benh ly can gan chan

1. BỆNH LÝ CÂN GAN CHÂN NÔNG
Bs Phạm Chính Trực CĐHA - BVĐHY

2. Giải phẫu cân gan chân nông (APS)

3. Cân gan chân nông (APS) với các bó ngoài (L), giữa (C), trong (M) Cơ dạng ngón I (Abd H), cơ dạng ngón V (Abd V), cơ gấp ngắn các ngón chân (CFO) Cơ vuông gan chân (CP), cơ gấp dài ngón I (LFH)
CP
LFH
Abd H
Abd V
CFO
APS
L
C
M

4. Phức hợp cân cẳng chân - gân Achille – cân gan chân

5. Nguyên nhân
Nguyên nhân vi chấn thƣơng, thoái hóa
Giải phẫu bệnh:
Các vết rách nhỏ (microfissure) của cân
 Biến đổi cấu trúc sợi collagènes
Thoái hóa mucoïde & fibrinoïde
Không thấy t/b viêm

6. Nguyên nhân
Bệnh lý viêm điểm bám gân:
Viêm điểm bám trong thấp
Thấp khớp vảy nến
Hội chứng Fessinger Leroy Reiter
Bệnh lý u:
Fibromatose: quá sản nguyên bào sợi

7. Nguyên nhân
Vi chấn thƣơng, thoái hóa, viêm
Fibromatose

8. Vai trò của CĐHA trƣớc 1 BN có đau gót hoặc gan chân
Chẩn đoán xác định
Đánh giá mức độ tổn thƣơng
Tìm các tổn thƣơng khác (ngoài bệnh lý cân gan chân)
Các phƣơng pháp thăm khám CĐHA
XQ thƣờng qui
Siêu âm +++
Cộng hƣởng từ

9. XQ thƣờng qui
Chỉ định: tất cả các trƣờng hợp đau gót chân
Bàn chân thẳng, chếch ¾ & gót chân thẳng, nghiêng
“Cửa sổ” phần mềm
Chẩn đoán phân biệt: gãy xƣơng do mệt mỏi & các bệnh lý xƣơng ác tính khác

11. Siêu âm

12.  Cân trung tâm dày ~ 4 mm,
mỏng dần từ sau ra trƣớc

13. L
C
M
Abd V
Abd H
CFO
APS

14. Cộng hƣởng từ
 Hƣớng cắt: coronal, sagittal
 T1,T2 (STIR, T2 Fat sat)
 Tiêm đối quang từ khi nghi ngờ bệnh lý u
 Trƣờng khám: 20 cm
 Lớp cắt dày 3-5 mm

15.  Cân gan chân có tín hiệu thấp trên T1, T2
 Phân biệt rõ với cơ và lớp mỡ gan chân
CFO

16. CFO
CP
CALCANEUM

17. Cơ vuông gan chân
Cơ gấp ngắn các ngón chân

18. BỆNH LÝ CỦA CÂN GAN CHÂN NÔNG
Bệnh lý tại điểm bám cân và cân gan chân
Đứt cân gan chân
Bệnh lý u của cân gan chân: fibromatose
Một số chẩn đoán phân biệt

19. 1. TỔN THƢƠNG TẠI ĐIỂM BÁM CÂN (do vi chấn thƣơng, thoái hóa)
Các yếu tố nguy cơ
Bất thƣờng về cấu trúc xƣơng: bàn chân bẹt, bàn chân lõm, gân gót ngắn
Thừa cân, tiểu đƣờng
Phụ nữ trên 40 tuổi

20. XQ thƣờng qui

21. Gai xƣơng gót (thấy trong khoảng 50% trƣờng hợp)
Không phải nguyên nhân gây đau

23. Hình ảnh siêu âm
APS dày (>4,5mm), giảm âm
Vỏ xƣơng không đều
Phù nề phần mềm
Các dải giảm âm, dịch giữa cân gợi ý tổn thƣơng rách, đứt

25. Hình ảnh bình thƣờng
Cân dày và giảm âm
CFO
CFO

26. Siêu âm Doppler dƣơng tính trong 40% trƣờng hợp (5% dƣơng tính ở BN không có triệu chứng)

29. Hình ảnh cộng hƣởng từ
G/đ cấp: Cân dày, mặt trên có thể không đều, tín hiệu tăng nhẹ (trung gian) trên T1 và T2; tăng tín hiệu của cơ (CFO) và tổ chức mỡ lân cận
G/đ mạn tính (trên 6 tháng): chiều dày thay đổi, tăng nhẹ tín hiệu trên T1W, thƣờng giảm tín hiệu trên T2W

