podstawowe techniki diagnostyczne w psychologii i pedagogice,

1. PODSTAWOWE TECHNIKI
DIAGNOSTYCZNE W
PSYCHOLOGII I PEDAGOGICE
ŻANETA KOZUBEK
PEDAGOGIKA , ROK II
SEMESTR III , NR INDEKSU 7816

2. W metodologii postępowania diagnostycznego wyróżniamy
2 PODEJŚCIA ZWIĄZANE ZE SPOSOBEM POZYSKIWANIA INFORMACJI:
PODEJŚCIE WEWNĘTRZNE (inaczej fenomenologiczne) – korzysta się w nim przede
wszystkim z przekazywanych przez jednostkę informacji, a występujące u niej zaburzenia
interpretuje się z punku widzenia znaczenia, jakie posiadają one dla jej aktualnego
funkcjonowania.
PODEJŚCIE ZEWNĘTRZNE – polega na wykorzystaniu informacji dostarczonych przez
tzw. obiektywne metody badania (kwestionariusze, skale postaw), wówczas model
rozpoznania buduje się w oparciu o proponowane w tych metodach schematy interpretacyjne

3.  METODA DIAGNOZY – obejmuje zespół
wszelkich racjonalnie uzasadnionych
sposobów postępowania diagnostycznego,
którego celem jest opis wycinka
rzeczywistości, będącego przedmiotem
zainteresowania diagnosty.
 TECHNIKA DIAGNOSTYCZNA – stanowią ją
konkretne czynności praktyczne badacza i
innych ludzi, określone dokładnymi
dyrektywami, co wiąże się z ustaleniem
celu diagnozy, operacjonalizacją problemu
i doborem wskaźników.
 NARZĘDZIE BADAWCZE – to ostateczny
wynik konceptualizacji i operacjonalizacji
problemu badawczego, jako zestaw
konkretnych wskaźników badanej sytuacji,
w ramach których dokonuje się oceny.

5. WYWIAD ‘’ to sposób gromadzenia danych przez bezpośredni
kontakt z określonymi osobami, które mogą udzielić informacji na temat
interesujących badacza zagadnień. ’’ ( Łobocki, Pilch, Baman, Sztumski, Szustrowa, Gerstmann )
Wywiad traktuje się jednak jako bardziej formalną, wystandaryzowaną technikę
uzyskiwania informacji, zaś rozmowę jako technikę bardziej swobodną,
indywidualną, nieprzewidywalną w swym kierunku.
Rozmowa a Wywiad…

6. TYPY WYWIADU :
 JAWNY – wiąże się ze świadomością respondenta, że jest przedmiotem
badania, świadomością przedmiotu badania, celu i roli badającego, stąd
respondent świadomie wyraża nań zgodę
 UKRYTY – respondent nie ma świadomości, że jest przedmiotem badania,
stąd nie wyraża nań zgody, nie zna przedmiotu badania, celu i roli
badającego
 NIEFORMALNY – respondent wie, że prowadzony jest wywiad, wyraża nań
zgodę, ale nie zna jego celu, zna cel zafałszowany
 FORMALNY – respondent zna prawdziwy cel prowadzenia wywiadu
 SWOBODNY – rozmowa, w której sekwencja pytań jest zmienna, stawia
się głównie pytania otwarte, uzyskując dane jakościowe, indywidualne,
oparta jest na ogólnych dyspozycjach

