóa bieán thoâng qua
vieäc sao cheùp. Ví du:,
Caâu hoûi 6: Thu nhaäp bình quaân 1 thaùng:
6.1. Toång thu nhaäp: ………………………… Chia ra:
6.2. Thu nhaäp töø löông: …………………
6.3. Thu nhaäp töø giaûng daïy trong tröôøng:
………………
6.4. Thu nhaäp töø giaûng daïy ngoøai tröôøng:
………………
6.5. Thu nhaäp töø nghieân cöùu khoa hoïc:
……………………
55. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 55
2.3. Nhaäp döõ lieäu
Baïn coù theå nhaäp döõ lieäu theo ñoái töôïng hoaëc theo
bieán, hoaëc theo khu vöïc ñöôïc choïn, hoaëc theo töøng
oâ .
56. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 56
Moät soá chuù yù
1. OÂ hoaït ñoäng (oâ con troû) luoân ñöôïc laøm saùng
2. Teân bieán vaø soá cuûa haøng cuûa oâ hoaït ñoäng ñöôïc theå
hieän ôû goùc cao beân traùi cuûa cöûa soå Data Editor.
3. Khi choïn moät oâ vaø nhaäp moät trò soá thì noù seõ ñöôïc theå
hieän ôû khoang hieäu ñính döõ lieäu naèm ôû treân cuûa Data
Editor
4. Caùc trò soá khoâng ñöôïc ghi cho ñeán khi baïn nhaán Enter
hoaëc choïn oâ khaùc
5. Ñeå nhaäp baát kyø gì khaùc moät döõ lieäu daïng soá, tröôùc
heát phaûi ñònh nghóa loaïi döõ lieäu.
6. Neáu nhaäp moät trò soá vaøo moät coät coøn troáng, Data
Editor töï ñoäng taïo ra moät bieán môùi vaø chæ ñònh moät teân
bieán
7. Neáu goõ moät kyù töï khoâng ñöôïc chaáp nhaän bôûi loaïi
bieán, Data Editor seõ phaùt ra tieáng keâu bíp vaø khoâng
nhaäp kyù töï.
8. Vôùi caùc bieán daïng chuoãi, caùc kyù töï naèm ngoaøi ñoä roäng
ñöôïc ñònh nghóa seõ khoâng ñöôïc chaáp nhaän (bò caét boû).
9. Vôùi caùc bieán daïng soá, caùc trò soá nguyeân vöôït quaù ñoä
57. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 57
Söû duïng nhaõn cuûa trò soá khi
nhaäp döõ lieäu
1. Neáu nhaõn trò soá khoâng xuaát hieän trong
baûng Data View, töø thanh menu choïn: View
Value Labels
2. Nhaép leân oâ maø trong ñoù baïn muoán nhaäp
trò soá
3. Choïn moät nhaõn trò soá töø danh saùch xoå
xuoáng (Combo Box)
4. Trò soá ñöôïc nhaäp vaøo vaø nhaõn trò soá ñöôïc
theå hieän trong oâ.
Chuù yù: Ñieàu naøy chæ laøm vieäc neáu baïn ñaõ
ñònh nghóa nhaõn trò soá cuûa bieán.
58. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 58
2.4. Môû caùc file döõ lieäu
Caùc file döõ lieäu coù caùc ñònh daïng khaùc
nhau, coù theå môû ñöôïc baèng phaàn meàm
naøy:
Caùc baûng tính worksheet ñöôïc laäp trong
Excel hoaëc Lotus
Cô sôû döõ lieäu ñöôïc laäp döôùi ñònh daïng
dBASE vaø SQL
Caùc file daïng text ASCII vôùi kieåu Tab-
deliminated
Caùc file trong ñònh daïng SPSS ñöôïc laäp trong
caùc heä ñieàu haønh khaùc
Caùc file döõ lieäu SYSTAT
59. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 59
Khôûi ñoäng SPSS
Run the tutorial: Chaïy
chöông trình trôï giuùp
Type in data: Nhaäp döõ lieäu
môùi
Run an existing query: Chaïy
moät truy vaán döõ lieäu ñaõ
coù saün
Create new query using
Database Wizard: Laäp moät
truy vaán döõ lieäu söû duïng
Database Wizard
Open an existing data source:
Môû file döõ lieäu ñaõ coù
saün
(Chuù yù: Hoäp thoaïi naøy
chæ xuaát hieän moät laàn khi
60. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 60
M m t file Excelở ộ
Taïi cöûa soå SPSS Data Editor, töø thanh menu choïn: File / Open /
Data…
Trong hoäp thoaïi Open File, choïn file maø baïn muoán môû
Nhaép Open
Trong hoäp thoaïi Open File, choïn nnoõi lyùu giöõ file (Look in);
choïn loaïi file (Files of type) vaø sau ñoù choïn teân file (File
61. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 61
2.5. Hôïp nhaát caùc taäp döõ lieäu
(Merge files)
SPSS cho pheùp hôïp nhaát caùc döõ lieäu trong
moät file döõ lieäu beân ngoaøi vaøo file döõ lieäu
ñang söû duïng. Hoaëc hôïp caùc bieán môùi trong
file döõ lieäu beân ngoaøi vaøo file döõ lieäu ñang
hoaït ñoäng. Caû hai ñeàu taïo ra moät file döõ
lieäu môùi coù theå chöùa taát caû caùc quan saùt
ñöôïc hôïp laïi hoaëc taát caû caùc bieán ñöoïc hôïp
tuøy theo ta choïn Add Cases (theâm döõ lieäu) hay
Add Variables (theâm bieán môùi)
62. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 62
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
1. Theâm vaøo caùc quan saùt (Add Cases)
Thao taùc: Data Merge Files Add Cases
Hoäp thoaïi Read
File cho pheùp ta
löïa choïn file döõ
lieäu seõ ñöôïc
hôïp vôùi taäp döõ
lieäu ñang hoaït
ñoäng (Working
File). Nhaán Open
ñeå xaùc nhaän
vieäc löïa choïn
naøy.
63. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 63
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
Khi choïn xong file keát hôïp, ta seõ coù moät
hoäp thoaïi sau:
64. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 64
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
Unpaired Variables: lieät keâ caùc bieán khoâng
gioáng nhau giöõa hai taäp döõ lieäu ñang ñöôïc tieán
haønh hôïp nhaát laïi, caùc bieán khoâng gioáng nhau
naøy seõ bò loaïi ra vaø khoâng coù trong taäp döõ lieäu
môùi ñöôïc taïo ra töø vieäc hôïp nhaát hai taäp döõ
lieäu ban ñaàu. Caùc bieán naøy ñöôïc kyù hieäu khaùc
nhau vôùi kyù hieäu (*) ñaïi dieän cho caùc bieán trong
taäp döõ lieäu ñang hoaït ñoäng vaø (+) ñaïi dieän cho
caùc bieán trong taäp döõ lieäu ñöôïc truy xuaát töø
beân ngoaøi.
Nhöõng bieán ñöôïc lieät keâ trong hoäp thoaïi
Unpaired Variables laø nhöõng bieán coù nhöõng ñaëc
ñieåm sau:
Hai bieán coù teân ñöôïc khai baùo khaùc nhau
Nhöõng bieán coù kieåu döõ lieäu khaùc nhau
65. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 65
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
Hoäp thoaïi Variables in New Working Data File:
lieät keâ caùc bieán seõ coù trong taäp tin môùi ñöôïc
taïo ra töø vieäc hôïp nhaát hai taäp tin döõ lieäu ban
ñaàu. Toaøn boä caùc bieán trong hai taäp tin ban ñaàu
thoûa maõn caùc ñieàu kieän gioáng nhau veà teân vaø
loaïi döõ lieäu (soá hoaëc chuoãi) seõ ñöôïc lieät keâ
vaøo hoäp thoaïi naøy
66. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 66
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
2. Theâm vaøo caùc bieán (Add Variables)
Thao taùc: Data Merge Files Add Variables
Hoäp thoaïi Read
File cho pheùp ta
löïa choïn file döõ
lieäu coù bieán
seõ ñöôïc hôïp
vôùi danh saùch
bieán cuûa file
döõ lieäu ñang
hoaït ñoäng
(Working File).
Nhaán Open ñeå
xaùc nhaän vieäc
67. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 67
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
Khi choïn xong file keát hôïp, ta seõ coù moät hoäp
thoaïi sau:
68. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 68
2.5. Hôïp nhaát … ( tieáp theo )
Excluded Variables: lieät keâ caùc bieán seõ bò loaïi
tröø ra khoûi bieán môùi hôïp thaønh. Nhöõng bieán
naøy laø nhöõng bieán coù teân bieán gioáng nhau.