34. Dày hình thoi của APS, giảm tín hiệu trên T1W và T2W (mạn tính)

35. Tiến triển

37. Điều trị
Điều trị bảo tồn
Phong bế (infiltration)
Phẫu thuật

38. Điều trị
Phong bế (infiltration):

39. Dấu hiệu đặc trƣng của spondyloarthopathies
Xuất hiện sớm, có thể là dấu hiệu khởi phát của bệnh
Đau gót ở nam giới, trẻ tuổi, cần phải thăm khám có hệ thống để phát hiện sớm spondylarthropathie
TỔN THƢƠNG TẠI ĐIỂM BÁM CÂN (tổn thƣơng dạng thấp)

40. Dấu hiệu XQ xuất hiện muộn, có thể ở dạng ăn mòn xƣơng hoặc phì đại xƣơng
CHT là phƣơng pháp tối ƣu
Các dấu hiệu trên CHT tƣơng tự nhƣ trong bệnh lý do thoái hóa và vi chấn thƣơng, chỉ khác về lâm sàng.
CHT: phù xƣơng, cân dày, các dấu hiệu của viêm xƣơng gót, cơ và mỡ gan chân.
Enthesites rhumatismales

43. 2. ĐỨT CÂN GAN CHÂN
Đứt nguyên phát, cấp
Đứt thứ phát
Đứt mạn tính
oHypertophique
oKystique

46. Phần sau – trong hay gặp (80%)

47. Đứt của phần giữa của cân ít gặp hơn (20%)

49. Rách cũ
T/s có cơn đau gan chân đột ngột, ảnh hƣởng chức năng rõ rệt
Hai thể l/s:
Sẹo phì đại
Sẹo nang dịch hóa

52. 3. FIBROMATOSE (Maladie de Ledderhose):
Quá sản lành tính các nguyên bào sợi của cân gan chân
10 - 50% bị cả hai bên
Sờ thấy các nốt dƣới da, ít hoặc không đau
Ít khi có co kéo gân

53. Bệnh Ledderhose:
Có hai thể: dạng nốt ranh giới rõ và dạng thâm nhiễm
Tín hiệu trên T1 & T2: thay đổi tùy theo mật độ tế bào
Ngấm thuốc đối quang từ
CHT (bilan trƣớc mổ): xác định vị trí, số lƣợng, mức độ lan tỏa, giúp lấy bỏ hoàn toàn, tránh tái phát.

54. Bệnh Ledderhose
Các nốt dính với APS, ranh giới rõ, tăng sinh mạch.

55. Bệnh Ledderhose
Các nốt dính với APS, ranh giới rõ, tăng sinh mạch.

56. Bệnh Ledderhose
Các nốt dính với APS, ranh giới rõ, tăng sinh mạch.

57. 4. MỘT SỐ CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Gãy xƣơng do mệt mỏi
Viêm bao hoạt dịch sau xƣơng gót
Hội chứng Baxter
Morton’s neuroma
Huyết khối của tĩnh mạch gan chân

58. Gãy xƣơng do mệt mỏi

59. Gãy xƣơng do mệt mỏi

60. Viêm bao hoạt dịch sau xƣơng gót

61. Viêm bao hoạt dịch sau xƣơng gót

62. Hội chứng Baxter: chèn ép tk gót dƣới (nhánh của tk gan chân ngoài)

63. Hội chứng Baxter

64. Hội chứng Baxter

65. U thần kinh Morton (Intermetatarsal Neuroma):
u lành tính của tk gan ngón chân (intermetatarsal plantar)
hay ở khoang gian đốt 2/3 và 3/4.

66. Chẩn đoán phân biệt: viêm bao hoạt dịch gian ngón chân - -> di chuyển ở hai phía của khe liên ngón

68. Chẩn đoán phân biệt: viêm bao hoạt dịch gian ngón chân -
-> vị trí, tăng mạnh tín hiệu trên T2WI.

69. Huyết khối của TM gan chân

70. KẾT LUẬN
Đau gót chân – bệnh lý cân gan chân ?
Chẩn đoán cần phối hợp lâm sàng – hình ảnh.
XQ: có thể bình thƣờng. Gai xƣơng gót chỉ có t/c gợi ý
Siêu âm giúp chẩn đoán và hƣớng dẫn điều trị.
CHT chỉ định khi không phát hiện đƣợc bất thƣờng trên siêu âm.
Loại trừ các bệnh lý ngoài cân
Bilan trƣớc mổ đối với fibromatoses.
Chẩn đoán sớm viêm điểm bám gân trong thấp.