7.  SKATEGORYZOWANY – rozmowa, w której sekwencja pytań jest stała, stosuje się
głównie pytania zamknięte, uzyskując dane ilościowe, cechuje ją duży stopień
sformalizowania danych i charakteru relacji diagnostycznej
 INDYWIDUALNY – przeprowadzany z jedną osobą, najczęściej w celach diagnozy
praktycznej, decyzyjnej, często poznawczej
 ZBIOROWY – przeprowadzany z udziałem większej liczby osób, może mieć wówczas
charakter pisemny lub ustny
 ZWYKŁY – jednorazowy, przeprowadzany dla opisu badanego stanu rzeczy, często w
celach poznawczych, w badaniach diagnostycznych
 PANELOWY – przeprowadzany w co najmniej dwóch sesjach lub w dwóch grupach,
stosowany dla uchwycenia różnic, wpływu upływu czasu lub wydarzeń na badane
zjawiska
 PSYCHOLOGICZNY – klasyczny, kliniczny, indywidualny, związany z badaniem cech
jednostkowych, podstaw jej zachowania czy zaburzeń w funkcjonowaniu jednostki,
stanowiąc podstawę interwencji
ŚRODOWISKOWY – służący poznaniu charakteru i zależności pomiędzy indywidualnym
funkcjonowaniem jednostki a wpływem nań środowiska, przeprowadzany w miejscu
typowego funkcjonowania jednostki, łączy w sobie elementy wywiadu klasycznego z
obserwacją warunków środowiskowych
USTNY – informacje zdobywane są w komunikacji werbalnej, rejestracji dokonuj
diagnosta
PISEMNY – informacje przekazywane są w formie pisemnej, rejestracji dokonuje
respondent

8. Konstruujac wywiad nalezy zwrócic uwage na:
Pytania muszą być sformułowane jasno, konkretne, bez treści zagrażającej, nie mogą
wprowadzać nowego tematu w sposób nieoczekiwany, nie należy stawiać pytań społecznie
nieakceptowanych, pytania powinny być zróżnicowane, ich forma adekwatna do poruszanych
treści, sytuacji badania i indywidualnych cech badanego.
SPOSÓB BUDOWANIA PYTAŃ I ICH KOMPONOWANIA W CAŁOŚCI WYWIADU
Wyróżniamy pytania:
PROSTE (pytanie o interesujące diagnostę treści) i złożone (z wprowadzeniem,
opisem sytuacji)
OTWARTE (swobodna wypowiedzi badanego) i zamknięte (wybór kilku kategorii
odpowiedzi)
WPROST (dotyczące interesujących badacza treści, charakter niezagrażający i
zrozumiał dla każdego) i nie wprost (przeformułowanie języka teorii na język
potoczny, bądź gdy pytania mają charakter zagrażający)

9.  SPOSÓB TWORZENIA SEKWENCJI PYTAŃ I CAŁOŚCI ICH
PRZEBIEGU
Pytania zadawane w trakcie wywiadu nie mogą być przypadkowe, musi je
charakteryzować pewna struktura
SEKWENCJE PYTAŃ ORGANIZUJE SIĘ STOSUJĄC REGUŁY:
KONSTRUKCJI LEJKOWEJ – zawężającej, od ogółu do szczegółu
KONSTRUKCJI ODWRÓCONEGO LEJKA – od pytań szczegółowych do ogólnych
PROGRESJI – pytanie o sprawy zbliżone do tych, które badamy, a później zbliżamy
się do treści właściwych
 JĘZYK DIAGNOSTY – musi być zrozumiały i prosty, dostosowany indywidualnie do możliwości intelektualnych
osoby badanej
 PRZYJĘTY POZIOM STANDARYZACJI I STOPIEŃ KIEROWANA WYWIADEM – ujednolicenie warunków
przeprowadzenia wywiadu z różnymi osobami przez różnych diagnostów; kierowanie – minimalna aktywność
badającego
 SPOSÓB PROWADZENIA WYWIADU I JEGO PRZEBIEG
 GŁĘBOKOŚĆ – odnosi się do stopnia w jakim dociera się do treści emocjonalnie ważnych, intymnych, często
trudno dostępnych dla samej osoby badanej
 PLANOWANIE TEMATYKI