Bieán trong taäp tin ñang hoaït ñoäng ñöôïc kyù hieäu
laø (*), vaø nhöõng bieán trong taäp tin beân ngoaøi laø
(+). Neáu muoán caùc bieán gioáng teân nhau naøy coù
trong taäp döõ lieäu môùi ta phaûi tieán haønh ñoåi
teân noù laïi vaø chuyeån noù sang hoäp thoaïi chöùa
caùc bieán seõ coù trong taäp tin môùi.
Key Variables: Bieán khoùa döïa vaøo ñoù caùc quan
saùt gioáng nhau ñöôïc xaùc ñònh. Bieán khoùa naøy
phaûi cuøng teân ôû caùc hai taäp tin caàn hôïp nhaát.
Caùc tröôøng hôïp khoâng thoûa maõn vôùi bieán
khoùa thì vaãn bao haøm trong taäp döõ lieäu môùi
nhöng seõ khoâng ñöôïc hôïp vôùi caùc tröôøng hôïp
trong taäp tin khaùc. Nhöõng tröôøng hôïp naøy chæ
chöùa ñöïng giaù trò rieâng bieät cuûa taäp döõ lieäu
69. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 69
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu trong baûng
Data View
Vôùi Data Editor, coù theå hieäu ñính trò soá
cuûa döõ lieäu trong baûng Data View theo
nhieàu caùch. Baïn coù theå:
1. Thay ñoåi trò soá cuûa döõ lieäu
2. Caét, sao cheùp, vaø daùn caùc trò soá cuûa döõ
lieäu
3. Theâm vaøo hoaëc xoaù caùc doøng (ñoái töôïng
khaûo saùt)
4. Theâm vaøo hoaëc xoaù caùc coät (bieán)
5. Thay ñoåi thöù töï cuûa caùc bieán
70. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 70
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
1. Ñeå thay theá hoaëc hieäu ñính moät trò soá
cuûa döõ lieäu
Xoaù trò soá cuõ vaø nhaäp moät trò soá môùi
Trong baûng Data View, nhaép ñuùp vaøo oâ.
Trò soá ñöôïc theå hieän trong khoang hieäu
ñính döõ lieäu.
Hieäu ñính trò soá tröïc tieáp töø oâ hoaëc trong
khoang hieäu ñính döõ lieäu.
Nhaán Enter (hoaëc chuyeån sang oâ khaùc) ñeå
ghi trò soá môùi.
71. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 71
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
2. Caét, sao cheùp vaø daùn caùc trò soá cuûa
döõ lieäu
Coù theå caét, sao cheùp vaø daùn caùc trò soá cuûa
töøng oâ hoaëc moät nhoùm caùc trò soá trong
Data Editor. Coù theå:
Chuyeån hoaëc sao cheùp trò soá cuûa moät oâ
sang moät oâ khaùc.
Chuyeån hoaëc sao cheùp trò soá cuûa moät oâ
sang moät nhoùm caùc oâ.
Chuyeån hoaëc sao cheùp trò soá cuûa moät ñoái
töôïng sang cho moät nhoùm caùc ñoái töôïng.
Chuyeån hoaëc sao cheùp trò soá cuûa moät
bieán sang cho moät nhoùm caùc bieán.
Chuyeån hoaëc sao cheùp trò soá cuûa moät
72. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 72
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
3. Cheøn moät doøng (ñoái töôïng) môùi giöõa
caùc doøng ñaõ coù saün
Trong Data View, ñaët con troû vaøo 1 oâ baát
kyø treân doøng maø baïn muoán cheøn theâm
doøng (ñoái töôïng) môùi ôû phía treân noù.
Töø thanh Menu choïn: Edit Insert Cases
Moät haøng môùi ñöôïc cheøn vaøo vaø moïi
bieán cuûa ñoái töôïng môùi naøy ñeàu nhaän
ñöôïc giaù trò khuyeát heä thoáng.
73. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 73
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
4. Cheøn moät bieán môùi
Ñaët con troû vaøo oâ baát kyø treân cuûa
baûng Data View, hoaëc vaøo doøng cuûa baûng
Variable View maø baïn muoán cheøn theâm
bieán môùi vaøo phía tröôùc.
Töø thanh Menu choïn: Edit Insert
Variable
Moät bieán môùi ñöôïc cheøn vaøo vôùi caùc
giaù trò khuyeát heä thoáng treân toaøn coät
(cho moïi ñoái töôïng).
74. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 74
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
5 Di chuyeån moät bieán trong Data Editor
Caùch 1:
Nhaép chuoät vaøo ñænh cuûa coät trong baûng Data
View, hoaëc soá thöù töï haøng trong baûng Variable
View coù teân bieán maø baïn muoán di chuyeån. Toaøn
boä bieán seõ ñöôïc laøm noåi baät/toâ saùng.
Reâ chuoät ñeán vò trí mong muoán.
Caùch 2:
Nhaép chuoät vaøo ñænh cuûa coät trong baûng Data
View hoaëc soá thöù töï haøng trong baûng Variable
View coù teân bieán maø baïn muoán di chuyeån. Toaøn
boä bieán seõ ñöôïc laøm noåi baät/toâ saùng.
Töø thanh Menu choïn : Edit Cut
Nhaép chuoät vaøo teân bieán trong baûng Data View,
hoaëc soá thöù töï haøng trong baûng Variable View nôi
baïn muoán di chuyeån bieán ñeán ôû phía tröôùc. Toaøn
75. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 75
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
6. Thay ñoåi loaïi döõ lieäu
Coù theå thay ñoåi loaïi döõ lieäu cho moät bieán
baát keå luùc naøo coù söû duïng hoäp thoaïi
Variable Type trong baûng Variable View, vaø
Data Editor seõ chuyeån ñoåi caùc giaù trò hieän
coù sang loaïi môùi. Neáu khoâng theå chuyeån
ñoåi ñöôïc thì SPSS seõ thay baèng giaù trò
khuyeát heä thoáng.
76. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 76
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
7. Tình traïng loïc ñoái töôïng trong Data
Editor.
Trong nhieàu tröôøng hôïp chuùng ta caàn choïn ra
moät maãu con trong taäp maãu ñöôïc khaûo saùt.
Chaúng haïn, vôùi döõ lieäu DataThuchanh, khaûo saùt
veà thoùi quen ñoïc baùo cuûa ngöôøi daân ôû TP.Haø
noäi vaø TP.Hoà Chí Minh, chuùng ta muoán khaûo
saùt rieâng caùc thoâng tin veà ngöôøi nhöõng ngöôøi
ñoïc baùo ôû TP.Hoà Chí Minh. Khi ñoù chuùng ta caàn
thöïc hieän pheùp choïn ñeå loïc ra nhöõng tröôøng hôïp
naøy.
Vieäc choïn loïc coù theå ñöôïc tieán haønh theo nhieàu
caùch: choïn caùc tröôøng hôïp thoûa 1 ñieàu kieän
naøo ñoù; hoaëc choïn ngaãu nhieân 1 soá tröôøng hôïp;
hoïaêc choïn theo khoûang caùch ñeàu; hoaëc söû duïng
77. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 77
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
Thao taùc:
Data Select Cases xaùc ñònh caùch loïc
OK
78. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 78
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
Caùc caùch choïn löïa nhö sau:
1. All Cases: Choïn taát caû maãu ñöôïc khaûo saùt.
Ñaây laø caùch choïn maëc ñònh. Thöôøng ñöôïc söû
duïng khi chuùng ta ñaõ thöïc hieän vieäc choïn ra 1
maãu con ñeå xöû lyù.
2. If condition is satisfied: Choïn ra nhöõng tröôøng
hôïp thoûa 1 ñieàu kieän naøo ñoù. Ñieàu kieän
ñöôïc xaùc ñònh khi nhaép nuùt If. Ñoù laø moät
bieåu thöùc loâgic, seõ coù giaù trò hoaëc ñuùng
hoaëc sai khi kieåm tra, ñaùnh giaù treân töøng
tröôøng hôïp. Nhöõng doøng naøo thoûa ñieàu kieän
naøy (thì) seõ ñöôïc choïn. Nhöõng doøng döõ lieäu
naøo khoâng thoûa ñieàu kieän naøy seõ bò ñaùnh
daáu khoâng xöû lyù.
3. Random sample of cases: Choïn ra moät caùch
79. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 79
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
Vôùi soá hoä kinh doanh thöông nghieäp treân ñòa baøn
TP.HCM laø hôn 120.000, ngöôøi ta chæ tieán haønh
ñieàu tra khoûang 10% soá hoä ñoù.
• Based on time or case range: Choïn ra caùc hôïp naèm
trong khoûang töø soá thöù töï naøo ñoù ñeán soá naøo
ñoù. Ví duï, choïn caùc tröôøng hôïp töø 30 ñeán 100.