10.  REJESTRACJA POZYSKIWANYCH DANYCH, SPOSÓB SPORZĄDZANIA
PROTOKOŁU I JEGO ZAWARTOŚĆ
WŚRÓD DOSTĘPNYCH METOD REJESTRACJI WYWIADU WYRÓŻNIMY:
ZAPIS MAGNETOFONOWY – najlepszy, jeśli uzupełnimy go danymi z obserwacji
wyglądu i zachowania badanego
SPORZĄDZANIE NOTATEK RĘCZNYCH – w trakcie lub bezpośrednio po wywiadzie,
kodowanie w kwestionariuszu wywiadu
PROTOKÓŁ Z BADAŃ – obejmuje zadanie poznawcze, dane respondenta, informację
o osobie prowadzącej wywiad, opis czasu, miejsca, warunków prowadzenia wywiadu,
dodatkowe okoliczności i wydarzenia, kwestionariusz wywiadu, odpowiedzi
respondenta, uwagi o zachowaniu i wyglądzie pacjenta.

11. UWZGLĘDNIENIE PODSTAWOWYCH
WARUNKÓW POPRAWNOŚCI
podstawowym warunkiem jest wstępna
znajomość respondenta, jego środowiska oraz
pewna wiedza teoretyczna dotycząca badanych
zagadnień
należy zagwarantować respondentowi spokój i
dyskrecję, wykluczyć sytuacje zakłócające (hałas),
brak osób trzecich, dobór odpowiedniego miejsca
i pory, należy także przewidzieć zakłócenia ze
strony respondenta
ważne jest zachowanie i postępowanie badacza
prawidłowa konstrukcja kwestionariusza.

12.  ROZPOCZYNANIE WYWIADU – ważne uwzględnienie wszystkich czynników związanych z
nawiązaniem dobrego kontaktu diagnostycznego
 SEKWENCJE TEMATÓW W WYWIADZIE – nie mogą być przypadkowe, ale dostosowane do
potrzeb osoby badanej, zaczyna się od tematów łatwych i stopniowo przechodzi do
trudniejszych, a na końcu zagrażających
 ZMIANA TEMATU – nie może być nagła, dlatego potrzebne są pytania przejściowe
 ZAKOŃCZENIE WYWIADU – należy stopniowo wychodzić z sytuacji badawczej, stosując
pytania ogólne, podsumowania, rekapitulując najważniejsze kwestie poruszane w trakcie
wywiadu
 CZAS TRWANIA WYWIADU – zależy od celu i możliwości odraz stanu osoby badanej, nie
powinien jednak trwać dłużej niż godzinę
STRATEGIA BUDOWANIA CAŁOŚCI WYWIADU:

13. WYWIAD MUSI BYĆ FORMALNY I TREŚCIOWO
ZORGANIZOWANY
 ROZMOWA WSTĘPNA – przedstawienie siebie, instytucji, celu,
budowanie atmosfery poufności i życzliwości, zapewnienie dyskrecji,
anonimowości, motywacja, pytanie o ew. wątpliwości
 CZĘŚĆ ZASADNICZA- zadawanie pytań o zasadnicze treści związane z
problemem, zgodnie z przyjętymi ogólnie regułami
 ZAKOŃCZENIE – rozładowanie emocji, pytania respondenta,
podziękowania

15. ANKIETA to gromadzenie danych polegające na samodzielnym
wypełnianiu przez respondentów odpowiednich, specjalnych kwestionariuszy
oraz na pisemnym udzielaniu odpowiedzi na pisemnie postawione pytania.
(Pilch, Buaman, Łobocki, Sztumski)
FAKT:
 Technika ankietowa służy do badań masowych, pozwalając w
krótkim czasie przebadać dużą liczbę osób.
 Ankieta od wywiadu różni się stopniem kategoryzacji
kwestionariusza, charakterem uzyskiwanych danych oraz
charakterem przeprowadzania badań.