• Use filter variable: Choïn ra caùc tröôøng hôïp thoûa
ñieàu kieän ñöôïc cho trong bieán loïc. Neáu giaù trò cuûa
bieán loïc laø xaùc ñònh vaø khaùc 0 thì doøng töông
öùng ñöôïc choïn, ngöôïc laïi thì bò ñaùnh daáu khoâng
xöû lyù.
Keát quaû choïn:
o Filter out unselected cases: ñaùnh daáu loïai boû caùc
doøng khoâng ñöôïc choïn (maëc ñònh)
o Copy selected cases to new dataset: Cheùp caùc doøng
ñöôïc choïn sang baûng môùi.
80. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 80
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
Caùc
ñoái
töôïng
bò
loïc
(bò
loaïi
tröø)
Keát quaû choïn caùc doøng coù daïng nhö hình döôùi
ñaây:
81. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 81
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
Tröø tröôøng hôïp choïn theo bieán loïc (Use filter
variable), trong caùc tröôøng hôïp coøn laïi, SPSS ñeàu
töï phaùt sinh theâm 1 bieán môùi coù teân laø
filter_$, vôùi mieán giaù trò laø 0 hoaëc 1, vaø nhaõn
bieán laø {0, Not Selected}, {1, Selected}.
Ngöôøi ta cuõng thöôøng söû duïng phöông phaùp loïc
ñeå phaùt hieän nhöõng giaù trò naèm ngoøai mieàn
xaùc ñònh cuûa bieán (Outlier) phuïc vuï coâng vieäc
hieäu chænh döõ lieäu.
8. Saép xeáp caùc ñoái töôïng taêng/giaûm
daàn trong Data Editor.
Trong nhieàu tröôøng hôïp, chuùng ta muoán phaûn
aûnh baûng döõ lieäu theo traät töï cuûa moät (soá)
bieán, chaúng haïn, theo toång thu nhaäp bình quaân 1
thaùng cuûa giaûng vieân theo thöù töï giaûm daàn.
82. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 82
2.6. Hieäu ñính döõ lieäu … ( tieáp
theo )
Laàn löôït ñöa bieán vaøo oâ Sort by; vaø thöù töï saép
xeáp cuûa bieán coù theå laø: Ascending – taêng daàn
hoaëc Descending – giaûm daàn.
Vieäc saép xeáp cuõng thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå
phaùt hieän nhöõng giaù trò naèm ngoøai mieàn xaùc
ñònh cuûa bieán (Outlier) phuïc vuï coâng vieäc hieäu
83. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 83
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu
Trong nhieàu tröôøng hôïp chuùng ta caàn chuyeån ñoåi
moät soá giaù trò thaønh giaù trò môùi phuø hôïp hôn
vôùi yeâu caàu phaân tích döõ lieäu. Chaúng haïn, caùc
giaù trò khuyeát seõ bò SPSS boû qua trong caùc tính
toùan. Ñeå xöû lyù, ngöôøi ta seõ maõ laïi thaønh 1 giaù
trò naøo ñoù naèm trong mieàn xaùc ñònh cuûa bieán.
Hoaëc, vieäc laäp baûng thoáng keâ taàn suaát treân
bieán “Toång thu nhaäp bình quaân 1 thaùng” seõ
cho keát quaû laø 1 baûng coù chieàu daøi leâ theâ vaø
soá toång hôïp khoâng taäp trung vì khoûang xaùc ñònh
veà thu nhaäp coù theå laø raát lôùn. Ngöôøi ta thuôøng
tieán haønh phaân chia thu nhaäp thaønh caùc nhoùm,
chaúng haïn, nhoùm 1: döôùi 3,000; nhoùm 2: töø 3,000
ñeán döôùi 5,000; nhoùm 3: töø 5,000 ñeán döôùi
10,000; vaø nhoùm 4: töø 10,000 trôû leân (ÑVT:
1,000ñ).
Vieäc thay theá moät (soá) giaù trò naøy baèng 1
84. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 84
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
1. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ngay trong bieán coù
saün
Thao taùc: Transform Recode Into Same
Variables
85. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 85
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp theo )
Choïn caùc bieán maø baïn muoán maõ hoaù. Neáu
baïn choïn nhieàu bieán, chuùng phaûi coù cuøng daïng
(chuoãi hoaëc soá). Giaû söû, chuùng ta ñaõ choïn caùc
bieán c2.1, c2.2, c2.3, c2.4, c2.5 cuøng 1 luùc ñeå maõ
hoùa caùc giaù trò khuyeát heä thoáng thaønh 0.
Nhaép vaøo nuùt leänh «Old and New Values» vaø
ñònh roõ caùch maõ hoaù laïi trò soá. (xem hình minh
hoïa trong Slide sau)
Old Value: Giaù trò cuõ (hieän ñang coù) caàn maõ
hoùa laïi.
Value: Giaù trò cuï theå.
System missing: Giaù trò khuyeát heä thoáng.
System or User missing: Giaù trò khuyeát heä
thoáng hoaëc User.
Range: Trong khoûang töø xxx ñeán yyy.
Lowest through xxx: Töø xxx trôû xuoáng.
86. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 86
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
Vôùi moãi giaù trò môùi caàn nhaép chuoät vaøo nuùt
«Add» ñeå ñöa vaøo baûng Old New. Giaû söû maõ
hoùa System missing thaønh 0.
87. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 87
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
Moät caùch tuyø choïn, baïn coù theå choïn moät nhoùm
caùc ñoái töôïng ñeå maõ hoaù thoâng qua nuùt leänh
«If… » ñeå xaùc ñònh moät nhoùm caùc ñoái töôïng
thoûa ñieàu kieän môùi ñöôïc maõ hoùa.
Baïn coù theå ñeå yù, treân caùc hoäp thoïai thao taùc
(Select cases, Sort cases, Recode, … vaø caùc thao taùc
sau naøy nöõa) ñeàu coù nuùt leänh «Paste». Nuùt naøy
seõ chuyeån thao taùc thaønh (caùc) doøng leänh töông
öùng, goïi laø Syntax. Ví duï, nhaép nuùt leänh «Paste»
ta coù maøn hình:
88. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 88
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
Vieäc löu laïi file Syntax laø raát coù lôïi khi chuùng ta
phaûi laëp ñi laëp laïi thao taùc nhö vaäy nhieàu laàn.
SPSS coù moät ñaëc ñieåm laø khoâng töï ñoäng caäp
nhaäp caùc giaù trò cho caùc bieán tính toùan hay bieán
ñöôïc maõ hoùa laïi. Do ñoù, moãi khi döõ lieäu coù söï
thay ñoåi thì ta phaûi tính laïi giaù trò cho caùc bieán
ñoù. Neáu coù file Syntax ta chæ caàn môû noù ra, boâi
ñeân caùc doøng leänh caàn thöïc hieän vaø nhaép
chuoät vaøo nuùt leänh naèm ngay döôùi thöïc ñôn
Graph laø Run Current
89. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 89
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
2. Maõ hoaù laïi döõ lieäu löu trong bieán môùi
Thao taùc: Transform Recode Into Different
Variables
90. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 90
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
Xaùc ñònh teân bieán kieåu soá caàn maõ hoùa laïi
giaù trò vaø ñöa noù vaøo oâ “Numeric Variable
Output Variable” thoâng qua nuùt . Ví duï choïn
bieán q16.
Ñaët teân cho bieán nhaän keát quaû taïi oâ Name
trong khung Output Variable. Ví duï, ñaët teân laø
thunhap.
Xaùc ñònh nhaõn cuûa bieán nhaän trong oâ Label.
Ví duï, ñaët teân nhaõn cho bieán laø “Thu nhaäp BQ
theo nhoùm”
Nhaép nuùt «Change» ñeå ñöa bieán vaøo khung
“Numeric Variable Output Variable”.
Nhaép chuoät vaøo nuùt leänh « Old and NewValues»
ñeå ñònh nghóa (caùc) giaù trò cuõ vaø giaù trò môùi
töông öùng.
91. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 91
2.7. Maõ hoaù laïi döõ lieäu ( tieáp
theo )
Maøn hình ñònh nghóa (caùc) giaù trò cuõ vaø môùi coù
daïng nhö sau:
YÙ nghóa caùc muïc treân maøn hình ñaõ ñöôïc giaûi
thích trong muïc “Recode into Same Variables”.
92. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 92
2.8. Taïo bieán tính toùan ( Compute
Variable )
Trong nhieàu tröôøng hôïp chuùng ta coù theå caàn
tôùi moät soá tính toùan trung gian cho nhöõng
phaân tích veà sau. Chaúng haïn, trong döõ lieäu
coù bieán naêm sinh (ns), trong khi chuùng ta
muoán toång hôïp theo nhoùm tuoåi. Nhö vaäy,
caàn taïo 1 bieán ñeå quy ñoåi töø naêm sinh ra
tuoåi tính tôùi naêm hieän taïi baèng caùch laáy
naêm hieân taïi tröø ñi (-) naêm sinh. Töông töï,
khi bieát thu nhaäp töø caùc nguoàn khaùc nhau,
chuùng ta coù theå tính ñöôïc toång thu nhaäp
baèng caùch coäng taát caû caùc nguoàn thu nhaäp
laïi. Vaø v.v…
Thao taùcThao taùc:
Transform Compute Xaùc ñònh bieán
93. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 93
2.8. Taïo bieán tính toùan ( tieáp theo
)
Maøn hình giao dieän coù dang sau:
94. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 94
2.8. Taïo bieán tính toùan ( tieáp theo
)
Teân bieán ñöôïc xaùc ñònh taïi oâ “Target Variable”, ví
duï, ñaët teân laø tuoi. Nhaõn vaø kieåu döõ lieäu cuûa
bieán ñöôïc xaùc ñònh baèng caùch nhaép chuoät vaøo
nuùt leänh «Type & Label». Bieåu thöùc tính toùan
ñöôïc vieát trong oâ “Numeric Expression”. Baïn coù
theå xaây döïng bieåu thöùc baèng caùch daùn (paste)
teân bieán töø danh saùch bieán vaø bieåu thöùc, hoaëc
qua baøn phím aûo ôû giöõa, hoaëc cheøn teân haøm
cuûa SPSS töø baûng lieät keâ caùc haøm ôû phía beân
phaûi; hoaëc cuõng coù theå vieát tröïc tieáp coâng
thöùc trong oâ “Numeric Expression”.
Nuùt leänh «If …» coù theå ñöôïc söû duïng ñeå tính
toùan chæ treân nhöõng doøng naøo thoûa maõ moät
(soá) ñieàu kieän.
Cuõng nhö treân, nuùt leänh «Paste …» coù theå ñöôïc
söû duïng ñeå chuyeån ñoåi caùc thao taùc naøy thaønh
95. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 95
Chöông 3. PHAÂN TÍCH THOÁNG
KEÂ
NOÄI DUNG
3.1. Thoáng keâ moâ taû (Descriptive
Statistics)
3.2. Phaân tích moái lieân heä giöõa caùc
bieán (Tables)
3.3. Laäp baûng vôùi caùc bieán goäp
(bieán Multiple)
3.4. Laäp baûng heä soá töông quan
(Correlate)
96. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 96
3.1. Thoáng keâ moâ taû (Descriptive
Statistics)
Vôùi chöùc naêng “Thoáng keâ moâ taû” chuùng ta
coù theå thöïc hieän laäp caùc baûng sau:
1. Baûng phaân boá taàn suaát (Frequencies)
2. Thoáng keâ moâ taû (Descriptives)
3. Laäp baûng thoáng keâ moâ taû vôùi Explore
4. Laäp baûng tham chieáu cheùo (Crosstab)
97. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 97
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
1. Baûng phaân boá taàn suaát (Frequencies)
Bảng phân phối tần suất được thể hiện với tất cả các biến định tính
(rời rạc) với các thang đo định danh, thứ bậc và các biến định
lượng (liên tục) với thang đo khoảng cách hoặc tỉ lệ.
Baûng taàn suaát cho chuùng ta bieát soá laàn xuaát
hieän caùc giaù trò cuûa moät (soá) bieán; tyû leä phaàn
traêm tích luõy (hay coäng doàn), tyû leä phaàn traêm
treân toång soá.
Thao taùc:
Analyze Descriptive Statistics Frequencies…
Maøn hình xuaát hieän hoäp thoaïi nhö trong hình ôû
Slide tieáp theo.
Laàn löôït choïn caùc bieán caàn laäp baûng taàn suaát
ñöa vaøo oâ Variable(s). Choïn caùc ñaïi löôïng thoáng
98. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 98
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Ví duï, vôùi döõ lieäu laø file Data_Th.sy, chuùng ta
choïn bieán gioitinh ñeå laäp baûng.
99. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 99
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Display frequency tables: Hieån thò baûng thoáng
keâ taàn suaát (maëc ñònh ñoái vôùi bieán
ñònh tính, khoâng caàn coù ñoái vôùi bieán
ñònh löôïng).
Format: Quy caùch hieån thò keát quaû (taêng
hay giaûm daàn theo giaù trò cuûa bieán;
taêng hoaëc giaûm daàn theo taàn suaát).
Charts: Bieåu ñoà (khoâng veõ, hoaëc veõ bieåu
ñoà hình coät, hình baùnh hoaëc bieåu ñoà
taàn suaát (Histogram).
Statistics: Caùc ñaïi löôïng thoáng keâ phaûn
aûnh xu höôùng taäp trung hay phaân taùn, tính
phaân boá, tính phaân taùn cuûa döõ lieäu trong
maãu ñöôïc khaûo saùt.
100. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 100
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•Nhaép chuoät vaøo nuùt leänh Statistics, baûng caùc
ñaïi löôïng thoáng keâ xuaát hieän nhö hình döôùi ñaây:
101. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 101
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
YÙ nghóa cuûa caùc ñaïi löôïng thoáng keâ:
Percentile values: Caùc giaù trò phaân vò, bao goàm
töù phaân vò (Quartile) Soá nhoùm ñöôïc phaân chia
(Cut points), Caùc phaân vò (Percentiles).
Central tendency: Khuynh höôùng taäp trung (Mean,
Median, Mode, Sum…)
Distribution: Söï phaân phoái, bao goàm ñoä leäch
(Skewness) vaø ñoä nhoïn (Kurtosis) trong ñoà thò
Histogram, ñoù laø caùc ñaïi löôïng thoáng keâ moâ taû
hình daïng vaø ñoä caân xöùng cuûa moät phaân boá.
Dispersion: Tính phaân taùn, ñöôïc xaùc ñònh bôûi
caùc gia trò: Nhoû nhaát (Min), Lôùn nhaát (Max),
Khoaûng xaùc ñònh (Range), Phöông sai (Variance),
Ñoä leäch chuaån (Standard Deviation) vaø Sai soá
chuaån (Standard Error).
Value are group midpoints: Neáu caùc trò soá trong
döõ lieäu laø ñieåm giöõa cuûa caùc nhoùm, haõy choïn
102. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 102
Giôùi tính
79 68.7 68.7 68.7
36 31.3 31.3 100.0
115 100.0 100.0
nöõ
nam
Total
Valid
Frequency Percent Valid Percent
Cumulative
Percent
Statistics
Giôùi tính
115
0
Valid
Missing
N
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Baûng thoáng keâ taàn suaát treân bieán gioitinh cho thaáy
trong toå soá 115 giaûng vieân ñöôïc khaûo saùt, giaûng
vieân nöõ chieám tôùi gaàn 69%.
103. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 103
Statistics
Toång thu nhaäp bình quaân haøng thaùng (1.000 ñoàng)
115
0
3350.70
150.480
3000.00
3000
1613.718
2604087.2
1.679
.226
4.816
.447
9300
1200
10500
385330
Valid
Missing
N
Mean
Std. Error of Mean
Median
Mode
Std. Deviation
Variance
Skewness
Std. Error of Skewness
Kurtosis
Std. Error of Kurtosis
Range
Minimum
Maximum
Sum
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Baûng thoáng keâ taàn suaát treân bieán c3.1- “Toång thu
nhaäp BQ thaùng” thì neân loïai boû baûng frequency, thay
vaøo ñoù ta choïn caùc ñaïi löông thoáng keâ. Keát quaû nhö
baûng döôùi ñaây:
104. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 104
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•2. Thoáng keâ moâ taû (Descriptives)
•Thao taùc:
Analyze Descriptive Statistics
Descriptives
•Ñaây laø moät daïng coâng cuï khaùc coù theå
ñöôïc duøng ñeå toùm taét döõ lieäu vaø chæ cho
pheùp thao taùc treân daïng döõ lieäu ñònh löôïng
(thang ño khoaûng vaø tyû leä). Ñöôïc duøng ñeå
theå hieän xu höôùng taäp trung cuûa döõ lieäu
(central tendency) thoâng qua giaù trò trung bình
cuûa caùc giaù trò trong bieán (mean), vaø moâ taû
söï phaân taùn cuûa döõ lieäu thoâng qua phöông
sai vaø ñoä leäch chuaån. Chuyeån caùc bieán caàn
toùm taét vaøo hoäp thoaïi variables vaø nhaáp
105. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 105
Descriptive Statistics
115 115 115
1200 700
10500 4000
385330 206528
3350.70 1795.90
1613.718 567.325
2604087.2 321857.603
1.679 .226 1.317 .226
4.816 .447 2.314 .447
N
Minimum
Maximum
Sum
Mean
Std.
Deviation
Variance
Skewness
Kurtosis
Statistic Std. Error Statistic Std. Error Statistic Std. Error
Toång thu nhaäp bình quaân
haøng thaùng (1.000 ñoàng)
Thu nhaäp haøng thaùng töø
löông do tröôøng caáp (1.000
ñoàng) Valid N (listwise)
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•Ví duï, baûng thoáng keâ moâ taû cho bieán c3.1 – Toång thu
nhaäp BQ 1 thaùng; vaø bieán c3.2 – Thu nhaäp töø löông
ñöôïc caáp, vôùi Options laø choïn taát caû caùc muïc, chuùng
ta coù baûng sau:
106. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 106
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•3. Laäp baûng thoáng keâ moâ taû vôùi Explore
•Thao taùcThao taùc:
Analyze Descriptive Statistics Explore…
107. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 107
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•Caùc ñaïi löôïng thoáng keâ moâ taû (Statistics):
•-Caùc tuøy choïn (Options):
•-Caùc bieåu ñoà (Chats): Thaân vaø laù (Stem-and-
Leaf)
•-Hieån thò keát quaû (Display): Bieåu ñoà, ñaïi
108. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 108
Descriptives
3160.89 3767.22 174.242 282.695
2814.00 3193.32
3507.77 4341.12
3023.42 3603.09
3000.00 3550.00
2E+006 2876992.1
1548.7 1696.170
1200 1500
10000 10500
8800 9000
1970 2050
1.663 1.857 .271 .393
4.614 6.109 .535 .768
Mean
Lower Bound
Upper Bound
95% Confidence Interval
for Mean
5% Trimmed Mean
Median
Variance
Std. Deviation
Minimum
Maximum
Range
Interquartile Range
Skewness
Kurtosis
Toång thu
nhaäp bình
quaân haøng
thaùng (1.000
ñoàng)
nöõ nam
Giôùi tính
nöõ nam
Giôùi tính
Statistic Std. Error
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•Baûng keát quaû thoáng keâ moâ taû vôùi Explore.
Bieán phuï thuoäc laø “Toång thu nhaäp BQ /
thaùng” vaø bieán phaân nhoùm (nhaân toá - Factor)
laø Gioitinh.
109. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 109
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•4. Laäp baûng tham chieáu cheùo (Crosstab)
Muïc ñích: Khaûo saùt moái lieân heä giöõa caùc bieán
ñònh tính.
Baûng cheùo laø daïng baûng nhieàu chieàu theå hieän
taàn suaát xuaát hieän cuûa moät bieán naøy trong
moái quan heä vôùi moät hay nhieàu bieán khaùc.
Baûng cheùo coøn cung caáp nhieàu loaïi kieåm ñònh
thoáng keâ vaø ño löôøng moái quan heä vaø töông
quan giöõa caùc bieán trong baûng.
•Thao taùc: Analyze Descriptive Statistics
CrossTabs Xaùc ñònh bieán laø chuû töø (Subject)
taïi oâ Row; Xaùc ñònh bieán laøm taân töø
(Predicate) taïi oâ Columns Xaùc ñònh caùc ñaïi
löôïng thoáng keâ (Statistics) OK
110. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 110
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
•Hoäp thoïai Crosstabs coù hình nhö döôùi ñaây: Giaû
söû chuùng ta nghieân cöùu moái lieân heä giöõa giôùi
tính vaø trình ñoä chuyeân moân cuûa ñoäng nguõ
giaûng vieân.
111. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 111
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Caùc ñaïi löôïng thoáng keâ moâ taû (Statistics) nhaèm ño
löôøng möùc ñoä lieân heä vôùi nhau giöõa caùc bieán.
112. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 112
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Ngoaøi ra, chuùng ta coù theå ñöa theâm vaøo
baûng cheùo caùc bieán ñieàu khieån (Layer) ñeå
taïo ra caùc baûng bieán cheùo nhieàu chieàu.
Moãi baûng cheùo rieâng bieät seõ ñöôïc taïo ra
öùng vôùi moãi giaù trò cuûa moãi bieán ñieàu
khieån. Moãi bieán ñieàu khieån seõ chia baûng
cheùo thaønh nhieàu nhoùm nhoû hoõn. Coù theå
theâm toái ña 8 bieán ñieàu khieån. Vieäc ñöa
vaøo caùc bieán ñieàu khieån naøy cho pheùp ta
xem xeùt caùc moái quan heä maø luùc ban ñaàu
khoâng theå thaáy ngay.
Coâng cuï Cells trong hoäp thoaïi cho pheùp ta
tính toaùn caùc heä soá ño löôøng moái quan heä
giöõa caùc bieán ñoù nhö tyû leä phaàn traêm (%)
theo haøng, theo coät, hay theo Total tuyø thuoäc
vaøo yeâu caàu nghieân cöùu.
113. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 113
Giôùi tính * Trình ñoä chuyeân moân Crosstabulation
36 36 7 79
45.6% 45.6% 8.9% 100.0%
81.8% 66.7% 41.2% 68.7%
8 18 10 36
22.2% 50.0% 27.8% 100.0%
18.2% 33.3% 58.8% 31.3%
44 54 17 115
38.3% 47.0% 14.8% 100.0%
100.0% 100.0% 100.0% 100.0%
Count
% within Giôùi tính
% within Trình
ñoä chuyeân moân
Count
% within Giôùi tính
% within Trình
ñoä chuyeân moân
Count
% within Giôùi tính
% within Trình
ñoä chuyeân moân
nöõ
nam
Giôùi
tính
Total
Cöû nhaân Thaïc syõ Tieán syõ
Trình ñoä chuyeân moân
Total
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Baûng keát quaû tham chieáu cheùo giöõa giôùi tinh
vaø trình ñoä chuyeân moân (höôùng daãn caùch
ñoïc keát quaû):
114. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 114
Chi-Square Tests
9.613a 2 .008
9.446 2 .009
9.213 1 .002
115
Pearson Chi-Square
Continuity Correction
Likelihood Ratio
Linear-by-Linear Association
N of Valid Cases
Value df
Asymp. Sig.
(2-sided)
0 cells (.0%) have expected count less than 5. The minimum
expected count is 5.32.
a.
3.1. Thoáng keâ moâ taû ( tieáp theo )
Ñaïi löôïng χ2
kieåm ñònh moái lieân heä giöõa caùc
bieán:
(Giaûi thích coâng thöùc χ2
, baäc töï do, 2-sided Sig,
vaø giaù trò khaùc).
Coù 0 oâ (0%) coù giaù trò kyø voïng nhoû hôn 5. Giaù trò
kyø voïng toái thieåu laø 5.32. Ñieàu naøy cho bieát phaân
tích treân laø coù yù nghóa. Neáu soá oâ coù giaù trò kyø
voïng nhoû hôn 5 chieám tôùi 20% trôû leân thì phaân tích
thoáng keâ seõ khoâng ñaûm baûo chính xaùc nöûa.
115. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 115
3.2. Laäp baûng phaân tích lieân heä
giöõa caùc bieán
•Caùc chöùc naêng taïo baûng goàm coù:
•1. Taïo baûng cô sôû (Basic Tables)
•2. Taïo baûng toång hôïp (General Tables)
•3. Taïo baûng tuøy bieán (Custom Tables)
116. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 116
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
•1. Taïo baûng cô sôû (Basic Tables)
•Thao taùc:
Analyze Tables Basic Tables Xaùc
ñònh bieán caàn tính toaùn taïi oâ nhaäp
Summaries; coät chuû töø (Subject) taïi oâ Down;
coät taân töø (Predicates) taïi oâ Across. Choïn
haøm tính toaùn treân bieán tính toaùn taïi nuùt
“Statistics” OK
•Ví duï, khaûo saùt toång thu nhaäp bình quaân 1
thaùng cuûa ñoäi nguõ giaûng vieân chia theo giôùi
tính vaø trònh ñoä chuyeân moân:
•- Ñöa bieán c3.1 vaø oâ Summary
•- Ñöa bieán tdcm vaøo oâ Down.