16. WYRÓŻNIAMY NASTĘPUJĄCE TYPY
ANKIET:
Ze względu na sposób rozprowadzania:
 ANKIETA ŚRODOWISKOWA (audytoryjna) – bezpośrednio
rozprowadzana przez ankietera w środowisku stanowiącym
podmiot zainteresowania badacza
 ANKIETA PRASOWA – zamieszczana na łamach gazety, czasopisma,
bądź do nich dołączana z prośbą o wypełnienie jej i odesłanie
 ANKIETA POCZTOWA – wysyłana pocztą na adres poszczególnych
osób wybranych do badań
Ze względu na sposób motywowania:
 ANKIETA JAWNA – respondent wskazywany jest imiennie lub
możliwe jest jego rozpoznanie na podstawie pewnych jego cech
 ANKIETA ANONIMOWA – brak możliwości identyfikacji osobowej
respondenta

17. WARUNKI POPRAWNOŚCI STOSOWANIA BADAŃ
ANKIETOWYCH:
 Umiejętne zmotywowanie respondentów do udzielania szczerych
odpowiedzi
 Poprawnie skonstruowane narzędzie
STRUKTURA ANKIETY:
 INSTRUKCJA
 CZĘŚĆ ZASADNICZA
 METRYCZKA

19. OBSERWACJA to gromadzenie danych na drodze
spostrzegania kierowanego zadaniem poznawczym. Stanowi zatem celowe
planowe spostrzeganie rzeczywistości w jej naturalnym przebiegu. ( Łobocki,
Pilch, Bauman, Sztumski, Szustrowa)
ZALETY OBSERWACJI:
Naturalność jako
oObserwowanie jest naturalnym sposobem poznawania świata przez
człowieka
oObserwacja umożliwia poznanie rzeczywistości w jej niezakłóconym stanie,
zjawisk w ich naturalnym przebiegu
Możliwość poznania kontekstu sytuacji, zdarzeń, zachowań, zjawisk
Otwartość na trudne do przewidzenia sytuacje i empiryczne przejawy badanych
stanów

20. Typy obserwacji ze względu na
sposób zbierania informacji:
 BEZPOŚREDNIA – analiza faktów obserwowanych przez badającego, bez przyrządów,
rejestracja dokonywana w trakcie obserwacji
 POŚREDNIA – analiza faktów, spostrzeżeń dokonanych przez kogoś innego
 KONTROLOWANA – prowadzona w oparciu o uprzednio przygotowane narzędzie,
systematyzujące zbiór danych
 NIEKONTROLOWANA – bez użycia narzędzi systematyzujących, niskie walory diagnostyczne
 JAWNA – badania są poinformowani o roli obserwatora, wiedzą, że są podmiotem
obserwacji, ale nie znają jej celu i przedmiotu
 UKRYTA – badani nie mają świadomości, iż są podmiotem obserwacji
 NEUTRALNA – naturalna to obserwacja zjawisk w ich naturalnym przebiegu, obserwator
osobą z zewnątrz; aranżowana, w której badający jest organizatorem obserwowanych
ZDARZEŃ
 UCZESTNICZĄCA – badający jest uczestnikiem obserwowanych zdarzeń, najczęściej badacz
jest członkiem badanej grupy
 POTOCZNA – występująca w życiu codziennym, niezaplanowana, bez świadomego celu
 NAUKOWA – spełniająca wszelkie wymogi: celowość, planowość, wyczerpywalność,
aktywność, obiektywność itp.

21. Techniki obserwacji:
 OBSERWACJA CIĄGŁA – obserwacja jakiegoś zagadnienia prowadzona przez dłuższy czas,
prowadzona za pomocą tzw. dzienniczków obserwacyjnych (metoda otwarta); wadą może
być stronniczość, zaletą rozmach, bogactwo i wielowymiarowość danych
 OBSERWACJA FOTOGRAFICZNA – dotyczy całokształtu zachowania się dziecka oraz sytuacji w
jakich ono występuje, bez dokonywania wstępnej selekcji danych poddanych obserwacji.
Cechuje się fotograficzną szczegółowością, a jej długość wyznaczana jest zazwyczaj czasem
trwania lekcji. Technika ta polega na zaplanowanym i ciągłym obserwowaniu zachowania
(zjawiska) w ustalonych warunkach i czasie; zaletą jest fakt, iż rejestruje prawie wszystko, co
obserwator potrafi dostrzec
 PRÓBKI ZDARZEŃ – uwaga obserwatora skupiona jest tu na określonych zdarzeniach,
sytuacjach, w których mają miejsce interesujące badacza typy zachowań, występujące w serii;
zaletą obserwacja naturalnego zachowania jednostki w naturalnej sytuacji (np. bójce)
 PRÓBKI CZASOWE – całość okresu obserwacji podzielona jest na odcinki według klucza. Są to
zazwyczaj krótkie odcinki czasowe (metoda zamknięta); zaletą jest fakt, iż pozwala na
systematyczną kontrolę dokonywaną przez selekcję zjawisk poddawanych obserwacji; wadą,
że mówi jedynie o występowaniu danego zjawiska
 OCENA CECH – obserwator posługuje się baterią skal opisujących różne zachowania się
jednostki, wedle których ocenia ją w różnych warunkach życiowych.

23. ANALIZA DOKUMENTÓW I WYTWORÓWjako technika badawcza polega na
opisie, interpretacji i wnioskowaniu o faktach, wydarzeniach, zjawiskach, o własnościach czy
cechach ludzi, grup czy układów społecznych przez ustalenie i opisywanie cech (formalnych,
treściowych, wewn i zewn) tychże dokumentów lub wytworów, rozumianych szeroko.
(Łobocki, Pilch, Bauman, Sztumski)
Przedmiotem analizy w tej technice pozostaje dokument, za który przyjmuje się wszelki materialny
wytwór działania, materialny przedmiot, zawierający w sposób bezpośredni lub pośredni
interesujące diagnostę dane.
Cele (zastosowanie) analizy dokumentów:
 Pozyskiwanie informacji o faktach
 Uzyskiwanie informacji o sposobie postrzegania pewnego wycinka rzeczywistości przez autora
dokumentu
 Poszukiwanie głębiej ukrytych treści psychospołecznych, co wiąże się z traktowaniem
wytworu jako projekcyjnej manifestacji osobowości autora
 Ustalenie cech osobowościowych autora, nadawcy, jego systemu wartości, intencji,
motywów, pragnień, cech instrumentalnych, o czym wnioskuje się głównie z cech
formalnych dokumenty
 Wnioskowanie o założonych przez nadawcę cechach odbiorców i przypuszczalnych
reakcjach
 Wnioskowanie o cechach systemu społeczno-kulturowego, w którym dany dokument
powstał
 Wnioskowanie o zachowaniach i cechach osobowych innych ludzi

24. Typy dokumentów:
 Zastane – powstały i istnieją bez udziału badającego, w trakcie codziennej
aktywności ludzkiej
 Intencjonalne – powstałe z inicjatywy badacza, niejako na jego zamówienie
 Kronikarskie – dokumentujące fakty, wydarzenia i działania
 Opiniodawcze – dostarczające informacji nie o samej rzeczywistości, ale jej
subiektywnym odbiorze
 Systematyczne – zebrane w sposób systematyczny, w określonym instytucjonalnie
lub indywidualnie celu
 Okolicznościowe – przygodne, które ze względu na swą treść i formę mają
charakter subiektywny
 Oficjalne – urzędowo usankcjonowane, czyli o charakterze państwowym czy
urzędowym
 Osobiste – nieusankcjonowane urzędowo, prywatne, osobiste
 Pisane – dokumenty wyrażające różne opinie, fakty w formie pisemnej
 Cyfrowe – zawierające różne informacje w postacie zestawień liczbowych /
Obrazowe i obrazowo-dźwiękowe – wyrażające treści przez dźwięk i obraz