•- Ñöa bieán gioitinh vaøo oâ Across
118. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 118
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
Nuùt leänh Statistics giuùp xaùc ñònh caùc ñaïi löôïng
thoáng keâ seõ ñöôïc phaân tích trong caùc oâ cuûa
baûng. Coù theå laø soá löôïng (count), tyû leä phaàn
traêm treân toång ngang (row%), toång doïc (col%),…
119. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 119
Mean
2,346 3,425 2,542
3,924 3,943 3,930
3,429 3,725 3,603
3,161 3,767 3,351
Toång thu nhaäp bình quaân
haøng thaùng (1.000 ñoàng)
Cöû nhaân
Toång thu nhaäp bình quaân
haøng thaùng (1.000 ñoàng)
Thaïc syõ
Tieán syõ
Trình ñoä
chuyeân
moân
Toång soá
nöõ nam
Giôùi tính
Toång soá
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
Khi nhaán OK ta thu ñöôïc baûng sau:
Con soá trong caùc oâ phaûn aûng möùc thu nhaäp bình
quaân cuûa nhoùm, do ñoù, tieâu ñeà cuûa baûng naøy
ñöôïc ñoïc laø: “Bình quaân toång thu nhaäp cuûa
caùn boä giaûng daïy chia theo trình ñoä chuyeân
moân vaø giôùi tính”
120. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 120
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
•2. Taïo baûng toång hôïp (General Tables)
Analyze Tables General Tables Xaùc
ñònh bieán chuû töø (Subject) taïi oâ Rows; bieán taân
töø (Predicates) taïi oâ Columns. Choïn haøm tính
toaùn treân bieán tính toaùn taïi nuùt “Edit Statistics”;
Theâm giaù trò toång ngang (theo doøng) hay toång doïc
(theo coät) bôûi nuùt “Insert Total” OK
Neáu taïi oâ Rows hoaëc Columns chuùng ta choïn
nhieàu bieán thì coù theå ñònh nghóa caùc doøng hay
coät bao nhau thoâng qua vieäc choïn bieán vaø nhaép
chuoät vaøo nuùt Nest; hoaëc saép theo doøng (hay coät)
neáu choïn nuùt UnNest.
Ñaëc ñieåm cuûa General Table laø xöû lyù caùc bieán
coù nhieàu traû lôøi.
Ví duï, khaûo saùt moái lieân heä giöõa “Trình ñoä
121. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 121
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
Choïn bieán tdcm ñöa vaøo oâ Rows, nhaép Insert Total ñeå
theâm doøng toång. Choïn bieán $c5 töø oâ Mult Response
Sets ñöa vaøo oâ Columns. Nhaép chuoät vaøo nuùt leänh
Edit Statistics ñeå choïn ñaïi löôïng thoáng keâ, maëc ñònh
laø Respondents (soá khaûo saùt coù traû lôøi). Nhaép OK
ta coù keát quaû ôû Slide sau:
122. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 122
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
Nhìn vaøo baûng ta thaáy lyù do NCKH vì kinh teá laø raát ít,
ña soá vì ham hieåu bieát, keá ñeán laø lyù do quy ñònh cuûa
tröôøng.
30 1 22 6
44 4 24 11
18 4 9 7
92 9 55 24
Cöû nhaân
Thaïc syõ
Tieán syõ
Trình ñoä
chuyeân
moân
Total
Ham muoán
hieåu bieát Kinh teá
Qui ñònh
cuûa Töôøng,
Nhaø nöôùc
Ñeå coù coâng
trình
Lyù do tham gia NCKH
123. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 123
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
•3. Taïo baûng tuøy bieán (Custom Tables)
Baûng tuøy bieán (Custom Tables) cuõng nhö caùc baûng tröôùc
ñoù, ñeàu ñöôïc söû duïng nhaèm phaûn aûnh moái lieân heä
giöõa 2 bieán ñònh tính vôùi 1 (soá) bieán ñònh löôïng. Noù coù
öu ñieåm lôùn laø giuùp ngöôøi söû duïng thao taùc 1 caùch mau
leï vaø tröïc quan caùch taïo baûng moái lieân heä giöõa caùc
bieán baèng caùch keùo-thaû caùc bieán vaøo doøng hay vaøo
coät. Custom Tables gioáng Basic Tables ôû choã laø coù theå
taïo baûng moái keát hôïp giöõa caùc bieán ñònh tính vôùi moät
bieán ñònh löôïng, duøng laøm ñoái töôïng nghieân cöùu. Noù
cuõng gioáng General Tables ôû choã laø coù theå xöû lyù caùc
bieán coù nhieàu traû lôøi. Custom Tables cuõng gioáng Crosstab
ôû choã noù coù theå ñöa ra caùc giaù trò kieåm ñònh nhö Chi-
square.
Ví duï, keùo thaû bieán hocham (ñònh tính) vaøo khung Rows;
keùo thaû bieán gioitinh (ñònh tính) vaøo khung Columns; keùo
125. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 125
3.2. Laäp baûng ( tieáp theo )
Baûng toång hôïp cho ta thaáy soá giôø giaûng trung bình
cuûa nhoùm trôï giaûng nam giôùi laø cao nhaát, cao hôn caû
nhoùm phoù giaùo sö, giaûng vieân vaø giaûng vieân chính.
Ñieàu naøy laø baát hôïp lyù vì giaûng vieân chính vaø haøm
giaùo sö laø nhöõng CBGD coù trình ñoä cao thì giaûng ít,
coøn ñeå cho CBGD trình ñoä cöû nhaân laøm trôï giaûng
. . .
120 323 273
291 270 283
262 207 247
204 325 224
Giaùo sö
Phoù giaùo sö
Giaûng vieân Chính
Giaûng vieân
Troï giaûng
Hoïc
haøm,
chöùc
danh
Mean
Soá giôø daïy
chính quy
trong naêm
cuûa tröôøng
nöõ
Mean
Soá giôø daïy
chính quy
trong naêm
cuûa tröôøng
nam
Mean
Soá giôø daïy
chính quy
trong naêm
cuûa tröôøng
Subtotal
Giôùi tính
126. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 126
3.3. Laäp baûng vôùi caùc bieán goäp
(bieán Multiple)
Vieäc xöû lyù bieán goäp laø 1 ñaëc thu cuûa SPSS.
Trong khi moät caâu hoûi coù nhieàu löïa choïn ñeå
traû lôøi thì ta caàn nhieàu bieán ñeå ghi nhaän nhöng
phöông aùn traû lôøi ñoù. Neáu khoâng coù khaû naêng
xöû lyù bieán goäp, chuùng ta seõ phaûi xöû lyù töøng
bieán vaø nhö vaäy noù seõ khoâng cho keát quaû bao
quaùt heát moïi tröôøng hôïp. Coâng vieäc xöû lyù bieán
goäp caàn:
•1. Taïo bieán goäp (Multiple Variable)
•2. Laäp baûng vôùi caùc bieán goäp (Multiple
Response Tables)
127. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 127
3.3. Laäp baûng vôùi caùc bieán goäp
( tieáp theo )
1. Ñònh nghóa bieán goäp (define multi
response sets)
Trong câu hỏi nhiều trả lời sẽ bao gồm nhiều biến chứa đựng các trả lời
có thể có, những biến này gọi là biến sơ cấp. Do đó để xữ lý, chúng ta
phải gộp các biến sơ cấp này thành một biến gộp chứa các biến sơ cấp.
Thao taùc: Analize Multiple Response Define sets…
Chọn tất cả những biến
sơ cấp liên quan đến
một câu hỏi có nhiều trả
lời ở hộp thoại Set
Definition bên trái
chuyển sang hộp thoại
Variables in Set bên
phải.
Sau đó chỉ định cách mã hóa các biến đó (dichotomy hay category); dãy giá trị
mã hóa (Range …Through) xác định khoảng biến thiên cho các giá trị trong biến
gộp; xác định tên và gán nhãn cho biến gộp. Sau đó ấn nút lệnh «Add» để đưa
tên nhóm vừa xác định vào hộp Multi Response Sets.
128. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 128
3.3. Laäp baûng vôùi caùc bieán goäp
( tieáp theo )
2. Laäp baûng cho caùc bieán nhieàu traû lôøi:
Với các biến gộp đã được định nghĩa bằng công cụ Define Multiple
Response Sets đã được đề cập ở phần trên chúng ta có thể thực
hiện việc tạo bảng (tùy theo nhu cầu lập bảng một chiều hay đa
chiều) với các thủ tục sau:
a. Lập bảng thống kê tần suất:
Analyze Multiple response Frequencies hoặc:
b. Lập bảng tham chiếu chéo:
Analyze Multiple response Crosstabs.
Chú ý: Trong các công cụ Frequencies và Crosstabs sử dụng cho
biến nhiều trả lời chỉ mô tả tần suất xuất hiện của các giá trị trong
biến gộp và các tỷ lệ % nhưng không có các phương pháp kiểm
định thống kê kèm theo.
129. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 129
3.3. Laäp baûng vôùi caùc bieán goäp
( tieáp theo )
c. Tạo bảng tùy biến (có thể là bảng một chiều hay bảng nhiều
chiều):
Analyze Tables Custom Tables
d. Dạng bảng đa biến (Multiple Response Tables): Giống như Basic
Tables thể hiện tần suất xuất hiện và bảng chéo, tuy nhiên dạng
bảng biểu này cho phép ta xây dựng bảng biểu cho các câu trả lời
đa biến:
Analyze Tables Multiple Response Tables
e. Dạng bảng biểu tổng hợp (General tables): Giống như bảng biểu
cơ bản (Basic Tables) và bảng với nhiều trả lời (Multiple
Response Tables). Các dữ liệu được thể hiện dưới dạng bảng
chéo, tuy nhiên ở dạng bảng biểu này cho phép người phân tích
thể hiện mối liên hệ giữa một biến với nhiều biến khác trên cùng
một bảng:
Analyze Tables General Tables
130. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 130
3.4. Laäp baûng heä soá töông quan
(Correlate)
Baûng heä soá töông quan (Correlations): duøng
ñeå phaûn aûnh söï aûnh höôûng laãn nhau giöõa
caùc bieán trong maãu khaûo saùt. Söï aûnh
höôûng qua laïi ñöôïc phaûn aûnh bôûi caùc heä
soá, goïi laø heä soá töông quan, coù giaù trò naèm
trong khoûang töø 0 ñeán 1. Heä soá caøng lôùn
caøng chöùng toû söï aûnh höôûng laãn nhau caøng
lôùn. Thöôøng söû duïng khaûo saùt daïng caëp
ñoâi.
•Öùng duïng treân SPSS:
Analyze Correlate Bivariate (Choïn
caùc bieán caàn khaûo saùt) Xaùc ñònh caùc
tham soá hoã trôï OK.
131. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 131
3.4. Laäp baûng heä soá töông quan
(tieáp theo)
Choïn caùc bieán caàn khaûo saùt moái lieân heä ñeå ñöa
vaøo oâ Variables. Ñaùnh daáu choïn caùc loïai heä soá töông
quan (Correlation Coefficients) vaø caùch kieåm ñònh möùc
yù nghóa (Test of Significance) laø 2 ñuoâi (Two-tailed) hay
1 ñuoâi (One-tailed), roài OK. Baûng heä soá töông quan ôû
Slide keá tieáp.
132. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 132
Correlations
1 .379 .284
. .000 .002
115 115 115
.379 1 .163
.000 . .081
115 115 115
.284 .163 1
.002 .081 .
115 115 115
Pearson Correlation
Sig. (2-tailed)
N
Pearson Correlation
Sig. (2-tailed)
N
Pearson Correlation
Sig. (2-tailed)
N
Trình ñoä
chuyeân moân
Nhoùm thu
nhaäp
Giôùi tính
Trình ñoä
chuyeân moân
Nhoùm thu
nhaäp
Giôùi
tính
3.4. Laäp baûng heä soá töông quan
(tieáp theo)
Trong baûng, caùc heä soá Pearson phaûn aûnh möùc ñoä
lieân quan chaët cheõ vôùi nhau giöõa caùc bieán. Giöõa 2
bieán Nhoùm thu nhaäp vaø Trình ñoä chuyeân moân coù
moái quan heä töông ñoái chaët cheõ (Heä soá 0.379, töông
öùng vôùi Sig.=0.000). Ñieàu naøy coù veû ñuùng nhö
“Trình ñoä chuyeân moân coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán
thu nhaäp”. Giôùi tính cuõng coù aûnh höôûng ít nhieàu
ñeán trình ñoä chuyeân moân (Heä soá 0.284 vôùi
Sig.=0.002). Ñeå khaúng ñònh nhöõng giaû thuyeát naøy
133. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 133
Chöông 4. KIEÅM ÑÒNH THOÁNG
KEÂ
•NOÄI DUNG
•4.1. Kieåm ñònh trò trung bình toång
theå
•4.2. Kieåm ñònh trò trung bình cuûa 1
maãu
•4.3. Kieåm ñònh trò trung bình 2 maãu
ñoäc laäp
•4.4. Kieåm ñònh trò trung bình theo
caëp
•4.5. Phaân tích phöông sai (One-Way
134. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 134
4. KIEÅM ÑÒNH
Khaùi nieäm chung: Kieåm ñònh (Test) laø vieäc
kieåm tra xem moät vaán ñeà ñaët ra (goïi laø giaû
thuyeát – Hypotheses) coù theå chaáp nhaän ñöôïc hay
khoâng. Giaû thuyeát ñaët ra ñoù thöôøng ñöôïc goïi laø
giaû thuyeát H0 (Null Hypotheses). Ñieàu phuû ñònh cuûa
giaû thuyeát ñöôïc kyù hieäu laø H1. Neáu chuùng ta baùc
boû ñöôïc giaû thuyeát H0 thì coù nghóa laø ta phaûi chaáp
nhaän giaû thuyeát H1.
Vieäc baùc boû giaû thuyeát H0 coù theå daãn ñeán sai
laàm. Ngöôøi ta goïi ñoù laø sai laàm loaïi I (sai laàm do
baùc boû giaû thuyeát H0 khi noù ñuùng), vaø söû duïng
moät ñaïi löôïng α (%) ñeå phaûn aùnh möùc ñoä phaïm sai
laàm.
Neáu chaáp nhaän giaû thuyeát H0 khi noù sai thì ngöôøi ta
goïi ñoù laø sai laàm loïai II (sai laàm do chaáp nhaän
giaû thuyeát H0 khi noù sai).
Baèng nhöõng tính toaùn phöùc taïp vôùi töøng loaïi kieåm
135. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 135
4.1. Kieåm ñònh trò trung bình toång
theå
Kieåm ñònh giaù trò trung bình cuûa 1 bieán (goïi laø
bieán phuï thuoäc) giöõa caùc nhoùm ñöôïc xaùc ñònh
bôûi 1 bieán khaùc (goïi laø bieán ñoäc laäp)
•Thao taùc:
Analyze Compare Means Means …
OK
136. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 136
Report
Soá giôø daïy chính quy trong naêm cuûa tröôøng
262.86 70 158.980
255.86 35 143.083
260.52 105 153.208
Giôùi tính
nöõ
nam
Total
Mean N
Std.
Deviation
4.1. Kieåm ñònh trò … ( tieáp theo )
•Ví duï. Kieåm ñònh soá giôø daïy trung bình cho sinh
vieân chính quy trong naêm giöõa 2 nhoùm CBGD nam vaø
CBGD nöõ:
•Keát quaû:
•Soá giôø daïy cho sinh vieân chính quy cuûa tröôøng trung
bình laø 260 tieát 1 naêm. Tuy nhieân, theo maãu khaûo
saùt, soá giôø daïy cuûa CBGD nöõ laø cao hôn so vôùi CBGD
nam bình quaân khoûang 7 tieát moät naêm.
•Baèng caùch thöïc hieän kieåm ñònh nhö vaäy chuùng ta coù
theå so saùnh soá giôø daïy cuûa CBGD giöõa caùc Kho vaø
137. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 137
4.2. Kieåm ñònh One-Sample T Test
Kieåm ñònh giaù trò trung bình cuûa moät maãu xem coù
baèng 1 giaù trò ñöôïc cho hay khoâng.
•Thao taùc:
Analyze Compare Means One-Sample T
Test … OK
138. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 138
4.2. Kieåm ñònh … ( tieáp theo )
Giaû thuyeát:
H0: “Khoâng coù söï khaùc bieät giöõa trò trung
bình cuûa maãu vôùi giaù trò x ñaõ cho” ≈ “Giaù
trò trung bình cuûa maãu = x ñaõ cho”.
Hoaëc phuû ñònh cuûa giaû thuyeát H0 laø H1:
H1: “Giaù trò trung bình cuûa maãu ≠ x ñaõ cho” ≈
“Coù söï khaùc bieät moät caùch coù yù nghóa
giöõa trò trung bình cuûa maãu vôùi trò x ñaõ
cho”.
Giaû söû chuùng ta cho raèng ñoäi nguõ giaùo
vieân cuûa tröôøng coù naêm sinh trung bình laø
1968 (töùc laø 32 tuoåi).
H : Naêm sinh trung bình cuûa CBGD laø 1968
139. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 139
One-Sample Test
.152 112 .879 .14 -1.70 1.98Naêm sinh
t df
Sig.
(2-tailed)
Mean
Difference Lower Upper
95% Confidence Interval of
the Difference
Test Value = 1968
One-Sample Statistics
113 1968.14 9.886 .930Naêm sinh
N Mean
Std.
Deviation
Std. Error
Mean
4.2. Kieåm ñònh … ( tieáp theo )
•Keát quaû:
•Caên cöù vaøo Sig. = 0.879 lôùn hôn raát nhieàu so vôùi
5%=(0.05) neân chuùng ta chaáp nhaän giaû thuyeát H0, töùc
laø “Naêm sinh trung bình cuûa CBGD cuûa tröôøng laø
1968, töùc trung bình laø 32 tuoåi”
140. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 140
4.3. Kieåm ñònh trò trung bình 2
maãu ñoäc laäp
Kieåm ñònh söï baèng nhau veà giaù trò trung bình cuûa 1
(soá) bieán giöõa 2 nhoùm ñöôïc xaùc ñònh bôûi 1 bieán
khaùc.