25. SKALA stanowi liniowe przedstawienie kontinuum, na którym opisane są
poszczególne wartości zmiennej, z wyodrębnieniem i określeniem jej stopni.
(Brzeziński, Babbie, Łobocki: )
Skala to zbiór elementów, a każdy z nich składa się z:
 empirycznego wydarzenia – wskaźnik jakiejś zmiennej
 liczby lub zbioru liczb, które przypisuje się kategoriom jakościowym opisującym
wartość zmiennej
 reguły lub reguł wiążących wydarzenie z liczbą, czyli kategorii jakościowej i
ilościowej, powiązanych logicznie wyrażaną wartością
Cechy poprawnie skonstruowanej skali:
 wyczerpująca – uwzględniająca możliwie wszystkie wartości natężenia cechy
(całość kontinuum)
 trafna – adekwatna do mierzonej cechy, zjawiska, co wiąże się z logicznym
dopasowaniem do tego, co ma mierzyć
 rzetelna – pozwalająca na uzyskanie takich samych wyników przy kolejnych
badaniach tego samego zbioru

26. Podstawowe zasady stosowania pomiaru (etapy):
 DOKŁADNE OKREŚLENIE CELU + DOKŁADNE OKREŚLENIE ZBIORU OBIEKTÓW,
KTÓRE MAJĄ PODLEGAĆ BADANIU
 DOKŁADNE ZDEFINIOWANIE CECHY, KTÓRA MA BYĆ PRZEDMIOTEM POMIARU
 ZEBRANIE TWIERDZEŃ WYJŚCIOWYCH, KTÓRE BĘDĄ STANOWIŁY WSKAŹNIKI
ZMIENNEJ
 WYBÓR TYPU SKALI I USTALENIE STOPNI
 KONSTRUKCJA POZYCJI SKALI I INSTRUKCJI SKALI
 ANALIZA WARTOŚCI POZYCJI SKALI POD WZGLĘDEM JEJ TRAFNOŚCI
 ELIMINACJA WPŁYWU CECH OSOBISTYCH I WZORÓW ZACHOWAŃ
 USTALENIE FORMALNYCH ZASAD POSŁUGIWANIA SIĘ SKALĄ
 DOBÓR PRÓBY DO BADA PILOTAŻOWYCH Z UWZGLĘDNIENIEM JEJ
REPREZENTATYWNOŚCI
 PRZEPROWADZENIE BADAŃ PILOTAŻOWYCH
 SPRAWDZENIE PSYCHOMETRYCZNEJ WARTOŚCI SKALI
 POWTÓRNY POMIAR DLA SPRAWDZENIA RZETELNOŚCI SKALI

28. KWESTIONARIUSZ stanowi w najszerszym ujęciu lista obejmująca
mniejszą lub większą liczbę pytań, dotyczących określonego zagadnienia,
które są odpowiednio uporządkowane. ( Wejland )
KWESTIONARIUSZ to specyficzna metoda badań, głównie osobowości
i wybranych właściwości funkcjonalnych. (Brzeziński, Sęk )
Kwestionariusz to narzędzie badawcze wykorzystywane w
wywiadzie lub badaniach ankietowych, czasem w obserwacji,
stanowiące uporządkowaną, wydrukowaną listę pytań na
jeden lub więcej tematów. Jest to zestaw pytań na temat
spraw będących przedmiotem badań, na które osoby badane
udzielają odpowiedzi, stanowiąc najczęściej narzędzie badań
masowych, których celem jest zorientowanie się w
kwalifikacjach, zainteresowaniach, postawach i opiniach
pewnej większej liczby osób, reprezentujących daną
populację lub dokonanie spisu rzeczowego. ( DEFINICJA OGÓLNA)

29. ETAPY KONSTRUOWANIA KWESTIONARIUSZA:
I. Określenie jakie informacje są potrzebne do rozwiązania problemu badawczego
II. Podjęcie decyzji, co do kwestionariusza, który będzie zastosowany w badaniach
III. Opracowanie wstępnej wersji kwestionariusza
IV. Przejrzenie i dokonanie niezbędnych poprawek w kwestionariuszu przez innego
badacza
V. Przeprowadzenie badań pilotażowych wstępną wersją kwestionariusza
VI. Naniesienie niezbędnych poprawek i określenie procedury posługiwania się
kwestionariuszem
W kwestionariuszu musi znaleźć się instrukcja, w której zamieszcza się:
Informacje o celu podanym bezpośrednio lub pośrednio
Elementy motywujące respondenta do szczerych odpowiedzi
Elementy budujące poczucie bezpieczeństwa respondenta
Informacja o osobie lub instytucji prowadzącej badania
Sposób wykorzystania zebranych informacji
Zapewnienie o anonimowości
Instruktaż, co do sposobu odpowiadania (ogólny)

30. RODZAJE PYTAŃ KWESTIONARIUSZOWYCH
 Ze względu na charakter odpowiedzi:
 Pytania o fakty
 Pytania o oceny (faktów i zdarzeń)
 Pytania o opinie, postulaty, wnioski
 Ze względu na typ możliwości odpowiedzi:
 Pytania dopełnienia – „który…”, „jaki…”
 Pytania rozstrzygnięcia – „czy…”, odpowiedzi tak/nie
 Ze względu na sposób konstruowania pytań:
 Pytania otwarte – funkcja dopełnienia
 Pytania zamknięte – wybór z pośród wypisanych możliwości
 Pytania półotwarte – dodatkowa odpowiedź „inne…”
 Ze względu na cel:
 Bezpośrednie (wprost) – cel realizowany bezpośrednio
 Pośrednie – odpowiedzi traktuje się jako wskaźniki cech lub zjawisk

31. Wyróżnia się także pytania…
 SPRAWDZAJĄCE, a wśród nich
o Pytania-pułapki – dotyczące faktów nieistniejących
o Pytania kontrolne – badające zgodność odpowiedzi udzielanych
przez respondenta
o Pytania filtrujące – zadawane na wstępie, aby sprawdzić
zasadność następnych pytań
 DYNAMIZUJĄCE, a wśród nich
o Pytania łączniki – przejściowe, ich treść nawiązuje do dwóch
sąsiadujących ze sobą tematów
 PYTANIA METRYCZKOWE – zwykle w części końcowej, dostarczają
one informacji o cechach społeczno-demograficznych respondenta,
pełnią funkcję pytań sprawdzających, umożliwiają kontrolę pracy
ankieterów

32. OGÓLNE WARUNKI I REGUŁY POPRAWNOŚCI KONSTRUOWANIA PYTAŃ
KWESTIONARIUSZOWYCH:
I. Pytania powinny być jednoznaczne w odniesieniu do ich
zawartości treściowej i logicznej
II. Słownictwo proste, bezpośrednie i znane respondentowi
III. Pytania konkretne i jasne, na ile jest to możliwe
IV. Należy unikać pytań, które dotyczą więcej niż jednej
kwestii
V. Pozycje kwestionariuszowe powinny być tak krótkie jak to
możliwe
VI. Pytania nie powinny mieć charakteru sugerującego
VII. Należy unikać pytań zabarwionych emocjonalnie
VIII. Pytania powinny zawierać wyczerpującą i rozłączną
kafeterię odpowiedzi
IX. Pytania powinny być czytelne dla respondenta

33. BŁĘDY W KONSTRUOWANIU KWESTIONARIUSZA:
BŁĘDY KONCEPTUALIZACJI I OPERACJONALIZACJI – niepełne przełożenie
problematyki badawczej na język konkretnych pytań wskaźnikowych
BŁĘDY LOGICZNE
BŁĘDY MERYTORYCZNE – związane z brakiem rozeznania sytuacji badań
BŁĘDY TECHNICZNE – związane ze sposobem formułowana pytań i
konstruowania kwestionariusza
BŁĘDY SYTUACYJNE – zadawanie pytań wprost o sprawy i problemy
społecznie drażliwe i nieakceptowane
BŁĘDY ANKIETERSKIE – popełnione w trakcie realizacji kwestionariusza,
wywiadu lub ankiety.