Thao taùc:
Analyze Compare Means Independent-
Sample T Test … OK
141. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 141
4.3. Kieåm ñònh … ( tieáp theo )
Ví duï, chuùng ta kieåm ñònh toång thu nhaäp bình quaân
moât naêm giöõa 2 nhoùm CBGD nam vaø CBGD nöõ.
Giaû thuyeát:
H0: Khoâng coù söï khaùc nhau veà toång thu nhaäp bình
quaân moât naêm giöõa CBGD nam vaø CBGD nöõ.
H1: Coù söï khaùc nhau ñaùng keå veà toång thu nhaäp bình
quaân moât naêm giöõa CBGD nam vaø CBGD nöõ.
Keát quaû kieåm ñònh ñöôïc cho trong Slide keá tieáp.
Caùch ñoïc keát quaû kieåm ñònh:
Caên cöù vaøo Sig. cuûa Levene kieåm ñònh giaû thuyeát veà
söï baèng nhau cuûa 2 phöông sai giöõa 2 nhoùm. Neáu Sig.
naøy < α thì phöông sai cuûa 2 nhoùm laø khaùc nhau,
chuùng ta seõ xeùt Sig. cuûa kieåm ñònh treân coät “Equal
Variances not Assumed”, ngöôïc laïi thì xeùt Sig. treân coät
“Equal Variances Assumed”. Neáu Sig. naøy < α thì baùc
boû giaû thuyeát H0, töùc laø trò trung bình cuûa 2 nhoùm
142. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 142
Independent Samples Test
.141
.708
-1.889 -1.826
113 62.591
.061 .073
-606.34 -606.34
320.901 332.079
-1242.098 -1270.028
29.426 57.356
F
Sig.
Levene's Test for
Equality of Variances
t
df
Sig. (2-tailed)
Mean Difference
Std. Error Difference
Lower
Upper
95% Confidence Interval
of the Difference
t-test for Equality of
Means
Equal variances assumed Equal variances not assumed
Toång thu nhaäp bình quaân haøng thaùng (1.000 ñoàng)
4.3. Kieåm ñònh … ( tieáp theo )
Nhìn vaøo baûng treân, Sig. cuûa kieåm ñònh Levene laø
0.708 >> 0.05, do ñoù chuùng ta chaáp nhaän söï baèng nhau
cuûa 2 phöông sai, vaø xeùt tieáp Sig. treân coät “Equal
Variances Assumed”. Giaù trò naøy laø 0.061 > 0.05 khoâng
roõ reät neân chaáp nhaän giaû thuyeát H0 vôùi söï phaïm
143. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 143
4.4. Kieåm ñònh trò trung bình theo
caëp
Vôùi vieäc kieåm ñònh 2 maãu ñoäc laäp, chuùng ta ñaõ
phaân chia caùc ñoái töôïng ñöôïc quan saùt thaønh
caùc nhoùm (theo giaù trò cuûa 1 bieán phaân nhoùm),
roài nghieân cöùu söï baèng nhau veà trò trung bình
cuûa 1 (soá) bieán nghieân cöùu. Noùi caùch khaùc, ta
chia baûng döõ lieäu theo chieàu ngang ñeå nghieân
cöùu. Vieäc kieåm ñònh trò trung bình theo caëp
khoâng chia baûng döõ lieäu theo chieàu ngang maø
xeùt trò trung bình cuûa 2 bieán theo caëp töông ñoàng
treân cuøng 1 taäp döõ lieäu.
Giaû thuyeát:
H0 laø “Trò trung bình cuûa 2 bieán naøy laø töông
ñöông nhau”
H1 laø “Trò trung bình cuûa 2 bieán naøy laø
khaùc nhau moät caùch coù yù nghóa”
144. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 144
4.4. Kieåm ñònh theo caëp ( tieáp
theo )
Choïn 2 bieán c3.1 (Toång thu nhaäp bình quaân 1
thaùng) vaø c3.2 (Thu nhaäp töø löông) – bieán choïn
tröôùc ñöôïc coi laø Variable 1, bieán choïn sau ñöôïc
coi laø Variable 2 – vaø ñöa chuùng vaøo oâ Paired
Variables. Nuùt leänh Options duøng ñeå xaùc ñònh ñoä
tin caäy.
145. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 145
Paired Samples Statistics
3350.70 115 1613.718 150.480
1795.90 115 567.325 52.903
Toång thu nhaäp bình quaân
haøng thaùng (1.000 ñoàng)
Thu nhaäp haøng thaùng töø löông
do tröôøng caáp (1.000 ñoàng)
Pair 1
Mean N
Std.
Deviation
Std. Error
Mean
4.4. Kieåm ñònh theo caëp ( tieáp
theo )
.
Paired Samples Test
1554.80
1366.835
127.458
1302.31
1807.29
12.199
114
.000
Mean
Std. Deviation
Std. Error Mean
Lower
Upper
95% Confidence Interval
of the Difference
Paired Differences
t
df
Sig. (2-tailed)
Toång thu nhaäp bình quaân haøng
thaùng (1.000 ñoàng) - Thu
nhaäp haøng thaùng töø löông do
tröôøng caáp (1.000 ñoàng)
Pair 1
147. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 147
4.5. Phaân tích phöông sai (One-Way
ANOVA)
•Muïc ñích:
•Thao taùc:
Analyze Compare Means One-way
ANOVA Xaùc ñònh bieán phaân nhoùm OK
148. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 148
4.6. Kieåm ñònh Chi-Square (χ2
)
Duøng ñeå kieåm ñònh moái lieân heä qua laïi
giöõa 2 bieán ñònh tính.
Giaû thuyeát ñöôïc ñaët ra theo maãu sau:
H0: “Khoâng coù moái lieân heä giöõa hai bieán x
vaø y”.
H1: “Coù moái lieân heä giöõa 2 bieán x vaø y”.
Thöïc hieän kieåm ñònh moái lieân heä giöõa 2
bieán x vaø y thoâng qua vieäc taïo baûng
CrossTabs vôùi vieäc ñaùnh daáu choïn muïc Chi-
Square qua nuùt leänh Statistics.
Sig. < α thì baùc boû giaû thuyeát H0 vôùi xaùc suaát
phaïm sai laàm loaïi I laø α%. ngöôïc laïi thì chaáp
nhaän giaû thuyeát H0, nghóa laø chuùng coù moái lieân
149. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 149
4.6. Kieåm ñònh Chi-Square (χ2
)
( tieáp theo )
Thao taùc:
Analyze Descriptive Statistics CrossTabs
(xaùc ñònh bieán ñoäc laäp taïi oâ Rows, bieán
phuï thuoäc taïi oâ Columns) Statistics Chi-
Square OK.
Ví duï: Kieåm ñònh moái lieân heä giöõa giôùi tính vaø
trình ñoä chuyeân moân cuûa ñoäi nguõ CBGD.
Ñaët giaû thuyeát:
H0: “Khoâng coù moái lieân heä naøo giöõa giôùi tính
vaø trình ñoä chuyeân moân”. Hoaëc “Trình ñoä
chuyeân moân khoâng bò aûnh höôûng bôûi giôùi tính”.
H1: “Giôùi tính coù aûnh höôûng ñaùng keå ñeán trình
ñoä chuyeân moân”.
Thöïc hieän thao taùc nhö treân vôùi vieäc ñöa bieán
150. GVC.ThS. Nguyeãn Ñaêng Tî Trang 150
4.6. Kieåm ñònh Chi-Square (χ2
)
( tieáp theo )Giôùi tính * Trình ñoä chuyeân moân Crosstabulation
Count
36 36 7 79
8 18 10 36
44 54 17 115
nöõ
nam
Giôùi
tính
Total
Cöû nhaân Thaïc syõ Tieán syõ
Trình ñoä chuyeân moân
Total
Chi-Square Tests
9.613a 2 .008
9.446 2 .009
9.213 1 .002
115
Pearson Chi-Square
Continuity Correction
Likelihood Ratio
Linear-by-Linear Association
N of Valid Cases
Value df
Asymp. Sig.
(2-sided)
0 cells (.0%) have expected count less than 5. The minimum
expected count is 5.32.
a.
Sig. = 0.008 < 0.01, do ñoù chuùng ta baùc boû giaû
thuyeát H0 ñeå coâng nhaän H1, töùc laø, giôùi tính coù
aûnh höôøng ñaùng keå ñeán chuyeân moân.